Pełny tekst orzeczenia

11

Postanowienie
z dnia 29 stycznia 1988 r.
(U. 2/87 )


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Przewodniczący: sędzia TK Kazimierz Buchała

Sędziowie TK: Maria Łabor-Soroka (sprawozdawca)
Andrzej Kabat


po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 1988 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Krajowego Związku Zrzeszenia Hodowców i Producentów Drobiu Kontraktacji Państwowej w Polsce o: zbadanie zgodności zarządzenia Nr 16/86 Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 1 sierpnia 1986 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie usprawnienia zaopatrzenia gospodarstw rolnych i ludności w opał z Postanowieniem Prezydium Rządu Nr 33/86 z dnia 23 lipca 1986 r. dotyczącym dostaw grubych asortymentów węgla na zaopatrzenie rynku

postanowił

umorzyć postępowanie.



UZASADNIENIE


Krajowy Związek Hodowców i Producentów Drobiu Kontraktacji Państwowej w Polsce w piśmie z dnia 19 czerwca 1987 r. wniósł o orzeczenie, że:

1. Zarządzenie Nr 16/86 Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 1 sierpnia 1986 r. zmieniające zarządzenie w sprawie usprawnienia zaopatrzenia gospodarstw rolnych i ludności w opał jest niezgodne z aktem wyższego rzędu tj. postanowieniem Nr 33/86 Prezydium Rządu z dnia 23 lipca 1986 r. w sprawie dostaw grubych asortymentów węgla kamiennego na zaopatrzenie rynku oraz

2. O zobowiązanie Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług do dokonania zmian w zaskarżonym piśmie bądź uchylenie go w części niezgodnej z aktem wyższego rzędu.

Zdaniem wnioskodawcy kwestionowane zarządzenie jest niezgodne z aktem wyższego rzędu tj. postanowieniem Nr 33/86 Prezydium Rządu z dnia 23 lipca 1986 r., bowiem wprowadziło ograniczenie w zakupie węgla grubego dla producentów drobiu, co również miało wpływ na ograniczenie ekwiwalentu pieniężnego przysługującego hodowcom drobiu w razie nie zrealizowania zakupu.
Postanowieniem z dnia 14 października 1987 r. Trybunał Konstytucyjny nadał sprawie bieg, bowiem uznał, że wniosek odpowiada warunkom wynikającym z przepisów ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 22, poz. 98) i uchwały Sejmu PRL z dnia 31 lipca 1985 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przed TK (Dz.U. Nr 33, poz. 184).

Przyjmując, że nie zachodzą przeszkody procesowe do nadania wnioskowi biegu z uwagi na podmiot, Trybunał Konstytucyjny uznał, że nie zachodzą również w sprawie negatywne przesłanki procesowe z uwagi na jej przedmiot.

Trybunał Konstytucyjny analizując treść wniosku pod kątem przesłanki postępowania wynikającej z art. 1 ust. 2 ustawy o TK miał na uwadze wynik wstępnego badania tekstu zarządzenia Nr 16/86 Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 1 sierpnia 1986 r. w świetle nie tylko postanowienia Nr 33/86 Prezydium Rządu z dnia 23 lipca 1986 r. w sprawie dostaw grubych asortymentów węgla kamiennego na zaopatrzenie rynku, lecz również w świetle podstawy kontroli z art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia (Dz.U. Nr 44, poz. 301 z 1952 r.) i art. 3 tegoż dekretu w związku ze zmianą wprowadzoną w § 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 listopada 1956 r. (Dz.U. Nr 58, poz. 270) oraz uchwały Nr 124 Rady Ministrów z dnia 19 lipca 1985 r. w sprawie zasad i organizacji procesu zaopatrzenia materiałowo-technicznego w latach 1986 - 1990 (M. P. Nr 22, poz. 164), jako że zagadnienie dotyczy sfery "zakupu" surowca (materiału) bilansowanego centralnie, a nie "dostawy" lub "zużycia paliw i energii" (vide: § 5 ust. 2 pkt 2, 3 w związku z § 1 i § 2 ust. 2 pkt 3 ppkt 3 cyt. uchwały Nr 124).

Minister Rynku Wewnętrznego w odpowiedzi na wniosek wyraził pogląd, że treść zarządzenia Nr 16/86 Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 1 sierpnia 1986 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie usprawnienia zaopatrzenia gospodarstw rolnych i ludności w opał nie stoi w sprzeczności z Postanowieniem Prezydium Rządu z dnia 23 lipca 1986 r. w sprawie dostaw grubych asortymentów węgla kamiennego na zaopatrzenie rynku, a jednocześnie podniósł, że stan prawny w przedmiocie norm sprzedaży węgla na cele produkcji rolniczej uległ zmianie z dniem 31 października 1987 r., bowiem normy te zostały określone w załączniku Nr 2 do uchwały Nr 108 Rady Ministrów z dnia 17 lipca 1986 r. w sprawie ograniczeń w dostawie i zużyciu opału dla ludności w latach 1987-1990 (M.P. Nr 21, poz. 182).

Prokurator Generalny PRL w piśmie z dnia 11 listopada 1987 r. wniósł o umorzenie postępowania.

Uzasadniając wniosek Prokurator Generalny zarzucił, że wnioskodawca nie sformułował i nie uzasadnił podnoszonej sprzeczności kwestionowanego zarządzenia z aktem ustawodawczym, a ponadto podniósł, że kwestionowane przez wnioskodawcę zarządzenie Nr 16/86 Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług przestało faktycznie obowiązywać w związku z uregulowaniem objętej nim problematyki przepisem § 4 uchwały Nr 108 Rady Ministrów z dnia 17 lipca 1987 r. w sprawie ograniczeń w dostawie i zużyciu opału dla ludności w latach 1987 - 1990.

W ocenie Prokuratora Generalnego PRL postępowanie w aktualnym stanie sprawy podlega umorzeniu z dwóch podstaw, a mianowicie:
- w oparciu o art. 4 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, skoro przedmiot regulacji zawarty w § 6 kwestionowanego zarządzenia jest tożsamy z przedmiotem zawartym w § 4 wymienionej uchwały Nr 108 Rady Ministrów z dnia 17 lipca 1987 r., która weszła w życie z dniem 31 października 1987 r. oraz
- wskutek braku bezwzględnej przesłanki postępowania wynikającej z art. 1 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, jaką jest podstawa kontroli.

Minister Rynku Wewnętrznego w piśmie z dnia 22 stycznia 1988 r. w uzupełnieniu wyjaśnień z dnia 16 listopada 1987 r., podał, że zostało wydane zarządzenie Nr 1 Ministra Rynku Wewnętrznego z dnia 4 stycznia 1988 r. w sprawie utraty mocy obowiązującej przepisów w sprawie zaopatrzenia ludności w opał w tym kwestionowanego zarządzenia Nr 16/86 Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 1 sierpnia 1986 r.

W związku z powyższym ten uczestnik postępowania wniósł również o umorzenie postępowania w sprawie.

Trybunał Konstytucyjny ustalił, że na mocy zarządzenia Nr 1 Ministra Rynku Wewnętrznego z dnia 4 stycznia 1988 r. utraciło moc obowiązujące zarządzenie Nr 16 z dnia 1 sierpnia 1986 r. w przedmiocie usprawnienia zaopatrzenia gospodarstw rolnych i ludności w opał.

Zgodnie z dyspozycją art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym "Utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny powoduje umorzenie postępowania w sprawie tego aktu".

Z powyższych względów skoro kwestionowane zarządzenie utraciło moc przed wydaniem orzeczenia, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

Wobec umorzenia postępowania na podstawie art. 4 ust. 2 powołanej ustawy oraz z przyczyn podanych na wstępie nie zachodzi potrzeba ustosunkowania się do poglądu Prokuratora Generalnego PRL, że w sprawie zaistniał brak bezwzględnej przesłanki postępowania w postaci podstawy kontroli wymaganej art. 1 ust. 2 ustawy o TK.

Podkreślić jednak należy również w nawiązaniu do stanowiska Prokuratora Generalnego PRL i uczestnika postępowania, w kontekście przytoczonych przez Trybunał przepisów dekretu z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 listopada 1956 r. w sprawie określenia organów administracji państwowej, na które przechodzą niektóre uprawnienia Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i jej Przewodniczącego oraz uchwały nr 124 Rady Ministrów z dnia 19 lipca 1985 r. w sprawie zasad i organizacji procesu zaopatrzenia materiałowo-technicznego w latach 1986 - 1990, że poważną wątpliwość budzą uprawnienia Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług do wydania kwestionowanego we wniosku zarządzenia Nr 16/86.