U 14/89
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
19
Postanowienie
z dnia 23 maja 1990 r.
(U. 14/89)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący: sędzia TK Janina Zakrzewska
Sędziowie TK: Maria Łabor-Soroka (sprawozdawca)
Wojciech Łączkowski
po rozpoznaniu w dniu 23 maja 1990 r., na posiedzeniu niejawnym, sprawy z wniosku Prokuratora Generalnego o stwierdzenie, że: przepis § 12 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów prawa lokalowego (Dz. U. Nr 36, poz. 203, z 1989 r. Nr 40, poz. 216) oraz zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r. w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135) są niezgodne z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (Dz. U. Nr 30, poz. 165 z 1987 r. z późn. zm.) i art. 42 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
postanawia:
umorzyć postępowanie.
UZASADNIENIE
Prokurator Generalny wystąpił dnia 8 grudnia 1989 r. z wnioskiem o stwierdzenie, że przepis § 12 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego (Dz. U. Nr 36, poz. 203) oraz zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r. w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135) są niezgodne z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (jedn. tekst Dz. U. Nr 30, poz. 165 z 1987 r. z późn. zm.) i art. 42 ust. 2 Konstytucji.
Wnioskodawca w uzasadnieniu wystąpienia podniósł następujące argumenty.
Przepis art. 54 ust. 1 wymienionej ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe upoważnił Radę Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia “wielkości norm, zaludnienia lokali mieszkalnych i osób, którym mogą być przyznane uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej jak również warunków i trybu przyznawania tych uprawnień oraz wielkości norm lokali biurowych”.
Rada Ministrów, wykonując powyższe upoważnienie oraz upoważnienie zawarte w art. 3 ust. 5 i art. 60 ust. 5 Prawa lokalowego, w § 12 ust. 1 wydanego rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. wymieniła osoby, którym mogą być przyznane uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej, w tym i osoby, których stan zdrowia tego wymaga (ust. 5), a nie określiła wypadków, uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia. Do uregulowania tej ostatniej kwestii Rada Ministrów upoważniła w § 12 ust. 4 wymienionego rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
Na tej podstawie Minister Zdrowia i Opieki Społecznej wydał 11 maja 1988 r. zarządzenie w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135).
W ocenie Prokuratora Generalnego Rada Ministrów nie wykonała obowiązku pełnego unormowania sprawy dodatkowej powierzchni mieszkalnej dla osób chorych, a przekazując część uprawnień prawotwórczych w tym zakresie Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej postąpiła niezgodnie z art. 54 ust. 1 Prawa lokalowego z tego względu, że przepis ten nie przewidywał w ogóle możliwości przeniesienia uprawnień prawotwórczych na inny podmiot, wyraźnie stanowiąc, że kwestię “wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia” unormuje w rozporządzeniu Rada Ministrów.
Zdaniem Prokuratora Generalnego, przekazanie przedmiotowej kwestii do unormowania w zarządzeniu nastąpiło niezgodnie również z art. 42 ust. 2 Konstytucji, bowiem przepis ten dopuszcza wydawanie przez ministrów zarządzeń wykonawczych jedynie na podstawie ustaw i w celu ich wykonania.
W związku z przedstawionym stanowiskiem Prokurator Generalny wniósł o wydanie orzeczenia stwierdzającego niezgodność powołanych przepisów rozporządzenia i zarządzenia z powołanymi przepisami prawa lokalowego i Konstytucji.
W toku postępowania Minister - Szef Urzędu Rady Ministrów w piśmie z dnia 17 stycznia 1990 r. podał, że Rada Ministrów dokona nowelizacji rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. w ten sposób, że uchyli przepis § 12 ust. 4 i ureguluje kwestię “wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej”.
Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w piśmie z dnia 29 stycznia 1990 r. podzielił stanowisko Prokuratora Generalnego w przedstawionej sprawie i wyjaśnił, że przekazał do uzgodnień międzyresortowych projekt zmieniający treść § 12 ust. 4 rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r.
W toku postępowania przygotowawczego do sprawy uległ zmianie stan prawny. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 1990 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego (Dz. U. Nr 26, poz. 150), które wobec ogłoszenia w dniu 24 kwietnia 1990 r. weszło w życie po upływie 14 dni od tej daty (§ 3 rozporz.), Rada Ministrów dokonała zmiany kwestionowanego § 12 ust. 4 rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego (Dz. U. Nr 36, poz. 203, z 1989 r. Nr 40, poz. 216).
Zmiana ta polega na określeniu przez Radę Ministrów w kwestionowanym przepisie “wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia”. Obecnie przepis ten reguluje kwestię przekazaną uprzednio bezpodstawnie do uregulowania Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej.
Wprawdzie dotychczas nie zostało uchylone zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r. w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135), jednakże Trybunał Konstytucyjny przyjął, stosując regułę kolizyjną ex posterior de rogat legi priori, że zarządzenie to utraciło moc wobec zastąpienia go powołanym1 rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 kwietnia 1990 r.
Z powyższych względów, skoro utracił moc przepis § 12 ust. 4 rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego w swej pierwotnej wersji i został zastąpiony właściwą treścią, a takie utraciło moc kwestionowane zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r., Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98 ze zm.), z braku podstaw do merytorycznego rozpoznania sprawy, orzekł jak w sentencji postanowienia.
Postanowienie
z dnia 23 maja 1990 r.
(U. 14/89)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący: sędzia TK Janina Zakrzewska
Sędziowie TK: Maria Łabor-Soroka (sprawozdawca)
Wojciech Łączkowski
po rozpoznaniu w dniu 23 maja 1990 r., na posiedzeniu niejawnym, sprawy z wniosku Prokuratora Generalnego o stwierdzenie, że: przepis § 12 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów prawa lokalowego (Dz. U. Nr 36, poz. 203, z 1989 r. Nr 40, poz. 216) oraz zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r. w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135) są niezgodne z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (Dz. U. Nr 30, poz. 165 z 1987 r. z późn. zm.) i art. 42 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
postanawia:
umorzyć postępowanie.
UZASADNIENIE
Prokurator Generalny wystąpił dnia 8 grudnia 1989 r. z wnioskiem o stwierdzenie, że przepis § 12 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego (Dz. U. Nr 36, poz. 203) oraz zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r. w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135) są niezgodne z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (jedn. tekst Dz. U. Nr 30, poz. 165 z 1987 r. z późn. zm.) i art. 42 ust. 2 Konstytucji.
Wnioskodawca w uzasadnieniu wystąpienia podniósł następujące argumenty.
Przepis art. 54 ust. 1 wymienionej ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe upoważnił Radę Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia “wielkości norm, zaludnienia lokali mieszkalnych i osób, którym mogą być przyznane uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej jak również warunków i trybu przyznawania tych uprawnień oraz wielkości norm lokali biurowych”.
Rada Ministrów, wykonując powyższe upoważnienie oraz upoważnienie zawarte w art. 3 ust. 5 i art. 60 ust. 5 Prawa lokalowego, w § 12 ust. 1 wydanego rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. wymieniła osoby, którym mogą być przyznane uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej, w tym i osoby, których stan zdrowia tego wymaga (ust. 5), a nie określiła wypadków, uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia. Do uregulowania tej ostatniej kwestii Rada Ministrów upoważniła w § 12 ust. 4 wymienionego rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
Na tej podstawie Minister Zdrowia i Opieki Społecznej wydał 11 maja 1988 r. zarządzenie w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135).
W ocenie Prokuratora Generalnego Rada Ministrów nie wykonała obowiązku pełnego unormowania sprawy dodatkowej powierzchni mieszkalnej dla osób chorych, a przekazując część uprawnień prawotwórczych w tym zakresie Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej postąpiła niezgodnie z art. 54 ust. 1 Prawa lokalowego z tego względu, że przepis ten nie przewidywał w ogóle możliwości przeniesienia uprawnień prawotwórczych na inny podmiot, wyraźnie stanowiąc, że kwestię “wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia” unormuje w rozporządzeniu Rada Ministrów.
Zdaniem Prokuratora Generalnego, przekazanie przedmiotowej kwestii do unormowania w zarządzeniu nastąpiło niezgodnie również z art. 42 ust. 2 Konstytucji, bowiem przepis ten dopuszcza wydawanie przez ministrów zarządzeń wykonawczych jedynie na podstawie ustaw i w celu ich wykonania.
W związku z przedstawionym stanowiskiem Prokurator Generalny wniósł o wydanie orzeczenia stwierdzającego niezgodność powołanych przepisów rozporządzenia i zarządzenia z powołanymi przepisami prawa lokalowego i Konstytucji.
W toku postępowania Minister - Szef Urzędu Rady Ministrów w piśmie z dnia 17 stycznia 1990 r. podał, że Rada Ministrów dokona nowelizacji rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. w ten sposób, że uchyli przepis § 12 ust. 4 i ureguluje kwestię “wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej”.
Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w piśmie z dnia 29 stycznia 1990 r. podzielił stanowisko Prokuratora Generalnego w przedstawionej sprawie i wyjaśnił, że przekazał do uzgodnień międzyresortowych projekt zmieniający treść § 12 ust. 4 rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r.
W toku postępowania przygotowawczego do sprawy uległ zmianie stan prawny. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 1990 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego (Dz. U. Nr 26, poz. 150), które wobec ogłoszenia w dniu 24 kwietnia 1990 r. weszło w życie po upływie 14 dni od tej daty (§ 3 rozporz.), Rada Ministrów dokonała zmiany kwestionowanego § 12 ust. 4 rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego (Dz. U. Nr 36, poz. 203, z 1989 r. Nr 40, poz. 216).
Zmiana ta polega na określeniu przez Radę Ministrów w kwestionowanym przepisie “wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia”. Obecnie przepis ten reguluje kwestię przekazaną uprzednio bezpodstawnie do uregulowania Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej.
Wprawdzie dotychczas nie zostało uchylone zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r. w sprawie wypadków uzasadniających korzystanie z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia (M. P. Nr 16, poz. 135), jednakże Trybunał Konstytucyjny przyjął, stosując regułę kolizyjną ex posterior de rogat legi priori, że zarządzenie to utraciło moc wobec zastąpienia go powołanym1 rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 kwietnia 1990 r.
Z powyższych względów, skoro utracił moc przepis § 12 ust. 4 rozporządzenia z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego w swej pierwotnej wersji i został zastąpiony właściwą treścią, a takie utraciło moc kwestionowane zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 maja 1988 r., Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98 ze zm.), z braku podstaw do merytorycznego rozpoznania sprawy, orzekł jak w sentencji postanowienia.