U 9/92
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
29
Postanowienie
z dnia 30 września 1992 r.
Sygn. akt (U. 9/92)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący: Janina Zakrzewska
Sędziowie TK: Maria Łabor-Soroka
Andrzej Zoll - sprawozdawca
po rozpoznaniu wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o stwierdzenie niezgodności § 6 ust. 1 pkt 4 i § 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 23, poz. 125 i z 1990 r. Nr 2, poz. 13) w brzmieniu rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 19 maja 1992 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 43, poz. 190) - z art. 1 i art. 70 ust. 2 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
postanowił:
umorzyć postępowanie.
UZASADNIENIE
Rzecznik Praw Obywatelskich we wniosku z dnia 4 lipca 1992 r. podniósł, że rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 19 maja 1992 r. zmieniające rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych narusza konstytucyjną zasadę praw nabytych, obniżając świadczenia zasiłku rodzinnego na dziecko lub na małżonka poniżej minimum ustawowo gwarantowanego, jakie stanowi najniższa emerytura i najniższe wynagrodzenie.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 23, poz. 125), zasiłek rodzinny na dziecko nie przysługiwał w przypadku, gdy osiągane dochody kształtowały się w kwocie wyższej od najniższego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej (§ 6 ust. 1 pkt 4), natomiast odpowiednio zasiłek rodzinny na małżonka nie przysługiwał, jeżeli osiągał on dochody w kwocie wyższej od najniższego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej.
Granica wyznaczenia prawa do zasiłku rodzinnego uległa zmianie w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 8 stycznia 1990 r. (Dz. U. Nr 2, poz. 13), w którym zamiast najniższego wynagrodzenia przyjęto za kryterium najniższą emeryturę. Natomiast rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 19 maja 1992 r., zmieniając § 6 ust. 1 pkt 4 i § 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych Dz. U. Nr 23 poz. 125 w brzmieniu rozporządzenia z dnia 8 stycznia 1990 r. Dz. U. Nr 2, poz. 13 przyjęło, że zasiłek rodzinny nie przysługuje na dziecko lub na małżonka jeśli osiągane przez nich dochody przekraczają 50 procent najniższej emerytury.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich znaczne obniżenie granicy, wyłączającej prawo do zasiłku rodzinnego powoduje, że spora grupa obywateli musiała odczuć spadek jednego z podstawowych środków utrzymania poniżej ustawowo zastrzeżonej granicy ubóstwa. Nie da się to pogodzić z treścią artykułu 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zawierającego formułę państwa prawnego a nadto z art. 70 ust. 2 pkt 1 Konstytucji, który zakłada rozwój ubezpieczenia społecznego a nie jego regres. Obniżenie granicy, wyłączającej prawo do zasiłku rodzinnego poniżej najniższej emerytury, pozostaje - zdaniem RPO - także w sprzeczności z art. 9, art. 10 ust. 1 i art. 11 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.
W dniu 18 sierpnia 1992 r. minister pracy i polityki socjalnej wydał rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 64, poz. 325). W rozporządzeniu tym kwestionowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepisy uległy zmianie w sensie przywrócenia granicy wyłączającej prawa do zasiłku rodzinnego do wysokości najniższej emerytury.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny w oparciu o art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1991 r., Nr 109, poz. 470) umorzył postępowanie.
Postanowienie
z dnia 30 września 1992 r.
Sygn. akt (U. 9/92)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący: Janina Zakrzewska
Sędziowie TK: Maria Łabor-Soroka
Andrzej Zoll - sprawozdawca
po rozpoznaniu wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o stwierdzenie niezgodności § 6 ust. 1 pkt 4 i § 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 23, poz. 125 i z 1990 r. Nr 2, poz. 13) w brzmieniu rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 19 maja 1992 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 43, poz. 190) - z art. 1 i art. 70 ust. 2 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
postanowił:
umorzyć postępowanie.
UZASADNIENIE
Rzecznik Praw Obywatelskich we wniosku z dnia 4 lipca 1992 r. podniósł, że rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 19 maja 1992 r. zmieniające rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych narusza konstytucyjną zasadę praw nabytych, obniżając świadczenia zasiłku rodzinnego na dziecko lub na małżonka poniżej minimum ustawowo gwarantowanego, jakie stanowi najniższa emerytura i najniższe wynagrodzenie.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 23, poz. 125), zasiłek rodzinny na dziecko nie przysługiwał w przypadku, gdy osiągane dochody kształtowały się w kwocie wyższej od najniższego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej (§ 6 ust. 1 pkt 4), natomiast odpowiednio zasiłek rodzinny na małżonka nie przysługiwał, jeżeli osiągał on dochody w kwocie wyższej od najniższego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej.
Granica wyznaczenia prawa do zasiłku rodzinnego uległa zmianie w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 8 stycznia 1990 r. (Dz. U. Nr 2, poz. 13), w którym zamiast najniższego wynagrodzenia przyjęto za kryterium najniższą emeryturę. Natomiast rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 19 maja 1992 r., zmieniając § 6 ust. 1 pkt 4 i § 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych Dz. U. Nr 23 poz. 125 w brzmieniu rozporządzenia z dnia 8 stycznia 1990 r. Dz. U. Nr 2, poz. 13 przyjęło, że zasiłek rodzinny nie przysługuje na dziecko lub na małżonka jeśli osiągane przez nich dochody przekraczają 50 procent najniższej emerytury.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich znaczne obniżenie granicy, wyłączającej prawo do zasiłku rodzinnego powoduje, że spora grupa obywateli musiała odczuć spadek jednego z podstawowych środków utrzymania poniżej ustawowo zastrzeżonej granicy ubóstwa. Nie da się to pogodzić z treścią artykułu 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zawierającego formułę państwa prawnego a nadto z art. 70 ust. 2 pkt 1 Konstytucji, który zakłada rozwój ubezpieczenia społecznego a nie jego regres. Obniżenie granicy, wyłączającej prawo do zasiłku rodzinnego poniżej najniższej emerytury, pozostaje - zdaniem RPO - także w sprzeczności z art. 9, art. 10 ust. 1 i art. 11 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.
W dniu 18 sierpnia 1992 r. minister pracy i polityki socjalnej wydał rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 64, poz. 325). W rozporządzeniu tym kwestionowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepisy uległy zmianie w sensie przywrócenia granicy wyłączającej prawa do zasiłku rodzinnego do wysokości najniższej emerytury.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny w oparciu o art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1991 r., Nr 109, poz. 470) umorzył postępowanie.