W 7/93
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
15
POSTANOWIENIE
z dnia 5 stycznia 1994 r.
(Sygn. W. 7/93)
w sprawie wykładni art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75; zm.: z 1991 r. Nr 104, poz. 450; z 1992 r. Nr 21, poz. 85; z 1993 r. Nr 29, poz. 133, Nr 129, poz. 602 i Nr 134, poz. 645) w związku z art. 27 tej ustawy.
Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie:
Przewodniczący Prezes TK: Andrzej Zoll (sprawozdawca)
Sędziowie TK: Zdzisław Czeszejko-Sochacki
Tomasz Dybowski
Lech Garlicki
Stefan Jaworski
Wojciech Łączkowski
Ferdynand Rymarz
Wojciech Sokolewicz
Janusz Trzciński
Błażej Wierzbowski
Janina Zakrzewska
po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 5 stycznia 1994 r. w trybie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (tekst jednolity Dz. U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470; zm.: z 1993 r. Nr 47, poz. 213) wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) w związku z art. 27 tej ustawy, a w szczególności czy osoby wymienione w art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) nie pozbawione uprawnień z przyczyn określonych w art. 25 ust. 2 tej ustawy – zachowują uprawnienia kombatanckie uzyskane na podstawie dotychczasowych przepisów, również po dniu 31 grudnia 1993 r. przewidzianym w art. 27 ustawy, jako data utraty mocy obowiązującej legitymacji (zaświadczeń) stwierdzających takie uprawnienia, wydanych w oparciu o dotychczasowe przepisy
postanowił:
umorzyć postępowanie.
Uzasadnienie
1. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił w dniu 16 lipca 1993 r. z wnioskiem o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) w związku z art. 27 tej ustawy, a w szczególności o ustalenie czy osoby wymienione w art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) nie pozbawione uprawnień z przyczyn określonych w art. 25 ust. 2 tej ustawy zachowują uprawnienia kombatanckie uzyskane na podstawie dotychczasowych przepisów, również po dniu 31 grudnia 1993 r. przewidzianym w art. 27 ustawy, jako data utraty mocy obowiązującej legitymacji (zaświadczeń) stwierdzających takie uprawnienia wydanych w oparciu o dotychczasowe przepisy.
Rzecznik Praw Obywatelskich podniósł, iż występują wątpliwości w stosowaniu tych przepisów w praktyce Urzędu do Spraw Kombatantów. W szczególności możliwe są dwie interpretacje. W myśl jednej z nich uprawnienia kombatanckie przyznane na podstawie regulacji obowiązujących przed wejściem w życie ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) wygasają wraz z utratą mocy dotychczasowych legitymacji i zaświadczeń (tj. z dniem 31 grudnia 1993 r.) o czym stanowi art. 27 wspomnianej ustawy. Druga interpretacja zakłada, że art. 25 ust. 1 podtrzymał bezterminowe obowiązywanie dotychczas przyznanych uprawnień kombatanckich nie wiążąc ich z utratą mocy dotychczasowych legitymacji i zaświadczeń.
Rzecznik Praw Obywatelskich opowiada się za tą drugą interpretacją wskazując, iż przepis art. 27 ma charakter formalny, określający formy i kryteria ważności dokumentacji potwierdzającej ustalone uprawnienia. Uprawnienia te zaś kształtowane są przez inne regulacje, w tym art. 25 ust. 1, który jako przepis przejściowy podtrzymał moc dotychczas nabytych uprawnień za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 25 ust. 2 ustawy.
2. Prokurator Generalny w piśmie z dnia 10 kwietnia 1993 r. podzielił stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich podkreślając, że art. 25 ust. 1 jest przepisem prawa materialnego statującym zasadę ochrony praw nabytych. Osoby, które uzyskały uprawnienia kombatanckie na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują te uprawnienia, chyba, że zostaną pozbawione tych uprawnień w oparciu o art. 25 ust. 2. Natomiast art. 27 jest przepisem formalnoprawnym, dotyczącym nie samych uprawnień w sensie materialnym, lecz wyłącznie dokumentów stwierdzających nabycie tych uprawnień.
3. W dniu 3 grudnia 1993 r. Sejm dokonał zmiany ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego przez wykreślenie w art. 27 tej ustawy wyrazów "jednak nie dłużej niż do dnia 11 grudnia 1991 r. " (Dz. U. Nr 134, poz. 645). Przepis ten wszedł w życie w dniu 31 grudnia 1993 r.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepis art. 27 obowiązujący do dnia 31 grudnia 1993 r. ze względu na jego treść nie mógł wywołać skutków prawnych, w stosunku do osób, które nabyły poprzednio uprawnienia kombatanckie.
Wobec tego na skutek nowelizacji przepisu art. 27 została usunięta wątpliwość stanowiąca podstawę wniosku o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 25 ust. 1 w związku z art. 27 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i dlatego postępowanie w sprawie należało umorzyć.
POSTANOWIENIE
z dnia 5 stycznia 1994 r.
(Sygn. W. 7/93)
w sprawie wykładni art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75; zm.: z 1991 r. Nr 104, poz. 450; z 1992 r. Nr 21, poz. 85; z 1993 r. Nr 29, poz. 133, Nr 129, poz. 602 i Nr 134, poz. 645) w związku z art. 27 tej ustawy.
Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie:
Przewodniczący Prezes TK: Andrzej Zoll (sprawozdawca)
Sędziowie TK: Zdzisław Czeszejko-Sochacki
Tomasz Dybowski
Lech Garlicki
Stefan Jaworski
Wojciech Łączkowski
Ferdynand Rymarz
Wojciech Sokolewicz
Janusz Trzciński
Błażej Wierzbowski
Janina Zakrzewska
po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 5 stycznia 1994 r. w trybie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (tekst jednolity Dz. U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470; zm.: z 1993 r. Nr 47, poz. 213) wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) w związku z art. 27 tej ustawy, a w szczególności czy osoby wymienione w art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) nie pozbawione uprawnień z przyczyn określonych w art. 25 ust. 2 tej ustawy – zachowują uprawnienia kombatanckie uzyskane na podstawie dotychczasowych przepisów, również po dniu 31 grudnia 1993 r. przewidzianym w art. 27 ustawy, jako data utraty mocy obowiązującej legitymacji (zaświadczeń) stwierdzających takie uprawnienia, wydanych w oparciu o dotychczasowe przepisy
postanowił:
umorzyć postępowanie.
Uzasadnienie
1. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił w dniu 16 lipca 1993 r. z wnioskiem o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) w związku z art. 27 tej ustawy, a w szczególności o ustalenie czy osoby wymienione w art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) nie pozbawione uprawnień z przyczyn określonych w art. 25 ust. 2 tej ustawy zachowują uprawnienia kombatanckie uzyskane na podstawie dotychczasowych przepisów, również po dniu 31 grudnia 1993 r. przewidzianym w art. 27 ustawy, jako data utraty mocy obowiązującej legitymacji (zaświadczeń) stwierdzających takie uprawnienia wydanych w oparciu o dotychczasowe przepisy.
Rzecznik Praw Obywatelskich podniósł, iż występują wątpliwości w stosowaniu tych przepisów w praktyce Urzędu do Spraw Kombatantów. W szczególności możliwe są dwie interpretacje. W myśl jednej z nich uprawnienia kombatanckie przyznane na podstawie regulacji obowiązujących przed wejściem w życie ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 z późn. zm.) wygasają wraz z utratą mocy dotychczasowych legitymacji i zaświadczeń (tj. z dniem 31 grudnia 1993 r.) o czym stanowi art. 27 wspomnianej ustawy. Druga interpretacja zakłada, że art. 25 ust. 1 podtrzymał bezterminowe obowiązywanie dotychczas przyznanych uprawnień kombatanckich nie wiążąc ich z utratą mocy dotychczasowych legitymacji i zaświadczeń.
Rzecznik Praw Obywatelskich opowiada się za tą drugą interpretacją wskazując, iż przepis art. 27 ma charakter formalny, określający formy i kryteria ważności dokumentacji potwierdzającej ustalone uprawnienia. Uprawnienia te zaś kształtowane są przez inne regulacje, w tym art. 25 ust. 1, który jako przepis przejściowy podtrzymał moc dotychczas nabytych uprawnień za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 25 ust. 2 ustawy.
2. Prokurator Generalny w piśmie z dnia 10 kwietnia 1993 r. podzielił stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich podkreślając, że art. 25 ust. 1 jest przepisem prawa materialnego statującym zasadę ochrony praw nabytych. Osoby, które uzyskały uprawnienia kombatanckie na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują te uprawnienia, chyba, że zostaną pozbawione tych uprawnień w oparciu o art. 25 ust. 2. Natomiast art. 27 jest przepisem formalnoprawnym, dotyczącym nie samych uprawnień w sensie materialnym, lecz wyłącznie dokumentów stwierdzających nabycie tych uprawnień.
3. W dniu 3 grudnia 1993 r. Sejm dokonał zmiany ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego przez wykreślenie w art. 27 tej ustawy wyrazów "jednak nie dłużej niż do dnia 11 grudnia 1991 r. " (Dz. U. Nr 134, poz. 645). Przepis ten wszedł w życie w dniu 31 grudnia 1993 r.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepis art. 27 obowiązujący do dnia 31 grudnia 1993 r. ze względu na jego treść nie mógł wywołać skutków prawnych, w stosunku do osób, które nabyły poprzednio uprawnienia kombatanckie.
Wobec tego na skutek nowelizacji przepisu art. 27 została usunięta wątpliwość stanowiąca podstawę wniosku o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 25 ust. 1 w związku z art. 27 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i dlatego postępowanie w sprawie należało umorzyć.