Pełny tekst orzeczenia

59


POSTANOWIENIE
z dnia 17 czerwca 1998 r.
Sygn. Ts 48/98


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jadwiga Skórzewska-Łosiak – przewodnicząca
Wojciech Sokolewicz – sprawozdawca
Janusz Trzciński

na posiedzeniu niejawnym po wstępnym rozpoznaniu zażalenia z dnia 11 maja 1998 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 kwietnia 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Adama U. w sprawie:
zgodności art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) z art. 32 oraz art. 2 Konstytucji RP* ,


p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.


Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Adama U. sporządzonej 26 marca 1998 r. zarzucono, iż art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 oraz art. 2 Konstytucji RP. Zdaniem skarżącego zakwestionowany przepis ustawy o szkolnictwie wyższym narusza zasadę równości wobec prawa różnicując uprawnienia studentów oraz nauczycieli akademickich w zakresie wnoszenia rewizji nadzwyczajnej od orzeczeń dyscyplinarnych. O ile bowiem w przypadku nauczycieli akademickich rewizja nadzwyczajna przysługuje od każdego prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego, to w przypadku studentów stosowanie tej instytucji ograniczono wyłącznie do orzeczeń, w których wymierzono kary dyscyplinarne zawieszenia w prawach studenta lub wydalenia z uczelni.
Zdaniem skarżącego art. 172 ust. 1 ustawy z 12 września 1990 r. narusza nadto zasadę państwa prawnego, dopuszczając do funkcjonowania w “trwałym obrocie prawnym” orzeczeń dyscyplinarnych rażąco naruszających prawo. Nadto przepis ten nie zapewnia należytej ochrony praw i gwarancji sprawiedliwego i rzetelnego procesu dyscyplinarnego, co w państwie prawa powinno być zadaniem prawa wewnętrznego.
Skarżący wskazał, iż stosując zakwestionowany przepis Przewodniczący Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów d/s Rewizji Nadzwyczajnych przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego postanowił pozostawić bez rozpoznania rewizję nadzwyczajną od orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Politechniki w W. z 3 czerwca 1997 r. oraz orzeczenia Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Politechniki w W. z 12 listopada 1997 r., wniesionej przez skarżącego do Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów d/s Rewizji Nadzwyczajnych przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego. Postanowienie to (określone w piśmie przewodnim Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Edukacji Narodowej jako “stanowisko”) zostało doręczone skarżącemu 23 marca 1998 roku.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 27 kwietnia 1998 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej podnosząc w uzasadnieniu, iż przedstawione w niej zarzuty mają charakter oczywiście bezzasadny. Skarżący nie wskazał bowiem żadnych argumentów przemawiających za konstytucyjnym charakterem prawa do złożenia rewizji nadzwyczajnej od orzeczenia Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów, nie uzasadnił zarzutu naruszenia przez zakwestionowane przepisy zasady równości, nie przedstawił także przyczyn, z uwagi na które rewizję nadzwyczajną w postępowaniu dyscyplinarnym należałoby uznać za warunek sprawiedliwego i rzetelnego procesu dyscyplinarnego.
Na postanowienie to skarżący wniósł zażalenie z 11 maja 1998 r. W zażaleniu tym zarzucono błędne przyjęcie przez Trybunał Konstytucyjny, iż skarżącemu doręczono ogłoszone 12 listopada 1997 r. orzeczenie Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Politechniki w W., a nadto że nie uwzględniono obszernego uzasadnienia zarzutu pozbawienia skarżącego przez art. 172 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym prawa do sprawiedliwego i rzetelnego procesu dyscyplinarnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:

Wbrew twierdzeniom skarżącego decyzja Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Politechniki w W. z 3 czerwca 1997 r. nie mogła być podstawą dla merytorycznego rozpoznania jego zarzutów. Co prawda orzeczenie to nie zostało mu formalnie doręczone zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego, tym niemniej do dnia złożenia skargi konstytucyjnej upłynęło już ponad dwa miesiące od momentu, w którym skarżący zapoznał się z jego treścią. Użyte z w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym pojęcie doręczenia musi być interpretowane funkcjonalnie, określając ten moment, w którym skarżący dowiedział się o ostatecznym charakterze orzeczenia o jego konstytucyjnych prawach i wolnościach. Wówczas bowiem otwiera się możliwość zakwestionowania przed Trybunałem Konstytucyjnym aktu normatywnego, który był podstawą wydania tego orzeczenia.
Decyzja Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Politechniki w W. z 3 czerwca 1997 r. nie mogła być podstawą dla merytorycznego rozpoznania zarzutów skarżącego także i z tego powodu, że nie została wydana na podstawie przepisu, któremu skarżący zarzucił niekonstytucyjność, czego wymaga art. 79 ust. 1 Konstytucji RP. Zaskarżony art. 172 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym został zastosowany dopiero przez Przewodniczącego Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów d/s Rewizji Nadzwyczajnych przy Radzie Głównej Szkolnictwa, stanowiąc podstawę odmowy rozpoznania rewizji nadzwyczajnej od orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Politechniki w W. z 3 czerwca 1997 r. oraz orzeczenia Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów Politechniki w W. z 12 listopada 1997 roku.
Zgodnie z art. 66 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Trybunał związany jest granicami skargi konstytucyjnej. Granice te określa sam skarżący, wskazując na konkretny przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, któremu zarzuca niezgodność z konstytucją. Przedstawione w skardze konstytucyjnej z 26 marca 1998 r. zarzuty odniesiono do art. 172 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym, który przewiduje możliwość złożenia rewizji nadzwyczajnej od orzeczeń Komisji Dyscyplinarnych d/s Studentów. Regulacja w nim zawarta w żaden wszakże sposób nie prowadzi do naruszenia zasady sprawiedliwego i rzetelnego procesu. Wręcz przeciwnie, przewidziano w niej dodatkowy środek kontroli orzeczeń organów dyscyplinarnych. Skarżący trafnie wskazuje, iż art. 172 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym ogranicza krąg podmiotów uprawnionych do złożenia tego środka, jak również zakres spraw, w których jest to możliwe. Jednak ograniczenie to tylko o tyle mogłoby stanowić przedmiot skargi konstytucyjnej, o ile odnosiłoby się do określonego prawa o charakterze konstytucyjnym. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje pogląd wyrażony w postanowieniu z 27 kwietnia 1998 r., iż brak jest w tekście ustawy zasadniczej przepisów, które mogłyby stanowić samodzielną podstawę dla sformułowania konstytucyjnego prawa do złożenia rewizji nadzwyczajnej od orzeczeń Komisji Dyscyplinarnych d/s Studentów. W tej sytuacji ustawowe ograniczenie możliwości składania takiej rewizji nie może zostać uznane za wkroczenie w sferę praw konstytucyjnych skarżącego.
Przedstawione przez skarżącego zarzuty naruszenia w trakcie prowadzonego przeciwko niemu postępowania dyscyplinarnego podstawowych zasad procesowych, w tym takich, które mają charakter konstytucyjny, sprowadza się w istocie do braku sądowej kontroli decyzji zapadających w tym postępowaniu. Zarzut ten jednak nie odnosi się do treści zaskarżonego art. 172 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym, lecz do regulacji wprowadzających możliwość wydawania orzeczeń dyscyplinarnych bez poddania ich kontroli sądowej lub kontrolę tę ograniczających. Z uwagi jednak na związanie Trybunału Konstytucyjnego granicami skargi konstytucyjnej, regulacje te nie mogły być przedmiotem merytorycznego rozpoznania.
Z tych wszystkich powodów należało uznać za zasadną odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej i nie uwzględniać zażalenia skarżącego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 27 kwietnia 1998 roku.