Pełny tekst orzeczenia

737/II/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 17 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 137/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Andrzej Rzepliński – przewodniczący


Janusz Niemcewicz – sprawozdawca


Wojciech Hermeliński,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lutego 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej E.Ś.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 20 czerwca 2007 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego (Dz. U. Nr 15, poz. 131, ze zm.) z art. 2 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że przepisy zaskarżonego rozporządzenia są niezgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej i zaufania obywateli wobec państwa oraz z zasadą równości wobec prawa. Zdaniem skarżącej przepisy rozporządzenia prowadzą do dyskryminacji tłumaczy przysięgłych w stosunku do innych grup zawodowych, w tym zwłaszcza adwokatów i radców prawnych, albowiem przepisy określające wynagrodzenie za czynności z urzędu, podejmowane przez przedstawicieli tych zawodów, przewidują zwiększenie ich wynagrodzenia o należny podatek. W tej sytuacji brak analogicznej regulacji dla tłumaczy przysięgłych należy, zdaniem skarżącej, traktować jako niedopatrzenie ustawodawcy, które powinno być usunięte przez wprowadzenie określonej regulacji.
Postanowieniem z 16 lutego 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było uznanie, że wskazane przez skarżącą art. 2 i art. 32 Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej. W postanowieniu podkreślono, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, zasady wywiedzione z art. 2 i art. 32 Konstytucji nie są bezpośrednim źródłem konstytucyjnych praw podmiotowych. Odwołanie się do nich musi być poprzedzone określeniem przysługującego skarżącemu prawa lub wolności rangi konstytucyjnej, w związku z którym zasady te zostały naruszone. Trybunał wskazał także, że pomimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego, w piśmie uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej skarżąca nie wskazała żadnych konstytucyjnych praw i wolności jednostki, które mogłyby w niniejszej skardze pełnić rolę samodzielnych wzorców kontroli.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniosła skarżąca. Wskazała, że skarga konstytucyjna spełnia wszystkie wymogi określone w art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: uTK). Powtarzając argumenty wskazane w skardze konstytucyjnej i piśmie uzupełniającym braki skargi podkreśliła, że niezgodność zaskarżonego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego, a w szczególności § 2 tego rozporządzenia, polega na braku wskazania, czy stawka wynagrodzenia tłumacza przysięgłego jest stawką brutto czy netto. Zdaniem skarżącej prawa majątkowe tłumaczy przysięgłych doznają uszczerbku w stosunku do innych zawodów, np. adwokata, którego wynagrodzenie określono jako wynagrodzenie brutto. Skarżąca podnosi, że w tej sprawie nie jest możliwe przedstawienie zasady, która szczegółowiej niż podniesione wzorce kontroli określałaby naruszenie prawa konstytucyjnego. Zdaniem skarżącej art. 2 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji nie są wyłączone z zakresu ochrony przedmiotowego skargi konstytucyjnej. Skarżąca podkreśliła, że w orzecznictwie Trybunału znane są orzeczenia, w których Trybunał dokonał oceny zgodności zaskarżonych przepisów wyłącznie z art. 2 lub art. 32 Konstytucji, a nadto wskazała, że zasadność jej zarzutów potwierdził sam Trybunał w wyroku z 12 czerwca 2008 r. (K 50/05, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 79).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie. Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie braku wskazania samodzielnych wzorców kontroli, umożliwiających ocenę zgodności zaskarżonych przepisów z konstytucyjnymi prawami lub wolnościami. W szczególności zasadnie Trybunał przyjął, że warunku tego nie spełnia powołanie się na treść art. 2 i art. 32 Konstytucji.
Podkreślić należy, uzupełniając rozważania Trybunału zawarte w zaskarżonym postanowieniu, że skarga konstytucyjna, jako szczególny środek ochrony wolności i praw konstytucyjnych, oparta jest na zasadzie skargowości. W związku z powyższym Trybunał władny jest orzekać jedynie w zakresie wskazanym przez skarżącego, tak w odniesieniu do przedmiotu kontroli, jak i określonych w skardze wzorców. Kontrola obejmuje wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach lub wolnościach skarżącego. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 uTK wynika jednoznacznie, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania naruszonych wolności lub praw oraz sposobu ich naruszenia. Obowiązek ten nie został w niniejszej sprawie spełniony. Ustalenia Trybunału w zakresie samodzielności wzorców określonych w art. 2 i art. 32 Konstytucji są zasadne i znajdują potwierdzenie w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału, przywołanym w zaskarżonym postanowieniu. Rację ma skarżąca, wskazując, że Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie orzekał o zgodności przepisów ustaw i aktów niższej rangi z art. 2 i art. 32 Konstytucji. Podkreślić należy jednak, że orzeczenia te zapadały przede wszystkim w trybie wniosków lub pytań prawnych, w zakresie których brak ograniczeń przedmiotowych wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji. Nie jest zatem zasadne wskazanie przez skarżącą pełnej realizacji przez nią wymogów określonych w art. 47 ust. 1 uTK w odniesieniu do skargi konstytucyjnej. Brak zasadniczego elementu skargi – określenia adekwatnych i samodzielnych wzorców kontroli. Nietrafne jest przy tym twierdzenie skarżącej, jakoby w niniejsze sprawie niemożliwe było wskazanie bezpośredniego prawa lub wolności konstytucyjnej. Zauważyć należy, że skoro istota zarzutów skarżącej związana jest przede wszystkim z pozbawieniem jej części wynagrodzenia, to w sposób oczywisty tak rozumiany zarzut łączyć można co najmniej z koniecznością ochrony praw majątkowych jednostki, tj. art. 64 ust. 2 Konstytucji. Okoliczność tę zdaje się dostrzegać także sama skarżąca, choć dopiero w zażaleniu, wskazując, że „prawa majątkowe (…) doznają uszczerbku (a również podlegają gwarancji konstytucyjnej w oparciu o art. 64 ust. 2 Konstytucji)”. Pomimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego, skarżąca nie wskazała jednak art. 64 ust. 2 Konstytucji jako wzorca kontroli w niniejszej sprawie, co wyłącza możliwość rozpoznania skargi w tym zakresie. Zatem ani art. 2, ani art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji nie są wyłączone z zakresu ochrony przedmiotowej w trybie skargi konstytucyjnej. Jednak ze względu na ich szczególny charakter oraz przedmiotowy zakres skargi odwołanie się do nich musi być poprzedzone określeniem przysługującego skarżącemu prawa lub wolności rangi konstytucyjnej, w związku z którym zasady te zostały naruszone. Kompetencje i zakres orzekania Trybunału w sprawach ze skargi konstytucyjnej określają łącznie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz ustawa o Trybunale Konstytucyjnym.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.