Pełny tekst orzeczenia

742/II/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 30 czerwca 2009 r.
Sygn. akt Ts 207/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Mirosław Wyrzykowski – przewodniczący


Adam Jamróz – sprawozdawca


Andrzej Rzepliński,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 kwietnia 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej J.B.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 5 września 2007 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 394 § 1 i art. 367 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 78, art. 176 ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.).
Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że zaskarżone przepisy pozbawiają go prawa do skutecznego środka odwoławczego od orzeczeń wydanych przy rozpatrywaniu skargi na wznowienie postępowania, zamykając tym samym drogę do dwuinstancyjnego postępowania sądowego. Ponadto, przepisy te naruszają zasadę równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji) oraz zasadę sprawiedliwości (art. 2 Konstytucji).
Postanowieniem z 15 kwietnia 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było uznanie, że treść zaskarżonych przepisów pozostaje bez związku z orzeczeniem zapadłym w sprawie skarżącego. Orzeczeniem, które wskazał skarżący jako ostateczne orzeczenie o jego prawach i wolnościach, jest postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku – Wydział II Cywilny z 30 maja 2007 r., którym sąd odrzucił skargę skarżącego o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem sądu. Skarżący nie wnosił żadnych środków odwoławczych, ani też nie zapadły w tej sprawie żadne orzeczenia sądu drugiej instancji. Z tego też powodu oczywiste jest, że podstawą orzekania sądu w sprawie skarżącego nie mogły być zaskarżone przepisy, określające dopuszczalność wniesienia środka odwoławczego od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł skarżący. Zarzucił w nim, że zaskarżone postanowienie narusza art. 2 Konstytucji i wyrażoną w nim zasadę demokratycznego państwa prawnego, poprzez przyjęcie sposobu interpretacji prawa, która kształtuje prawa i wolności obywatelskie w sposób pozorny. Żądanie przez Trybunał wykazania stosowania zaskarżonego przepisu w sprawie skarżącego jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i zasadą sprawiedliwości społecznej. Zdaniem skarżącego Trybunał naruszył art. 243 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), nie uznając uprawdopodobnienia prawomocności orzeczenia zapadłego w postępowaniu i żądając bezwzględnie dowodu na zastosowanie w jego sprawie zaskarżonego przepisu. Skarżący wskazuje, że orzeczenie wskazane w skardze konstytucyjnej jest orzeczeniem prawomocnym, zaś załączenie do orzeczenia pouczenia o prawomocności zapadłego rozstrzygnięcia jest zastosowaniem przez sąd zaskarżonych w skardze przepisów. Niezasadnie zatem Trybunał odmówił wykorzystania innych orzeczeń wydanych w sprawie skarżącego w celu przyjęcia dowodu na wskazane wyżej okoliczności. Zdaniem skarżącego naruszeniem zasady równości jest sytuacja, w której Trybunał odmawia nadania biegu skardze konstytucyjnej, gdy niedopuszczalność wniesienia środka wynika z treści pouczenia.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, że zaskarżone przepisy nie były podstawą wydania orzeczenia wskazanego jako ostateczne orzeczenie o prawach i wolnościach obywatelskich. Nie budzi wątpliwości, że ustalenia te są zgodne ze stanem faktycznym niniejszej sprawy. Nie sposób bowiem uznać, ze podstawę orzeczenia o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania stanowią przepisy art. 394 § 1 i art. 367 k.p.c., określające przesłanki wnoszenia zażalenia i apelacji. Oczywiście bezzasadne jest twierdzenie skarżącego, że żądanie przez Trybunał wykazania stosowania zaskarżonego przepisu w sprawie skarżącego jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i zasadą sprawiedliwości społecznej. Obowiązek wykazania tej okoliczności wynika wprost z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z tym przepisem przedmiotem skargi konstytucyjnej może być ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach skarżącego albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Oznacza to, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być, jak zdaje się tego żądać skarżący, wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia. W opisanej sytuacji brak jest ostatecznego orzeczenia opartego na zaskarżonych przepisach. Za takowe z pewnością nie można uznać pouczenia o prawomocności zapadłego rozstrzygnięcia. O ile bowiem skarżący wiąże naruszenie swych konstytucyjnych praw i wolności z treścią przepisów zamykających w jego przekonaniu drogę do wykorzystania należnego mu środka prawnego i chce skorzystać z instytucji skargi konstytucyjnej, o tyle zobowiązany jest spełnić warunki określone w Konstytucji dla tego środka prawnego. Oznacza to konieczność uzyskania „ostatecznego orzeczenia” w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, które jest oparte na kwestionowanych przepisach, a nie jakiegokolwiek prawomocnego orzeczenia wydanego w jego sprawie i bez podstawy w zaskarżonych przepisach. Zatem stwierdzenie, że zaskarżony przepis nie mógł być podstawą orzeczenia wskazanego przez skarżącego, jako orzeczenie ostateczne w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej. Ustaleń tych nie zmienia zatem także analiza treści orzeczeń zapadłych wobec skarżącego w innych postępowaniach, nie sanują one bowiem braków samej skargi konstytucyjnej. Wskazać należy także, że stwierdzenie niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej z powodu braku ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zaskarżonych przepisów i odmowa uznania za takie orzeczenie pouczenia dołączonego do orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego nie prowadzi do naruszenia zasady równości. Nie można mówić o naruszeniu prawa skarżącego w sytuacji, gdy wniesiona skarga konstytucyjna nie spełnia wymogów formalnych i z tego powodu nie może być merytorycznie rozpoznana.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.