Pełny tekst orzeczenia

782/II/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 16 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 348/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Wyrzykowski – przewodniczący
Marek Kotlinowski – sprawozdawca
Marian Grzybowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Z.T.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 12 listopada 2008 r. skarżący wniósł o stwierdzenie, że ustawa z dnia 17 stycznia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) jest niezgodna z art. 2, art. 5, art. 7, art. 9, art. 30, art. 32, art. 37, art. 38, art. 87, art. 90 i art. 91 Konstytucji.
Decyzją z 11 grudnia 1996 r. ZUS przyznał skarżącemu rentę inwalidzką, która – według obliczeń skarżącego – stanowiła 0,72 średniej ówczesnej płacy. Zdaniem skarżącego stanowi to prawo nabyte. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Inspektorat Kluczbork decyzją z 9 lipca 2007 r. o przeliczeniu emerytury (nr 05775728-1/01/RE) naliczył skarżącemu świadczenie emerytalne w wysokości 1366 zł brutto, gdy tymczasem – zgodnie z jego obliczeniami – wysokość emerytury, biorąc pod uwagę wysokość średniej pracy w 2007 r., powinna wynosić 1934 zł. Odwołanie skarżącego od decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Opolu – V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 23 stycznia 2008 r. (sygn. akt VU 3003/07). Apelacja złożona od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 30 września 2008 r. (sygn. akt III A Ua 1227/08). Skarżący zarzucił sądom obu instancji naruszenie art. 180 ust. 9 i art. 196 kwestionowanej ustawy. Jak sam wskazuje w skardze konstytucyjnej, przytaczając postawione sądom zarzuty: „Wywodził, iż artykuł 180 ust. 9 należy rozumieć i przyjmować nie tylko w zakresie czasowym, ale wraz ze wszystkimi nabytymi prawami. Wskazywano też, że ustawa ta weszła w życie 1 stycznia 1999 r. (art. 196) i jej ustalenia dotyczą tylko osób, które po tej dacie otrzymają pierwsze świadczenie rentowe bądź emerytalne”.
Zarządzeniem z 23 stycznia 2009 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków wniesionej skargi konstytucyjnej poprzez m.in. skonkretyzowanie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które skarżący czyni przedmiotem skargi konstytucyjnej oraz wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego zostały naruszone na skutek wydania rozstrzygnięcia opartego na przepisie, o którym mowa w pkt 1, oraz określenie sposobu naruszenia tych praw lub wolności.
W piśmie procesowym nadesłanym do Trybunału w dniu 4 lutego 2009 r. skarżący wskazał, iż przedmiotem skargi czyni ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawę z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 191, poz. 1368), której art. 1 pkt 4 nadaje art. 194a ust. 5 ustawy z 1998 r. nowe brzmienie. W dalszej części skarżący powtórzył rozważania zawarte w skardze konstytucyjnej, dodając tylko konkluzję, iż w jego ocenie doszło do naruszenia zasady lex retro non agit. Zdaniem skarżącego przy każdej waloryzacji następuje relatywne obniżenie świadczenia emerytalnego.
Skarżący wskazuje, że wymienione ustawy są niezgodne art. 2, art. 5, art. 7, art. 9, art. 30, art. 32, art. 37, art. 38, art. 87, art. 90 i art. 91 Konstytucji. Z tych artykułów skarżący wywodzi swoje naruszone prawa.
Postanowieniem z 29 maja 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej, wskazując w uzasadnieniu na nieuzupełnienie braków skargi w przewidzianym do tego ustawowym terminie. Trybunał zaznaczył ponadto, że zasada lex retro non agit nie ma charakteru konstytucyjnego prawa podmiotowego, a zatem w jej naruszeniu nie można upatrywać uzasadnienia dla wniesienia skargi konstytucyjnej.
W zażaleniu złożonym na powyższe postanowienie skarżący wniósł o jego uchylenie i nadanie skardze dalszego biegu. W uzasadnieniu zażalenia wskazano, iż „wytknięte” przez Trybunał uchybienia nie mają istotnego znaczenia dla sprawy. Ponadto skarżący podniósł, że w jego sprawie zasada lex retro non agit nie została zachowana. W ocenie skarżącego także zasady przedmiotowe winny podlegać ochronie, a ich naruszenie powinno stanowić podstawę wniesienia skargi konstytucyjnej, co – jego zdaniem – gwarantuje art. 8 ust. 2 Konstytucji.
In fine skarżący wniósł o zwrócenie się przez Trybunał Konstytucyjny do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w celu rozstrzygnięcia kwestii związanych z prawem wspólnotowym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś przedstawione w zażaleniu stanowisko jest oczywiście bezzasadne.
Konstrukcja skargi konstytucyjnej została określona bezpośrednio w art. 79 ust. 1 Konstytucji, który wyklucza dochodzenie w trybie tego środka prawnego ochrony zasad konstytucyjnych o charakterze przedmiotowym. Skarga konstytucyjna na gruncie prawa polskiego pomyślana została jako środek prawny, służący ochronie konstytucyjnych wolności lub praw o charakterze podmiotowym. Uprawnienie do wniesienia skargi przysługuje osobie fizycznej lub prawnej, której prawa lub wolności konstytucyjne zostały naruszone na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. Nie oznacza to oczywiście, że ustrojodawca poza zakresem kontroli Trybunału Konstytucyjnego pozostawił regulacje sprzeczne z takimi przepisami Konstytucji, które nie stanowią źródeł praw podmiotowych. Podkreślić należy, że w przypadku tak ukształtowanych wzorców kontroli konstytucyjności poza zakresem kompetencji Trybunału Konstytucyjnego pozostaje badanie aktów normatywnych jedynie w przypadku, w którym dokonywane ono jest w trybie skargi konstytucyjnej; w trybie pytania prawnego czy w trybie wnioskowym nie istnieją żadne ograniczenia co do zakresu przepisów Konstytucji mogących stanowić wzorzec kontroli.
Skarżący we wniesionym zażaleniu nie zakwestionował ustaleń dokonanych w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, w tym faktu nieuzupełnienia braków wniesionej skargi w terminie oraz nieprecyzyjnego określenia zakresu przepisów, w stosunku do których wysunięto zarzut niekonstytucyjności. Te ustalenia podziela także Trybunał Konstytucyjny w niniejszym składzie.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 29 maja 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze i nie uwzględnił zażalenia z dnia 15 czerwca 2009 r. złożonego na to postanowienie.