Pełny tekst orzeczenia

812/II/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 23 marca 2011 r.

Sygn. akt Ts 283/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.D. w sprawie zgodności:

art. 56 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 28 października 2010 r. wniesiono o zbadanie zgodności art. 56 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżąca złożyła zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 284 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, ze zm.) i obecnie toczy się postępowanie karne w tej sprawie. Sąd Rejonowy w Kielcach postanowieniem z 5 października 2010 r. (sygn. akt XII K 1597/10) odmówił dopuszczenia skarżącej do udziału w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego, gdyż nie jest ona pokrzywdzoną. Sąd ten wskazał, że skarżąca poręczyła kredyt, natomiast pojazd, którego przywłaszczenie zarzuca się oskarżonemu, był – zgodnie z umową kredytową – przewłaszczony na rzecz banku, zatem to bank jest pokrzywdzonym. Skarżącej natomiast będzie przysługiwało roszczenie regresowe wobec oskarżonego, jeżeli pokrzywdzony bank wyegzekwuje zobowiązanie od niej jako poręczyciela.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 stycznia 2011 r. skarżąca została wezwana do nadesłania odpisu i czterech kopii postanowienia Sądu Rejonowego w Kielcach z 5 października 2010 r. (sygn. akt XII K 1597/10) – w oparciu o art. 156 ust. 3 k.p.k. Ponadto skarżąca została wezwana do uzupełnienia braków formalnych przez wskazanie, po pierwsze, czy wniesiono środek zaskarżenia na powyższe orzeczenie, a jeżeli został on złożony – nadesłanie odpisu i czterech kopii rozstrzygnięcia wydanego w wyniku jego rozpoznania; po drugie, które orzeczenie, wydane na podstawie zaskarżonego przepisu, skarżąca uważa za ostateczne w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zarządzenie zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącej 26 stycznia 2011 r. Termin do uzupełnienia braków skargi minął 2 lutego 2011 r.

W piśmie z 2 lutego 2011 r. pełnomocnik skarżącej uzupełnił dwa z trzech braków formalnych wskazanych w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 stycznia 2011 r. Oświadczył, że środek zaskarżenia na postanowienie z 5 października 2010 r. (sygn. akt XII K 1597/10) nie został wniesiony, a za ostateczne orzeczenie w swojej sprawie uznaje właśnie to rozstrzygnięcie. Odnośnie do trzeciego braku formalnego, który dotyczył nadesłania odpisu i czterech kopii postanowienia Sądu Rejonowego w Kielcach z 5 października 2010 r. (sygn. akt XII K 1597/10), pełnomocnik skarżącej wniósł o przedłużenie 7-dniowego terminu na jego uzupełnienie.

Następnie w piśmie z 17 lutego 2011 r. pełnomocnik skarżącej nadesłał odpis i cztery kopie postanowienia Sądu Rejonowego w Kielcach z 5 października 2010 r. (sygn. akt XII K 1597/10).

Skarżąca wskazała, że choć postępowanie w przedmiocie dopuszczenia oskarżyciela posiłkowego do udziału w sprawie ma charakter incydentalny, to jednak należy zapewnić w nim gwarancje proceduralnej kontroli rozstrzygnięć wydanych przez sąd pierwszej instancji. W skardze konstytucyjnej zarzucono naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy (art. 45 ust. 1 Konstytucji), prawa do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji (art. 78 Konstytucji) oraz zasady dwuinstancyjnego postępowania sądowego (art. 176 ust. 1 Konstytucji).



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla jej dopuszczalności.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w ustawowym terminie pełnomocnik skarżącego nie usunął braków formalnych skargi konstytucyjnej, wskazanych w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 stycznia 2011 r. ani nie wniósł o przywrócenie terminu do ich uzupełnienia.

Termin 7-dniowy na uzupełnienie braków formalnych, określony w art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK ) i stosowany na podstawie art. 49 ustawy o TK do wstępnego rozpoznania skarg konstytucyjnych, jest terminem ustawowym.

W piśmie z 2 lutego 2011 r. pełnomocnik skarżącej wniósł o przedłużenie 7-dniowego terminu na jego uzupełnienie. Należy jednak zauważyć, że termin, o którym mowa w art. 36 ust. 2 ustawy o TK, nie jest terminem sądowym, zatem nie można do niego stosować art. 166 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w zw. z art. 20 ustawy o TK. Zgodnie bowiem z art. 164 k.p.c., termin sądowy to termin wyznaczony przez sąd lub przewodniczącego. Jego bieg rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia, a gdy przewiduje doręczenie z urzędu – od jego doręczenia. Tylko ten termin, w myśl art. 166 k.p.c., może zostać z ważnej przyczyny przedłużony lub skrócony przez przewodniczącego, na wniosek zgłoszony przed upływem terminu.

Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że instytucja przywrócenia terminu ma zastosowanie w postępowaniu sądowokonstytucyjnym, gdyż art. 20 ustawy o TK przewiduje odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. Zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Z powyższego wynika, że dla przywrócenia terminu konieczny jest wniosek strony.

Pełnomocnik skarżącej w piśmie z 17 lutego 2011 r. nie wniósł na podstawie art. 168 § 1 w zw. z art. 169 § 3 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy o TK o przywrócenie ustawowego 7-dniowego terminu do uzupełnienia braku formalnego, wobec tego w oparciu o art. 167 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy o TK uznać należy czynność procesową podjętą po upływie terminu za bezskuteczną.

Zgodnie zaś z art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK nieusunięcie braków skargi konstytucyjnej w ustawowym terminie 7 dni od daty zawiadomienia stanowi samoistną podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższego, podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest niespełnienie przesłanki formalnej z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, polegającej na konieczności uzyskania ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu.

Objęty zaskarżeniem art. 56 § 3 k.p.k. stanowi: „na postanowienie sądu wydane na podstawie § 1, a także na postanowienie sądu wydane na podstawie § 2, jeżeli dotyczy oskarżyciela posiłkowego określonego w art. 54 lub art. 55 § 3 – zażalenie nie przysługuje”. Postanowienie Sądu Rejonowego w Kielcach z 5 października 2010 r. (sygn. akt XII K 1597/10) o odmowie dopuszczenia skarżącej do udziału w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego nie zostało wydane na podstawie kwestionowanego przepisu. Skarżąca nie wniosła zażalenia na to postanowienie, a zatem nie uzyskała rozstrzygnięcia wydanego w oparciu o art. 56 § 3 k.p.k.

W skardze konstytucyjnej – w trybie art. 50 ust. 1 ustawy o TK – złożono wniosek o wydanie postanowienia tymczasowego w przedmiocie wstrzymania wykonania postanowienia Sądu Rejonowego w Kielcach z 5 października 2010 r. Wobec nieuzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej w terminie oraz z uwagi na nieuzyskanie orzeczenia wydanego na podstawie kwestionowanego art. 56 § 3 k.p.k., Trybunał Konstytucyjny stwierdza brak podstaw do wydania postanowienia tymczasowego (art. 50 ust. 1 ustawy o TK).



Trybunał Konstytucyjny, mając powyższe na względzie, w oparciu o art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK odmówił nadania dalszego biegu niniejszej skardze konstytucyjnej.