Pełny tekst orzeczenia

656/II/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 3 stycznia 2012 r.
Sygn. akt Tw 20/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Granat,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Miejskiej w Lipianach o zbadanie zgodności:
§ 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 252, poz. 1692) z art. 2, art. 92 ust. 1 i art. 216 ust. 5 w zw. z art. 165 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 72 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.

UZASADNIENIE

W dniu 22 sierpnia 2011 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Rady Miejskiej w Lipianach o zbadanie zgodności § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 252, poz. 1692; dalej: rozporządzenie z 2010 r.) z art. 2, art. 92 ust. 1 i art. 216 ust. 5 w zw. z art. 165 Konstytucji oraz art. 72 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, ze zm.; dalej: ustawa o finansach publicznych).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2011 r. (doręczonym Radzie Miejskiej w Lipianach 2 listopada 2011 r.) wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku przez: doręczenie oryginału oraz 4 (czterech) odpisów uchwały Rady Miejskiej w Lipianach w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (pkt 1); doręczenie oryginału oraz 4 (czterech) odpisów wyciągu z protokołu, pozwalającego stwierdzić podjęcie uchwały, o której mowa powyżej, zgodnie z właściwymi przepisami (pkt 2); powołanie przepisu prawa, wskazującego, że § 3 pkt 2 rozporządzenia z 2010 r. dotyczy spraw objętych zakresem działania Rady Miejskiej w Lipianach (pkt 3); doręczenie oryginału i 4 (czterech) odpisów stosownego pełnomocnictwa w związku z zastrzeżeniem we wniosku zastępstwa przez radcę prawnego (pkt 4).
W piśmie z 3 listopada 2011 r. (oznaczonego omyłkowo datą 3 października 2011 r.) odniesiono się do stwierdzonych przez Trybunał Konstytucyjny braków formalnych wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Tym samym wstępne rozpoznanie wniosku umożliwia – już w początkowej fazie postępowania – eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania.

2. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego przysługuje kompetencja do inicjowania abstrakcyjnej kontroli zgodności norm.
Wola rady (sejmiku) jako organu kolegialnego znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy, a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z sesji rady (sejmiku). Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu. Dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, a nie od osoby fizycznej, która go sporządziła lub podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionej władzy. Stąd wymagane jest dołączenie do wniosku uchwały tej władzy. Treść uchwały i wniosku powinny być zbieżne. Minimalna zbieżność cechująca wniosek i uchwałę obejmuje dokładne wskazanie kwestionowanego przepisu (przepisów) danego aktu normatywnego, wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu jego niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej, którym w przypadku ustawy może być Konstytucja lub ratyfikowana umowa międzynarodowa (por. postanowienie TK z 21 lutego 2006 r., Tw 59/05, OTK ZU nr 2/B/2006, poz. 84 i powołane tam orzeczenia).

3. W załączeniu pisma z 3 listopada 2011 r. doręczono „oryginał oraz 4 odpisy uchwały nr IV/22/2011 Rady Miejskiej w Lipianach z 8 lutego 2011 r. w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego” w brzmieniu: „postanawia się wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności przepisu art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, ze zm.) z przepisami art. 2, art. 16 ust. 2, art. 32 i art. 165 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (…) oraz art. 4 ust. 2 i 6 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607, ze zm.)”.

3.1. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że uchwała nr IV/22/2011 z 8 lutego 2011 r. została wskazana jako podstawa wystąpienia przez Radę Miejską w Lipianach z wnioskiem w sprawie o sygn. Tw 7/11 i wraz z jego wniesieniem (zainicjowanie rozpoznania wstępnego) uległa skonsumowaniu. Wymaga nadto podkreślenia, że odnosiła się ona do „kwestii przejęcia drogi nr 3” i „przekwalifikowania tej drogi z drogi gminnej na wojewódzką” (wyciąg z protokołu IV sesji Rady Miejskiej w Lipianach, 8 lutego 2011 r.), nie zaś „tytułów dłużnych”.
Uchwały tej, co oczywiste, nie można uznać za podstawę prawną wniosku o „orzeczenie niezgodności § 3 pkt 2 rozporządzenia (…) z (…) 2010 r. (…) z art. 2, [art.] 92 ust. 1 i art. 216 ust. 5 także w związku z art. 165 Konstytucji (…) oraz z przepisami art. 72 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych”, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 22 sierpnia 2011 r.
Brak uchwały, w której zakres żądania hierarchicznej kontroli zgodności pokrywałby się ze wskazanymi (następnie) we wniosku przedmiotem zaskarżenia i wzorcami odniesienia, rozstrzyga o niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), uzasadniając tym samym odmowę nadania dalszego biegu „wnioskowi” Rady Miejskiej w Lipianach.

3.2. Jednocześnie należy stwierdzić, że okoliczność powyższa jest równoznaczna z nieusunięciem w wyznaczonym terminie braków formalnych wniosku (pkt 1 i 2 zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2011 r.), co – na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o TK – stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania mu dalszego biegu.

4. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że podmiot sporządzający lub podpisujący wniosek nie posiada kompetencji do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

4.1. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że doręczona uchwała nr IV/22/2011 z 8 lutego 2011 r. upoważniała burmistrza do reprezentowania Rady Miejskiej w Lipianach wyłącznie w sprawie o stwierdzenie „niezgodności przepisu art. 10 ust. 5 ustawy (…) o drogach publicznych (…) z art. 2, art. 16 ust. 2, art. 32 i art. 165 Konstytucji (…) oraz art. 4 ust. 2 i 6 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego”. W konsekwencji, nie wynika z niej umocowanie do występowania w imieniu Rady Miejskiej w Lipianach w ramach innego (nowego) postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

4.2. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że zarówno skonkretyzowanie przedmiotu kontroli (wskazanie § 3 pkt 2 rozporządzenia z 2010 r.), jak i sprecyzowanie wzorców kontroli, tzn. powołanie art. 2, art. 92 ust. 1 i art. 216 ust. 5 w zw. z art. 165 Konstytucji oraz art. 72 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych, nastąpiło w samym wniosku złożonym do Trybunału.

4.3. W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywany „wniosek” w zakresie, w jakim samoistnie określa przedmiot i wzorce kontroli, pochodzi od podmiotu nieuprawnionego. Okoliczność powyższa, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, stanowi podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi Rady Miejskiej w Lipianach.

5. Trybunał Konstytucyjny przypomina również, że pełnomocnik wnioskodawcy jest zobowiązany do działania w granicach i zakresie udzielonego umocowania.

5.1. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że uchwała nr IV/22/2011 z 8 lutego 2011 r. przewidziała możliwość ustanowienia przez burmistrza dalszych pełnomocników. Dotyczyła ona jednakże reprezentowania „Gminy Lipiany [wyłącznie] w przedmiotowej sprawie”, której granice wyznaczone zostały przez określony w uchwale przedmiot zaskarżenia w postaci „art. 10 ust. 5 ustawy (…) o drogach publicznych” oraz wzorce kontroli, tj. art. 2, art. 16 ust. 2, art. 32 i art. 165 Konstytucji oraz „art. 4 ust. 2 i 6 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego”.

5.2. Z powyższych względów pismo z 3 października 2011 r. (załączone do pisma z 3 listopada 2011 r.), odwołujące się w swej treści do powołanej uchwały nr IV/22/2011 z 8 lutego 2011 r., nie może zostać uznane za skutecznie udzielone radcy prawnemu (stosowne) pełnomocnictwo „do reprezentowania (…) Rady Miejskiej w Lipianach przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie z (…) wniosku o stwierdzenie niezgodności przepisu rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego” z art. 2, art. 92 ust. 1 i art. 216 ust. 5 w zw. z art. 165 Konstytucji i art. 72 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych.

5.3. Jednocześnie należy stwierdzić, że okoliczność powyższa jest równoznaczna z nieusunięciem w wyznaczonym terminie braków formalnych wniosku (pkt 4 zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2011 r.), co – na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o TK – stanowi samoistną podstawę odmowy nadania mu dalszego biegu.
Wobec nieskuteczności „pełnomocnictwa” z 3 października 2011 r., podpisane przez radcę prawnego pismo z 3 listopada 2011 r., mające na celu wykonanie zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2011 r., należy uznać za pochodzące od podmiotu nieuprawnionego w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Okoliczność powyższa jest równoznaczna z nieusunięciem braków formalnych wniosku (także w odniesieniu do pkt 3 powołanego zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego) i powoduje odmowę nadania mu dalszego biegu (art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.