Pełny tekst orzeczenia

80/1/B/2015

POSTANOWIENIE
z dnia 7 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 106/14

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Rymar,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.T. w sprawie zgodności:
art. 96 ust. 1 i 2, art. 97 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, ze zm.) oraz art. 7862 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.) z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także art. 9 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 kwietnia 2014 r. (data nadania) M.T. (dalej: skarżąca) wystąpiła o zbadanie zgodności art. 96 ust. 1 i 2, art. 97 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, ze zm.; dalej: prawo bankowe) oraz art. 7862 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także art. 9 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: Konwencja o ochronie praw człowieka).
Skargę konstytucyjną sformułowano w związku z następującą sprawą. 29 września 2008 r. skarżąca zawarła z bankiem umowę kredytu nr DK/KR-HIP/08879/08. Całkowita kwota kredytu brutto wynosiła 1 827 000,00 zł (1 800 000,00 zł netto) i zgodnie z umową miała być zwrócona we frankach szwajcarskich w 600 równych ratach w terminie do 7 listopada 2058 r. W dniu 7 grudnia 2012 r. bank wystawił przeciwko skarżącej bankowy tytuł egzekucyjny o nr WIN/00/026583/12, w którym stwierdzono, że zadłużenie skarżącej z tytułu umowy kredytu na ten dzień wynosi 4 296 161,44 zł. Postanowieniem z 6 marca 2013 r. (sygn. akt I Co 1092/13/P) Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Podgórza w Krakowie – Wydział I Cywilny nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Na skutek skargi złożonej przez skarżącą postanowieniem z 18 lipca 2013 r. (sygn. akt I Co 1092/13/P), doręczonym skarżącej 7 sierpnia 2013 r., Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie – Wydział I Cywilny (dalej: Sąd Rejonowy w Krakowie) utrzymał w mocy postanowienie z 6 marca 2013 r. Na to postanowienie skarżąca wniosła zażalenie do Sądu Okręgowego w Krakowie – Wydział II Cywilny Odwoławczy (dalej: Sąd Okręgowy w Krakowie), który odrzucił je postanowieniem z 14 października 2013 r. (sygn. akt II Cz 2612/13). Następnie na to postanowienie skarżąca złożyła zażalenie do Sądu Najwyższego, które odrzucił Sąd Okręgowy w Krakowie postanowieniem z 2 stycznia 2014 r. (sygn. akt II Cz 2612/13), doręczonym skarżącej 27 stycznia 2014 r.
Zdaniem skarżącej wynikająca z zaskarżonych przepisów „możliwość wydawania przez banki (…) [bankowych tytułów egzekucyjnych] oraz brak możliwości ich merytorycznego badania przez sąd na etapie postępowania klauzulowego oraz przez komornika w toku postępowania egzekucyjnego rażąco narusza [przysługujące skarżącej] konstytucyjne prawo do sądu [(art. 45 ust. 1 Konstytucji)] oraz zasadę równości wobec prawa [(art. 32 ust. 1 Konstytucji)]”. Jak podkreśla skarżąca, „kwestionowana procedura nadania klauzuli wykonalności (…) [bankowym tytułom egzekucyjnym] nie spełnia wymogów z art. 6 ust. 1 (…) [Konwencji o ochronie praw człowieka] oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji, ponieważ uprawnia banki do kierowania swoich wierzytelności do postępowania egzekucyjnego z pominięciem fazy sądowego postępowania rozpoznawczego”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekły ostatecznie o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Na etapie wstępnej kontroli Trybunał Konstytucyjny bada, czy skarga spełnia warunki formalne określone w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) i czy zarzuty w niej sformułowane nie są oczywiście bezzasadne (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK).
Trybunał przypomina, że w świetle art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarżący może złożyć skargę konstytucyjną po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia mu ostatecznego rozstrzygnięcia (prawomocnego orzeczenia). Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej ma charakter materialnoprawny i nie podlega przywróceniu. W razie jego przekroczenia – nawet z przyczyn niezawinionych przez skarżącego – nie jest więc dopuszczalne nadanie dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Trybunał zwraca uwagę na to, że w sprawie skarżącej orzeczeniem, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, jest postanowienie Sądu Rejonowego w Krakowie z 18 lipca 2013 r., a nie – jak błędnie twierdzi skarżąca – postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 2 stycznia 2014 r. Jak słusznie bowiem podkreślił Sąd Okręgowy w Krakowie w postanowieniu z 14 października 2013 r., odrzucającym zażalenie skarżącej na postanowienie Sądu Rejonowego w Krakowie z 18 lipca 2013 r., Sąd Rejonowy w Krakowie, wydając postanowienie z 18 lipca 2013 r., orzekał jako sąd drugiej instancji. Stanowi o tym wprost art. 7673a zdanie trzecie k.p.c. (obowiązujący od 3 maja 2012 r.), zgodnie z którym sąd rozpoznający skargę na postanowienie referendarza sądowego orzeka jako sąd drugiej instancji. Od orzeczenia Sądu Rejonowego w Krakowie nie przysługiwał już żaden zwyczajny środek odwoławczy, a tym samym skarżąca uzyskawszy to orzeczenie, wyczerpała drogę prawną. Dniem, z którym należało wiązać rozpoczęcie biegu terminu do złożenia skargi konstytucyjnej, był więc 7 sierpnia 2013 r., tj. dzień doręczenia skarżącej postanowienia Sądu Rejonowego w Krakowie z 18 lipca 2013 r., a nie 27 stycznia 2014 r., tj. dzień doręczenia skarżącej postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z 2 stycznia 2014 r. Trybunał zaznacza przy tym, że to właśnie najpierw Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Krakowie, a następnie Sąd Rejonowy w Krakowie rozstrzygali o nadaniu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Sąd Okręgowy w Krakowie orzekał zaś wyłącznie o odrzuceniu niedopuszczalnych zażaleń skarżącej, zatem jego orzeczenia nie odnosiły się merytorycznie do kwestii nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.
Ze względu na przekroczenie trzymiesięcznego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej Trybunał odmawia zatem nadania złożonej skardze dalszego biegu (art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy o TK).
Trybunał przypomina też, że w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną można wnieść wyłącznie wtedy, gdy zostały naruszone wolności lub prawa określone w Konstytucji. Dlatego też wskazany w skardze konstytucyjnej art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka, nawet w powiązaniu z art. 9 Konstytucji, nie może być wzorcem kontroli w rozpatrywanej sprawie (zob. wyroki TK z: 17 grudnia 2003 r., SK 15/02, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 103; 7 marca 2005 r., P 8/03, OTK ZU nr 3/A/2005, poz. 20; 20 listopada 2007 r., SK 57/05, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 125 oraz 6 października 2009 r., SK 46/07, OTK ZU nr 9/A/2009, poz. 132). W tym zakresie skarga nie spełnia więc również warunku określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, co także uzasadnia odmowę nadania jej dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.