Pełny tekst orzeczenia

139/2/B/2015

POSTANOWIENIE
z dnia 2 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 301/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej MKS Sp. z o.o. w sprawie zgodności:
art. 89 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.) z art. 2 w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 21 listopada 2013 r. MKS Sp. z o.o. (dalej: skarżąca, spółka) zakwestionowała zgodność art. 89 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. W imieniu skarżącej został złożony do Sądu Rejonowego w Tychach – Wydziału IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wniosek o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu – wyrokowi tego sądu z 31 sierpnia 2010 r. (sygn. akt IV P 406/08). Wniosek podpisał dyrektor spółki niebędący członkiem zarządu ani prokurentem. Dyrektor spółki został wezwany przez sąd do usunięcia braków formalnych wniosku przez wykazanie swojego umocowania do działania oraz uiszczenie opłaty. Opłata została uiszczona, ale wnioskodawca nie wykazał swojego umocowania do działania. Zarządzeniem z 20 lipca 2012 r. (sygn. akt IV Po-Uo 43/12) Sąd Rejonowy w Tychach – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zwrócił wniosek. Zażalenie na to postanowienie Sąd Okręgowy w Katowicach – IX Wydział Pracy oddalił postanowieniem z 17 kwietnia 2013 r. (sygn. akt IX Pz 40/13).
Skarżąca zarzuciła, że art. 89 § 1 k.p.c. narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) w związku z prawem do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis „z przyczyn nieuzasadnionych żadnymi innymi chronionymi prawami i wolnościami gwarantowanymi konstytucyjnie ogranicza lub utrudnia dostęp do sądu”. Ponadto „brak precyzji [tego przepisu] (...) w tym [brak] korelacji z (…) art. 91 [k.p.c.] (…) prowadzi do naruszenia zasad przyzwoitej legislacji, a w konsekwencji zaufania do państwa”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji inicjuje ona procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego.
Zakwestionowany art. 89 § 1 k.p.c. stanowi: „pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa wraz z odpisem dla strony przeciwnej. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. Zdania pierwszego nie stosuje się w przypadku dokonania czynności procesowej w elektronicznym postępowaniu upominawczym, jednak pełnomocnik powinien powołać się na pełnomocnictwo, wskazując jego datę, zakres oraz okoliczności wymienione w art. 87”.
W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej skarżąca wyjaśniła, że wyrok sądu II instancji został jej doręczony 2 maja 2013 r., a wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu złożyła 8 maja 2013 r. W dniu 21 sierpnia 2013 r. pełnomocnik z urzędu został zawiadomiony o wyznaczeniu go do sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej.
Zgodnie z art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) „w razie niemożności poniesienia kosztów pomocy prawnej, skarżący może zwrócić się do sądu rejonowego jego miejsca zamieszkania o ustanowienie dla niego adwokata lub radcy prawnego z urzędu na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego. Do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku nie biegnie termin przewidziany w art. 46 ust. 1”. Natomiast w myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarga może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej należy więc liczyć od dnia następnego po dacie doręczenia skarżącej ostatecznego orzeczenia w sprawie (2 maja 2013 r.), czyli od 3 maja 2013 r. Bieg terminu uległ zawieszeniu 9 maja 2013 r., ponieważ 8 maja 2013 r. skarżąca złożyła wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu do sporządzenia skargi konstytucyjnej. Termin ponownie zaczął biec 22 sierpnia 2013 r., tj. od pierwszego dnia po dacie zawiadomienia pełnomocnika z urzędu o wyznaczeniu (pismo Okręgowej Rady Radców Prawnych w Katowicach). Termin do złożenia skargi upłynął zatem 14 listopada 2013 r., a skargę konstytucyjną wniesiono dopiero 21 listopada 2013 r.
Skarżąca nie wniosła skargi konstytucyjnej w ustawowym terminie 3 miesięcy od doręczenia jej ostatecznego orzeczenia w sprawie (art. 46 ust. 1 w zw. z art. 48 ust. 2 ustawy o TK), co oznacza, że nie spełniła formalnej przesłanki dopuszczalności tego szczególnego środka prawnego.
Niezależnie od powyższego Trybunał zwraca uwagę, że skarga konstytucyjna dotyczy stosowania prawa, na co wskazuje sama skarżąca, podnosząc, że „spornym w niniejszej sprawie okazało się, czy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercy dłużnika wiąże się z zawiązaniem nowej sprawy, czy też taki wniosek stanowi kontynuację sprawy, w której zapadł wyrok zasądzający”. Tymczasem stosowanie prawa, choćby nawet błędne, nie podlega ocenie w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, który jest „sądem prawa”, a nie „sądem faktów”.

Z wyżej przedstawionych powodów, na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.