Pełny tekst orzeczenia

345/3/B/2015

POSTANOWIENIE
z dnia 8 kwietnia 2015 r.
Sygn. akt Ts 107/15

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Małgorzata Pyziak-Szafnicka,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej E.D. w sprawie zgodności:
art. 60 ust. 2 pkt 5 w zw. z art. 44 pkt 4 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2010 r. Nr 29 poz. 154, ze zm.) z art. 2, art. 24 w zw. z art. 32 oraz art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

1) pozostawić bez rozpoznania wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej;
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 12 marca 2015 r. (data nadania skargi w urzędzie pocztowym), sporządzonej przez pełnomocnika, E.D. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność z Konstytucją art. 60 ust. 2 pkt 5 w zw. z art. 44 pkt 4 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2010 r. Nr 29, poz. 154, ze zm.; dalej: ustawa o ABW). Skarżąca zarzuciła, że przepisy ustawy o ABW w zakresie, w jakim „umożliwia[ją] zwolnienie ze służby funkcjonariusza ABW ze względu na nieposiadanie certyfikatu bezpieczeństwa bez konieczności badania przebiegu służby funkcjonariusza” są niezgodne z art. 2, art. 24 w zw. z art. 32 oraz art. 45 Konstytucji. Istotę niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów skarżąca upatruje w tym, że „nie są [one] precyzyjne, jasne i zrozumiałe dla adresatów oraz naruszają zasadę równości obywateli wobec prawa, a także naruszają prawo funkcjonariusza do sprawiedliwej oceny jego służby oraz prawo do sprawiedliwego procesu”. Skarżąca wniosła ponadto o przywrócenie jej terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.
Z uzasadnienia skargi konstytucyjnej wynika, że została ona złożona w związku z następującą sprawą. Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (dalej: ABW), rozkazem nr 897 z 27 kwietnia 2010 r., zwolnił skarżącą ze służby w ABW. Powyższy rozkaz został utrzymany w mocy rozkazem personalnym nr 1043 z 24 maja 2010 r. Podstawą prawną zwolnienia skarżącej były unormowania art. 60 ust. 2 pkt 5 oraz art. 44 pkt 4 ustawy o ABW. Uzasadniając wydanie rozkazu o zwolnieniu, Szef ABW wskazał, że skarżącej cofnięto posiadane przez nią certyfikaty poświadczenia bezpieczeństwa oraz odmówiono wydania poświadczenia bezpieczeństwa. Zdaniem organu w chwili wydawania decyzji personalnych skarżąca nie spełniała więc wymogów stawianych funkcjonariuszom ABW. Skargę, którą skarżąca złożyła na rozkaz personalny nr 1043 z 24 maja 2010 r. oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 11 marca 2011 r. (sygn. akt II SA/Wa 2188/10). Skargę kasacyjną, którą skarżąca wniosła na orzeczenie sądu I instancji, oddalił Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 29 marca 2012 r. (sygn. akt I OSK 1069/11).
W uzasadnieniu zarzutów sformułowanych wobec zaskarżonych przepisów ustawy o ABW skarżąca podniosła, że fakultatywna przesłanka zwolnienia funkcjonariusza ze służby („gdy wymaga tego ważny interes służby”), została przez organy orzekające w jej sprawie potraktowana jako bezpośrednia podstawa do zwolnienia w związku z nieposiadaniem certyfikatu poświadczenia bezpieczeństwa. Skarżąca podkreśliła, że wśród przyczyn obligatoryjnego zwolnienia ze służby ustawodawca nie wskazał braku (lub utraty) takiego poświadczenia. W związku z tym skarżąca podniosła, że zaskarżone przepisy prowadzą do naruszenia wymogów prawidłowej legislacji, a w konsekwencji – także zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Powyższe zarzuty skarżąca połączyła również z zasadą wyrażoną w art. 24 Konstytucji. Ponadto skarżąca sformułowała zarzut sprzeczności kwestionowanej regulacji z art. 45 Konstytucji. Jej istotę skarżąca upatruje w tym, że sądy administracyjne kontrolujące legalność rozkazu personalnego o zwolnieniu skarżącej ze służby w ABW nienależycie zweryfikowały przebieg tej służby.
Przekroczenie terminu do sporządzenia skargi konstytucyjnej skarżąca uzasadniła długotrwałą, zdiagnozowaną chorobą wykluczającą jej normalne funkcjonowanie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Artykuł 79 ust. 1 Konstytucji przyznaje każdemu, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, prawo do wniesienia skargi do Trybunału Konstytucyjnego, w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego na podstawie, którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach. Przepis ten stwierdza jednocześnie, że zasady korzystania ze skargi konstytucyjnej określa ustawa. Z treści art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wynika, że warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi przez Trybunał Konstytucyjny jest jej złożenie w ustawowym, trzymiesięcznym terminie. Termin ten ma charakter zawity i jego przekroczenie powoduje, że merytoryczne rozpoznanie skargi jest niedopuszczalne. W kontekście art. 79 ust. 1 Konstytucji termin określony w art. 46 ust. 1 ustawy o TK rozpoczyna bieg od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia, które – wyczerpując drogę prawną – przesądziło o ostateczności orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej naruszającej, zdaniem skarżącego, jego konstytucyjne wolności lub prawa.
W sprawie, w związku z którą skarżąca wniosła analizowaną skargę konstytucyjną, termin do wniesienia tego środka ochrony rozpoczął bieg wraz z doręczeniem skarżącej wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 marca 2012 r. Wydanie tego orzeczenia oznaczało bowiem wyczerpanie drogi prawnej przysługującej w sprawie, a jednocześnie nadało walor ostateczności, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, rozkazowi personalnemu o zwolnieniu skarżącej ze służby w ABW. W związku z tym, że skarga konstytucyjna została skierowana do Trybunału 12 marca 2015 r., przekroczenie terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, jest niewątpliwe.
Należy podkreślić, że Trybunał nie mógł rozpoznać wniosku pełnomocnika skarżącej o przywrócenie terminu do złożenia skargi konstytucyjnej. Skarga konstytucyjna nie ma bowiem charakteru zwykłej czynności procesowej w toku instancji, a termin do jej wniesienia jest terminem zawitym i nie podlega przywróceniu. Z tego powodu w tej sytuacji nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.), w szczególności art. 168 § 1 tej ustawy, w którym przewidziana jest możliwość przywrócenia terminu procesowego. Powyższy pogląd ma potwierdzenie w utrwalonym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (zob. postanowienia z: 21 stycznia 1998 r., Ts 2/98, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 21; 15 lipca 1998 r., Ts 79/98, OTK ZU Nr 5/1998, poz. 82; 22 lutego 1999 r., Ts 141/98, OTK ZU Nr 2/1999, poz. 33).

Uwzględniając powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu i pozostawił bez rozpoznania wniosek pełnomocnika skarżącej o przywrócenie terminu do jej wniesienia.