Pełny tekst orzeczenia

38/1/B/2015

POSTANOWIENIE
z dnia 13 stycznia 2015 r.
Sygn. akt Ts 224/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Zubik – przewodniczący
Stanisław Rymar – sprawozdawca
Andrzej Wróbel,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 lipca 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej R.C.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 13 sierpnia 2013 r. (data nadania) R.C. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania tej płatności (Dz. U. Nr 46, poz. 309, ze zm.; dalej: rozporządzenie) z art. 92 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji oraz § 4 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 1–3 rozporządzenia z art. 32 Konstytucji.
Zdaniem skarżącego zakwestionowane regulacje naruszają konstytucyjną zasadę państwa prawa i wynikającą z niej zasadę niedziałania prawa wstecz, gdyż przyznają obywatelom prawo do płatności, ale uzależniają jego uzyskanie od stanu faktycznego zaistniałego przed wejściem w życie rozporządzenia. Jednocześnie – jak twierdzi skarżący – Minister Finansów wydając kwestionowane rozporządzenie, przekroczył zakres upoważnienia ustawowego do jego wydania, czym naruszył art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 29 lipca 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał stwierdził, że skarżący nie uruchomił zwyczajnego postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie, lecz wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej. Tym samym nie wyczerpał drogi prawnej i nie uzyskał ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Ponadto Trybunał uznał, że skarżący nie wskazał konstytucyjnych wolności lub praw, do których naruszenia doszło na skutek zastosowania zaskarżonego unormowania.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącego wniósł w ustawowym terminie zażalenie. W złożonym środku odwoławczym skarżący podniósł, że Trybunał błędnie uznał, iż przesłanką warunkującą dopuszczalność skargi konstytucyjnej jest uprzednie uruchomienie zwykłego postępowania sądowoadministracyjnego. W ocenie skarżącego w tym postępowaniu sądy administracyjne wydałyby takie same wyroki jak wydane we wszczętym przez niego postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:


Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Trybunał zwraca uwagę, że wniesiony środek odwoławczy nie zawiera odniesienia do jednej z samodzielnych przesłanek odmowy nadania skardze konstytucyjnej skarżącego dalszego biegu, jaką było ustalenie, że nie wskazał on konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone. Trybunał Konstytucyjny uznał bowiem, że określone w skardze wzorce kontroli konstytucyjności samodzielnie nie mogą stanowić podstawy skargi konstytucyjnej. Skoro zażalenie nie zawiera argumentów mających podważyć tę podstawę odmowy, Trybunał stwierdza, że w tym zakresie skarżący nie kwestionuje prawidłowości postanowienia Trybunału z 29 lipca 2014 r. Ustalenia poczynione przez Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w tym zakresie pozostały zatem niezakwestionowane.
Odnosząc się natomiast do sformułowanego w zażaleniu zarzutu ograniczania uprawnień konstytucyjnych skarżącego przez przyjęcie, że do skutecznego wniesienia skargi konstytucyjnej konieczne jest poddanie decyzji administracyjnej kontroli w zwykłym postępowaniu sądowoadministracyjnym, Trybunał stwierdza, że nie znajduje on uzasadnienia w dotychczasowym i utrwalonym orzecznictwie trybunalskim.
W zaskarżonym postanowieniu Trybunał słusznie przyjął, że złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnych nie jest elementem wyczerpania drogi prawnej w sprawie, która była przedmiotem tych decyzji. Zgodnie bowiem z przyjętym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego stanowiskiem pojęcie wyczerpania drogi prawnej, użyte w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, wiąże się z koniecznością uzyskania orzeczenia, które nie podlega zaskarżeniu za pomocą zwykłych środków zaskarżenia, i to od daty doręczenia skarżącemu takiego rozstrzygnięcia biegnie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. W zakresie pojęcia wyczerpania drogi prawnej nie mieści się natomiast skorzystanie przez skarżącego z nadzwyczajnych środków zaskarżenia, takich jak wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej (zob. np. postanowienie TK z 14 kwietnia 2003 r., Ts 151/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 178 oraz orzecznictwo cytowane w zaskarżonym postanowieniu). Wbrew twierdzeniu skarżącego nie można w szczególności uznać, że wniesienie nadzwyczajnego środka zaskarżenia jest inną drogą prawną, z której może on skorzystać równolegle z wniesieniem zwykłych środków i która umożliwia mu złożenie skargi konstytucyjnej. Wniesienie nadzwyczajnego środka zaskarżenia mogłoby bowiem prowadzić do ponownego otwarcia możliwości wystąpienia ze skargą konstytucyjną wtedy, gdy upłynął ustawowy termin do jej wniesienia. Gdyby uznać – jak tego oczekuje skarżący – że na skutek złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji dochodzi do wydania ostatecznego orzeczenia w sprawie, w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK, to stworzyłoby to możliwość obchodzenia wymogu dochowania trzymiesięcznego terminu na wniesienie skargi konstytucyjnej przewidzianego w ustawie o TK. Skoro bowiem możliwość wnioskowania o stwierdzenie nieważności decyzji w niektórych przypadkach nie jest ograniczona terminem (art. 156 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego; Dz. U. z 2013 r. poz. 267, ze zm.), to każdorazowe uruchomienie tej procedury kończyłoby się wydaniem ostatecznego orzeczenia, a tym samym pozwalałoby na wielokrotne występowanie ze skargą konstytucyjną (postanowienie TK z 13 maja 2008 r. Ts 27/08, OTK ZU nr 4/B/2009, poz. 274).
Stałość linii orzeczniczej jako składnika konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa stanowi – zdaniem Trybunału – istotną wartość (zob. wyrok pełnego składu TK z 26 lipca 2006 r., SK 21/04, OTK ZU nr 7/A/2006, poz. 88). Argumenty zawarte w zażaleniu, niepoparte poglądami doktryny lub stosownym orzecznictwem, nie uzasadniają odejścia od ukształtowanego poglądu Trybunału o konieczności uruchomienia zwykłego trybu kontroli decyzji w postępowaniu sądowoadministracyjnym jako wymogu dopuszczalności skargi konstytucyjnej.

Wobec powyższego Trybunał w obecnym składzie stwierdza, że w zażaleniu skarżący nie podważył przesłanek leżących u podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W konsekwencji, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia.