Pełny tekst orzeczenia

752/II/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 6 listopada 2008 r.

Sygn. akt Ts 26/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Maria Gintowt-Jankowicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej V.R. w sprawie zgodności:

art. 232, art. 233 oraz art. 3989 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i 2, art. 176 ust. 1 w związku z art. 175 ust. 1 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 15 stycznia 2008 r. skarżący zarzucił, że art. 232, art. 233 oraz art. 3989 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) są niezgodne z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i 2, art. 176 ust. 1 w związku z art. 175 ust. 1 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że zaskarżone przepisy, poprzez nieograniczoną możliwość odmówienia przez sąd dopuszczenia dowodu jednej ze stron, przy możliwości dopuszczenia dowodu z urzędu, naruszają konstytucyjną zasadę równości, sprawiedliwości, bezstronności i niezawisłości sądu. Odmówienie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania bez rozprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego narusza – zdaniem skarżącego – prawo do jawności rozprawy oraz wypacza ideę skargi kasacyjnej. Odebranie stronom możliwości rozpoznania przez Sąd Najwyższy tego nadzwyczajnego środka odwoławczego prowadzi, w przekonaniu skarżącego, do naruszenia zasady co najmniej dwuinstancyjności postępowania sądowego.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 30 czerwca 2008 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej poprzez: dokładne określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej, zgodnie z przesłankami warunkującymi jej dopuszczenie do rozpoznania wyrażonymi w art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone; wskazanie sposobu naruszenia wolności lub praw oraz podanie opisu stanu faktycznego.

Pismem nadanym 14 lipca 2008 r. pełnomocnik skarżącego odniósł się do powyższych braków.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. Skarżący zwrócił się do sądu z powództwem o zapłatę pełnej kwoty odszkodowania z tytułu odpowiedzialności cywilnej. Sąd I instancji uwzględnił tylko część żądania, oddalając powództwo w pozostałym zakresie, w oparciu o kwestionowaną przez skarżącego (powoda) opinię biegłego, dopuszczoną na wniosek strony pozwanej.

Wniosek pełnomocnika skarżącego o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego sąd oddalił. Sąd Apelacyjny w Katowicach utrzymał w mocy wyrok sądu I instancji. Postanowieniem z 21 sierpnia 2007 r. (sygn. akt V CSK 253/07), doręczonym skarżącemu w dniu 15 października 2007 r., Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Wniesionej skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg. W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do zaskarżonych przez skarżącego art. 232 oraz 233 k.p.c.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Precyzując zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony, ustawodawca nałożył na skarżącego szereg obowiązków, których wypełnienie stanowi warunek merytorycznego rozpoznania wniesionej skargi. Ich weryfikacja ma miejsce w ramach wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej. Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) skarga może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej, orzeczeniem takim w sprawie skarżącego był wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 1 marca 2007 r. (sygn. akt V ACa 83/07). Na bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej nie miał wpływu fakt, iż skarżący wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Nowelizacja przepisów kodeksu postępowania cywilnego zmieniła bowiem charakter środka odwoławczego wnoszonego od orzeczeń sądów cywilnych II instancji. Zgodnie z art. 3981 k.p.c., skarga kasacyjna przysługuje od prawomocnego orzeczenia, co uzasadnia przyjęcie tezy, iż podobnie jak kasacja w postępowaniu karnym, jest ona nadzwyczajnym środkiem odwoławczym. Skoro zatem orzeczenie sądu II instancji jest prawomocne, należy przyjąć, że dla wyczerpania drogi prawnej w postępowaniu cywilnym wystarczające jest złożenie apelacji (zażalenia). Wydanie wskutek jej rozpatrzenia prawomocnego orzeczenia oznacza zatem, że od daty jego doręczenia biegnie trzymiesięczny termin do złożenia skargi konstytucyjnej. Ewentualne złożenie skargi kasacyjnej jest irrelewantne dla biegu tego terminu. Skoro zatem postanowienie Sądu Najwyższego z 21 sierpnia 2007 r. (sygn. akt V CSK 253/07), które skarżący błędnie wskazuje jako ostateczne, zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego w dniu 15 października 2007 r. a skarga konstytucyjna została nadana 15 stycznia 2008 r. należy przyjąć, że dla oceny konstytucyjności art. 232 oraz art. 233 k.p.c. skarga została wniesiona ze znacznym przekroczeniem trzymiesięcznego terminu.

Odnosząc się natomiast do zarzutów skarżącego w kwestii niezgodności art. 3989 § 2 k.p.c. z powołanymi w skardze konstytucyjnej wzorcami kontroli, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w tym zakresie skarżący nie wykazał argumentów świadczących o takiej niezgodności. W skardze konstytucyjnej skarżący przedstawione zarzuty argumentuje jedynie ogólnikowo, natomiast w piśmie nadesłanym na zarządzenie sędziego wzywające do uzupełnienia braków formalnych skargi, nie odnosi się wcale do zarzutu niekonstytucyjności tego przepisu. Trybunał zwraca uwagę, że sformułowanie przez skarżącego zarzutu niezgodności z Konstytucją przepisu, na podstawie którego zostało wydane ostateczne rozstrzygnięcie, jest najważniejszym elementem treściowym skargi konstytucyjnej. Nie chodzi przy tym o zarzut jakiejkolwiek niezgodności, ale o wskazanie sposobu, w jaki kwestionowany przepis narusza unormowania konstytucyjne, stanowiące podstawę podmiotowych praw konkretnego skarżącego. Formalnym wyrazem tego rodzaju zależności jest – wynikający z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób, zdaniem skarżącego, zostały naruszone. Dopełnienie tego obowiązku przez skarżącego stanowi jeden z formalnych warunków dopuszczalności wniesienia skargi konstytucyjnej. Właściwe sprecyzowanie w skardze zarzutu niekonstytucyjności zakwestionowanych przepisów ma również znaczenie materialne, wiąże się ono bowiem z proklamowaną w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zasadą związania Trybunału granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi. Jej konsekwencją jest niedopuszczalność samodzielnego precyzowania przez Trybunał, a tym bardziej uzasadniania, jedynie ogólnikowo sformułowanego zarzutu niekonstytucyjności (por. orzeczenie TK z 24 lutego 1997 r., K. 19/96, OTK ZU nr 1/1997, poz. 6, s. 44).

W tym zakresie skarżący nie wskazał naruszenia konstytucyjnych praw, a tym samym – na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – należało uznać skargę za niedopuszczalną.



W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.