Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Magdalena Balion - Hajduk

Sędziowie SO Krystyna Hadryś

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2015 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku N. B. (B.)

z udziałem W. K. (K.), M. K. (1) (K.), F. B. i Z. B.

o zniesienie współwłasności

na skutek zażalenia wnioskodawczyni

na punkt 3 postanowienia Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 28 maja 2015 roku, sygn. akt I Ns 1386/11

p o s t a n a w i a:

odrzucić zażalenie

SSR (del.) Roman Troll SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Krystyna Hadryś

Sygn. akt III Cz 1574/15

UZASADNIENIE

Na rozprawie 28 maja 2015 roku Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim w punkcie 3 postanowienia zobowiązał pełnomocników wnioskodawczyni i uczestników oraz uczestniczkę F. B. do uiszczenia zaliczek po 500 zł w terminie siedmiu dni pod rygorem zawieszenia postępowania. W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawczyni wniosła o zniesienie współwłasności nieruchomości i domagała się także powołania biegłego geodety celem sporządzenia projektu podziału gruntu - taki dowód sąd dopuścił, a zaliczka na opinię biegłego została przez wnioskodawczynię uiszczona. Podstawą prawną tego rozstrzygnięcia stanowił art. 130 ⁴ § 1 i 2 k.p.c. Zdaniem Sądu Rejonowego dla wydania orzeczenia w sprawie w zakresie podziału nieruchomości niezbędne jest sporządzenie finalnego projektu jej podziału, który sporządza biegły geodeta - sąd nie działa w tym przypadku z urzędu i dlatego zobowiązano strony do uiszczenia zaliczek pod rygorem zawieszenia postępowania.

Zażalenie na to postanowienie złożyła wnioskodawczyni wnosząc o jego zmianę poprzez zobowiązanie uczestników postępowania do wpłacenia zaliczki pod rygorem przymusowego ściągnięcia, a nie zawieszenia postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że uiściła zaliczkę, ale ma podstawy do twierdzenia, że uczestnicy postępowania W. K. i M. K. (2) nie wpłacą tej zaliczki, bo nie zgadzają się z projektem podziału nieruchomości, a brak jest podstaw do zwolnienia ich od kosztów sądowych. Dlatego jej zdaniem uczestnicy mogliby bezkarnie zablokować rozpoznanie sprawy przez doprowadzenie do zawieszenia postępowania, a następnie jego umorzenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni nie skarży wezwania o wysokość zaliczki na koszty opinii biegłego, ale przedmiotem zażalenia jest zastosowany przez Sąd Rejonowy rygor uwidoczniony w tymże wezwaniu. Zgodnie z art. 397 § 1 pkt 9 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. zażalenie przysługuje na wymiar opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. 2014 r., poz. 1025 ze zm.) koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki, a do ich uiszczenia zobowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki (art. 2 ust. 2 tej ustawy), art. 5 ust. 1 pkt 3 tej ustawy stanowi, że wydatki obejmują wynagrodzenia i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych. Art. 95 ust. 2 pkt 2 tej ustawy stanowi, że wolne od opłat jest zażalenie także w przedmiocie wysokości wydatków. Z powyższego wniosek, że zaskarżalne zażaleniem jest postanowienie sądu w przedmiocie wysokości wydatków. Natomiast nie jest dopuszczalne zażalenie na zastosowany rygor w wezwaniu do uiszczenia zaliczki (a contrario art. 394 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).

Wezwanie do uiszczenia zaliczki na koszty opinii biegłego pod rygorem zawieszenia postępowania nie jest prawidłowe. Z art. 130 ⁴ § 4 i 5 k.p.c. wynika, że wezwanie powinno zawierać w sobie rygor pominięcia czynności, a nie zawieszenia postępowania (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 6 września 1991 r., sygn. akt III CZP 76/91, LEX nr 9063). Jednocześnie biorąc pod uwagę specyfikę postępowania nieprocesowego i prowadzenie sprawy o zniesienie współwłasności nieruchomości należy podkreślić, że dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego geodety w takiej sprawie jest czynnością niezbędną do jej rozstrzygnięcia. Bez przeprowadzenia tego dowodu nie można ustalić, czy istnieje możliwość podziału nieruchomości, a jeżeli tak to jaka. Pierwszą bowiem możliwością zniesienia współwłasności jest podział rzeczy wspólnej (art. 212 k.c.), od tego więc trzeba rozpocząć rozważania w sprawie o zniesienie współwłasności (por. art. 623 k.p.c.). Sąd bowiem musi mieć możliwość oceny czy istnieją warunki do dokonania podziału w naturze - przy braku możliwości zgodnego podziału. Jednocześnie to czy istnieje spór w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości co do sposobu podziału nie może wpływać na decyzję sądu co do rygoru dotyczącego uiszczenia zaliczki na wydatki. Trzeba bowiem podkreślić, że w rozpoznawanej sprawie żądanie zniesienia współwłasności związane jest z podziałem nieruchomości, a w tym celu konieczna jest opinia biegłego z zakresu geodezji, aby następnie można było dokonać odpowiednich wpisów w księgach wieczystych. Trudno uznać, że w tym zakresie sąd nie działa z urzędu, gdyż projektowany sposób podziału nieruchomości na części powinien być sporządzony wg zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych (art. 621 k.p.c.) - sąd musi więc działać z urzędu, tym bardziej, że plan podziału nieruchomości stanowi integralną część sentencji. Dlatego też potrzebne wydatki na sporządzenie odpowiedniej opinii są połączone z czynnościami koniecznymi z urzędu do wydania postanowienia co do istoty sprawy i jeżeli nie zostały uiszczone zaliczki, to kwoty te wykłada tymczasowo Skarb Państwa (art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Powyższe jednak nie oznacza, że skarżąca posiada uprawnienie do zaskarżenia postanowienia Sądu Rejonowego w części w zakresie oznaczenia rygoru, pod którym wezwanie nastąpiło. Takiej możliwości ustawa nie przewiduje. Nie znaczy to jednak, że na ewentualną decyzję sądu co do zawieszenia postępowania zażalenie nie przysługuje. Przysługuje, ale na innej podstawie art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. i dopiero wówczas, gdy takie postanowienie zostanie wydane.

Dlatego też zażalenie w tym zakresie jest niedopuszczalne i jako takie podlegało odrzuceniu na podstawie art. 373 k.p.c. związku z art. 397 § 1 i 2 k.p.c. oraz art. 13 § 2 k.p.c.

SSR (del.) Roman Troll SSO Magdalena Balion - Hajduk SSO Krystyna Hadryś