Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania M. P. (M. P. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek apelacji ubezpieczonego M. P.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 26 listopada 2014r. sygn. akt IX U 1186/14

oddala apelację.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA J.Pietrzak /-/SSO del. A.Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 389/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09.04.2014r., zmieniającą decyzję z dnia 21.02.2014r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. dokonał rozliczenia emerytury ubezpieczonego M. P. (P.), ustalając, iż łączny przychód osiągnięty przez ubezpieczonego
w 2013r. wyniósł 45.502,17 zł i przekroczył niższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku,
tj. 30.661,20 zł, łącznie o kwotę 14.840,97 zł. Organ rentowy ustalił w zaskarżonej decyzji,
iż osiągnięty przez ubezpieczonego przychód uzasadniał zmniejszenie łącznej kwoty świadczenia za 2013r. o kwotę maksymalnego zmniejszenia, tj. o 6.547,20 zł, w tym
od 01.01.2013r. do 28.02.2013r. o 528,00 zł x 2 miesiące, tj. 1.056,00 zł, od 01.03.2013r.
do 31.12.2013r. o 549,12 zł x 10 miesięcy, tj. 5.491,20zł. Organ rentowy uznał,
iż ubezpieczony pobrał nienależnie świadczenie w kwocie 2.427,61 zł i zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu tej kwoty.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany, poprzez ustalenie,
że nie jest zobowiązany do zwrotu na rzecz organu rentowego kwoty 2.427,61 zł tytułem rozliczenia za rok 2013. Podniósł, iż zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem
art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż decyzją tą organ rentowy zmienił decyzję z dnia 21.02.2014r. w sytuacji, gdy nie zaistniały żadne okoliczności uzasadniające zmianę prawomocnej decyzji z dnia 21.02.2014r., tj. w sprawie nie zostały przedłożone nowe dowody, nie zostały również ujawnione nowe okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji z dnia 21.02.2014r. Nadto, na rozprawie w dniu 26.11.2014r. pełnomocnik ubezpieczonego podniósł, iż w ocenie ubezpieczonego zmieniona decyzja, opatrzona datą 21.02.2014r., faktycznie została wydana w dniu 18.03.2014r,
gdyż taka data widnieje przy podpisie starszego referenta, a zatem wniosek ubezpieczonego
z dnia 03.03.2014r. wpłynął do organu rentowego ponad dwa tygodnie przed wydaniem pierwszej decyzji o rozliczeniu emerytury i renty, dlatego nie można przyjąć, że jego treść
nie była organowi znana w chwili orzekania o prawie ubezpieczonego do świadczenia. Wobec tego, nie można przyjąć, że przedmiotowy wniosek spowodował konieczność zmiany decyzji o rozliczeniu emerytury i renty z dnia 21.02.2014r.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie z przyczyn,
jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 26.11.2014r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku oddalił odwołanie.

Sąd ustalił:

Ubezpieczony jest uprawniony do emerytury górniczej.

W dniu 13.02.2014r. ubezpieczony złożył w organie rentowym oświadczenie
o osiągniętym przychodzie w okresie od 01.03.2013r. do 31.12.2013r., dołączając zaświadczenie pracodawcy - (...) S.A. KWK (...) w P. o przychodzie
za 2013r., który wyniósł 34.780,79 zł.

Na podstawie tej informacji, decyzją z dnia 21.02.2014r., organ rentowy dokonał rozliczenia wypłaconej ubezpieczonemu emerytury za rok 2013 i uznał przekroczenie niższej kwoty granicznej o 4.119,59 zł, co uzasadniało zwrot ubezpieczonemu świadczenia w kwocie 5.392,79 zł.

Organ rentowy w/w decyzję wydał w sytuacji, gdy w związku z zawieszeniem wypłaty świadczenia w okresie do 21.11.2012r., przychód ubezpieczonego w postaci:

-

premii BHP za IV kwartał 2012r. wypłaconej faktycznie w kwocie 316,47 zł w dniu 08.02.2013r. został przyjęty przez organ rentowy tylko za okres od 22.11.2012r.
do 31.12.2012. w kwocie 137,60 zł,

-

14 -tej pensji za rok 2012, wypłaconej faktycznie w kwocie 8.086,07 zł w dniu
14.02.2013r. został przyjęty w kwocie 883,72 zł,

-

„Barbórki” za rok 2013, wypłaconej faktycznie w kwocie 2.890,37 zł w dniu
03.12.2013r. został przyjęty w kwocie 409,84 zł.

Za miesiąc styczeń i luty 2013r. świadczenie było zawieszone na łączną kwotę 9.512,38 zł, w związku z czym, decyzją z dnia 21.02.2014r. organ rentowy dokonał rozliczenia za 2013r., ustalając j/w.

Decyzja z dnia 21.02.2014r. jest podpisana przez dwóch pracowników organu rentowego: inspektora K. K. oraz starszego aprobanta D. C..
Przy podpisie starszego aprobanta znajduje się pieczątka z treścią „Oryginał przekazano
do wysyłki w dniu 18.03.2014r.”.

W dniu 03.03.2014r. ubezpieczony złożył w organie rentowym wniosek o rozliczenie emerytury i zwrot zaległego świadczenia z odsetkami. w związku z uzyskanym przychodem w okresie od dnia 01.10.2011r. do 21.11.2012r., przedkładając zaświadczenie o osiągniętym przychodzie za rok 2011 i 2012 i wniósł o wypłatę zwieszonej emerytury.

W związku z tym wnioskiem, organ rentowy wznowił postępowania zakończone ostatecznymi decyzjami w sprawie rozliczenia emerytury za okresy od 01.01.2011r.
do 30.09.2011r. oraz od 22.11.2012r. do 31.12.2012r. w związku z koniecznością uwzględnienia, przy jej rozliczaniu, przychodu uzyskanego przez ubezpieczonego w tych okresach.

Decyzją z dnia 08.05.2014r. organ rentowy dokonał wypłaty zawieszonej emerytury za okres zawieszenia od 01.10.2011r. do 21.11.2012r.

W tej sytuacji, organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 09.04.2014r. zmienił decyzję z dnia 21.02.2014r. i dokonał rozliczenia emerytury ubezpieczonego za 2013r. Organ rentowy ustalił, iż łączny przychód osiągnięty przez ubezpieczonego w 2013r. wyniósł 45.502,17 zł
i przekroczył niższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku, tj. 30.661,20 zł, łącznie o kwotę 14.840,97 zł. Organ rentowy ustalił nadto, iż osiągnięty przez ubezpieczonego przychód uzasadniał zmniejszanie łącznej kwoty świadczenia za 2013r. o kwotę maksymalnego zmniejszenia, tj. o 6.547,20 zł, w tym od 01.01.2013r. do 28.02.2013r. o 528,00 zł
x 2 miesiące, tj. 1.056,00 zł, od 01.03.2013r. do 31.12.2013r. o 549,12 zł x 10 miesięcy,
tj. 5.491,20 zł. Organ rentowy uznał, iż ubezpieczony pobrał nienależnie świadczenie
w kwocie 2.427,61 zł i zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu tej kwoty.

Wobec poczynionych ustaleń, Sąd uznał odwołanie za niezasadne, podnosząc
w motywach rozstrzygnięcia, co następuje:

Spór sprowadzał się do zarzutu ubezpieczonego, iż decyzja z dnia 09.04.2014r. została wydana z naruszeniem art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż wysokość osiągniętego przez ubezpieczonego przychodu w roku 2013 była organowi rentowemu znana przed wydaniem decyzji z dnia 21.02.2014r., gdy zaświadczenie takie ubezpieczony złożył
w organie rentowym w dniu 13.02.2014r., a w dniu 03.03.2014r. przedłożył kolejny wniosek i gdy nadto za datę wydania decyzji dnia 21.02.2014r. należy przyjąć datę 18.03.2014r.,
gdyż taka data widnieje przy podpisie starszego aprobanta ZUS.

Przede wszystkim, Sąd nie podziela stanowiska ubezpieczonego w zakresie przyjętej przez niego daty decyzji - decyzji, która została zmieniona decyzją zaskarżoną.
Sąd nie dopatrzył się podstaw do przyjęcia, że datą wydania tej decyzji była data 18.03.2014r., a nie 21.02.2014r., gdy data 18.03.2014r. jest datą potwierdzającą jedynie przekazanie do wysłania tejże decyzji ubezpieczonemu, co wynika jednoznacznie z informacji znajdującej się przy podpisie starszego aprobanta i gdy decyzja faktycznie została wydana
w dniu 21.02.2014r., gdy w tym dniu została wygenerowana w systemie organu rentowego przez osobę upoważnioną i przez nią podpisana, tj. przez inspektora K. K.. Zatem, kierując się stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, za datę podpisania uważa się w razie wątpliwości datę umieszczoną na decyzji (wyrok NSA z 28.02.2008r.,
I OSK 175/07), a bezspornie w treści decyzji wskazano datę - 21.02.2014r., natomiast datę widniejącą przy podpisie starszego aprobanta należy traktować, w ocenie Sądu, jako datę określającą wykonanie czynności technicznej, jaką jest czynność przekazania decyzji
do wysłania ubezpieczonemu.

W tej sytuacji, nie ulega wątpliwości, iż organ rentowy, wydając tę decyzję, nie mógł uwzględnić okoliczności wynikających z wniosku ubezpieczonego z dnia 03.03.2014r.
o rozliczenie emerytury i zwrot zaległego świadczenia z odsetkami, w związku z uzyskanym przychodem w okresie od dnia 01.10.2011r. do 21.11.2012r., który skutkował wznowieniem postępowania zakończonego ostatecznymi w sprawie rozliczeniami emerytury za okresy
od 01.01.2011r. do 30.09.2011r. oraz od 22.11.2012r. do 31.12.2012r. i następnie wydaniem decyzji z dnia 08.05.2014r., na podstawie której organ rentowy dokonał wypłaty zawieszonej emerytury za okres zawieszenia od 01.10.2011r. do 21.11.2012r.

Nie ulega także wątpliwości, iż sytuacja opisana powyżej, która powstała wskutek wniosku ubezpieczonego z dnia 03.03.2014r., w konsekwencji spowodowała konieczność ponownego rozliczenia emerytury ubezpieczonego za 2013r., co organ rentowy w sposób prawidłowy uczynił decyzją z dnia 09.04.2014r.

W tej sytuacji należało uznać, że organ rentowy wydał prawidłową decyzję,
w tym zasadnie zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

Apelację od tego wyroku wywiódł ubezpieczony, zarzucając:

1. mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę zapadłego orzeczenia, polegający w szczególności
na ustaleniu, że datą wydania decyzji o rozliczeniu emerytury i o zwrocie świadczeń ((...)), ustalającą, że odwołującemu przysługuje zwrot świadczenia w kwocie 5392,79 zł jest data 21.02.2014r., podczas, gdy z decyzji otrzymanej przez odwołującego wynika, że jest to data 18.03.2014r.,

2. mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę zapadłego orzeczenia, polegający na ustaleniu, iż organ rentowy wydając w/w decyzję, nie mógł uwzględnić okoliczności wynikających
z wniosku ubezpieczonego z dnia 3.03.2014r. o rozliczenie emerytury i zwrot zaległego świadczenia, podczas, gdy wniosek ubezpieczonego wpłynął do organu ponad dwa tygodnie przed wydaniem w/w decyzji,

3. mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę zapadłego orzeczenia, polegający na ustaleniu, iż w sprawie wystąpiły nowe okoliczności w rozumieniu art. 114 ustawy o rentach i emeryturach
z FUS, które to stanowiły podstawę do zmiany decyzji o rozliczeniu emerytury
i o zwrocie świadczeń ((...)), ustalającej, że odwołującemu przysługuje zwrot świadczenia w kwocie 5392,79 zł.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zmianę zaskarżonej decyzji,
w ten sposób, że ustala się, iż ubezpieczony nie jest zobowiązany do zwrotu na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. kwoty 2.427,61 zł (słownie: dwa tysiące czterysta dwadzieścia siedem złotych 61/100) tytułem rozliczenia emerytury za rok 2013
oraz o zasądzenie kosztów postępowania za I i II instancję, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, a to w przypadku stwierdzenia,
że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy.

Nadto, skarżący wnosił o dopuszczenie dowodu z dokumentu, a to decyzji
o rozliczeniu emerytury i o zwrocie świadczeń ((...)), ustalającej,
że odwołującemu przysługuje zwrot świadczenia w kwocie 5.392,79 zł, otrzymanej przez odwołującego, którego treść odmienna jest od treści decyzji zalegającej w aktach organu rentowego, na okoliczność daty wydania w/w decyzji oraz rozbieżności pomiędzy treścią decyzji zalegającej w aktach organu, a treścią decyzji otrzymanej przez odwołującego, ewentualnie z ostrożności procesowej, na wypadek, gdyby Sąd uznał, że wniosek dowodowy strony jest spóźniony, wniósł o dopuszczenie z urzędu na podstawie art. 232 k.p.c. dowodu
z dokumentu, a to decyzji o rozliczeniu emerytury i o zwrocie świadczeń
(...)1) ustalającej, że odwołującemu przysługuje zwrot świadczenia
w kwocie 5.392,79 zł, otrzymanej przez odwołującego, którego treść odmienna jest od treści decyzji zalegającej w aktach organu rentowego, na okoliczność daty wydania w/w decyzji oraz rozbieżności pomiędzy treścią decyzji zalegającej w aktach organu, a treścią decyzji otrzymanej przez odwołującego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny
w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Również dokonana subsumcja ustaleń faktycznych do mających zastosowanie przepisów prawa materialnego nie budzi zastrzeżeń Sądu Apelacyjnego.

Podstawowym zagadnieniem w rozpatrywanej sprawie było ustalenie, czy organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję, wadliwie przyjął, że wystąpiły okoliczności wskazane w art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uprawniające go do zmiany decyzji
o rozliczeniu emerytury i o zwrocie świadczeń ((...)).

Zgodnie z art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Skarżący pozostaje w przekonaniu, że skoro organ rentowy wydając decyzję z dnia 21.02.2014r. i zaskarżoną decyzję, opierał się na treści zaświadczenia pracodawcy ubezpieczonego o osiągniętym w 2013r. przychodzie, złożonego przez ubezpieczonego
w dniu 13.02.2014r., to nie jest możliwe uznanie, że wystąpiły nowe okoliczności uprawniające go do zmiany decyzji o rozliczeniu emerytury i o zwrocie świadczeń.

To przekonanie skarżącego jest błędne.

Co prawda, rzeczywiście dokonując obu rozliczeń emerytury ubezpieczonego za rok 2013, organ rentowy dysponował tym samym zaświadczeniem, które wskazywało,
że osiągnięty przez ubezpieczonego przychód wyniósł 45.502,17 zł, ale umknęło uwadze skarżącego, że ponieważ część osiągniętego przychodu dotyczyła składników wynagrodzenia należnych za okres wcześniejszy, organ rentowy, dokonując pierwszego rozliczenia, uwzględnił te składniki jedynie w takiej wysokości, która była należna za okres, w którym ubezpieczony faktycznie pobierał emeryturę, czyli za 40 dni, ponieważ w pozostałym okresie, czyli do 21.11.2012r. emerytura była zawieszona.

Powyższe wynika z odręcznej adnotacji na tym zaświadczeniu.

W tej sytuacji, do pierwszego rozliczenia przyjęto przychód w wysokości
34.780,79 zł, zamiast pełnego osiągniętego przychodu, który wynosił 45.502,17 zł.

Po złożeniu przez ubezpieczonego wniosku z dnia 3.03.2014r., sytuacja uległa zmianie. Ubezpieczony wniósł bowiem o wypłatę zawieszonej emerytury wraz z odsetkami
i o ponowne rozliczenie emerytury, w związku z przychodem uzyskanym w okresie
od 1.10.2011r. do 21.11.2012r.

Wówczas organ rentowy dokonał wypłaty zawieszonej w okresie od 1.10.2011r.
do 21.11.2012r. emerytury oraz stosownego rozliczenia i ostatecznie ubezpieczonemu została wypłacona z tego tytułu kwota 16.371,41 zł.

Dokonanie wypłaty emerytury za okres jej zawieszenia w 2012r. spowodowało,
że brak było podstaw do dalszego przyjmowania do wyliczenia przychodu za 2013r. składników wynagrodzenia (premia BHP, „barbórka”, 14-pensja) w wysokości za 40 dni
(jak przyjęto w pierwszym rozliczeniu), a należało uwzględnić je w rzeczywiście wypłaconej wysokości.

W efekcie okazało się, że osiągnięty przez ubezpieczonego przychód przekroczył niższą kwotę graniczną, ustaloną dla tego roku, tj. 30.661,20 zł, łącznie o kwotę 14.840,97 zł, co uzasadniało zmniejszenie łącznej kwoty świadczenia za 2013r. o kwotę maksymalnego zmniejszenia, tj. o 6.547,20 zł, w tym od 01.01.2013r. do 28.02.2013r. o 528,00 zł
x 2 miesiące, tj. 1.056,00 zł, od 01.03.2013r. do 31.12.2013r. o 549,12 zł x 10 miesięcy,
tj. 5.491,20zł.

Z tego względu, organ rentowy zasadnie uznał, iż ubezpieczony pobrał nienależnie świadczenie w kwocie 2.427,61 zł i zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu tej kwoty.

Z przytoczonych względów, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako pozbawioną podstaw.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA J.Pietrzak /-/SSO del. A.Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR