Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu Wydział IV Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSR Inga Faligowska

Protokolant Magdalena Cetnarowicz

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2016 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa: Z. D.

przeciwko: (...) sp. z o.o. we W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 18.930,29 zł (osiemnaście tysięcy dziewięćset trzydzieści złotych 29/100) z odsetkami ustawowymi liczonymi:

- od kwoty 18.349,04 zł od dnia 08 sierpnia 2009r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 581,25 zł od dnia 17 maja 2013r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.756,44 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IV GC 45/15

UZASADNIENIE

Powód Z. D. w pozwie przeciwko (...) spółce z o.o. we W. domagał się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 34.888,65 zł z ustawowymi odsetkami oraz zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu powód wskazał, że strona pozwana zawarła z P. J. (1) umowy inwestycyjną, najmu i pożyczki. Powód nabył wierzytelności wynikające z tych umów na podstawie umów cesji zawartych z P. J. (1). Strona pozwana nie rozliczyła się z należności dochodzonych pozwem w tym z kwoty 33.332,40 zł z tytułu pożyczki udzielonej w związku z umową inwestycyjną nr 20/03 zawartą pierwotnie z P. J. (1) a dotyczącą stoiska nr 89 oraz z kwoty 1.556,25 zł wpłaconej tytułem kaucji gwarancyjnej przez P. J. (1) w związku z umową inwestycyjną nr 20/03 .

Dnia 09.12.2013r. strona pozwana (...) spółka z o.o. we W. złożył sprzeciw od wydanego w sprawie nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Strona pozwana zarzuciła brak legitymacji czynnej powoda i bezzasadność roszczenia o zwrot kaucji gwarancyjnej oraz podniosła zarzut przedawnienia roszczeń.

W dniu 22.05.2014r. Sąd I instancji wydał wyrok, którym zasądził w pkt. I na rzecz powoda Z. D. kwotę 19.511,54zł z odsetkami ustawowymi, w tym kwotę 18.349,04 zł z tytułu pożyczki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08 sierpnia 2009r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.162,50 zł z tytułu kaucji wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013r. do dnia zapłaty , a w pozostałym zakresie w pkt. II wyroku powództwo oddalił . W pkt. III wyroku zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.192,10 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na skutek apelacji wywiedzionych przez obydwie strony sporu Sąd Okręgowy we Wrocławiu uchylił zaskarżony wyrok w pkt. I ponad kwotę 581, 25 zł oraz ustawowych odsetek liczonych od dnia 17.05.2013r. do dnia zapłaty oraz w pkt. III w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania w tym zakresie. W pozostałym zakresie oddalił apelację strony pozwanej oraz oddalił w całości apelację powoda.

Sąd Okręgowy wskazał, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy winien ustalić , które z rat kaucji gwarancyjnej wymagalnych zgodnie z umową inwestycyjną nr 20/03 przed marcem 2013r. nieprzedawnionych w dacie złożenia przez powoda wniosku o próbę ugodową , nie umorzyły się na skutek potrącenia .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strona powodowa (...) spółka z o.o. we W. jest wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...). Strona powodowa była reprezentowana w następujący sposób: - w okresie od dnia 24 października 2001r. do dnia 26 listopada 2002r. jednoosobowo, - w okresie od 27 listopada 2002r. do dnia 20 września 2004r. czterech członków zarządu łącznie, a w sprawach nie przekraczających kwoty 1.500 Euro prezes zarządu i członek zarządu, - w okresie od dnia 21 września 2004r. do dnia 18 kwietnia 2006r. trzech członków zarządu, - w okresie od dnia 19 kwietnia 2006r. do dnia 04.05.2011r. dwóch członków zarządu, a w sprawach przekraczających kwotę 50.000 Euro wymagana jest uchwała zgromadzenia wspólników, - od dnia 05.05.2011r. do chwili obecnej w przypadku zarządu wieloosobowego 2 członków zarządu albo jeden członek łącznie z prokurentem, a w przypadku zarządu jednoosobowego członek zarządu samodzielnie.

dowód: pełny odpis z KRS strony powodowej – k. 23-26

Dnia 24 lutego 2003r. strona pozwana (Wykonawca), reprezentowana przez 4 członków zarządu zawarła z P. J. (1) (Inwestor) umowę inwestycyjną nr 20/03. Wykonawca oświadczył, że przystąpi do realizacji Centrum Handlowo – Usługowego (...) (§1 umowy). Strony zobowiązały się do zawarcia umowy najmu stoiska o pow. 12m ² nr P61, przeznaczonego na działalność gospodarczą Inwestora. Przyrzeczona umowa najmu zostanie zawarta na czas określony, tj. do dnia spłaty przez Wykonawcę Inwestorowi pożyczki na zasadach opisanych w dotyczącej jej umowie, zaś po tej dacie przekształci się w umowę nieodpłatnego użytkowania powierzchni handlowej wiążącej strony na okres wskazany w §6 umowy (§2 umowy). Strony postanowiły, że na zabezpieczenie przyrzeczenia zawarcia umowy Inwestor wpłaci nieoprocentowaną kaucję gwarancyjną w kwocie 150 zł za m ² stoiska (§3 umowy) – łącznie 1.800 zł. W § 3 umowy ustalono, iż inwestorowi, który zawrze umowę najmu przysługuje zwrot kaucji w 96 równych ratach miesięcznych ( czyli po 18,75 zł ). Wypłata rat kaucji rozpocznie się po upływie 2 lat od miesiąca, w którym zawarto przyrzeczoną umowę najmu. Na potrzeby inwestycji Inwestor zobowiązał się do udzielenia Wykonawcy 11 pożyczek w łącznej kwocie 30.000zł netto oprocentowanych w wysokości 1% w skali rocznej (§4 umowy). Zasady spłaty pożyczki szczegółowo określi umowa pożyczki. Po dokonaniu spłaty pożyczki i przekształceniu się przyrzeczonej umowy najmu w umowę nieodpłatnego użytkowania powierzchni handlowej Wykonawca będzie obciążać Inwestora wyłącznie kosztami eksploatacyjnymi obiektu. Za użytkowanie powierzchni stoiska Inwestor zobowiązuje się płacić koszty eksploatacyjne w kwocie do 59zł netto za m ² powierzchni oraz należności za energię elektryczna i wodę według faktycznego zużycia oraz za inne media (§5 umowy). Wykonawca zobowiązał się nie rozwiązywać umowy z Inwestorem przez lat 10 tj. na czas, na jaki została zawarta umowa dzierżawy z Gminą W., a w razie jej przedłużenia zobowiązuje się do przedłużenia umowy najmu na taki sam okres (§6 umowy).

Dnia 28 października 2003r. strona pozwana (Pożyczkobiorca), reprezentowana przez 2 członków zarządu, zawarła z P. J. (1) (Pożyczkodawca) umowę pożyczki, na podstawie której P. J. (1) udzielił stronie pozwanej pożyczki w kwocie 36.600 zł na cele związane z budową Centrum Handlowo – Usługowego (...) (§1 umowy). Pożyczka została udzielona w dniu zawarcia umowy, a oprocentowanie ustalono na 1% w skali rocznej. Strony postanowiły, że spłata pożyczki nastąpi w ratach, których terminy płatności i wysokości odpowiadać będą wysokości obciążeń należnych Pożyczkobiorcy od Pożyczkodawcy z tytułu czynszu najmu powierzchni handlowej, na wzniesienie której pożyczka została udzielona, w drodze przedstawienia Pożyczkobiorcy przez Pożyczkodawcę, po otrzymaniu faktury obejmującej swoim zakresem czynsz najmu, należności z tytułu spłaty pożyczki, do potrącenia. P. J. (1) wypłacił całą pożyczkę stronie pozwanej.

Dnia 14 grudnia 2005r. strona pozwana (Wynajmujący), reprezentowana przez 2 członków zarządu, zawarła z P. J. (1) (Najemca) umowę najmu. W wykonaniu obowiązków wynikających z umowy inwestycyjnej Wynajmujący wynajął i wydał Najemcy powierzchnię handlową – boks o pow. 12,70m ² nr 89. Umowa została zawarta na czas określony tj. do dnia 31 grudnia 2012r. Strony ustaliły czynsz najmu na kwotę 29,76zł + 22% VAT za 1m ². Nadto Najemca zobowiązał się do uiszczania opłaty eksploatacyjnej w kwocie 59zł + 22% VAT za 1m ². Strony postanowiły, że z uwagi na partycypację Najemcy w kosztach budowy obiektu w ramach udzielonej Wynajmującemu pożyczki do czasu jej spłaty, Strony dopuszczają możliwość regulowania czynszu najmu w drodze przedstawiania przez Najemcę Wynajmującemu, po otrzymaniu faktury obejmującej swoim zakresem czynsz najmu za dany miesiąc jego trwania, należność z tytułu spłaty pożyczki w wysokości każdorazowo odpowiadającej kwocie czynszu w doręczonej mu fakturze, do potrącenia – aż do momentu całkowitej spłaty pożyczki wraz z odsetkami (§2 umowy).

Strona pozwana kompensowała należności wynikające z umowy najmu ze zobowiązaniami z umowy pożyczki udzielonej przez P. J. (1). Łączna wysokość spłat wyniosła 3.267,60zł. Na dzień 31 lipca 2006r. zobowiązanie strony pozwanej z tytułu udzielonej jej przez P. J. (1) pożyczki wynosiło 33.332,40zł.

Dnia 31 lipca 2006r. powód zawarł z P. J. (1) umowę przelewu całości praw i obowiązków wynikających z tytułu zawartej przez P. J. (1) ze strona pozwaną umowy inwestycyjnej nr 20/03 z dnia 24 lutego 2003r., w szczególności uprawnienie do objęcia powierzchni handlowej tj. stoisko nr 89 za kwotę 35.000zł, wskazując, że kaucja gwarancyjna wyniosła 1.800zł.

Dnia 8 lutego 2008r. powód zawarł z P. J. (1) umowę przelewu praw i obowiązków, w celu potwierdzenia przeniesienia na powoda wszystkich praw i obowiązków wynikających z umowy z umowy pożyczki z dnia 28 października 2003r. łączących stronę pozwaną z P. J. (1), które dokonane zostało w formie ustnej w dniu 31 lipca 2006r. Cedent potwierdził, że przelał na rzecz powoda całość praw i obowiązków wynikających z umowy pożyczki zawartej ze stroną pozwaną za kwotę 1 zł.

dowód: umowa inwestycyjna – k. 8-11, umowa pożyczki – k. 12-13, umowa najmu – k. 14-17, informacja dot. błędu w księgowości pozwanej – k. 18-20, umowa przelewu z dnia 31.07.2006r. i 08.02.2008r. – k. 27-28, zeznania św. K. A. – R. 17.09.2015r. , przesłuchanie powoda – R. 17.12.2015r.

Dnia 9 czerwca 2005r. strona pozwana (Wykonawca), reprezentowana przez 3 członków zarządu zawarła z powodem (Inwestor) umowę inwestycyjną nr 54/05. Wykonawca oświadczył, że przystąpi do realizacji Centrum Handlowo – Usługowego (...) (§1 umowy). Strony zobowiązały się do zawarcia umowy najmu stoiska o pow. 28m ² nr 9 i 10, przeznaczonego na działalność gospodarczą Inwestora. Przyrzeczona umowa najmu zostanie zawarta na czas określony, tj. do dnia spłaty przez Wykonawcę Inwestorowi pożyczki na zasadach opisanych w dotyczącej jej umowie, zaś po tej dacie przekształci się ona w umowę nieodpłatnego użytkowania powierzchni handlowej wiążącej strony na okres wskazany w §6 umowy (§2 umowy). Strony postanowiły, że na zabezpieczenie przyrzeczenia zawarcia umowy Inwestor wpłaci nie oprocentowaną kaucję gwarancyjną w kwocie 250zł za m ² stoiska (§3 umowy). Na potrzeby inwestycji Inwestor zobowiązał się do udzielenia Wykonawcy 6 pożyczek w łącznej kwocie 93.940zł brutto oprocentowanych w wysokości 1% w skali rocznej (§4 umowy). Zasady spłaty pożyczki szczegółowo określi umowa pożyczki. Po dokonaniu spłaty pożyczki i przekształceniu się przyrzeczonej umowy najmu w umowę nieodpłatnego użytkowania powierzchni handlowej Wykonawca będzie obciążać Inwestora wyłącznie kosztami eksploatacyjnymi obiektu. Za użytkowanie powierzchni stoiska Inwestor zobowiązuje się płacić koszty eksploatacyjne w kwocie do 59zł netto za m ² powierzchni oraz należności za energię elektryczna i wodę według faktycznego zużycia oraz za inne media (§5 umowy). Wykonawca zobowiązał się nie rozwiązywać umowy z Inwestorem przez lat 10 tj. na czas, na jaki została zawarta umowa dzierżawy z Gminą W., a w razie jej przedłużenia zobowiązuje się do przedłużenia umowy najmu na taki sam okres (§6 umowy).

dowód: umowa inwestycyjna – k. 73-74 .

Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2012r. sygn. akt IV GC 45/10 tut. Sąd ustalił, że dnia 01 sierpnia 2006r. powód zawarł ustną umowę najmu, na mocy której strona pozwana wynajęła powodowi powierzchnię handlową w Centrum Handlowo – Usługowym (...) we W. – boks o pow. 12,70m ², nr 89 wraz z prawem korzystania z zaplecza socjalnego hali (…). Na mocy umowy najmu powód zobowiązany był do comiesięcznego uiszczania na rzecz pozwanego czynszu najmu w wysokości 19zł netto za 1m ² powierzchni handlowej stoiska tj. 240,30zł netto (294,39zł brutto) miesięcznie oraz opłaty eksploatacyjne w wysokości 40zł netto za 1m ² powierzchni stoiska tj. 508zł netto (619,76zł brutto) miesięcznie za okres od sierpnia 2006r. do października 2006r. i 35zł netto za 1m ² powierzchni stoiska tj. 444,50zł netto (542,29zł brutto) miesięcznie za okres od listopada 2006r. do dnia rozwiązania umowy. Umowa została zawarta na czas oznaczony i została rozwiązana w dniu 31 maja 2009r. na skutek wypowiedzenia dokonanego przez powoda. Po tej dacie powód nie użytkował stoiska nr 89 . Pozwana skorygowała do zera faktury wystawione za to stoisko w okresie od czerwca 2009r. do grudnia 2009r.

Przez okres 19 miesięcy tj. od sierpnia 2006r. do lutego 2008r. tj. w okresie obowiązywania umowy najmu stoiska nr 89 strona pozwana nie dokonywała w fakturach VAT kompensaty pożyczki z opłatami za najem stoiska. Od dnia 1 marca 2008r. do 31 maja 2009r. pozwana wprowadziła do faktur zapis o kompensacie pożyczki w kwocie 435, 69 zł – łącznie 6.535,35 zł ( 15 x 435,69 zł ). W fakturze nr (...) z 4.04.2008r. dokonano kompensaty I raty z tytułu kaucji gwarancyjnej za stoisko nr 89 za kwiecień 2008r. w kwocie 18,75 zł. Następnie w kolejnych fakturach za okres od czerwca 2008r. do maja 2009r. dokonano kompensaty kolejnych 12 rat po 18,75 zł. Łącznie skompensowano 13 rat w kwocie 243,75 zł ( 13 x 18,75 = 243,75 ) z wpłaconej kwoty 1.800 zł .

dowód: wyroki z uzasadnieniami – k. 60-72, korespondencja – k. 30-31, informacja – k. 18-20, faktury, korespondencja – k. 129-150, faktury wystawione za najem stoiska nr 89 od sierpnia 2006 do lutego 2008 – k. 311 – 329 , faktury z okres od marca 2008r. do maja 2009r. – k. 335-349 , faktury i korekty faktur wystawionych w okresie od VI do XII 2009r. – k. 350 - 375 , przesłuchanie powoda – R. 17.12.2015r.

W piśmie z dnia 27.05.2008r. strona pozwana przedstawiła swoje zestawienie pożyczki udzielonej przez P. J. (1) wskazując, iż z tego tytułu jej zobowiązanie wobec powoda Z. D. wynosi 24.486,40 zł na dzień 4.03.2008r.

Dowód: pismo z załącznikami – k. 18-20

W piśmie z dnia 25.09.2009r. strona pozwana wskazała, iż powód wpłacił kaucję w wysokości 3.600 zł, którą pozwana przypisuje stoiskom nr 9 i 10 . Z kaucji tej została oddana kwota 637,50 zł. Pozostała zatem kwota 2.962,50 zł , w związku z czym kolejne raty kaucji w kwotach po 37,50 zł będą oddawane poczynając od października 2009r.

Dowód: pismo– k. 111

Odnośnie stoisk nr 9 i 10 powód wypowiedział umowę najmu w lipcu 2008r. ze skutkiem na koniec października 2008r. Po tym terminie powód przekazał stoisko pozwanej . W związku z zapadłymi wyrokami, którymi rozstrzygnięto, iż powód zobowiązany był uregulować czynsz najmu za stoiska nr 9 i 10 do października 2008r. z uwagi na skuteczne wypowiedzenie umowy najmu tych stoisk , pozwana w dniu 27.01.2010r. skorygowała do zera faktury wystawione w okresie od listopada 2008 r. do lipca 2009r. z tytułu czynszu najmu i opłat eksploatacyjnych za stoiska nr 9 i 10.

dowód: wyroki I i II instancji z uzasadnieniami XV GC 303/09 i X GC 345/09 k. 453 – 482 , faktury i korekty – k. 301 – 309, zeznania św. K. A. – R. 17.09.2015r. , przesłuchanie powoda – R. 17.12.2015r.

Dzień wcześniej tj. 26.01.2010r. strona pozwana wystawiła powodowi notę obciążeniową nr 1/01/2010 na kwotę 28.053,45 zł tytułem opłat eksploatacyjnych związanych ze stoiskami nr 9 i 10 w okresie od listopada 2008r. do października 2009r., wzywając do jej zapłaty w terminie 7 dni.

Dnia 18.03.2010r. strona pozwana złożyła powodowi oświadczenie o potrąceniu należności strony pozwanej z noty 1/01/2010 na kwotę 28.053,45zł z wierzytelnością powoda w kwocie 27.660,18zł, w tym 4.800 zł tytułem zwrotu kaucji inwestycyjnej i 18.394,04 zł tytułem zwrotu pożyczki z umowy inwestycyjnej z P. J. (cesja).

dowód: nota obciążeniowa – k. 75, protokół kontroli podatkowej – k. 76-83, oświadczenie – k. 35 .

Powód wzywał stronę pozwaną do zwrotu pożyczki pismem z dnia 24.06.2009r. wyznaczając termin 6 tygodni od jego otrzymania , co nastąpiło w dniu 26.06.2009r. Dnia 08 marca 2013r. powód skierował tut. Sądu wniosek o zawezwanie strony pozwanej do próby ugodowej w sprawie zapłaty kwoty 33.332,40 zł i 1.556,25 zł. Strona pozwana odmówiła zawarcia ugody w piśmie z dnia 17 maja 2013r.

dowód: odpowiedź na wniosek – k. 21-22, wezwanie – k. 29, wniosek – k. 32-34

Umowa inwestycyjna nr 20/03 została wypowiedziana powodowi w piśmie strony pozwanej z dnia 4 marca 2013 r., które pozwany odebrał 20 marca 2013 r.

Dowód: pismo - k.110

Sąd zważył, co następuje:

Zważywszy na wyrok Sądu Okręgowego z dnia 11.12.2014r. X Ga 401/14 oraz zakres oddalenia apelacji wywiedzionych przez strony sporu od wyroku tut. Sądu z 22.05.2014r. ponownemu rozpoznaniu podlegało roszczenie o zapłatę 18.349,04 zł z tytułu pożyczki udzielonej w związku z umową inwestycyjną nr 20/03 zawartą pierwotnie z P. J. (1) a dotyczącą stoiska nr 89 wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08 sierpnia 2009r. oraz roszczenie o zapłatę 581,25 zł z tytułu zwrotu kaucji gwarancyjnej wpłaconej przez P. J. (1) w związku z umową inwestycyjną nr 20/03 wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 maja 2013r. W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja powoda jest w całości bezzasadna, a apelacja strony pozwanej w przeważającej części i orzekł jak w pkt. II wyroku z 11.12.2014r.

Powództwo w zakresie przekazanym do ponownego rozpoznania zasługiwało na uwzględnienie w całości .

Zgodnie z art. 386 § 6 kpc ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego.

P. J. (1) zawarł ze stroną powodową umowę inwestycyjną z dnia 24 lutego 2003r., umowę pożyczki z dnia 28 października 2003r. i umowę najmu z dnia 14 grudnia 2005r. Umowa inwestycyjna miała charakter umowy przedwstępnej, w której strony tj. P. J. (1) i pozwana przyrzekły zawarcie umowy najmu 12 m ² powierzchni handlowej w Centrum Handlowo – Usługowym (...), które strona pozwana miała wybudować również ze środków P. J. (1). Strony ustaliły także termin, w którym miało dojść do zawarcia umowy pożyczki, jakiej miał udzielić stronie pozwanej P. J. (1). Umowa pożyczki została podpisana przez 2 członków zarządu strony pozwanej, która w okresie jej podpisywania mogła być reprezentowana przez 4 członków zarządu działających łącznie, a w sprawach do kwoty 1.500 Euro przez 2 członków zarządu działających łącznie. Umowa pożyczki została zawarta na kwotę 36.600zł, co przekraczało kwotę 1.500 Euro, dlatego powinna być podpisana przez 4 członków zarządu. Umowa najmu została podpisana przez 2 członków zarządu strony pozwanej, która w okresie jej podpisywania mogła być reprezentowana przez 3 członków zarządu działających łącznie. W myśl art. 38 k.c. osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie, a zgodnie z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna. Umowa pożyczki z dnia 28 października 2003r. i umowa najmu z dnia 14 grudnia 2005r. zostały podpisane niezgodnie z zasadami reprezentacji obowiązującymi u strony pozwanej, dlatego były nieważne zgodnie z art. 38 k.c. w zw. z art. 58 k.c. Ważna była natomiast umowa inwestycyjna nr 20/03 z 24.02.2003r. podpisana przez czterech członków zarządu.

W ocenie rozpoznającego sprawę ponownie Sądu Rejonowego, jak również w ocenie wyrażonej przez Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku z 22.05.2014r. oraz przez Sąd Okręgowy, do zawarcia umowy pożyczki oraz umowy najmu przez pozwaną z P. J. (1) doszło poprzez czynności konkludentene. Zarówno przy podpisaniu umowy pożyczki z P. J. (1) w dniu 28 października 2003 r. i umowy najmu powierzchni handlowej w dniu 14 grudnia 2005 r. strona pozwana nie była reprezentowana przez osoby uprawnione do składania oświadczeń woli w jej imieniu. Wolę zawarcia obu umów a także ustalenia wzajemnych praw i obowiązków z nich wynikających strony wyraziły jednak w ważnie zawartej umowie przedwstępnej. Bezsporny był fakt, że strona pozwana otrzymała od P. J. (1) pożyczkę w kwocie ustalonej w umowie przedwstępnej oraz, że po wybudowaniu Centrum Handlowo – Usługowym (...) strona pozwana wydała mu do używania umówioną powierzchnię handlową – 12 m ² jako stoisko nr 89.

Zgodnie z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej. Wola strony powodowej zawarcia z P. J. (1) umowy pożyczki i wynajęcia mu powierzchni handlowej w centrum handlowym budowanym ze środków pochodzących m.in. z pożyczki P. J. (1) wynika z umowy inwestycyjnej i dalszych czynności: przyjęcia pożyczki i wydania P. J. (1) stoiska nr 89, które użytkował do czasu przekazania go powodowi. Strona pozwana kompensowała należności wynikające z umowy najmu ze zobowiązaniami z umowy pożyczki udzielonej przez P. J. (1). Wolę zawarcia i wykonania umowy pożyczki oraz akceptacji cesji praw z tytułu umowy pożyczki, dokonanej przez P. J. (1) na rzecz powoda, potwierdza także pismo z 27.05.2008r. z załącznikami stanowiące wyjaśnienie powstałego błędu w księgowości (...) sp. z o.o. – k. 18 podpisane przez dwóch członków zarządu pozwanej , z którego jednoznacznie wynika , iż doszło do udzielenia przez P. J. (1) stronie pozwanej za jej wiedzą i zgodą pożyczki w kwocie 36 600 zł, z czego na dzień 31.07.2006r. pozostawało do spłaty 33.332,40 zł – k. 20 . Strona pozwana potwierdziła także skuteczność zawarcia umowy cesji praw pomiędzy powodem a P. J. (1), w tym z tytułu pożyczki w kwocie 33.200 zł, a także kaucji gwarancyjnej w kwocie 1.800 zł . Kolejnym dowodem na zawarcie umowy pożyczki poprzez czynności konkludentne, a następnie wstąpienie w tą umowę powoda jako następcy prawnego P. J. (1) jest pismo pozwanej z 4.03.2013r. – k. 110 podpisane przez dwóch członków zarządu . W piśmie tym pozwana składa oświadczenie woli, iż rozwiązuje z powodem umowę pożyczki dotyczącą stoiska nr 89 .

Zaznaczyć także trzeba, iż zgodnie z art. 720 § 2 k.c. umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Jest to zatem tylko forma ad probationem , której niezachowanie nie rodzi skutku nieważności czynności prawnej .

W świetle tych ustaleń uznać należy, że powód mógł nabyć w drodze cesji prawa, jakie przysługiwały z tytułu pożyczki P. J. (1). Kwota pożyczki niezwrócona na dzień 31.07.2006r. wynosiła 33.332,40 zł – k. 20. Sąd Okręgowy zaznaczył, że cesja praw z umowy pożyczki miała charakter przeniesienia wierzytelności ( art. 509 § 1 k.c. ). Z tytułu umowy pożyczki P. J. (1) był bowiem wierzycielem a nie dłużnikiem strony pozwanej. Odmiennie ocenić należy cesję praw z umowy najmu. W tej umowie P. J. (1), po wdaniu mu przyrzeczonej powierzchni handlowej - stoiska nr 89 – był wobec strony pozwanej zobowiązany do zapłaty czynszu, opłaty eksploatacyjnej i należności za zużyte media. Oznacza to, że umowa między P. J. (1) o przejęcie praw i obowiązków z tej umowy miałaby postać przejęcia długu ( art. 519 § 2 pkt 2 k.c.), zatem pod rygorem nieważności powinna być sporządzona na piśmie ten sam rygor odnosi się do zgody wierzyciela wyrażenia przez stronę pozwaną zgody na piśmie ( art.522 k.c.). Takiej zgody powód nie przedstawił, zatem umowę cesji najmu stoiska nr 89 należy uznać za nieważną. Nie budzi jednak wątpliwości, że powód faktycznie wynajmował od strony pozwanej stoisko nr 89 od dnia 1 czerwca 2006 r. do 31 maja 2009 r. co oznacza, że umowa najmu tego stoiska została faktycznie zawarta bezpośrednio pomiędzy powodem i stroną pozwaną, co ustalono w wyroku Sądu Rejonowego z dnia 27 czerwca 2012 r. sygn. akt IV GC 45/10 .

Umowa pożyczki pomiędzy stroną pozwaną i P. J. (1) zawarta została przez czynności konkludentne. Zgodnie z art.723 k.c. jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu miesięcy po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Roszczenie powoda o zwrot pożyczki stało się wymagalne w dniu 7 sierpnia 2009 r., po tym jak w dniu 26 czerwca 2009 r. doręczone zostało stronie pozwanej pismo powoda z dnia 24 czerwca 2009 r. wzywające do zwrotu pożyczki w terminie 6 tygodni. Roszczenie o zwrot pożyczki, jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, zgodnie z art.118 k.c. in fine, przedawniało się z upływem 3 lat od dnia wymagalności ( 7 sierpnia 2012 r.). W piśmie z dnia 27.05.2008r. strona pozwana przedstawiła swoje zestawienie pożyczki udzielonej przez P. J. (1) wskazując, iż z tego tytułu jej zobowiązanie wobec powoda Z. D. wynosi 24.486,40 zł na dzień 4.03.2008r. – k. 18-20. Z kolei w oświadczeniu z dnia 18 marca 2010 r. – k. 35 strona pozwana uznała roszczenie powoda o zwrot pożyczki udzielonej pozwanej przez P. J. (1) w kwocie 18 394,04 zł , tym samym w drodze tzw. uznania niewłaściwego ( art. 123 § 1 pkt. 2 k.c. ) doszło do przerwania biegu przedawnienia co do pożyczki w kwocie 18 394,04 zł, a następnie powód, kierując w dniu 8 marca 2013 r. do Sądu Rejonowego wniosek o zawezwanie strony pozwanej do zawarcia ugody, przerwał ponownie bieg przedawnienia co do tej kwoty. Składając powodowi oświadczenia o potrąceniu własnej wierzytelności, strona pozwana określiła zarówno tytuł jak i wysokość wierzytelności powoda, które miały umorzyć się na skutek potrącenia. Nie budzi także wątpliwości, że złożenie do Sądu wniosku o zawezwanie do zawarcia ugody jest czynnością, o której mowa w art.123 § 1 pkt 1 k.c.

Oświadczenie o potrąceniu wzajemnych zobowiązań z dnia 18.03.2010r. nie wywołało skutku, o jakim mowa w przepisie art. 498 § 2 k.c . Jak wynikało z orzeczeń Sądów w sprawach XV GC 303/09 i X GC 345/09 k. 453 – 482 oraz z wiarygodnych zeznań powoda ( którym pozwana nie zaprzeczyła, rezygnując poprzez swoją nieusprawiedliwioną nieobecność na rozprawie z dowodu z jej przesłuchania ) powód odnośnie stoisk nr 9 i 10 wypowiedział umowę najmu w lipcu 2008r. ze skutkiem na koniec października 2008r. Po tym terminie powód przekazał stoisko pozwanej . Pozwana w dniu 27.01.2010r. skorygowała do zera faktury wystawione w okresie od listopada 2008r. do lipca 2009r. z tytułu czynszu najmu i opłat eksploatacyjnych za stoiska nr 9 i 10. W tym stanie rzeczy skoro powód nie użytkował stoisk nr 9 i 10 to wystawienie noty nr 1/01/2010 – k. 75 było bezpodstawne . Strona pozwana nie wykazała, ażeby po zakończeniu umowy najmu powód nadal korzystał ze stoisk nr 9 i 10 , a tym samym nie wykazała, że rzeczywiście przysługiwała jej wzajemna wymagalna wierzytelność z tytułu kosztów eksploatacyjnych związanych ze stoiskami nr 9 i 10 w okresie po październiku 2008r. w kwotach wyrażonych w nocie obciążeniowej nr 1/01/2010. Protokół kontroli podatkowej – k.82 nie był dowodem tego, iż powód faktycznie użytkował stoiska nr 9 i 10. Przeciwnie w protokole tym wskazano, że powód po wypowiedzeniu umowy najmu stoisk opuścił je z związku z czym pozwana była zobligowana wystawić korekty faktur. Ponadto, jak słusznie wskazały Sądy orzekające w niniejszej sprawie, strona pozwana nie wykazała, iż miała względem powoda wymagalne roszczenie o zapłatę wierzytelności z umowy inwestycyjnej nr 54/05, zawartej z powodem, w wysokości odpowiadającej wierzytelności powoda, albowiem nie wykazała, że został spełniony warunek z § 5 ust.2 umowy – k. 73 verte.

Z tych przyczyn po ponownym rozpoznaniu sprawy w zakresie wynikającym z sentencji wyroku Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie I wyroku co do obowiązku zwrotu powodowi kwoty 18 394,04 zł z tytułu pożyczki udzielonej pozwanej przez P. J. (1) .

Sąd uwzględnił także w całości żądanie zwrotu kwoty 581,25 zł z tytułu kaucji gwarancyjnej.

Jak wyjaśnił Sąd Okręgowy zawarta w formie pisemnej umowa inwestycyjna nr 20/03 wiązała początkowo P. J. (1) ze stroną powodową, a następnie w dniu 31 lipca 2006 r . , na podstawie zawartej w tym dniu umowy cesji , w wynikające z tej umowy prawa P. J. (1) wstąpił powód. Umowa inwestycyjna zobowiązywała wprawdzie P. J. (1) jako inwestora do świadczeń na rzecz strony pozwanej w postaci pożyczki określonej kwoty i zapłaty kaucji gwarancyjnej , ale w dacie zawarcia umowy cesji z powodem, P. J. (1) był jedynie wierzycielem strony pozwanej, zatem przeniesienie na powoda praw z tej umowy miało postać przelewu w rozumieniu art. 509 § 1 k.c. Umowa nr (...) została wypowiedziana powodowi w piśmie strony pozwanej z dnia 4 marca 2013 r., które powód odebrał 20 marca 2013 r. - k.110 .

Zgodnie z § 3 ust 1 umowy inwestycyjnej Nr 20/03 inwestor miał wpłacić „nie oprocentowaną kaucję gwarancyjną w kwocie 150 zł za 1 m ² (przyrzeczonej) powierzchni stoiska (…) na konto Wykonawcy w terminie 7 dni od daty zawarcia (…) umowy ( inwestycyjnej )”. W ustępie 3 tego paragrafu strony ustaliły sposób zwrotu wpłaconej kaucji gwarancyjnej, w następujący sposób: Inwestorowi, który zawrze umowę najmu przysługuje zwrot kaucji w 96 równych ratach miesięcznych. Wypłata rat kaucji rozpoczyna się po upływie dwóch lat od miesiąca, w którym zawarto przyrzeczoną umowę najmu.

Uznając więc, że zawarcie umowy najmu przez P. J. (1) i pozwaną przez czynności konkludentne nastąpiło w grudniu 2005 r. ( z datą 14 grudnia 2005 r. podpisana została nieważna „Umowa wynajmu powierzchni handlowej” ) roszczenie powoda o zwrot kaucji gwarancyjnej, które przeszło na niego na podstawie umowy cesji wierzytelności z umowy inwestycyjnej stało się wymagalne co do pierwszej z 96 rat z końcem grudnia 2007 r. i powinno zostać spłacone w ciągu 8 lat, to jest w listopadzie 2015 r. Skoro jednak strona pozwana wypowiedziała umowę 20 marca 2013 r., to w tym dniu stała się wymagalna całość pozostałej do zwrotu kaucji to jest suma 33 przyszłych rat. Roszczenie o zapłatę kaucji gwarancyjnej w dacie wniesienia pozwu nie uległo także przedawnieniu w odniesieniu do rat, które miały być płatne od marca 2010 r. do lutego 2013 r. to jest łącznie 36 rat wynoszących 675 zł liczonych za ten okres czasu, ponieważ roszczenie o zwrot kaucji P. J. (1) określone zostało w pozwie w wysokości odpowiadającej żądaniu z tego tytułu zawartym wcześniej we wniosku o zawezwanie do zawarcia ugody sądowej z dnia 8 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy wskazał, iż roszczenie powoda o zwrot kaucji gwarancyjnej według umowy inwestycyjnej, ma charakter roszczenia o świadczenia okresowe, zatem zgodnie z art.118 k.c. zd. drugie, termin ich przedawnienia wynosi trzy lata i rozpoczyna się w dniu, gdy stały się one wymagalne. Skoro termin zapłaty poszczególnych rat kaucji gwarancyjnej nie został w umowie ustalony, zastosować należy art.112 k.c. zgodnie z którym termin oznaczony w miesiącach kończy się z upływem ostatniego dnia miesiąca. Roszczenie powoda z tytułu zwrotu nieprzedawnionych i wymagalnych w dniu wniesienia pozwu rat kaucji gwarancyjnej zapłaconej przez P. J. (1), stanowiło kwotę 581,25 zł (18,75 x 31 ), które stały się wymagalne z chwilą wypowiedzenia umowy przez stronę powodową. Bieg przedawnienia roszczeń o zapłatę poszczególnych rat uległ przerwaniu na skutek złożenia przez powoda w dniu 8 marca 2013 r. zawezwania do zawarcia ugody, ponadto w dniu 20 marca 2013 r. stały się wymagalne pozostałe raty pożyczki, w związku z wypowiedzeniem umowy inwestycyjnej nr 20/03 przez stronę pozwaną. W tej sytuacji roszczenie powoda z tytułu zwrotu kaucji gwarancyjnej winno odpowiadać liczbie rat nieprzedawnionych i wymagalnych każda w wysokości 18,75 zł. Sąd Okręgowy uznał kwotę 581,25 zł za należną z tytułu przyszłych rat wymagalnych w wyniku odstąpienia przez pozwaną od umowy tj. za okres marzec 2013r. – listopad 2015r. i polecił Sądowi Rejonowemu ustalić, które z rat kaucji gwarancyjnej wymagalnych, zgodnie z umową inwestycyjną nr 20/03, przed marcem 2013 r., nieprzedawnionych w dacie złożenia przez powoda wniosku o próbę ugodową, nie umorzyły się na skutek potrącenia.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Rejonowy w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron sporu, w tym dowody z faktur powołane w piśmie powoda z 30.09.2015r. , w którym ponownie podtrzymano wnioski dowodowe zawarte w piśmie powoda z 6.05.2015r., a także po przesłuchanie powoda, ustalił, iż pozwana dokonała kompensaty 13 rat - w kwietniu 2008r. oraz od czerwca 2008r. do maja 2009r. w łącznej kwocie 243,75 zł. W tym stanie rzeczy skoro kwota kaucji wynosiła 1.800 zł, a ilość rat nieprzedawnionych w okresie od marca 2010r. do lutego 2013r. wyniosła 36 to kwota 581,25 zł stanowiąca równowartość 31 rat podlegała zasądzeniu zgodnie z żądaniem powoda. Zważywszy, iż oświadczenie pozwanej o potrąceniu z 18.03.2010r. – k. 35 nie wywarło skutku , o którym mowa w przepisie art. 498 § 2 k.c, z uwagi na brak wzajemnej wymagalnej wierzytelności strony pozwanej, co zostało już wcześniej wyjaśnione, to kwota 581,25 zł z tytułu zwrotu kaucji nie uległa umorzeniu. Zaznaczyć także należy, iż w sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty , strona pozwana przyznała , iż zawarta w oświadczeniu o potrąceniu kwota 4.800 zł z tytułu kaucji dotyczy umów inwestycyjnych nr 54/05 i nr 20/03 – k. 54. W toku postępowania dowodowego Sąd Rejonowy ustalił, iż z tytułu umowy inwestycyjnej nr 54/05 doszło do wpłaty kaucji w wysokości 3.600 zł. A zatem nawet gdyby kwota 4.800 zł obejmowała całość kaucji z umowy inwestycyjnej nr 54/05, to niewątpliwie strona pozwana uznała co najmniej kwotę 1.200 zł z tytułu kaucji z umowy inwestycyjnej nr 20/03 (4.800 – 3.600 ) , która stanowi równowartość 64 rat.

Orzeczenie co do odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znalazło oparcie w art. 481 § 1 k.c. „ Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”. Obowiązujący od dnia 1.01.2016r. art. 481 § 2 k.c. stanowi , iż jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Zaznaczyć przy tym należy, iż z uwagi na zmianę z dniem 1.01.2016r. przepisów regulujących ustawowe odsetki za opóźnienie zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 9 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw do odsetek ustawowych za opóźnienie należnych za okres do 31.12.2015r. stosuje się przepisy dotychczasowe czyli art. 481 § 2 k.c. w brzmieniu sprzed 1.01.2016r. odnoszący się do odsetek ustawowych .

Powód wzywał stronę pozwaną do zwrotu pożyczki pismem z dnia 24.06.2009r. wyznaczając termin 6 tygodni od jego otrzymania , co nastąpiło w dniu 26.06.2009r. A zatem odsetki co do kwoty pożyczki należne są od dnia 8.08.2009r.

Odnośnie odsetek z tytułu zwrotu kaucji to w świetle korespondencji stron i wniosku o zawezwanie do próby ugodowej z marca 2013r. strona pozwana niewątpliwie pozostawała w opóźnieniu już w dniu 17.05.2013r.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w punkcie II wyroku oparto na art. 100 zd. 1 k.p.c. Zgodnie z nim w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powód poniósł koszty procesu w wysokości 8.631 zł, do których należy zaliczyć opłatę sądową od pozwu w wysokości 1.745 zł , opłatę od apelacji w wysokości 769 zł , opłatę od wniosku o zabezpieczenie 100 zł , koszty opłaty skarbowej w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego za I instancję w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej tj. łącznie 4.800 zł i 1.200 zł za II instancję wynikające z §2, §3, §6 pkt 5 i § 12 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radcowskie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Strona pozwana poniosła natomiast koszty procesu w kwocie 6.993 zł tj. koszty zastępstwa procesowego za I instancję w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej tj. łącznie 4.800 zł i 1.200 zł za II instancję oraz koszty opłaty skarbowej w kwocie 17 zł, a także opłatę od apelacji w wysokości 976 zł. Powód wygrał w 56 %, dlatego należał mu się zwrot 56 % poniesionych kosztów, co dało kwotę 4.833,36 zł. Strona pozwana wygrała postępowanie w 44 %, dlatego należał jej się zwrot 44% poniesionych kosztów, co dało kwotę 3.076,92 zł. Po rozliczeniu wskazanych kwot Sąd zasądził kwotę 1.756,44 zł na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu.

z/ 1 .odn.

2. odpis W z U doręczyć pełnomocnikom stron .