Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 grudnia 2012 roku złożonym w postępowaniu elektronicznym powód Spółdzielcza (...) z siedzibą w G. wniosła o zasądzenie od pozwanych M. M. (1) i M. M. (2) kwoty 23.887,44zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 11 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 12 października 2010 roku Spółdzielcza (...) z siedzibą w G. udzieliła pozwanemu M. M. (2) pożyczki w kwocie 34.000zł. W umowie zastrzeżono między innymi odsetki za opóźnienie w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki lub raty w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego. Umowa pożyczki poręczona została przez pozwaną M. M. (1). W związku z niedokonywaniem spłat rat pożyczki powód, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty, wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki, skutkiem czego nie spłacona jej część wraz z należnymi odsetkami i kosztami została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności z upływem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Wobec braku spłaty zadłużenia do dnia złożenia pozwu, pozew stał się konieczny i uzasadniony. Powód w myśl artykułu 482 kc dokonał kapitalizacja odsetek na dzień wniesienia pozwu. Na kwotę roszczenia dochodzonego pozwem składa się nie spłacony kapitał pożyczki w kwocie 23.580,57zł oraz skapitalizowane odsetki naliczone do dnia wniesienia pozwu w kwocie 306,87zł.(odsetki za opóźnienie naliczane w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki). Powód wskazał, iż dochodzi zapłaty kwoty 23.887,44zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej rocznie od dnia 11 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty zgodnie z treścią umowy pożyczki, która umożliwia naliczanie odsetek od należności przeterminowanej od całości zadłużenia od dnia wniesienia powództwa.

Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny dnia 28 stycznia 2013 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.

W dniu 8 kwietnia 2013 roku pozwani wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wnieśli o jego uchylenie, oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwani przyznali, że strony łączy umowa pożyczki konsumenckiej na cele mieszkaniowe numer (...) zawarta w dniu 12 października 2010 roku. Szczegółowe warunki zostały określone w regulaminie do umowy oraz planie spłaty pożyczki. Pozwani przyznali również, że pozwany M. M. (2) opóźnił się w zapłacie jednej z rat, podnieśli jednak, iż kolejna wpłata została dokonana w kwocie znacznie przewyższającej wysokość miesięcznej raty celem umożliwienia powodowi naliczenie i pobranie należność z tytułu opłat i odsetek za opóźnienie. Ani sama umowa pożyczki ani regulamin nie zawierają w treści postanowień możliwości automatycznego rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym w sytuacji opóźnienie w zapłacie jednej raty. Wręcz przeciwnie postanowienia ustępu 10, 23, 24, 26 umowy jak również §25 regulaminu określają szczegółowo sytuację uchybienia terminowi zapłaty raty wskazując jako skutek nadanie jej statusu „należności przeterminowanej” oraz wynikających z tego tytułu konieczności poniesienia opłat tytułem zawiadomień, wezwań do zapłaty, monitów telefonicznych. Możliwość wypowiedzenia umowy powołane dokumenty przewidują w sytuacji uchybienia w zapłacie „pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności”. Pozwani wskazali, że nie otrzymali żadnego pisma w sprawie opóźnienie w zapłacie. Otrzymany przez nich nakaz zapłaty jest pierwszym pismem jakie zostało odebrane w sprawie umowy pożyczki.

Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 10 lipca 2013 stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w W..

Powód w piśmie procesowym z dnia 3 września 2014 roku podtrzymał stanowisko zawarte w pozwie. Podniósł ponadto, że twierdzenia pozwanych, że opóźnili się ze spłatą jednej raty pożyczki i że kolejna rata została zapłacona w kwocie przewyższającej znacznie wysokość miesięcznej raty celem umożliwienia powodowi naliczenie i pobranie należności tytułem odsetek za opóźnienie oraz innych należności za opóźnienie nie znajdują poparcia w stanie faktycznym sprawy. W pierwszej kolejności powód wskazał, że umowa w sposób jasny oraz precyzyjny określa obowiązki i uprawnienia stron. Pozwani składając własnoręczny podpis pod umową oraz oświadczeniu o poręczeniu za spłatę pożyczki przyjęli na siebie wszystkie warunki zgodnie z punktem 26 umowy. Spółdzielcza (...) zastrzega sobie prawo do wypowiedzenia umowy z 30- dniowym terminem wypowiedzenia i postawienie całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wykonalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Pozwani nie wywiązali się z przyjętych na siebie zobowiązań i pomimo otrzymania wezwania do zapłaty nie uregulowali, wbrew ich twierdzeniom, całości powstałego zadłużenia przez co zaktualizowali prawo powoda do wypowiedzenia umowy pożyczki oraz wystąpienia o całość zaległej kwoty na drogę postępowania sądowego. Zdaniem powoda potwierdzają to wezwania do zapłaty dłużnika głównego oraz zawiadomienia poręczyciela o zaległościach dłużnika głównego w zapłacie należnych rat pożyczki wraz z potwierdzeniem nadania. Co do zarzutu strony pozwanej w przedmiocie braku poinformowania o opóźnieniu w spłacie pożyczki będącej przedmiotem postępowania powód wskazał, iż niezależnie od wysłanych wezwań do zapłaty oraz zawiadomień poręczyciela o zaleganiu dłużnika głównego ze spłatą rat pożyczki, zarówno wypowiedzenie umowy pożyczki jak i zawiadomienie poręczyciela doręczone stronie pozwanej zawierały informacje o łącznej wysokości przeterminowanego zadłużenia wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki wraz z informacją, iż uregulowanie wskazanych w piśmie należności wraz z należnymi odsetkami we wskazanym w piśmie terminie spowoduje powrót do pierwotnego planu spłat, natomiast brak spłaty skutkować będzie postawieniem całości z upływem okresu wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności oraz skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.

Na rozprawie w dniu 17 października 2014 roku pełnomocnik pozwanych podtrzymał stanowisko w sprawie. Podtrzymał zarzut niedoręczenia pozwanym wezwania, o którym mowa w punkcie 26 umowy pożyczki. Wskazał, iż powód przedstawił jedynie dowody nadania wezwań, nie przedstawił natomiast dowodów ich doręczenia, wobec czego nie można przyjąć, że wezwania zostały pozwanym doręczone. Wezwania mogły być odebrane przez osoby trzecie, co potwierdza dowód odebrania wypowiedzenia umowy przez K. K., która była pracownikiem spółki (...), która miała siedzibę pod tym samym adresem, nie zaś siostrą pozwanego jak wskazane było na potwierdzeniu odbioru.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pomiędzy powodem a M. M. (2) zawarta została umowa pożyczki konsumenckiej na cele mieszkaniowe numer (...), na mocy której powód udzielił pożyczki M. M. (2) w kwocie 34.000zł na okres od 12 października 2010 roku do 25 września 2015 roku na warunkach określonych w umowie.

Zobowiązania M. M. (2) wynikające z umowy pożyczki poręczone zostały przez M. M. (1).

Zgodnie z punktem 10 umowy spłata pożyczki następować będzie w ratach płatnych bez wezwania zgodnie z planem spłaty stanowiącym załącznik numer 2 do umowy. Raty, poza ostatnią, są tej samej wysokości i wynoszą 906,77zł.

Zgodnie z punktem 23 umowy w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłacanego w całości lub części kapitału a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia pobierane są odsetki według zmiennej stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego (...)

W punkcie 26 umowy zastrzeżone zostało prawo do wypowiedzenia przez pożyczkodawcę umowy z 30- dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

W dniu 08 września 2011 roku powód wysłał do M. M. (2) wezwanie do zapłaty zadłużenia w terminie siedmiu dni od dnia odebrania wezwania wskazując, iż łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień wezwania wynosi 994, 56zł; na zadłużanie składała się kwota zaległego kapitału 380,79zł , kwota odsetek umownych 550,26zł, kwota odsetek karnych 3,51 i koszty windykacji kwocie 60,00zł. W tym samym dniu wysłane zostało zawiadomienie o wymienionym wyżej zadłużeniu do poręczyciela M. M. (1).

W dniu 10 października 2011 roku powód wysłał do M. M. (2) wezwanie do zapłaty zadłużenia w terminie siedmiu dni od dnia odebrania wezwania, wskazując iż łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień wezwania wynosi 605,36zł; na powyższe zadłużenie składała się kwota zaległego kapitału 386,57zł, odsetki umowne w kwocie 155,23zł, odsetki karne w kwocie 3,56zł i koszty windykacji 60,00 zł. W tym samym dniu wysłane zostało zawiadomienie o wymienionym wyżej zadłużeniu do poręczyciela M. M. (1).

W dniu 10 kwietnia 2012 roku powód wysłał do M. M. (2) wezwanie do zapłaty zadłużenia w terminie siedmiu dni od dnia odebrania wezwania wskazując, iż łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień wezwania wynosi 790,56zł; na zadłużenie składały się: zaległy kapitał w kwocie 461,14zł, odsetki umowne w kwocie 264,87zł, odsetki karne 4,55zł i koszty windykacji 60,00zł. W tym samym dniu wysłane zostało zawiadomienie o wymienionym wyżej zadłużeniu do poręczyciela M. M. (1).

W dniu 8 czerwca 2012 roku powód wysłał do M. M. (2) wezwanie do zapłaty zadłużenia w terminie siedmiu dni od dnia odebrania wezwania wskazując iż łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień wezwania wynosi kwotę 995,47zł; na zadłużenie składał się zaległy kapitał w kwocie 460,44zł, odsetki umowne w kwocie 470,61zł, odsetki karne 4,42zł, koszty windykacji 60,00zł. W tym samym dniu wysłane zostało zawiadomienie o wymienionym wyżej zadłużeniu do poręczyciela M. M. (1).

W powołanych wyżej wezwaniach wskazywano, że w przypadku niedostosowania się do upomnienia mogą zostać podjęte działania windykacji terenowej realizowanej przez podmiot zewnętrzny oraz zastrzegano prawo pożyczkodawcy do wypowiedzenia umowy i postawienia całego zadłużenia w stan natychmiastowej wykonalności.

Pismem z dnia 8 października 2012 roku Spółdzielcza (...) wypowiedziała pozwanemu M. M. (2) umowę pożyczki powołując się na zaprzestanie terminowej spłaty zobowiązania. W wypowiedzeniu wskazano, że łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień 8 października 2012 roku wynosi 2.378,94, na które składa się zaległy kapitał w kwocie 1.240,36zł, odsetki umowne 957,68zł , odsetki karne 30,90, koszty windykacji 150,00 zł. Pismo odebrane zostało przez K. K. w dniu 15 października 2012 roku (k 91);

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych dokumentów:

- umowy pożyczki konsumenckiej na cele mieszkaniowe nr (...), (k 84-86),

- planu spłat pożyczki (k21);

- wezwania do zapłaty z dnia 26 czerwca 2012 roku (k 117) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (k 121);

- zawiadomienia poręczyciela o przedterminowym zadłużeniu z dnia 26 czerwca 2012 roku (k 118) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (k 120);

- wezwania do zapłaty z dnia 8 czerwca 2012 roku (k 122) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (k 125);

- zawiadomienia poręczyciela o przedterminowym zadłużeniu z dnia 8 czerwca 2012 roku (k 124) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (k124);

- wezwania do zapłaty z dnia 10 kwietnia 2012 roku (k 127) wraz z potwierdzeniem nadania (k 129);

-zawiadomienia poręczyciela o przedterminowym zadłużeniu z dnia 10 kwietnia 2012 roku (k 128) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (k130),

wezwania do zapłaty z dnia 10 października 2011 roku (k 132) wraz z potwierdzeniem nadania (k 135),

- zawiadomienia poręczyciela o przedterminowym zadłużeniu z dnia 10 października 2011 roku (k 133) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (ka134),

- wezwania do zapłaty z dnia 8 września 2011 roku (k 136) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (k 138);

- zawiadomienia poręczyciela o przedterminowym zadłużeniu z dnia 08 września 2011 roku (k 137) wraz z potwierdzeniem nadania pisma (k139);

- wypowiedzenia umowy z dnia 8 października 2012 roku (k 89) wraz z potwierdzeniem odbioru pisma przez K. K. w dniu 15 października 2012 roku (k 91);

- zawiadomienia poręczyciela o wypowiedzeniu umowy (k 92).

Sąd nie miał wątpliwości, co do ich wartości dowodowej, stąd zostały one przyjęte za podstawę ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie. Zgodność złożonych przez strony dokumentów z oryginałami została poświadczona przez występujących w sprawie pełnomocników stron będących radcami prawnym i zgodnie z art. 129 k.p.c poświadczenie to ma charakter dokumentu urzędowego. Powód nie przedłożył co prawda dokumentu poręczenia zobowiązań wynikających z umowy pożyczki przez M. M. (1), jednak fakt ten nie był przez pozwaną kwestionowany, wobec czego został uznany przez Sąd jako przyznany.

Sąd zważył co następuje:

Powód swoje roszczenie wywodził z zawartej z M. M. (2) umowy pożyczki oraz faktu zaprzestania terminowego spłacania rat pożyczki co dało powodowi, zgodnie z pkt 26 umowy pożyczki, podstawę do skutecznego wypowiedzenia umowy i postawienia całej kwoty pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności.

Zgodnie z art. 6 k.c., strona wywodząca z danego faktu skutki prawne powinna fakt ten udowodnić. Przyjęty przez ustawodawcę system kontradyktoryjnego procesu cywilnego oznacza, że strona prowadzi proces na własne ryzyko, w tym będące elementem procesu postępowanie dowodowe, gdyż w świetle art. 232 k.p.c. obowiązek wskazania dowodów obciąża przede wszystkim strony, a sąd ma, co do zasady prawo, a nie obowiązek działania z urzędu (Wyrok SN z dnia 20 maja 2011 r. II UK 339/2010). Innymi słowy, przepis art. 232 k.p.c. stwarza Sądowi jedynie możliwość, a nie obowiązek, dopuszczenia uzupełniająco dowodu nie wskazanego przez strony. W obecnym stanie prawnym strona postępowania nie może braku swojej aktywności, inicjatywy w toku procesu, w tym w szczególności w zakresie postępowania dowodowego, usprawiedliwiać skierowanym wobec Sądu zarzutem braku działania z urzędu w kierunku wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy (Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 20 września 2006 roku I ACa 394/06). Zważyć należy, iż na podstawie art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, jeśli więc strona nie przedstawia dowodów to uznać należy, iż dany fakt nie został wykazany / udowodniony. W orzecznictwie przyjmuje się, iż Sąd z urzędu może dopuścić dowód na podstawie art. 232 k.p.c., ale powinien czynić to tylko pomocniczo i w sytuacjach wyjątkowych. Z reguły nie ma podstaw do takiego swoistego wyręczania stron w inicjatywie dowodowej, jeżeli są one reprezentowane przez zawodowych pełnomocników (Wyrok SN z dnia 24 listopada 2010 r. II CSK 297/2010).

Pozwani podnieśli zarzut bezskutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki wobec braku podstaw jej wypowiedzenia przewidzianych w pkt 26 umowy wobec czego powód winien wykazać w pierwszej kolejności, że pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności oraz, że wezwał pożyczkobiorcę listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Z żadnego z wezwań kierowanych do pozwanego M. M. (2) nie wynikało, żeby pozwany zalegał z zapłatą pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, co było podstawowym uchybieniem dającym prawo pożyczkodawcy do wypowiedzenia umowy. Zgodnie z wezwaniami skierowanymi do pozwanego na dzień 08 września 2011 roku kwota zadłużenia wynosiła 994,56zł, na dzień 10 października 2011 roku kwota zadłużenia wynosiła 605,36zł, na dzień 10 kwietnia 2012 roku kwota zadłużenia wynosiła 790,56zł, na dzień 8 czerwca 2012 roku kwota zadłużenia wynosiła 995,47zł.

Według planu spłat pożyczki jedna pełna rata pożyczki wynosiła 906,77zł wobec czego, żadne z powyższych wezwań kierowanych do pozwanego nie było wezwaniem, o którym mowa w pkt 26 umowy pożyczki.

Pozwany nie udowodnił więc ziszczenia się zastrzeżonych w pkt 26 umowy pożyczki warunków jej wypowiedzenia z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności. Nie udowodnił bowiem, że pozwany M. M. (2) zalegał z zapłatą pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności i w związku z tym powód wysłał pozwanemu wezwanie do zapłaty w trybie przewidzianym w pkt 26 umowy.

Na marginesie odnosząc się do zarzutu pozwanych niedoręczenia im korespondencji powoda, za utrwalony i nie budzący wątpliwości w świetle judykatury uznać należy pogląd, że z treści art. 61 k.c. wynika jednoznacznie, że ustawodawca, wyznaczając chwilę, w której następuje skuteczne złożenie oświadczenia woli innej osobie, opowiedział się za teorią doręczenia i przyjął, że oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy dotarło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. W rozumieniu przytoczonego przepisu możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia przez adresata nie może, z jednej strony, być utożsamiana z rzeczywistym zapoznaniem się przez niego z tym oświadczeniem (faktem zapoznania się), co oznacza, ze skuteczne złożenie oświadczenia woli następuje także w sytuacji, w której co prawda adresat oświadczenia woli nie zna jego treści, ale miał realną możliwość zapoznania się z nią, gdyż doszła ona do niego w taki sposób, że mógł się z nią zapoznać. Wskazuje się, że z drugiej jednak strony, realna możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia woli nie może być pojmowana abstrakcyjnie, powinna być oceniana z uwzględnieniem okoliczności danego wypadku. Otrzymanie awiza (zapoznanie się z nim) nie jest równoznaczne z dojściem do adresata oświadczenia woli w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią. Możliwość taka powstaje dopiero wówczas, gdy adresat oświadczenia w zwykłym biegu zdarzeń uzyskał realną możliwość zapoznania się z treścią awizowanej przesyłki pocztowej.

Na składającym oświadczenie woli spoczywa ciężar dowodu, że doszło ono do adresata w sposób umożliwiający mu - według zasad doświadczenia życiowego - zapoznanie się z jego treścią. Jeśli więc oświadczenie zostało posłane adresatowi listem albo innym sposobem porozumiewania się na odległość, składający powinien wykazać np. za pomocą pocztowego dowodu nadania lub zwrotnego poświadczenia odbioru, że przesyłka została adresatowi doręczona. Powstały dowód nadania listu poleconego nie jest wprawdzie dowodem doręczenia go adresatowi, lecz jest dowodem prima facie. Adresat oświadczenia może obalić to domniemanie wykazując, iż nie miał możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia.

Pozwani podnieśli, że wezwania do zapłaty nie zostały im nigdy doręczone. Nie zostało im również doręczone wypowiedzenie umowy, gdyż przesyłka ta odebrana została przez osobę trzecią – pracownika firmy mającej siedzibę pod adresem pozwanych – i nie została im przekazana. Ponieważ powód przedstawił jedynie potwierdzenie odbioru wypowiedzenia, zaś nie przedstawił potwierdzenia odbioru lub awizowania wezwań do zapłaty należałoby przyjąć, że wezwania te nie zostały pozwanym doręczone.

W świetle powyższych rozważań należało uznać powództwo za nieudowodnione i orzec jak w sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Stroną wygrywającą proces w całości byli pozwani wobec czego Sąd zasądził od powoda na ich rzecz zwrot kosztów procesu, na które składała się kwota 2400zl tytułem kosztów zastępstwa procesowego, której wysokość ustalona została na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 r. Nr 163 poz. 1349 ze zm.) oraz kwota 34zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw.