Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

R. F. został oskarżony o to, że:

I. w Z. w okresie od 26.08.2011 r. do 26.04.13 r. uporczywie nie wpłacał w terminie wynikającym z art. 103 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54 poz. 535 ze zm.) tj. do 25 dnia miesiąca następującego po m-cu, w którym powstał obowiązek podatkowy na rachunek Urzędu Skarbowego w Z. podatku od towarów i usług za 07,08/11, 10-12/11, 02-12/12, 01, 02/13 łącznie w kwocie 119.549 zł,

to jest o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 k. k. s.

II. w okresie od 21.02.2012 r. do 21.01.2013 r. w wyniku z góry powziętego zamiaru w krótkich odstępach czasu w terminie jako płatnik nie wpłacał w terminie określonym w art. 38 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r., Nr 51 poz.307 z późn. zm.) tj. do dnia 20-m-ca następującego po m-cu w którym pobrano zaliczkę na rachunek Urzędu Skarbowego w Z. podatku dochodowego od osób fizycznych płaconego przez płatnika za 01/12-12/12. łącznie w kwocie zł 9770,

to jest o przestępstwo skarbowe z art. 77 § 2 k. k. s. w zw. z art. 6 § 2 k. k. s.

Wyrokiem z dnia 7 kwietnia 2015 r. w sprawie o sygn. akt: II K 1351/14 Sąd Rejonowy w Zgierzu:

1.  oskarżonego R. F. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie I, którym wypełnił dyspozycję wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 k. k. s. i za to na podstawie powołanego przepisu wymierzył mu karę 4.000 złotych grzywny;

2.  oskarżonego R. F. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II, którym wypełnił dyspozycję przestępstwa skarbowego z art. 77 § 2 k. k. s. w zw. z art. 6 § 2 k. k. s. i za to na podstawie art. 77 § 2 k. k. s. w zw. z art. 19 § 1 pkt 1 k.k.s. w zw. z art. 19 § 2 k.k.s. odstąpił od wymierzenia kary;

3.  zwolnił oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w sprawie, które przejął na rzecz Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego R. F. zaskarżając go w całości i zarzucając:

1.  obrazę przepisów prawa procesowego, która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to art. 113 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 i art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez niezbyt dowolne i nieuzasadnione przypisanie oskarżonemu w sferze strony podmiotowej zawinienia oraz uporczywości działania, bez dokonania pogłębionej analizy dat poszczególnych wpłat w stosunku do terminów płatności, zbadania wielkości opóźnień w płatnościach z punktu widzenia znamion typu czynu zarzucanego, w sytuacji gdy dokonywane przez oskarżonego systematyczne, aczkolwiek opóźnione, wpłaty należności publicznoprawnych co najmniej poddają w wątpliwość kwestię wypełnienia znamion zarzucanego wykroczenia;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę skarżonego rozstrzygnięcia, a mających wpływ na jego treść polegający na błędnym przyjęciu uporczywości zaniechania oskarżonego w terminowej płatności podatków, w sytuacji braku wszechstronnego rozważenia i uzasadnienie rodzajów (wielkości czasowej) opóźnień w terminowej płatności, faktu uiszczenia częściami poszczególnych należności oraz ostateczne uregulowanie tych należności, a także braku rozważenia kwestii przedawnienia karalności zarzucanego czasookresu wykroczenia przed wszczęciem postępowania w rozumieniu art. 51 § 1 i 2 k.k.s.;

w odniesieniu do punktu 2 sentencji wyroku:

1.  obrazę przepisów prawa procesowego, która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to art. 413 § 1 pkt 4 i § 2 pkt 1 k.p.k. poprzez brak dokładnego określenia przez Sąd merita w skarżonym wyroku skazującym przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikacji prawnej, a polegający na niewskazaniu w opisie czynu – działając z jakim zamiarem zdaniem Sądu oskarżony miał popełnić przypisany jemu czyn, co w tej sprawie rzutuje na brak wypełnienia wszystkich znamion niezbędnych do przypisania przestępstwa określonego dyspozycją art. 77 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s.

Skarżący wniósł jednocześnie o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I sentencji i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu wykroczenia,

ewentualnie

2.  uchylenie wyroku w zakresie punktu I sentencji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

bądź

3.  uchylenie wyroku w zakresie punktu I sentencji i umorzenie postępowania

4.  zmianę zaskarżonego wyroku co do punktu II sentencji poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Złożona apelacja nie jest zasadna, a podniesione w niej zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutów stawianych rozstrzygnięciu zawartemu w pkt 1 zaskarżonego wyroku, należy zauważyć, że sąd I instancji dokonał w tym zakresie bardzo precyzyjnych ustaleń faktycznych, dotyczących poszczególnych miesięcy w całym okresie objętym zarzutem. Bezspornie wynikają z nich zarówno kwoty należnych zobowiązań podatkowych, jak i terminy ich regulowania w odniesieniu do terminów ustawowych. Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Rejonowy dokonał właściwej oceny tego materiału, przypisując finalnie oskarżonemu popełnienie czynu zabronionego z art. 57§1 kks.

Jak wynika z treści Postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28.11.2013 roku, I KZP 11/13, publ. w OSNKW 2014/1/3:

„ Na zaistnienie znamienia uporczywego niewpłacania podatku w terminie, będącego warunkiem odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe z art. 57§1 kks, może wskazywać zarówno cykliczność zachowań podatnika, polegająca na umyślnym niestosowaniu się do terminowego płacenia podatku, jak i jednorazowe, ale długotrwałe zaniechanie przez niego uregulowania podatku płaconego jednorazowo, mające miejsce już po terminie płatności tego podatku, a więc gdy ma on uregulować go już jako zaległość podatkową, jeżeli zachowanie to wskazuje, że zamiarem podatnika w momencie upływu terminu płatności podatku było uporczywe jego niewpłacanie, a więc odsunięcie uregulowania tego podatku na dłuższy okres.”

W analizowanej sprawie z całą pewnością po stronie oskarżonego występowała uporczywość w postaci cyklicznego, trwającego przez rok i osiem miesięcy, niepłacenia podatku w ustawowym terminie. To prawda, że niektóre opóźnienia były jednodniowe, ale były i takie, które sięgały kilku miesięcy.

Ta cykliczność działania sama przez się wskazuje już na istniejący po stronie oskarżonego zamiar. Sąd Rejonowy odniósł się do strony podmiotowej czynu, analizując linię obrony oskarżonego wynikającą z jego wyjaśnień i słusznie podkreślając, że trudności w prowadzonej działalności gospodarczej nie mogą być okolicznością ekskulpującą. Cytowane w pisemnym uzasadnieniu wyroku orzeczenie NSA jest w pełni adekwatne do okoliczności analizowanej sprawy i przesądza o trafności rozumowania sądu meriti.

Sam skarżący nie podawał w treści apelacji, aby istniały jakiekolwiek inne okoliczności wyłączające winę oskarżonego, niż te wynikające z treści jego wyjaśnień, które uwzględnił i przeanalizował Sąd Rejonowy.

Wymóg wyjaśnienia strony podmiotowej czynu zabronionego w kontekście możliwości postawienia zarzutu winy nie może oznaczać konieczności analizowania i opisywania wszystkich okoliczności wyłączających winę, ale ograniczać się może jedynie do tych, których istnienie w analizowanej sprawie może być rozpatrywane.

Tylko na marginesie należy dodać, że zgodnie z treścią art. 455a Kpk, nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 Kpk.

Całkowicie niezrozumiały jest natomiast podniesiony zarzut przedawnienia. Sam skarżący w żaden sposób go nie uzasadnia. Tymczasem, zgodnie z treścią Wyroku Sądu Najwyższego, z dnia 25.10.2005 roku, IV KK 353/05, publ. w OSNwSK 2005/1/1937:

„ Przedawnienie wykroczenia określonego w art. 57 Kks rozpoczyna swój bieg od popełnienia tego czynu, czyli od ustania, wywołanego zachowaniem sprawcy, stanu bezprawnego, tzn. uporczywego naruszania przez niego obowiązku płacenia podatku w terminie (…)”

W świetle ustalonych faktów i postawionego oskarżonemu zarzutu, popełniał on zarzucane mu wykroczenie do dnia 26 kwietnia 2013 roku. Zgodnie zatem z treścią art. 51§1 Kks od tego dnia biegł okres rocznego przedawnienia karalności. Przedawnienie nastąpiłoby zatem w dniu 27 kwietnia 2014 roku. W okresie tym, w dniu 27 listopada 2013 roku, wszczęto jednak postępowanie przeciwko oskarżonemu – k. 11. W takim wypadku okres przedawnienia, zgodnie z art. 51§2 kks, ulega przedłużeniu o dalsze 2 lata od zakończenia pierwotnego okresu przedawnienia, a zatem w analizowanej sprawie przedawnienie nastąpiłoby dopiero w dniu 27 kwietnia 2016 roku.

Sąd Okręgowy nie znalazł ponadto żadnych innych uchybień, podlegających ocenie z urzędu, które mogłyby powodować konieczność uchylenia lub zmiany zaskarżonego wyroku. W szczególności, wymierzona oskarżonemu kara nie nosi cech rażącej surowości i jest adekwatna do stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu. Przy jej wymiarze, sąd I instancji poczytał na korzyść oskarżonego zarówno to, że przekroczenie ustawowych terminów płatności podatku nie było rażące, jak i to, że oskarżony uregulował ostatecznie wszystkie zobowiązania. Te okoliczności, wbrew twierdzeniom skarżącego, nie mogą świadczyć o braku winy R. F., ale z pewnością muszą być poczytane na jego korzyść przy wymiarze kary.

Z zupełnie innych przyczyn należy odrzucić zarzut obrońcy dotyczący rozstrzygnięcia zawartego w pkt 2 zaskarżonego wyroku. Mógłby on być uznany za zasadny tylko przy przyjęciu, że polski proces karny ma charakter procesu formułkowego. Koncepcja ta została jednak stanowczo odrzucona zarówno przez doktrynę, jak i przez orzecznictwo.

Przypisany oskarżonemu czyn nie musi zatem być wiernym odzwierciedleniem ustawowych wyrażeń. Wystarczy, że w sposób nie budzący wątpliwości oddaje wszystkie (podmiotowe i przedmiotowe) znamiona przestępstwa opisanego w ustawie.

To prawda, że uznając oskarżonego za winnego drugiego z zarzucanych mu czynów, sąd meriti uznał, że działał on „w wyniku z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu”, podczas gdy art. 6§2 Kks, przypisany oskarżonemu, wymaga działania „w krótkich odstępach czasu w wykonania tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności”. Nie może być jednak wątpliwości co do tego, że ustawowe sformułowanie z art. 6§2 Kks zawiera się w sformułowaniu przypisanym oskarżonemu.

Dokonanie ingerencji w ramach kontroli instancyjnej w treść zaskarżonego wyroku w tym zakresie byłoby zatem wyrazem skrajnego, niczym nie uzasadnionego formalizmu.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 437 Kpk, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Uwzględniając trudną aktualnie sytuację finansową oskarżonego, na podstawie art. 624§1 Kpk, Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.