Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Bogusz – Patyra

Sędziowie SO Katarzyna Żmigrodzka

SO Magdalena Kurczewska – Śmiech (spr.)

p.o. Protokolanta Wojciech Czajkowski

przy udziale Prokuratora Marty Baranowskiej

po rozpoznaniu dnia 24 listopada 2015r.

sprawy L. K. urodzonego (...) w S.
s. T. i T. z d. K.

oskarżonego o czyn z art. 228 § 4 k.k. i innych

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Łukowie

z dnia 29 stycznia 2015r. sygn. akt II K 769/13

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. czyn przypisany oskarżonemu w punkcie I kwalifikuje z art. 228 § 1 k.k. i przepis ten przyjmuje za podstawę wymiaru kary pozbawienia wolności;

2. z opisu czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II eliminuje: „wypłaconej mu w dniu 7 lipca 2009 roku”;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa za postępowanie odwoławcze 700 (siedemset) złotych opłaty oraz 20 (dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu wydatków.

Katarzyna Żmigrodzka Ewa Bogusz - Patyra Magdalena Kurczewska - Śmiech

XI Ka 467/15

UZASADNIENIE

L. K. został oskarżony o to, że:

I. w okresie od 1 marca 2009 roku do 18 marca 2009 roku w Ł. woj. (...), w związku z pełnieniem funkcji Starosty (...), zażądał od L. S. (1) korzyści majątkowej w kwocie 2.090,72 zł stanowiącej równowartość kwoty netto przyznanej mu w dniu 18 marca 2009 nagrody w wysokości 3.000 zł, po czym w dniu 23 marca 2009 roku korzyść tę przyjął,

tj. o przestępstwo z art. 228 § 4 k.k.;

II. w okresie od 3 lipca 2009 roku do 6 lipca 2009 roku w Ł. woj. (...), pełniąc funkcję Starosty (...) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że udając się prywatnie do G. wykorzystał służbowy samochód marki S. (...) nr rej. (...), a następnie poświadczył nieprawdę w karcie drogowej tego pojazdu nr 238/09 wpisując, iż dwukrotnie podróżował służbowo do L. i trzykrotnie do W., po czym przedłożył ją w Wydziale (...) Budżetowym wprowadzając w błąd zatrudnione tam osoby co do faktycznego charakteru i celu podróży, doprowadzając tym samym Starostwo Powiatowe w Ł. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie co najmniej 440,50 zł stanowiącej równowartość 115,5 l oleju napędowego, czym działał na szkodę interesu publicznego,

tj. o przestępstwo z art. 231 § 2 k.k. i art. 271 § 3 k.k. i art. 273 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Łukowie wyrokiem z dnia 29 stycznia 2015r. oskarżonego L. K.:

I. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu w pkt I przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 228 § 4 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 228 § 4 k.k. w zw. z art. 228 § 3 k.k. wymierzył oskarżonemu karę roku pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę grzywny w liczbie 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych, na podstawie art. 33 § 3 k.k. ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwadzieścia) złotych;

I- na podstawie art. 41 § 1 k.k. orzekł względem oskarżonego środek karny w postaci 3 (trzech) lat zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych w administracji państwowej i samorządzie terytorialnym;

- na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł względem oskarżonego środek karny w postaci przepadku na rzecz Skarbu Państwa osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 2.090,72 (dwa tysiące dziewięćdziesiąt 72/100) złotych;

II. oskarżonego L. K. w ramach czynu zarzucanego mu w pkt II uznał za winnego tego, że w okresie od 3 lipca 2009 roku do 6 lipca 2009 roku w Ł. woj. (...), pełniąc funkcję Starosty (...) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że udając się prywatnie do G. wykorzystał służbowy samochód marki S. (...) nr rej. (...), a następnie poświadczył nieprawdę w karcie drogowej tego pojazdu nr 238/09, składając podpisy na wskazanej karcie wypełnionej zgodnie z jego instrukcjami, z której wynikało, iż dwukrotnie podróżował służbowo do L. i trzykrotnie do W., po czym przedłożył ją pracownikom Starostwa Powiatowego w Ł. odpowiedzialnym za jej rozliczenie, wprowadzając ich w błąd co do faktycznego charakteru oraz celu podróży, doprowadzając tym samym Starostwo Powiatowe w Ł. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 118,24 złote, wypłaconej mu w dniu 7 lipca 2009 roku, czym działał na szkodę interesu publicznego, to jest dokonania przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 231 § 2 k.k. i art. 271 § 3 k.k. i art. 273 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 231 § 2 k.k. i art. 271 § 3 k.k. i art. 273 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., przyjmując za podstawę wymiaru kary art. 231 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył oskarżonemu karę roku pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę grzywny w liczbie 30 (trzydzieści) stawek dziennych, na podstawie art. 33 § 3 k.k. ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwadzieścia) złotych;

- na podstawie art. 41 § 1 k.k. orzekł względem oskarżonego środek karny w postaci 2 (dwóch) lat zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych w administracji państwowej i samorządzie terytorialnym;

- na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł względem oskarżonego środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz Starostwa Powiatowego w Ł. kwoty 118,24 (sto osiemnaście 24/100) złotych;

III. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył orzeczone względem oskarżonego kary pozbawienia wolności i grzywny wymierzając jako kary łączne karę roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 100 (sto) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwadzieścia) złotych;

- na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata;

IV. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 90 § 2 k.k. połączył orzeczone względem oskarżonego środki karne zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych w administracji państwowej i samorządzie terytorialnym i orzekł łączny zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w administracji państwowej i samorządzie terytorialnym na okres 4 (czterech) lat;

V. na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary łącznej grzywny okres zatrzymania przez dzień 23 marca 2011 r.;

VI. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 895,73 (osiemset dziewięćdziesiąt pięć 73/100) złotych tytułem kosztów sądowych w zakresie wydatków oraz kwotę 700 (siedemset) złotych tytułem kosztów sądowych w zakresie opłaty.

Apelację od tego wyroku złożył obrońca oskarżonego i oskarżony zaskarżając go w całości na korzyść oskarżonego.

Obrońca zarzucił:

I. naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. wyrażającą się w dowolnej, a nie swobodnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, jego jednostronnej analizie i oparciu ustaleń faktycznych na materiale wyłącznie obciążającym oskarżonego, a budzącym wątpliwość, co do jego prawdziwości i autentyczności poprzez:

1. oparcie stanu faktycznego w zakresie czynu z pkt. 1 aktu oskarżenia wyłącznie na analizie zeznań świadka L. S. (1) oraz uznanie wyżej wskazanych zeznań za wiarygodne w sytuacji, w której pomiędzy świadkiem a oskarżonym istniał wyraźny stan skonfliktowania, fakt pozostawania w opozycyjnych ugrupowaniach politycznych oraz związana z tym sprzeczność interesów, która powinna pozostawać nie bez wpływu na ocenę wiarygodności zeznań wskazanego wyżej świadka;

2. uznanie, iż fakt wcześniejszej karalności świadka L. S. (1) za przestępstwo oszustwa nie ma wpływu na ocenę wiarygodności złożonych przez niego zeznań, w sytuacji w której pozostałe okoliczności sprawy wskazywały na istnienie niedających się usunąć wątpliwości, co do wiarygodności wersji przedstawionej przez wskazanego świadka;

3. uznanie, że dowód z przesłuchania świadka A. A. (1) stanowczo wyklucza przedstawioną przez oskarżonego wersję wydarzeń, co do poszukiwania przez świadka L. S. (1) kontaktu z organami ścigania, w sytuacji w której świadek L. S. (1) utrzymywał osobiste i bliskie relacje z jednym z funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w Ł., a sami funkcjonariusze nie wskazują konkretnych źródeł informacji o przedstawionych w pkt. 1 aktu oskarżenia praktykach oskarżonego;

4. niczym nieuzasadnione i pozbawione logiki przyjęcie, iż zeznania świadka J. K. (1) w pełni korespondują z zeznaniami świadka L. S. (1) w zakresie, w jakim świadek L. S. (1) wskazywał na groźby ze strony oskarżonego, co do zwolnienia z pracy w razie oporu w zmianie ugrupowania politycznego i wystartowania w wyborach z listy ugrupowania politycznego, którego członkiem był oskarżony;

5. nielogiczne i nieuzasadnione uznanie, że dane wynikające z zeznań świadka J. K. (1) oraz wyjaśnień oskarżonego L. K. bezpośrednio potwierdzają wiarygodność zeznań świadka L. S. (1), na podstawie których skonstruowano zarzut z pkt. I aktu oskarżenia;

6. nienadanie należytej rangi zeznaniom świadków R. B. i J. K. (1), w zakresie w jakim opisali oni istniejący na tle politycznym konflikt pomiędzy L. S. (1) a L. K., a także pominięcie zeznań świadka A. W. (1), który stanowczo zaprzeczył jakoby miał pośredniczyć w przekazaniu pieniędzy z nagrody dla oskarżonego pełniącego wówczas funkcję starosty, w sytuacji gdy zeznania wyżej wskazanych świadków są spójne, logiczne i znajdujące oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie;

7. przyjęcie, że zeznania świadka L. S. (1) dotyczące faktu przekazania nagrody pieniężnej znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków K. C., K. S. oraz M. Z., który wiedzę o wskazanym zdarzeniu mieli czerpać jedynie z relacji świadka L. S. (1), sami będąc jednocześnie oponentami politycznymi oskarżonego L. K., z jednoczesnym pominięciem zeznań świadczących na korzyść oskarżonego a pochodzących od pracowników Starostwa Powiatowego w Ł. w osobie S. S. (1), A. W. (1), A. M. (1), M. Ż., G. K. (1), K. G. (1), S. L. (1) i M. M. (1);

8. odmówienie wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego, co do czynów zarzucanych mu w pkt. II aktu oskarżenia, a dotyczących sposobu korzystania z samochodu służbowego marki S. (...) w dniach od 3 lipca 2009r. do 6 lipca 2009r. w sytuacji, gdy szczegółowo i rzeczowo opisał on trasę wyjazdu służbowego do W., adnotacje dotyczące trasy podróży wpisane zostały do karty korzystania z pojazdu, a jego wyjaśnienia znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadków D. D. (1) oraz A. B. (1);

9. uznanie za niewiarygodne i w konsekwencji pominięcie zeznań świadka A. S., współpracującego z oskarżonym w zakresie rozpowszechniania kultury tunezyjskiej w powiecie (...), który rzeczowo i spójnie przedstawił okoliczność pobytu L. K. w W. w dniu 3 lipca 2009r.;

II. naruszenie art. 5 § 2 k.p.k. w związku z jego niezastosowaniem, a tym samym naruszenie zasady rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości na korzyść osoby oskarżonej oraz zasady domniemania niewinności poprzez uznanie, że oskarżony L. K. jest winny zarzucanego mu w pkt. I aktu oskarżenia czynu, mimo że w sprawie brak było dowodów wskazujących bezpośrednio na sprawstwo oskarżonego we wskazanym wyżej zakresie, a jedyny dowód stanowiły zeznania świadka L. S. (1) pozostającego w wyraźnym konflikcie z oskarżonym oraz posiadającym sprzeczne interesy z uwagi na przynależność do konkurencyjnego ugrupowania politycznego;

III. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mających wpływ na jego treść:

1. w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu w pkt. I aktu oskarżenia poprzez ustalenie, iż oskarżony w okresie od 1 marca 2009r. do 18 marca 2009r. w Ł., w związku z pełnieniem funkcji Starosty (...), żądał od L. S. (1) korzyści majątkowej w kwocie 2.090, 72 zł (dwa tysiące dziewięćdziesiąt złotych i siedemdziesiąt dwa grosze) stanowiącej równowartość nagrody przyznanej pracownikowi, po czym w dniu 23 marca 2009r. przedmiotową korzyść przyjął, w sytuacji gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony L. K. nigdy nie domagał się zwrotu przyznanej L. S. (1) nagrody, nie przyjął też żadnych kwot z tego tytułu , zeznania wyżej wskazanego świadka są odosobnione i nie znajdują potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy, mając charakter pomówienia oskarżonego o bezprawne zachowania z uwagi na istniejący pomiędzy stronami stan skonfliktowania oraz pozostania w opozycyjnych ugrupowaniach politycznych;

2. w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu w pkt. II aktu oskarżenia poprzez ustalenie, że oskarżony L. K. w okresie od 3 lipca 2009r. do dnia 6 lipca 2009r. w Ł., pełniąc funkcję starosty w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przekroczył zakres uprawnień w ten sposób, że wykorzystywał służbowy samochód marki S. (...) do prywatnego wyjazdu do G. w sytuacji, gdy założenie dokonane przez Sąd nie zostało poparte żadnym bezpośrednim dowodem, a ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż oskarżony w dniu 3 lipca 2009 rok odbył podróż służbową z A. B. (1) w celu załatwienia spraw związanych z pracą starostwa, po czym w dalszą podróż z W. do G. udał się samochodem prywatnym;

3. w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu w pkt II aktu oskarżenia poprzez ustalenia, że oskarżony poświadczył nieprawdę w karcie pojazdu służbowego, po czym przedłożył ją w Wydziale (...) Budżetowym wprowadzając w błąd urzędników, co do rzeczywistego charakteru podróży, doprowadzając tym samym do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Starostwa Powiatowego w Ł., w sytuacji gdy adnotacje dotyczące podróży służbowej w dniach 3-6 lipca są prawdziwe i znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków oraz wyjaśnieniach samego oskarżonego, co w konsekwencji doprowadziło do uznania oskarżonego L. K. winnym popełnienia czynu z art. 231 § 1 i 2 k.k. i art. 271 § 3 k.k. i art. 273 k.k., art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od dokonania zarzuconych mu czynów, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łukowie.

Oskarżony w osobiście sporządzonej apelacji zarzucił:

I. obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na jego treść, a w szczególności art. 4, 5 § 2, 7 i 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego nieobiektywnych, tendencyjnych i swobodnych wniosków, wyłącznie nakierowanych na obciążenie oskarżonego, bezpodstawne i nieuzasadnione przyjęcie za wiarygodne zeznań L. S. (1) oraz jednoznaczne pominięcie i zdyskwalifikowanie wszystkich dowodów z zeznań świadków, świadczących przeciwko stwierdzeniom, zawartych w akcie oskarżenia;

II. błędne ustalenie faktów, które miały wpływ na wydanie wyroku, uznania oskarżonego za winnego dokonania zarzucanych mu przestępstw opierając się wyłącznie na zeznaniach L. S. (1) oraz logowaniach telefonu komórkowego, nie biorąc pod uwagę szerokiego materiału dowodowego, świadczącego o niewinności oskarżonego.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od dokonania zarzuconego mu czynu, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: obydwie apelacje nie są zasadne a wnioski w nich zawarte nie zasługują na uwzględnienie. Ponieważ zarzuty sformułowane przez oskarżonego w jego apelacji mają zakres węższy, a argumentacja podniesiona zawiera się w tej, którą sporządził jego obrońca obydwa środki zaskarżania zostaną omówione łącznie.

W przekonaniu Sądu Okręgowego w Lublinie, Sąd Rejonowy w Łukowie procedował w tej sprawie prawidłowo , nie uchybiając normom z zakresu prawa procesowego. W toku postępowania zostały wyjaśnione – zgodnie z nakazem płynącym z dyspozycji art. 366 § 1 k.p.k. – wszystkie okoliczności sprawy. Ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy poczynił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, który ocenił z poszanowaniem reguł wynikających z art. 4,7 k.p.k., a swoje stanowisko wyczerpująco uzasadnił w obszernym i przekonującym uzasadnieniu. Podkreślić należy, że uwzględnia ono wszystkie argumenty podnoszone w apelacjach i zawiera szczegółowe odniesienie się do nich.

Odnosząc się do podniesionych w obydwu apelacjach zarzutów stwierdzić należy, że wysunięty zarzut obrazy art. 4, 7 k.p.k. (obydwie apelacje) oraz art. 410 k.p.k. (apelacja obrońcy) okazały się bezzasadne zarówno w odniesieniu do czynu I jak i II przypisanych oskarżonemu. Zgadzając się z autorami apelacji i ich poglądami odnoszącymi się do ogólnych reguł rzetelnego procesu, wynikających z respektowania zasad swobodnej oraz kompleksowej oceny dowodów, nie sposób uznać, aby sąd meriti , w zakresie oceny dowodu z zeznań L. S. (1), K. C., K. S. i M. Z., uchybił tym regułom. Nie da się więc obalić dowodu z zeznań L. S. tylko dlatego, że jest to dowód z pomówienia przez osobę wchodzącą w konflikt z prawem, co afirmują obydwaj skarżący, a także z przyczyny tego, że był on oponentem politycznym w stosunku do oskarżonego. Truizmem jest przypominanie, że ustawa procesowa stoi na gruncie swobodnej, a nie legalnej, oceny dowodów i nie różnicuje wartości dowodów w zależności od tego w jakich okolicznościach , od kogo czy na jakim etapie postępowania dowód został uzyskany. Dowód ma być przeprowadzony z zachowaniem reguł procesowych, a jego ocena pozostawiona sądowi orzekającemu, który obowiązany jest dokonać jej z przekonaniem, że oskarżony nie popełnił zarzuconego mu czynu, z uwzględnieniem całokształtu materiału dowodowego, a dopiero kiedy w oparciu o przeprowadzone dowody, przekonanie to zostanie obalone, wydać wyrok skazujący. Te same reguły odnoszą się do pomówień, które stanowią dowód jak każdy inny, podlegający ocenie na tych samych zasadach. Nawet odwołane pomówienie, co warto zaznaczyć, nie przestaje być dowodem jeśli nie wymyka się on spod kontroli przekonania o winie a nawet jeżeli nie znajdzie potwierdzenia w innych dowodach, nie można odmówić mu wiarygodności pod warunkiem że oceniony został zgodnie z zasadami art. 4,7,410 k.p.k.

Analiza materiału dowodowego w toku kontroli odwoławczej w odniesieniu do czynu I przypisanego oskarżonemu wskazuje, że Sąd Rejonowy w Łukowie oceniając dowód z zeznań L. S. (1), któremu nadał walor wiarygodnego, nie popełnił żadnych uchybień mogących taką ocenę zdyskwalifikować. Ocenił go w sposób pełny, z uwzględnieniem wszystkich argumentów podnoszonych w obydwu apelacjach oraz dostrzegając podkreślaną przez skarżących okoliczność dotyczącą wyborów samorządowych, które miały miejsce w roku 2010. Okoliczności te były przedmiotem rozważań Sądu Rejonowego a wnioski z nich płynące są prawidłowe. Sąd ustosunkował się do konfliktu na tle politycznym, na który wskazują obydwaj skarżący, miał w polu widzenia karalność L. S. za przestępstwo oszustwa. Przeanalizował moment ujawnienia czynu w kontekście możliwości zaszkodzenia oskarżonemu w rywalizacji wyborczej. Przy analizie zawinienia oskarżonego dokonał oceny zeznań A. A. (1) oraz R. S.. Uwzględnił także szerszy kontekst popełnienia czynu I poprzez weryfikację okoliczności na które wskazywał L. S. w czasie rozmowy, w której uczestniczyli także J. K. (1) i R. B., dostrzegając i omawiając różnice pomiędzy tymi dowodami.

Dokonana wszechstronna ocena materiału dowodowego, właściwe doprowadziła Sąd Rejonowy do przekonania, że spójne i konsekwentne zeznania L. S., nie mogą zostać podważone tylko na tej podstawie, że w przeszłości został on skazany za oszustwo oraz, że obydwaj mężczyźni byli oponentami politycznymi, co usiłują wykazać obydwaj skarżący. Właściwie wskazał, że dowód ten znalazł pełne potwierdzenie w dowodach pośrednich tj. zeznaniach K. C., K. S. i M. Z. oraz wyciągu z konta potwierdzającego pobranie kwoty, o której zeznawał L. S.. Podjęta przez skarżących próba zdyskredytowania tych zeznań tylko na podstawie tego, że osoby te należą do kręgu oponentów politycznych, z przyczyn wskazanych w pierwszej części uzasadnienia, nie mogło być skuteczne a kwestię tę Sąd Rejonowy także miał w polu widzenia oceniając dowody z zeznań tych osób. Materiał dowodowy nie zawiera także dowodów pozwalających zakwestionować ocenę dowodu z zeznań A. A., na co wskazuje obrońca oskarżonego.

Przeciwdowodów na twierdzenia L. S. nie stanowią także depozycje J. K. (1) oraz R. B., z przyczyn wskazanych przez sąd orzekający. Także nie mogą obalać ich twierdzenia A. W. (1), które Sąd Rejonowy właściwie ocenił, odmawiając im waloru wiarygodności i uzasadniając swoje stanowisko w sposób nie budzący zastrzeżeń Sądu Okręgowego. Podkreślić należy, że przestępstwo łapownictwa ma postać zarówno czynną jak i bierną i obydwie te postaci skutkują odpowiedzialność karną zarówno przyjmującego łapówkę jak i wręczającego. Logicznym zatem jest, że trudno wymagać aby sytuacje takie miały szerokie grono świadków, gdyż ani osoba przyjmująca korzyść ani ją wręczająca są zainteresowane ograniczeniem kręgu osób mających wiedzę na ten temat albo ich zupełnym wyeliminowaniem. Tylko bowiem taka sytuacja zapewnia bezkarność każdej ze stron uwikłanych w przestępstwo korupcji.

W taką logikę słusznie przyjętą przez Sąd Rejonowy wpisuje się jego prawidłowa ocena zeznań A. W. (1) a argumenty wskazane w obydwu apelacjach odnoszące się do oceny zeznań tego świadka nie przekonują; szczególnie w postaci „pominięcia zeznań A. W. (1)”. Sąd nie tylko nie pominął tych zeznań , ale je uwzględnił i szeroko omówił. To, że nadał im inną wartość dowodową niż oczekiwali tego skarżący, stanowiło jego uprawnienie i pozostaje w tej postaci pod ochroną art. 7 k.p.k. Skarżący zaś nie wskazali żadnych, poza polemicznymi, argumentów implikujących możliwość odmiennej oceny tego dowodu.

Także prawidłowa jest ocena zeznań pracowników Starostwa Powiatowego w Ł. S. S., A. M., M. Ż., G. K., K. G., S. L. i M. M.. Osoby te wskazały, że w ich przypadku nie zaistniały fakty zwrotu nagród. Oczywistym jest, że okoliczność ta, przy braku wiedzy na temat faktów wskazanych przez L. S. nie mogła skutkować uwolnieniem oskarżonego od winy. Kwestię tę Sąd Rejonowy właściwie przeanalizował, wyciągając poprawne wnioski i powielanie jego argumentacji zawartej na k. 11 uzasadnienia, którą Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, jest zbędne. Podobnie jak w przypadku A. W., niezasadny jest zarzut pominięcia tych dowodów. Zostały one uwzględnione i ocenione a polemiczny charakter argumentacji dotyczący ich oceny nie przekonuje.

Konkludując wskazać należy, że żaden ze skarżących nie ma racji zarzucając Sądowi I Instancji naruszenie art. 7 k.p.k., oskarżony nadto obrazę art. 4 k.p.k. poprzez przyjęcie za wiarygodne dowodów obciążających oskarżonego z pominięciem dowodów dla niego korzystnych. Sąd orzekający miał na uwadze wszystkie dowody zebrane w toku postępowania, zarówno korzystne jak i niekorzystne dla oskarżonego. Przypomnieć nadto należy, że przepis art. 4 k.p.k., na który powołuje się L. K. stanowi jedną z ogólnych zasad rządzących procesem karnym a mianowicie zasadę obiektywizmu. Ponieważ przedmiotem uchybień zarzuconych w apelacji mogą być jedynie konkretne normy nakazujące lub zakazujące dokonywania określonych czynności w danych sytuacjach procesowych, to zarzut obrazy wskazanego przepisu nie może stanowić podstawy apelacji ( por. wyrok SA w Lublinie z dnia 23 czerwca 2004 r. II Ka 140/04 Lex nr 145869).

Obydwaj skarżący wskazują także zarzut art. 5 § 2 k.p.k., przy czym obrońca formułuje go jako brak dowodów wskazujących bezpośrednio na sprawstwo oskarżonego poza zeznaniami L.S. jako podstawę skazania i w ten sposób złamanie zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść oskarżonego. Z analizy materiału dowodowego wynika, że Sąd Rejonowy nie powziął jakichkolwiek wątpliwości natury faktycznej, co do przebiegu zdarzenia z udziałem L. S. i roli w nim oskarżonego. W związku z powyższym nie mogło dojść do naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. statuującego zasadę in dubio pro reo w procesie karnym. Zarzut obrazy tego przepisu mógłby bowiem zostać skutecznie podniesiony przez skarżących tylko wówczas, gdyby Sąd Rejonowy dopatrzył się wątpliwości w zakresie ustaleń faktycznych lub wykładni prawa, których usunąć się nie da i wątpliwości te rozstrzygnął na niekorzyść oskarżonego. Taka sytuacja procesowa w tej sprawie nie miała jednak miejsca , zaś odmienny, subiektywny pogląd autorów apelacji jest w tej kwestii bez znaczenia. Dla oceny, czy nie została naruszona omawiana reguła nie są bowiem miarodajne wątpliwości zgłaszane przez stronę a jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd meriti rzeczywiście powziął wskazane wyżej wątpliwości, względnie to czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć. Treść pisemnych motywów zaskarżonego wyroku nie wskazuje bowiem aby Sąd ten przedstawił swoje wątpliwości i nie mogąc ich usunąć rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. W świetle powyższego postać naruszenia przez Sąd Rejonowy reguły art. 5 § 2 k.p.k. wskazana przez obrońcę nie może być skuteczna.

W tym miejscu należy także odnieść się do tej części apelacji sporządzonej osobiście przez oskarżonego, gdzie zakwestionował on nie uwzględnienie wniosku dowodowego przez Sąd Rejonowy i nie przesłuchanie J. K., H. L., W. G. i K. W.. Stanowisko Sądu Rejonowego co do oddalenia wniosku dowodowego jest prawidłowe. Natomiast ogólne sformułowanie skarżącego, że w/w osoby posiadają ważną wiedzę w zakresie sprawy prowadzonej przez sąd jest tak ogólne w tezie dowodowej, że nie może przekonywać o wadliwości decyzji Sądu Rejonowego.

W ocenie Sądu Okręgowego niezasadny jest także zarzut błędu w ustaleniach faktycznych odnoszących się do czynu I. Podkreślić trzeba, że błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, lecz powinien zmierzać do wykazania jakich konkretnych uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd oceniając zebrany materiał dowodowy. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach, aniżeli te na których oparł się tenże Sąd, nie może prowadzić do wniosku, że rzeczywiście sąd ten dopuścił się przy wydaniu wyroku omawianego uchybienia (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 9.10.2010 r. II AKa 162/10 Lex nr 852362).

Sąd Rejonowy w pisemnych motywach wyroku dokładnie omówił i przeanalizował zgromadzone w sprawie dowody, w sposób jasny i logiczny uzasadniając powody takiej a nie innej ich oceny , którą Sąd Okręgowy aprobuje. Skarżący natomiast przedstawiają w apelacji własna ocenę materiału dowodowego, całkowicie ignorując przy tym trafne argumenty, do których odwołał się Sąd I instancji, dokonując oceny poszczególnych dowodów w sprawie.

Wyżej prezentowane stanowisko dotyczy także braku jakichkolwiek uchybień procesowych po stronie Sądu Rejonowego oraz poczynionych ustaleń w odniesieniu do słusznie przypisanego oskarżonemu sprawstwa co do czynu II. Sąd Rejonowy i w tym zakresie dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego wyciągając słuszne wnioski, co do wypełnienia przez oskarżonego znamion przypisanego mu przestępstwa.

Skarżący, w tej części materiału dowodowego, kwestionując tak ocenę dowodów jak i ustalenia faktyczne dokonują własnych ocen, u których źródła leży wybiórczość dotycząca dowodów, na których się opierają, dążąc do wykazania swoich racji. Zupełnie pomijają ten materiał dowodowy, który wziął pod uwagę przy ferowaniu wyroku sąd I instancji w postaci pierwszych zeznań A. B. oraz dokumentów z biura (...), oraz (...) S.A w K., z których wynika, że oskarżony z A. B. pojechali na wycieczkę opłacając ją z własnych funduszy, co doprowadziło sąd do słusznych wniosków dotyczących prywatnego charakteru podróży a także pokonania drogi do G. służbowym samochodem. Z informacji biura podróży na k. 22 wynika przecież, że biuro przyjęło zamówienie od osób prywatnych na wycieczkę. Gdyby to była podróż służbowa obieg dokumentów nastąpiłby poprzez urząd tj. Starostwo Powiatowe. Zatem Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że oskarżony w G. był prywatnie a rozliczenie karty drogowej było niezgodne z rzeczywistością. Oskarżony bowiem nie pokonał odległości, które widniały w karcie, natomiast w oparciu o sfałszowany dokument doprowadził Starostwo Powiatowe do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Dodatkowo wskazać należy, że dowód na k. 106 przekonuje, iż oskarżony nie miał delegacji na rzekomą podróż służbową, co potwierdza także dokument na k. 195-196, gdzie brak jest polecenia na wyjazd służbowy ( są inne dotyczące innych osób w tym samym czasie). Nadto podkreślić należy, że 5 lipca 2009 r. była to niedziela. Zatem zapisy w karcie ( k.113), z których wynika, że oskarżony w tym dniu miał pokonywać trasę Ł., W. Ł., z uwzględnieniem tego, że w dniu 5 lipca 2009 r. jeszcze o godzinie 13.00 był w G. (k. 22) w sposób jaskrawy obrazuje nieprawdziwe okoliczności zawarte w tym dokumencie. Zważywszy na to, że w dniu 5 lipca 2009 r. po godzinie 13.00 musiał dojechać z G. do Ł., to nie ma żadnego racjonalnego uzasadnienia dla załatwiania spraw służbowych w niedzielę w godzinach wieczornych i nocnych. Zasadnie zatem Sąd Rejonowy zdyskwalifikował wyjaśnienia oskarżonego w tym zakresie, w którym przekonywał, że zapisy w karcie drogowej odpowiadają rzeczywistości. Dokonał także właściwej oceny zeznań A. B. dostrzegając różnicę w jej twierdzeniach oraz w sposób przekonujący odnosząc się dlaczego uznał za wiarygodne te, w których wskazała, że do G. dojechali z oskarżonym samochodem, którym wyjechali z Ł.. Dokonał także prawidłowej oceny zeznań A. S., słusznie dochodząc do wniosku, że rolą świadka było wzmocnienie linii obrony oskarżonego a analiza jego zeznań nie może być podstawą do eskuplacji oskarżonego. Także prawidłowo ocenił zeznania D. D. (1), odrzucając jego twierdzenia dotyczące zamiany pojazdów. Taka ocena znajduje pełną aprobatę Sądu Okręgowego. Na marginesie dostrzec należy, że nawet gdyby hipotetycznie uznać za D. D., że oskarżony zostawił u niego samochód służbowy, to nie zmienia to przecież faktu niezgodnych z rzeczywistością zapisów w karcie drogowej, że oskarżony w czasie tam wskazanym, wielokrotnie podróżował pokonując odległości pomiędzy Ł. i L.. Nie mógł przecież podróżować samochodem, który stał rzekomo u jego kolegi oraz w czasie kiedy przebywał na terminalu promowym w G.. Argumenty zatem przedstawione przez skarżących nie są przekonujące.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 455 k.p.k. dokonał poprawy kwalifikacji prawnej czynu I zarzuconego oskarżonemu. Sąd przypisał L. K., iż wyczerpał on dyspozycję art. 228 par. 4 k.k., w sytuacji kiedy do odpowiedzialności na podstawie tej normy prawnej odpowiada ten kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda. Zatem do znamion czynu należy ustalenie dotyczące uzależnienie wykonania czynności służbowej od otrzymania korzyści, co winno znaleźć odzwierciedlenie w czynie przypisanym, który winien zawierać także te znamiona. Sąd Rejonowy jak i Okręgowy nie mógł uzupełnić opisu czynu o wskazane znamiona, których brak było w zarzucie, gdyż naruszyłby zakaz płynący z art. 443 k.p.k., z uwagi na apelacje złożone w toku postępowania, wyłącznie na korzyść oskarżonego. Skutki.m powyższego była konieczność zakwalifikowania działania oskarżonego z art. 228 § 1 kk. Oskarżony bowiem w związku z pełnieniem funkcji publicznej Starosty (...) przyjął korzyść majątkową od L. S.. W zakresie czynu II kwalifikacja prawna jest prawidłowa.

Z tej samej przyczyny, tj. naruszenia art. 443 k.p.k. przez Sąd Rejonowy odnośnie ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy wyeliminował z opisu czynu II fragment „wypłaconej mu w dniu 7 lipca 2009 r.” Ustalenie to, pomimo przyjęcia niżej kwoty niż w akcie oskarżenia, było ustaleniem dodatkowym i niekorzystnym dla oskarżonego. Wyższa jest bowiem w ocenie Sądu Okręgowego szkodliwość działania sprawcy, który oprócz nienależnego pokrycia kosztów paliwa, dodatkowo pobiera jeszcze z kasy publiczne pieniądze. Stąd też Sąd odwoławczy to ustalenie faktyczne wyeliminował, nie mogąc skorygować wysokości szkody do prawidłowo wskazanej przez prokuratora kwoty, co najmniej 440,50 zł.

Zaskarżenie rozstrzygnięcia o winie z mocy art. 447 § 1 k.p.k. powoduje zaskarżenie całości wyroku. Konsekwencją zaś przypisania winy w wyroku skazującym jest zawsze rozstrzygnięcie co do kary i środków karnych. Kontrola odwoławcza zaskarżonego rozstrzygnięcia w tej części wskazuje, iż jest ono prawidłowe a orzeczona kara i środki karne nie noszą przymiotu rażącej niewspółmierności. Są one adekwatne do wagi czynów i ich szkodliwości społecznej i zostały orzeczone z uwzględnieniem art. 53 k.k. i tym samym w pełni realizują wymagania stawiane przez ustawodawcę. W przekonaniu Sądu Okręgowego tak ukształtowana kara jak i środki karne spełnią swoją funkcję zapobiegawczą zarówno w zakresie prewencji ogólnej jak i szczególnej, wzbudzając w oskarżonym poszanowanie dla porządku prawnego oraz chęć zmiany postępowania, jak również uświadamiając jemu oraz osobom z jego otoczenia, konieczność przestrzegania prawa, szczególnie przez osoby , dla których z racji na pełnione funkcje cel ten powinien być nadrzędny. Złamanie bowiem zaufania społecznego i sprzeniewierzenie się uczciwości wymaganej dla pełnienia funkcji publicznych musi być napiętnowane poprzez właściwie ukształtowaną represję, nawet jeśli korzyść odniesiona jest niewielka.

Mając powyższe na uwadze i nie dopatrując się przyczyn odwoławczych wskazanych art. 439 i 440 k.p.k. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Wysokość opłaty oraz wydatków za postępowanie odwoławcze znajduje uzasadnienie w art. 627 k.p.k. oraz art. 10 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U nr 27 poz. 152).

Magdalena Kurczewska-Śmiech Ewa Bogusz-Patyra Katarzyna Żmigrodzka