Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie XI Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Bazyluk

Protokolant: Anna Urbańska

przy udziale oskarżycieli K. K., K. P.

po rozpoznaniu w dniach 10 listopada i 11 grudnia 2015 roku w W.

sprawy B. M.

urodzonego (...) w G.

syna J. i H.

obwinionego o to, że:

w dniu 23 maja 2014 r. w siedzibie Straży Miejskiej na ulicy (...)
w W., będąc użytkownikiem pojazdu marki O. o numerze rejestracyjnym (...), wbrew obowiązkowi, nie wskazał na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył w/w pojazd do kierowania w dniu 21.02.2014 r. o godzinie 10:52 na
ul. (...) przy ul. (...) w W.,

tj. za wykroczenie z art. 96§3 kw

orzeka

I. obwinionego B. M. uznaje za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu wnioskiem o ukaranie stanowiącego wykroczenie z art. 96§3 kw i za to na podstawie art. 96§3 kw w zw. z art. 96§1 kw w zw. z art. 24§1 i 3 kw wymierza obwinionemu karę grzywny w wysokości 600 (sześćset) złotych.

II na podstawie art. 118 § 1 kpw, art. 627 kpk w zw. z art. 119 kpw zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) złotych tytułem zryczałtowanych wydatków postępowania oraz kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem opłaty.

XI W 5973/15

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu okoliczności faktycznych ujawnionych w toku rozprawy Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 lutego 2014 r. o godz. 10:52 przy ul. (...)/W. w W. za pomocą urządzenia samoczynnie rejestrującego pomiar prędkości zostało wykonane zdjęcie pojazdowi marki O. o nr rej. (...), którego kierowca wjechał na skrzyżowanie, za linię „warunkowego zatrzymania” przy nadawanym przez sygnalizator S-1 sygnale czerwonym, czym wypełnił znamiona wykroczenia określonego w art. 92 § 1 kw.

W Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców ustalono, że właścicielem w/w pojazdu jest H. K. zam. przy ul. (...), (...)-(...) I..

Do H. K. wysłano wezwanie wraz z formularzami oświadczeń o wyrażeniu zgody na ukaranie mandatem karnym za popełnienie wykroczenia z art. 92 § 1 kw, bądź do wskazania kierowcy, który prowadził pojazd w dniu popełnienia czynu oraz formularz oświadczenia o wyrażeniu zgody na przyjęcie mandatu karnego w przypadku niewskazania osoby kierującej pojazdem. Korespondencja została podjęta w dniu 7 marca 2014 r. W oświadczeniu H. K. wskazała, jako kierującego pojazdem B. M. zam. przy ul. (...), (...)-(...) W.. Dane w/w zostały ustalone na podstawie bazy danych Centralnej Ewidencji Ludności. Kolejne wezwanie wraz z formularzami oświadczeń zostało wysłane do B. M.. Korespondencję podjęto 17 maja 2014 r.

B. M. pismem skierowanym do Straży Miejskiej z dnia 23 maja 2015 r. stwierdził, że nie jest w stanie wskazać kto poruszał się pojazdem w dniu 21 lutego 2014 r. o godz. 10:52 w W. na ul. (...)/W.. Oświadczył, iż właścicielem pojazdu jest jego matka H. M.. Stwierdził również, że przedmiotowy pojazd użyczany był jego żonie, za jego zgodą i w jego obecności – kolegom oraz sam go użytkował. Zadeklarował, iż w przypadku przekazania mu czytelnego zdjęcia, będzie w stanie wskazać kto prowadził przedmiotowy pojazd.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

- częściowo wyjaśnień obwinionego (k. 41)

- wezwań (k. 4, 8)

- zwrotnych potwierdzeń odbioru (k. 5, 9)

- oświadczenia (k. 6)

- pisma (k. 10)

- notatek urzędowych (k. 19, 20)

Obwiniony przesłuchany na rozprawie w dniu 10 listopada 2015 r. nie przyznał się zarzucanego mu czynu oraz złożył wyjaśnienia. Wskazał, że do jego matki, będącej równocześnie właścicielem pojazdu, przyszły dokumenty ze Straży Miejskiej, obligujące do wskazania, kto mógł poruszać się przedmiotowym pojazdem. Z racji tego, iż matka obwinionego rzadko poruszała się tym pojazdem, wskazała obwinionego, jako osobę, która prawdopodobnie mogła się nim poruszać. W dalszych wyjaśnieniach obwiniony wskazał, że samochód użytkowany jest przez jego samego, jego żonę oraz okazjonalnie przez jednego z jego kolegów. Stwierdził, iż nie miał możliwości weryfikacji, czy on sam prowadził samochód, czy samochód użytkowany był przez jego żonę. W związku z tym obwiniony wysłał pismo do Straży Miejskiej, w którym zwrócił się o udostępnienie fotografii, aby mógł bezspornie wskazać sprawcę wykroczenia. Obwiniony wskazał, że wniosek o ukaranie został skierowany przez Straż Miejską bez wykonania jakichkolwiek czynności dowodowych. Stąd według obwinionego nie można mu przypisać winy popełnienia zarzucanego czynu. Stwierdził, iż regulacja zawarta w art. 96 § 3 kw została skonstruowana w sposób wadliwy, dlatego też organy stosujące ten przepis próbują posłużyć się domniemaniem winy. Ponadto wskazał, że konstrukcja przepisu budzi również społeczne wątpliwości. Obwiniony wyjaśnił dalej, że nie zignorował pisma Straży Miejskiej, dlatego też nie można mu przypisać winy. Prosił Straż Miejską o przesłanie dokumentacji fotograficznej w celu ustosunkowania się do niej. Odpowiadając na pytanie oskarżyciela publicznego, obwiniony nie był w stanie stwierdzić, czy był użytkownikiem pojazdu w dniu 21 lutego 2014 r. Stwierdził, iż został wskazany przez jego matkę, ponieważ jest prawnikiem i dalej miał podejmować czynności w kontakcie ze Strażą Miejską. Obwiniony nie był w stanie stwierdzić, co zrobiłby w sytuacji, w której na okazanym nieczytelnym zdjęciu miałby wskazać sprawcę wykroczenia. Dalej obwiniony wyjaśnił, że jest współwłaścicielem pojazdu, więc nie istnieją przesłanki, na podstawie których, mógłby wskazać sprawcę wykroczenia.

.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom obwinionego w zakresie w jakim twierdzi, iż nie jest w stanie wskazać na wezwanie Straży Miejskiej komu powierzył pojazd w dniu 21 lutego 2014 r. W ocenie Sądu obwiniony pomimo wezwania, nie wykonał ciążącego na nim obowiązku wskazania na żądanie organu, osoby, której powierzył pojazd do kierowania lub używania w określonym czasie. Nie był w jakikolwiek sposób z obowiązku tego zwolniony. Obwiniony jako współwłaściciel tego pojazdu powinien kontrolować i nadzorować, komu powierza użytkowanie samochodu w określonym czasie, czego obwiniony jako osoba dorosła i wykształcona był świadom. Co prawda Sąd zgodził się z obwinionym, iż nie ma on obowiązku prowadzenia ewidencji dokumentującej korzystanie z pojazdu, jednak konstrukcja przepisu wskazuje, że właściciel musi wiedzieć kto użytkuje pojazd i tym samym mieć możliwość wskazania użytkownika pojazdu na wezwanie uprawnionego organu.

Sąd uznał zgromadzony materiał dowodowy za w pełni wiarygodny. Strony nie kwestionowały jego prawdziwości ani autentyczności. Sąd z urzędu nie dostrzegł powodów, dla których należałoby im odmówić wiarygodności i mocy dowodowej.

Zgodnie z art. 96 § 3 kw, karze grzywny podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wykroczenie określone w art. 96 § 3 kw ma na celu m.in. ustalenie kierującego pojazdem w razie popełnienia przestępstwa lub popełnienia wykroczenia z udziałem tego pojazdu. Przepis ten odnosi się wprost do obowiązku wynikającego z art. 78 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 2012 poz. 1137), zgodnie z którym właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. W świetle art. 96 § 3 kw oraz art. 78 ust. 4 Prawo o ruchu drogowym na obwinionym jako współwłaścicielu pojazdu ciążył obowiązek posiadania danych na temat osoby, której powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Udzielenie odpowiedzi wymijającej, bądź też zasłanianie się niepamięcią może być uznane za przejaw zachowania sprawczego z art. 96 § 3 kw. Niewskazaniem osoby, której powierzony został pojazd do kierowania lub używania poprzez udzielenie odpowiedzi negatywnej będzie bowiem zarówno niewskazanie tej osoby, jak i stwierdzenie zobowiązanego, że nie wie on, w czyjej dyspozycji pozostawał pojazd w czasie zdarzenia (Stefański R.A., Wykroczenia drogowe. Komentarz, Lex 2011). Jednocześnie wskazać należy, iż stosownie do treści art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym właściciel lub posiadacz zwolniony jest z obowiązku wskazanego w art. 96 § 3 kw, w przypadku użycia pojazdu przez osobę nieznaną wbrew woli i wiedzy właściciela lub posiadacza w sposób niemożliwy do zapobieżenia.

W niniejszej sprawie obwiniony nie wykazał jednak aby spełnione zostały powyższe przesłanki, wyłączające odpowiedzialność. Poza sporem pozostaje fakt, iż Straż Miejska prowadziła postępowanie w związku z tym, że w dniu 21 lutego 2014 r. o godz. 10:52 przy ul. (...)/W. w W. pojazd marki O. o nr rej. (...), wjechał na skrzyżowanie za linię „warunkowego zatrzymania” przy nadawanym przez sygnalizator S-1 sygnale czerwonym. Stąd też Straż Miejska, zwróciła się do właściciela pojazdu o wskazanie komu powierzono do używania pojazd w tym czasie. Wezwanie do wskazania informacji o użytkowniku pojazdu samochodowego było doręczone właścicielowi pojazdu prawidłowo.

W ocenie Sądu należy uznać, iż obwiniony będąc współwłaścicielem i nie wskazując użytkownika pojazdu , wyczerpał znamię niewskazania komu powierzył pojazd do używania lub kierowania.

Podkreślić należy, iż w przypadku współwłasności powierzenie pojazdu może polegać na dokonaniu pomiędzy współwłaścicielami podziału do korzystania z pojazdu będącego przedmiotem współwłasności i przyznaniu jednemu z nich na zasadzie wyłączności prawa do korzystania. W ocenie Sądu w przypadku, gdy jeden ze współwłaścicieli użytkuje pojazd, przez spełnienie obowiązku określonego w art. 96 § 3 kw, powinien wskazać innego użytkownika, któremu powierzono pojazd. Obwiniony stwierdził, iż dopełnił obowiązku zwracając się do Straży Miejskiej o udostępnienie dokumentacji fotograficznej, na której mógłby wskazać sprawcę wykroczenia. Standardową procedurą jest okazanie zdjęcia na miejscu. Stąd obwiniony mógł udać się do Straży Miejskiej i dokonać wskazania sprawcy na okazanym zdjęciu. Dlatego też obwiniony nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku.

Obwiniony podnosił również w swojej argumentacji, że konstrukcja zawarta w art. 96 § 3 kw budzi społeczne wątpliwości. Zważyć należy, iż istnieje domniemanie konstytucyjności danego przepisu, jeśli jego konstytucyjność nie została podważona przez orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Stąd forma obowiązywania regulacji wyrażonej w przepisie jest powszechnie obowiązująca.

W ocenie Sądu argumentacja obwinionego, nie zwalnia go z odpowiedzialności za popełnienie zarzucanego mu czynu. Na obwinionym jako współwłaścicielu pojazdu ciążył obowiązek przestrzegania porządku prawnego w zakresie uregulowanym w art. 96 § 3 kw. Ponadto wskazać należy, iż w ramach współwłasności, trudno uznać, iż pojazd użytkowany jest w sposób niekontrolowany przez inne osoby. Jednocześnie podkreślić należy, iż obowiązek określony w art. 96 kw dotyczy wskazania komu w danym czasie powierzono samochód, natomiast obowiązek udowodnienia ewentualnej odpowiedzialności za naruszenie przepisów ruchu drogowego przez wskazaną osobę nie obciąża już właściciela pojazdu. Zatem argumentacja, iż obwiniony nie miał wiedzy, co do osoby użytkującej powierzony pojazd nie zwalnia go z odpowiedzialności, gdyż jego obowiązek dotyczy jedynie wskazania - według jej wiedzy - osoby, której został powierzony samochód do kierowania bądź używania. Faktem jest, że obwiniony miał wiedzę, co do kręgu osób użytkujących pojazd lecz pomimo tego nie dokonał wskazania.

Zgodnie z art. 1 § 2 kw nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. W myśl natomiast art. 6 § 1 kw wykroczenie umyślne zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godzi. W ocenie Sądu bezspornym jest fakt, iż obwiniony posiadał wiedzę, co do tego, że głównym użytkownikiem oprócz niego jest jego żona oraz jego koledzy, którym udostępniał pojazd. Zatem zdaniem Sądu obwiniony powinien był wykonać swój obowiązek bez względu na możliwość zapoznania się ze zdjęciem z urządzenia samoczynnie rejestrującego wykroczenia drogowe i rozpoznania osoby tam się znajdującej jako kierowca. Co więcej, gdyby zdjęcie z fotoradaru było nieczytelne, nie zwolniłoby to obwinionego od obowiązku wskazania osoby, której powierzył on pojazd do używania lub kierowania, gdyż w takim wypadku informacja od obwinionego byłaby jedyną wskazówką dla organów ścigania. W konsekwencji należy uznać, że obwiniony jako współwłaściciel pojazdu, znając krąg użytkowników pojazdu i nie wskazując konkretnego użytkownika, biorąc pod uwagę istnienie ustawowego obowiązku określonego w art. 96 § 3 kw, i przewidując możliwość popełnienia tego wykroczenia, godził się na jego popełnienie. Obwiniony otrzymując prawo jazdy i uczestnicząc w ruchu drogowym miał obowiązek wszechstronnej znajomości Prawa o ruchu drogowym, a za zaniedbania w tym względzie musi ponosić konsekwencje prawne.

Obwiniony jest osobą pełnoletnią i nie zachodziły wątpliwości odnośnie jego poczytalności. Na podstawie całokształtu materiału dowodowego Sąd uznał, iż obwiniony wypełnił znamiona czynu stanowiącego wykrocznie z art. 96 § 3 kw. Czyn obwinionego był zawiniony i społecznie szkodliwy. W ocenie Sądu obwiniony popełnił go umyślnie działając w zamiarze ewentualnym.

Wymierzając obwinionemu karę, Sąd kierował się ustawowymi dyrektywami jej wymiaru określonymi w art. 33 kw. Orzeczona kara grzywny w wysokości 600 złotych w swojej dolegliwości nie przekracza stopnia winy, jest adekwatna do stopnia wymagalności zachowania zgodnego z prawem w odniesieniu do realiów sprawy. Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu obwinionego Sąd zważył, że B. M. popełnił wykroczenie na skutek naruszenia istotnego obowiązku z ustawy Prawo o ruchu drogowym. Wymierzając obwinionemu karę Sąd miał na uwadze, że tego typu wykroczenia, jakie popełnił obwiniony zdarzają są nagminne. W związku z tym, wymogi społecznego oddziaływania w zakresie kształtowania prawidłowych postaw wobec porządku prawnego sprawiają, że kary wymierzane za takie wykroczenia powinny odstraszać od ich popełniania i uświadamiać konieczność wywiązywania się z obowiązku z art. 78 ust. 4 prawa o ruchu drogowym.

Wymierzając obwinionemu karę Sąd uwzględnił też warunki materialne i finansowe obwinionego. Orzeczona kara jest karą spełniającą swe cele zarówno w zakresie prewencji generalnej, jak i przede wszystkim indywidualnej. Jest ona adekwatna do okoliczności przypisanego czynu i jego społecznej szkodliwości.

Na podstawie art. 118 § 1 kpw i art. 627 kpk w zw. z art. 119 kpw, Sąd zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 złotych tytułem zryczałtowanych wydatków postępowania, których wysokość ustalono na podstawie § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2001 r. Nr 118, poz. 1269) oraz opłatę w wysokości 60 złotych, ustaloną na podstawie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.).