Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2013 r.

Sąd Rejonowy w Prudniku II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:	SSR Tomasz Ebel
Protokolant:	sekr.sądowy Ewa Mróz

przy udziale Zastępcy Prokuratora Rejonowego Klaudiusza Juchniewicza

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2013 r., 10 maja 2013 r., 14 czerwca 2013 r., 23 lipca 2013 r., 23 sierpnia 2013 r.

sprawy

1. M. B. (1)

s. Z. i T. z domu S.

ur. (...) w P.

oskarżonego o to, że:

1.  w dniu 03 lutego 2010 roku w K.gm. B.w celu użycia za autentyczny podrobił na umowie kupna-sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki F.o nr rej (...)podpis w rubryce sprzedającego swego brata K. B. (1), przy czym czyn ten stanowi przypadek mniejszej wagi.

tj. przestępstwa z art. 270 §1 kk w zw z art. 270 §2 kk

2.  w dniu 09 lipca 2012 roku w K.gm. B. zabrał w celu krótkotrwałego użycia kombajn zbożowy m-ki B., który następnie pozostawił w stanie nieuszkodzonym czym działał na szkodę K. B. (1)

tj. przestępstwa z art. 289 §1 kk

3.  w dniu 09 lipca 2012 roku w K.gm.B. wspólnie i w porozumieniu z Z. B. (1)dokonał kradzieży dwóch akumulatorów, stołu do rzepaku, sit do rzepaku, szpicy do oddzielania łanu, kluczyka do kombajnu m-ki B., spawarki transformatorowej oraz lejka do nawozu ogólnej wartości 7600 zł na szkodę K. B. (1)

tj. przestępstwa z art. 278 §1 kk

4.  w dniu 12 lipca 2012 roku w K.gm. B. dokonał kradzieży przyczepy 4,5t. wartości 2000 zł na szkodę K. B. (1)

tj. przestępstwa z art. 278§1 kk

2. Z. B. (1)

s. K. i S. z domu S.

ur. (...) w P.

oskarżonego o to, że:

5.  w dniu 09 lipca 2012 roku w K.gm. B. wspólnie i w porozumieniu z M. B. (1)dokonał kradzieży dwóch akumulatorów, stołu do rzepaku, sit do rzepaku, szpicy do oddzielania łanu, kluczyka do kombajnu m-ki B., spawarki transformatorowej oraz lejka do nawozu ogólnej wartości 7600 zł na szkodę K. B. (1)

tj. przestępstwa z art. 278 §1 kk

6.  w okresie od 15 grudnia 2007r. do 03 lutego 2010 roku w K.gm. B. przywłaszczył ciągnik rolniczy m-ki F. (...)wartości 30.000 zł, który następnie zbył K. P.czym działał na szkodę K. B. (1)

tj. przestępstwa z art. 284 §1 kk

I.  na podstawie art.66 §1 kk, art.67 §1 kk uznając, iż wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, postępowanie karne wobec oskarżonego M. B. (1) co do zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie 1 części wstępnej wyroku, tj. przestępstwa z art.270 §1 kk w zw. z art.270 §2a kk warunkowo umarza na okres próby 2 (dwóch) lat;

II.  na podstawie art.67 §3 kk orzeka wobec oskarżonego M. B. (1) środek karny świadczenie pieniężne w kwocie 500 (pięćset) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

III.  uniewinnia oskarżonego M. B. (1) od popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w punkcie 2, 3 i 4 części wstępnej wyroku, tj. odpowiednio przestępstw z art.289 §1 kk oraz art.278 §1 kk;

IV.  na podstawie art.629 kpk w zw. z art.627 kpk i art.630 kpk oraz art. 7 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonego M. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Prudniku 150 zł tytułem kosztów sądowych w tym 80 zł tytułem opłaty;

V.  uniewinnia oskarżonego Z. B. (1) od popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w punkcie 5 i 6 części wstępnej wyroku, tj. odpowiednio przestępstw z art.278 §1 kk oraz art.284 §1 kk;

VI.  na podstawie art. 632 pkt 2 kpk kosztami postępowania w sprawie w zakresie dotyczącym oskarżonego Z. B. (1) obciąża w całości Skarb Państwa.

Sygnatura akt: II K 171/13

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. i T. B. (1) byli właścicielami nieruchomości m. in. w K. nr 3 i nr 45. Mają trzech synów, z których dwaj to K. i M. B. (2). W grudniu 2007 r. oskarżony Z. B. (1) kupił w Niemczech używany ciągnik rolniczy z 1977 r., który sprowadził do Polski. Umowę zawarł na rzecz syna K. B. (1), wartość ciągnika określono w niej na 3000 EURO. Ciągnik był podniszczony i wymagał remontu. K. B. (1) w/w ciągnik zarejestrował na swoje nazwisko w Starostwie Powiatowym w P.. Po wyremontowaniu ciągnika, w 2008 r. wobec tego, że K. B. (1) nie chciał go użytkować (często przebywał w pracy za granicą) Z. B. (1) zdecydował, że zostanie on sprzedany K. P., teściowi M. B. (1) w ratach, za łączną kwotę 25 tysięcy złotych. O przekazaniu K. P. ciągnika K. B. (1) wiedział, podobnie jak o ustaleniach odnośnie jego sprzedaży. W żaden sposób nie kwestionował podjętych przez ojca decyzji. Po zapłaceniu Z. B. (1) ostatniej raty za ciągnik K. P. chciał dopełnić formalności, tj. zawrzeć umowę kupna sprzedaży oraz zarejestrować ciągnik na siebie. Wobec tego, że K. B. (1) przebywał za granicą M. B. (1), po sporządzeniu umowy w lutym 2010 r. podpisał się na niej imieniem i nazwiskiem brata i taką przekazał teściowi. K. P. umowę tę podpisał i przedłożył w Starostwie Powiatowym w P.. Decyzją z 23 lutego 2010 r. ciągnik został przerejestrowany. Pismem z dnia 26 lipca 2012 r. K. B. (1) poprzez pełnomocnika zawiadomił m. in. o przestępstwie podrobienia jego podpisu na umowie.

Dowód:

1)  zeznania świadka K. P. – k.191,

2)  częściowo zeznania świadka K. B. – k.197-199,

3)  częściowo wyjaśnienia osk. M. B. – k.187,

4)  częściowo wyjaśnienia osk. Z. B. – k.188-189,

5)  kopie dokumentacji Starostwa Powiatowego w P. k 39-62,

6)  umowa kupna sprzedaży ciągnika – k.86,

7)  częściowo zeznania świadka D. B. – 190,

8)  zeznania świadka A. B. – k.191-192,

9)  pisemne zawiadomienie o przestępstwie - k 1-3,

10)  kopia dowodu rejestracyjnego – k.6,

11)  kopia rachunku – k.74,

12)  zeznania świadka T. B. – 239.

Umową darowizny z dnia 31 października 2008 r. Z. i T. B. (1) przenieśli na K. B. (1) własność działki nr (...) nr mapy 2 położonej w K., stanowiącą grunty orne i użytki rolne zabudowane obszaru 0,3200 ha wraz z częściami składowymi – budynkiem mieszkalnym, oborą, stodołą, dwoma garażami i wiatą. Pozostali nadal właścicielami innych nieruchomości rolnych w K.. Ze względu na stan zdrowia Z. B. (1) postanowił przejść na emeryturę i wraz z żoną po sprzedaży gospodarstwa w K. nr 45 przeprowadził się do zakupionego domu w B.. Sprzęt rolniczy przeniósł na teren nieruchomości darowanej K. B. (1) w K. nr 3. Sprzęt ten używany był w rodzinie B. zgodnie przez oskarżonych oraz K. B. (1), był także użyczany innym osobom. Na sprzęt ten składały się między innymi ciągnik marki F. (...) z 1980 r. zakupiony przez Z. B. (1) za granicą (ciągnik marki F. (...) z 1977 r. został kupiony na K. B. (1)), czteroipółtonowa przyczepa, spawarka transformatorowa oraz lejek do nawozu. W związku z posiadaniem jeszcze innych nieruchomości rolnych oskarżony Z. B. (1) zakupił od A. P. (1) kombajn marki B. z 1979 r. wraz z osprzętem: stołem i sitem do rzepaku oraz szpicą do oddzielania łanu. Osprzęt do kombajnu A. P. (1) kupował oddzielnie. Do przedmiotowego kombajnu Z. B. (1) dokupił osobno akumulatory, które z reguły przechowywane były w jego domu w B., podobnie jak prowizoryczny kluczyk.

W grudniu 2010 r. oskarżony Z. B. (1) darował oskarżonemu M. B. (1) ciągnik marki F. (...) z 1980 r., samochód osobowy marki V. (...) oraz przyczepę marki B..

12 stycznia 2011 r. Z. B. (1) zawarł z K. B. (1) umowę kupna sprzedaży pojazdu marki B. (kombajnu) zakupionego wcześniej przez oskarżonego od A. P. (1). Po zawarciu umowy kombajn nadal używany był zgodnie do prac polowych przez rodzinę B.. Akumulatory i prowizoryczny kluczyk przechowywane były osobno w B..

W związku z tym, że oskarżony Z. B. (1) nie przepisał K. B. (1) pozostałych nieruchomości rolnych, ale je sprzedał ten przestał się do ojca odzywać i nie utrzymywał z nim kontaktów. Natomiast relacje z bratem M. pokrzywdzony miał dobre do 9 lipca 2012 r. Tego dnia M. B. (1) przyjechał busem wraz z ojcem do K. nr 3 po jedną z maszyn. O pomoc w jej załadowaniu poprosili wcześniej H. H.. M. B. (1) chciał też spróbować kombajn na polu teścia K. P. w C. położonych ok.4 km od K.. Po przyjeździe na posesję K. B. (1) oskarżony M. B. (1) zorientował się, że nie zabrał ze sobą akumulatorów do kombajnu. Zadzwonił więc do znajomego A. P. (2), aby ten mu je przywiózł z (...). A. P. (2) się zgodził i przywiózł oskarżonym akumulatory do K., po czym wrócił do B.. Oskarżony M. B. (1), po podłączeniu akumulatorów do kombajnu pojechał nim do K. P. do C.. Z. B. (1) pojechał tam busem. Po nieudanej próbie żniwowania oskarżeni wrócili do K. nr 3. Wtedy też z domu wyszła na podwórko D. B. (2), która miała do Z. B. (1) pretensje, że ten nie uzgodnił z nią zabierania sprzętu (K. B. (1) przebywał wtedy za granicą). O powyższym dowiedziała się od H. H., który w międzyczasie tam przyjechał na prośbę oskarżonych, by pomóc im w załadowaniu zgrabiarki i czekał na nich. U D. B. (2) byli nadto jej rodzice R. i E. P. (1) oraz siostra J. P. (1).

Po zwróceniu przez D. B. (2) oskarżonym uwagi, między Z. B. (1) a synową doszło do słownej utarczki, w wyniku której tenże oskarżony się zdenerwował i polecił synowi ładowanie sprzętu rolniczego na przyczepę zaczepioną do ciągnika M. B. (1). M. B. (1) zadzwonił wtedy ponownie po A. P. (2) aby ten pomógł im w ładowaniu sprzętu. W sumie oskarżeni załadowali na przyczepę oraz busa sito i stół do rzepaku, szpicę do oddzielania łanu, myjkę ciśnieniową, spawarkę transformatorową, agregat uprawowo – siewny oraz lejek do nawozów. Tak załadowaną przyczepę A. P. (2) zawiózł do C. do K. P., również tam pojechali oskarżeni, M. B. (1) kombajnem. Po pozostawieniu przyczepy M. B. (1) wrócił kombajnem do K., gdzie wymontował z niego akumulatory, które z kluczykiem z powrotem zabrał do B.. Tego samego wieczoru K. B. (1) zadzwonił do matki pytając co się dzieje. T. B. (1) odpowiedziała mu, że „zabierają co ich” oraz ma przeprosić ojca za zachowanie swojej żony.

12 lipca 2012 r. M. B. (1) na polecenie ojca ponownie udał się do K. nr 3, skąd zabrał czteroipółtonową przyczepę oraz opryskiwacz.

26 lipca 2012 r. pełnomocnik pokrzywdzonego złożył pisemne zawiadomienie o przestępstwie z art.278 §1, art.289 §1 kk oraz art.270 §1 kk. Następnego dnia, również poprzez pełnomocnika złożył w tut. Sądzie pozew przeciwko oskarżonym o ochronę naruszonego posiadania wnosząc o przywrócenie posiadania zabranych przez oskarżonych rzeczy. Oskarżeni dniu 11 sierpnia 2012 r. zwrócili pokrzywdzonemu zabrane z jego posesji rzeczy, za wyjątkiem wyłączonych spod zabezpieczenia, a następnie w wykonaniu ugody z 18 czerwca 2013 r. wydali pozostałe.

Z kolei Z. i T. B. (1) pozwem złożonym w tut. Sądzie 15 lipca 2013 r. zażądali od K. B. (1) wydania rzeczy, w tym tych, które uprzednio samowolnie mu zabrali i zwrócili.

Dowód:

1)  zeznania świadka K. P. – k.191,

2)  częściowo zeznania świadka K. B. – k.197-199,

3)  wyjaśnienia osk. M. B. – k.186-188,

4)  wyjaśnienia osk. Z. B. – k.188-189,

5)  pisemne zawiadomienie o przestępstwie - k 1-3,

6)  kopia umowy z 12.01.2011 r.– k.5,

7)  kopia z wypisu aktu notarialnego – k.16-20,

8)  kopia pozwu – k.22-25,

9)  kopia postanowienia o zarządzeniu tymczasowym – k.33,

10)  kopia protokołu odbioru – k.34-35,

11)  kopie umów – k.75,76,77,

12)  kopia postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu – k.123-126,

13)  częściowo zeznania świadka D. B. – k.189-190,

14)  zeznania świadka H. H. – k.189,

15)  częściowo zeznania świadka J. P. – k.190-191,

16)  zeznania świadka R. P. – k.199-200,

17)  kopie umów – k.212,213,214,232,233,

18)  zeznania świadka T. B. – k.239,

19)  zeznania świadka A. P. – k.240,

20)  zeznania świadka D. G. – k.240,

21)  zeznania świadka A. P. – k.274,

22)  zeznania świadka E. P. – k. 265-266,

23)  zeznania świadka A. Z. – k.266,

24)  wypisy z aktów notarialnych – k.264,

25)  odpis pozwu z dnia 8.07.2013 r. – k.272,

26)  kopia ugody – k.272,

27)  kopia protokołu odbioru z dnia 19.06.2013 r. – k.272,

28)  kopia postanowienia z 29 lipca 2013 r. – k.272.

Oskarżony M. B. (1), zarówno w postępowaniu przygotowawczym jak i przed Sądem przyznał się do podrobienia podpisu brata na umowie kupna sprzedaży ciągnika rolniczego, zaprzeczając aby miał się dopuścić innych przestępstw na szkodę K. B. (1), ponieważ zabierane przez niego przedmioty stanowiły własność jego ojca, a na użycie kombajnu miał zgodę K. B. (1).

M. B. (1) nie był dotychczas karany sądownie, ma wykształcenie średnie, jest żonaty, ma dwójkę dzieci w wieku 5 i 7 lat, utrzymuje się z pracy jako mechanik z dochodem ok.1700 zł miesięcznie.

Dowód:

1)  wyjaśnienia oskarżonego M. B. – k.186-188,

2)  dane o karalności – k.93,147,

3)  notatka urzędowa – k.94.

Również oskarżony Z. B. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów wyjaśniając, że przedmiotem zarzucanych mu przestępstw były rzeczy stanowiące jego własność.

Z. B. (1) był karany sądownie za czyn z art.191 §2 kk na karę grzywny, ma wykształcenie podstawowe, jest żonaty, ma troje dorosłych dzieci, jest rencistą (900 zł miesięcznie).

1)  wyjaśnienia oskarżonego Z. B. – k.186,188-189,

2)  dane o karalności – k.149,

3)  notatka urzędowa – k.140.

Sąd zważył, co następuje:

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, znacząco poszerzony w toku postępowania przed Sądem nie pozwolił na przypisanie oskarżonym M. i Z. B. (1) popełnienia zarzucanych im przestępstw przeciwko mieniu popełnionych na szkodę K. B. (1).

Dokonując ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd, z racji ostrego skonfliktowania stron oparł się przede wszystkim na dokumentach zgromadzonych w toku postępowania, jako dowodach o charakterze obiektywnym. W zakresie ustalania okoliczności towarzyszących nabywaniu przedmiotów, których zabór jest przedmiotem postępowania, Sąd posiłkował się nadto zeznaniami świadków, którzy nie mają interesu w konkretnym rozstrzygnięciu sprawy i nie pozostającymi w zażyłości z żadną ze stron. Z uwagi na rodzinny konflikt, Sąd z należytą dozą ostrożności podchodził do zeznań członków zwaśnionej rodziny.

Rozpoczynając rozważania od pierwszego chronologicznie zarzutu należało przyjąć, że w zachowaniu Z. B. (1) związanemu ze sprzedażą ciągnika K. P. nie można dopatrzyć się wypełnienia znamion czynu z art.284 §1 kk. Przepis tego artykułu stanowi, że „Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Z opisu zarzucanego czynu wynika, że przywłaszczenie miało trwać od 15 grudnia 2007 r. (data zakupu ciągnika) do 3 lutego 2010 r. (data sprzedaży, a właściwie spisania umowy z K. P.). Na wstępie należy wskazać, że opis zarzucanego w tym zakresie Z. B. (1) czynu (znaczna rozciągłość czasowa) utrudnia ustalenie de facto, kiedy miało dojść i w jaki sposób do przywłaszczenia przez tegoż oskarżonego ciągnika. Jest to o tyle istotne, że karalność czynu z art.284 §1 kk ustaje z upływem 3 lat (art.101 pkt4 kk), nie jest on przestępstwem trwałym, nie zastosowano nadto w akcie oskarżenia instytucji z art.12 kk. Bezspornym jest, że pierwotna umowa kupna sprzedaży przedmiotowego ciągnika zawarta za granicą została podpisana przez K. B. (1), na niego też ciągnik ten został zarejestrowany. Po jego wyremontowaniu ciągnikiem zainteresował się K. P., teść oskarżonego M. B. (1). W wyniku rozmów z oskarżonym Z. B. (1) uzgodnili, że K. P. kupi go na raty. Ciągnik został mu przekazany za wiedzą K. B. (1) jeszcze w 2008 r. i był przez K. P. ciągle użytkowany. Po zapłaceniu Z. B. (1) całej sumy (25.000 zł) K. P. chciał dopełnić formalności, tj. spisać umowę kupna sprzedaży i zarejestrować pojazd na siebie. O treści rozmów K. B. (1) wiedział, nie sprzeciwiał się takiemu postąpieniu z zarejestrowanym na siebie ciągnikiem. Nie kwestionował też okoliczności, że pieniądze z jego sprzedaży weźmie jego ojciec. O powyższych ustaleniach wiedziała też żona K. B. (1). K. B. (1) do zdarzenia z lipca 2012 r. nie kwestionował sposobu rozliczenia pieniędzy za ten ciągnik, ani nie żądał jego zwrotu. Wynika to z zeznań samego pokrzywdzonego, D. B. (2), K. P. oraz ze zbieżnych z nimi w tym zakresie wyjaśnień oskarżonych. Przywłaszczenie ciągnika nie zostało też objęte pierwotnym, pisemnym zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa (objęte nim zostało jedynie podrobienie podpisu K. B. (1) na umowie). W obliczu tych ustaleń nie sposób przyjąć, że zachowanie Z. B. (1) nosiło cechy przywłaszczenia. Oskarżony od początku postępował z ciągnikiem jako własnym z jednej strony (ustalał warunki zbycia), z drugiej pokrzywdzony nie sprzeciwiał się rozporządzeniu przedmiotowym ciągnikiem i nieotrzymaniem z tego tytułu pieniędzy. Dla bytu przestępstwa z art.284 §1 kk obojętną pozostaje przy tym podnoszona przez pokrzywdzonego okoliczność, że ojciec w zamian za sprzedany ciągnik obiecał mu inny, który w rezultacie darował jednak innemu synowi. Nie bez znaczenia pozostaje i to, że podpis pokrzywdzonego na umowie zawieranej z K. P. podrobił M., a nie Z. B. (1). Powyższe okoliczności wskazują, że pomiędzy K. a Z. B. (1) jest spór o charakterze cywilnym, i w takim postępowaniu winien być rozstrzygnięty.

Ustalony przez Sąd stan faktyczny w zakresie okoliczności związanych ze sprzedażą ciągnika na rzecz K. P. jednoznacznie wskazuje, że oskarżony M. B. (1) podrabiając na umowie podpis swojego brata jako sprzedającego wypełnił ustawowe znamiona czynu z art.270 §1 kk w zw. z art.270 §2a kk (w akcie oskarżenia omyłkowo przywołano art.270 §2). Powołane przepisy stanowią, że „Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5” oraz, że „w wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Sąd podzielił także i tezę aktu oskarżenia przyjmującą, że zarzucany w tym zakresie M. B. (1) czyn stanowi wypadek mniejszej wagi.

Zgodnie z orzecznictwem przy przyjęciu wypadku mniejszej wagi decydują o tym przedmiotowe i podmiotowe znamiona czynu, ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które są charakterystyczne dla danego rodzaju przestępstw. Wśród znamion strony przedmiotowej istotne znaczenie mają w szczególności: rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo; zachowanie się i sposób działania sprawcy; użyte środki; charakter i rozmiar szkody wyrządzonej lub grożącej dobru chronionemu prawem; czas, miejsce i inne okoliczności popełnienia czynu oraz odczucie szkody przez pokrzywdzonego. Wśród elementów strony podmiotowej istotne są: stopień zawinienia oraz motywacja i cel działania sprawcy. Jak podkreśla Sąd Najwyższy, uwzględniać także należy odcienie umyślności, premedytację, dokładność w przygotowaniu przestępstwa, upór w dążeniu do osiągnięcia przestępnego celu, przypadkowość, wpływ innej osoby, obawę przed skutkami działania (por. wyrok SN z 9 października 1996 r., V KKN 79/96, OSNKW 1997, nr 3-4, poz. 27).

W realiach sprawy należy wskazać na to, że zawarcie przedmiotowej umowy było niejako dopełnieniem formalności, sankcjonowało istniejący stan faktyczny, tj. że K. P. (za wiedzą K. B. (1)) użytkował ciągnik od kilku lat, a wreszcie go kupił. Wreszcie oskarżony przyznał się do jego popełnienia wskazując na pobudki, które nim kierowały (nieobecność brata).

Przechodząc do rozważań odnośnie zdarzeń z lipca 2012 r. należy wskazać, że aktem notarialnym z dnia 2008 r. oskarżony Z. B. (1) oraz jego żona T. B. (1) darowali K. B. (1) nieruchomość rolną w K. nr 3. Przedmiotowa umowa darowizny nie zawierała postanowień w zakresie sprzętu rolniczego zakupionego wcześniej przez Z. B. (1), więc nadal czuł się jego właścicielem i swobodnie go używał oraz nim rozporządzał (m. in. darował M. B. (1) ciągnik rolniczy oraz przyczepę). Sprzęt ten bez żadnych ograniczeń używali także jego synowie K. i M.. Z. B. (1) posiadał bowiem jeszcze inne nieruchomości rolne. Z. B. (1) miał też klucze do pomieszczeń gospodarczych w K. nr 3. Z kolei umowa kupna sprzedaży pojazdu zawarta w dniu 2011 r. pomiędzy Z. B. (1) a K. B. (1) określała jej przedmiot jako „kombajn”, bez bliższego określenia przynależącego do niego osprzętu, który przez poprzedniego właściciela A. P. (1) kupowany był do niego odrębnie od innych podmiotów gospodarczych. Osprzęt ten jest demontowalny.

Zabierając więc w dniu 9 lipca 2012 r. po słownej utarczce z synową D. B. (2) część sprzętu rolniczego, zakupionego przez niego przed darowizną nieruchomości Z. B. (1) nie dopuścił się przestępstwa kradzieży. Podobnie, jak działający na jego polecenie drugi syn M. B. (1), który przekonany był o własności ojca zabieranych rzeczy (w tym przyczepy w dniu 12 lipca). Na taki powód zabrania sprzętu rolniczego wskazuje sam pokrzywdzony zeznając, że jak rozmawiał tego samego dnia z matką przez telefon to ta zażądała aby jego żona przeprosiła Z. B. (1), ponadto w trakcie tej rozmowy T. B. (1) oświadczyła, że „zabrali co ich” (potwierdza to uzasadnienie pisemnego zawiadomienia o przestępstwie). Art.278 §1 kk stanowi, że „Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”. Do „zaboru”, w potocznym tego słowa znaczeniu w dniu 9 i 12 lipca 2012 doszło w wyniku sprzeczki oskarżonego Z. B. (1) z synową, w odwecie czego tenże oskarżony postanowił zabrać z posesji syna K., w swoim przeświadczeniu swoje rzeczy. Akumulatory i kluczyk do kombajnu postanowił zawieźć z powrotem do B., skąd zostały przez A. P. (2) w tym samym dniu przywiezione (trudno przy tym przyjąć, że kulczyk do kombajnu przedstawiał wartość majątkową, por art.126 kw). Kwestia czy sprzęt rolniczy przeszedł na własność K. B. (1) na podstawie umowy darowizny nieruchomości jest między stronami sporna oraz jest przedmiotem toczącego się postępowania cywilnego z powództwa oskarżonych (uprzednio pokrzywdzony wystąpił z pozwem o naruszenie posiadania przez oskarżonych, postępowanie w tym zakresie zakończono ugodą). Okolicznością wskazującą, iż oskarżony Z. B. (1) przekonany był o zaborze swoich rzeczy jest fakt, że przecież ciągnik rolniczy i przyczepę, które darował M. B. (1) były przedmiotami odrębnych umów darowizny, mimo że na czas ich zawierania właścicielem nieruchomości rolnej w K. nr 3 był już K. B. (1), który nie kwestionował, że ów darowany M. B. (1) ciągnik i przyczepa stanowią jego już własność.

Zważyć należy, że przedmiotem czynności wykonawczej przestępstwa z art.278 §1 kk jest tylko cudza rzecz ruchoma, co oznacza, że ma ona właściciela i jest nim inna osoba niż sprawca. Z kolei stroną podmiotową kradzieży określonej w § 1 jest umyślność w postaci zamiaru bezpośredniego. Jest to tzw. dolus directus coloratus, na co wskazuje określenie "w celu". Koniecznym elementem kradzieży jest działanie w celu jej przywłaszczenia. Sprawca, zabierając rzecz, chce ją przywłaszczyć, bez żadnej ku temu podstawy. (por. wyrok SN z 18 grudnia 1998 r., IV KKN 98/98, Prok. i Pr. 1999, nr 7-8, poz. 5). Nie jest wystarczającym więc, aby sprawca "godził się" na możliwość przywłaszczenia. Niezbędnym jest wykazanie, że sprawca miał świadomość znaczenia swojego działania, tzn. tego, iż zmierzał do przywłaszczenia rzeczy i jednocześnie chciał przywłaszczyć sobie cudzą rzecz ruchomą. Innymi słowy, u sprawcy kradzieży musi występować tzw. pełna świadomość co do faktu, iż stanowiąca przedmiot zamachu rzecz jest cudza. W szczególności więc, nie stanowi zaboru rzeczy przejęcie władztwa nad nimi przez sprawcę w sytuacji, w której rości on sobie prawo do zabranej rzeczy. W takiej sytuacji sprawca nie działa bowiem w celu przywłaszczenia, tj. pozbawienia władztwa nad rzeczą innej osoby i przejęcia jej we własne władanie, lecz w celu zrealizowania przysługujących mu uprawnień do rzeczy.

W realiach sprawy Z. B. (1) (oraz na jego polecenie syn M. B. (1)) pozbawili władztwa na rzeczą K. B. (1) działając w przeświadczeniu, że zabierają własność oskarżonego Z. B. (1). Trudno nadto wykazać, że mieli zamiar okraść pokrzywdzonego skoro wiedzieli, że w jego domu są inne osoby i widzą fakt zabierania przez nich sprzętu rolniczego tam składowanego. Nadmienić należy, że w związku z powództwem pokrzywdzonego o naruszenie posiadania oskarżeni wydali mu uprzedni zabrany sprzęt, zawierając ostatecznie w tym zakresie ugodę. Powyższe nie oznacza jednak, że Z. B. (1) zrezygnował ze swoich roszczeń w tym zakresie albowiem wytoczył (razem z żoną) przeciwko pokrzywdzonemu powództwo o wydanie rzeczy. Z tych względów Sąd przyjął, że oskarżeni Z. i M. B. (2) zabierając K. B. (1) część sprzętu rolniczego w dniach 9 i 12 lipca 2012 r. nie działali z zamiarem pozbawienia władztwa nad cudzą (K. B. (1)) rzeczą ruchomą albowiem Z. B. (1) rości sobie prawo do tych rzeczy twierdząc, że jest ich właścicielem, co będzie przedmiotem rozstrzygnięcia odrębnego, zawisłego przed sądem postępowania.

Odnośnie czynu zarzucanego oskarżonemu M. B. (1), a określonemu w art.289 §1 kk stwierdzić należy, że w obliczu ustalonego stanu faktycznego zachowanie tegoż oskarżonego nie wypełnia ustawowych znamion wskazanego wyżej przestępstwa. Przepis tego artykułu stanowi, że „kto zabiera w celu krótkotrwałego użycia cudzy pojazd mechaniczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”. Nie budzi wątpliwości, że pod nieobecność K. B. (1) (przebywał za granicą) jego brat M. B. (1), z którym natenczas nie pozostawał w konflikcie mógł używać tego kombajnu. Potwierdził to sam pokrzywdzony w zeznaniach, które złożył na rozprawie, podając, że kombajnu wtedy (9 lipca 2012 r.) bratu by użyczył, ale ojcu już nie. Wcześniej, kombajn ten używany był przez oskarżonych bez żadnych ograniczeń w pracach polowych, w tym i przy pomocy w obrabianiu gospodarstwa (...). Natomiast konflikt między braćmi powstał dopiero po zabraniu przez oskarżonych części sprzętu rolniczego i wszczęcia w tym przedmiocie postępowań karnych i cywilnych przez pokrzywdzonego. Na swobodny dostęp oskarżonych do kombajnu jednoznacznie wskazuje fakt pozostawienia akumulatorów oraz kluczyków do niego w B. u Z. B. (1).

Tymczasem sprawcy dokonującemu zaboru pojazdu mechanicznego nie może przysługiwać żadne prawo do używania tego pojazdu. Istotą tego przestępstwa jest pozbawienie osoby uprawnionej władztwa nad pojazdem mechanicznym. Zabór, o którym mowa w art. 289 § 1 kk, musi być zaborem bezprawnym, dokonywanym bez żadnej podstawy i bez zgody uprawnionego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2009 r., V KK 380/08, opubl. LEX nr 491146, teza 3). Nie zachodzi więc zabór pojazdu mechanicznego w sytuacji, w której sprawca jest na jakiejkolwiek podstawie prawnej uprawniony do użytkowania danego pojazdu mechanicznego i odbywa nim bez zgody odpowiedniej osoby przejazd w określone miejsce. W realiach sprawy doszło więc do dekompletacji znamion czynu z art.289 §1 kk skoro sam pokrzywdzony podał, że 9 lipca 2012 r. wyraziłby zgodę bratu na zabranie kombajnu celem wykonania prac polowych. Należy w pełni zgodzić się z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lutego 2005 r. sygn. akt II K 196/04, opubl. LEX nr 146266, że „Istotą przestępstwa opisanego w powołanym przepisie jest penalizacja działań podejmowanych rzeczywiście wbrew woli właściciela lub uprawnionego dysponenta pojazdu, a nie regulowanie normami karnymi zasad udostępniania pojazdów w relacjach rodzinnych lub koleżeńskich. Natomiast działanie w warunkach posiadania ogólnej zgody na korzystanie z pojazdu nie stanowi realizacji strony podmiotowej zaboru pojazdu w celu krótkotrwałego użycia”. Wobec powyższego Sąd uniewinnił oskarżonego M. B. (1) od popełnienia zarzucanego mu z art.289 §1 kk czynu

Reasumując, zgromadzony i oceniony materiał dowodowy w sposób oczywisty wskazuje, iż między stronami, członkami rodziny zaistniał spór cywilnoprawny, który aktualnie jest przedmiotem postępowania przed tut. Sądem.

Przepisy art.66 § 1 kk stanowią, że sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy, niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Oceniając stopień winy i społecznej szkodliwości czynu, Sąd wziął pod uwagę katalog okoliczności o tym decydujących, tj. rodzaj i charakter naruszonego dobra, tj. przeciwko dokumentom, sposób i okoliczności popełnienia czynu (K. B. (1) nie był przeciwny zawarciu umowy z K. P.) oraz motywację sprawcy, który zmierzał do usankcjonowania stanu faktycznego. Z tych względów Sąd uznał, że stopień winy i społecznej szkodliwości czynu nie są znaczne.

Mając na uwadze powyższe, oraz że okoliczności popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu nie budzą wątpliwości, oskarżony nie był dotychczas w ogóle karany sądownie, a nadto jego właściwości i warunki osobiste (ustabilizowana sytuacja życiowa), jak również dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego na przyszłość i nie popełni ponownie przestępstwa – Sąd na podstawie art.66 §1 kk w zw. z art.67 §1 kk warunkowo umorzył postępowanie na okres próby dwóch lat.

Na podstawie art.67 §3 kk, Sąd orzekł nadto wobec oskarżonego M. B. (1) świadczenie pieniężne w kwocie 500 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Orzeczenie w tym zakresie winno zadośćuczynić społecznemu poczuciu sprawiedliwości i jest – w ocenie Sądu – współmierną do stopnia społecznej szkodliwości czynu i zawinienia, realną dolegliwością dla tegoż oskarżonego.

W związku z uniewinnieniem oskarżonych o czyny z art.278 §1 kk, art.284 §1 kk oraz art. 289 §1 kk oraz warunkowym umorzeniem postępowania względem oskarżonego M. B. (1) o czyn będący przestępstwem przeciwko wiarygodności dokumentów i pewności obrotu prawnego (dobru ogólnej natury) i braku konkretnego pokrzywdzonego Sąd nie zasądził na rzecz oskarżyciela posiłkowego wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika.

Orzeczenie o kosztach postępowania uzasadnia treść przepisów prawa cyt. w pkt. IV i VI wyroku oraz deklarowana sytuacja majątkowa oskarżonego M. B. (1)

Zarządzenie:

1.  o. w. w. z. u. d. P. R. w. P. o. p. o. p.;

2.  (...)

P., 16.09.2013 r.