Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

R. T. pismem z dnia 16 października 2015r. wnosił o zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz odszkodowania w wysokości 150.000 zł oraz zadośćuczynienia w formie dożywotniej renty w wysokości 1.500 zł za pozbawienie go wolności w okresie od 22 marca 1994r. do 16 września 1997r. Uzasadniając wniosek wskazał, że we wskazanym okresie był bezpodstawnie umieszczony w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym w sprawie II Ko 49/97. Ponadto wnioskodawca zakwestionował wszelkie decyzje, jakie wobec niego zostały wydane, w tym również podważał wnioski z opinii psychiatrycznych dotyczących jego stanu zdrowia. Powołał się również na nieprawidłowości w działaniu policji, będącej, jego zdaniem, na usługach prokuratury i sądów.

Prokurator wnosił o umorzenie postepowania, gdyż wcześniej wszczęta sprawa o to samo roszczenie została prawomocnie zakończona.

Na rozprawie wnioskodawca podtrzymał swoje żądanie, dodając, że chce zadośćuczynienia i odszkodowania za okres, gdy był pozbawiony wolności i przebywał w szpitalu psychiatrycznym, czyli za czas od dnia 22 marca 1994r. do 16 września 1997r. Wskazał również, że toczyła się wobec niego inna sprawa o sygn. akt II K 151/00, w której dostał wyrok za to samo, za co wcześniej był internowany w Szpitalu (...) w M..

W toku przewodu sądowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. T. na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Szamotułach z dnia 28 listopada 1994r. został umieszczony w szpitalu psychiatrycznym tytułem środka zabezpieczającego z tego powodu, że znęcał się nad swoją matką, będąc w stanie zniesionej poczytalności z powodu choroby psychicznej oraz z powodu istnienia zagrożenia poważnym niebezpieczeństwem dla porządku prawnego. Przebywał odtąd w Szpitalu (...) (...) w M.. W szpitalu tym wnioskodawca przebywał od momentu wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego, czy od dnia 22 marca 1994r.

Na podstawie postanowienia z dnia 10 września 1997r. Sądu Rejonowego w Szamotułach R. T. został zwolniony ze szpitala psychiatrycznego, gdyż uchylono środek zabezpieczający. Powodem zwolnienia była opinia biegłych psychiatrów wskazująca, że stan zdrowia psychicznego internowanego uległ poprawie i nie stanowi on już poważnego zagrożenia dla porządku prawnego, jednak powinien powstrzymywać się od nadużywania alkoholu i kontynuować leczenie w trybie ambulatoryjnym.

Po opuszczeniu szpitala psychiatrycznego wnioskodawca powrócił do swojego miejsca zamieszkania w S. i począwszy od 1998r. do 21 czerwca 1999r. znęcał się fizycznie i psychicznie nad swoją matką, wyczerpując znamiona przestępstwa z art. 207 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, za które był osądzony przez Sąd Rejonowy w Szamotułach w sprawie o sygn. akt II K 151/00. Wyrokiem z dnia 28 listopada 2000r. skazano R. T. na karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 4 lata, oddano pod dozór kuratora i nałożono obowiązki. Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2011r. sygn. akt II AKo 104/11 Sąd Apelacyjny w Poznaniu wznowił postępowanie w tej sprawie i uchylił wyrok Sądu Rejonowego w Szamotułach (i utrzymujący go w mocy wyrok sądu odwoławczego) oraz umorzył postępowanie. Powodem tego rozstrzygnięcia było ustalenie, że po wydaniu wyroków biegli psychiatrzy stwierdzili, że R. T. już od 1987 roku cierpiał na schizofrenię i także w latach 1998-1999 był dotknięty tą chorobą, w związku z czym przypisanego mu czynu dopuścił się w stanie zniesionej poczytalności.

( dowody:

- postanowienia z dnia 28 listopada 1994r. i z dnia 10 września 1997r. w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Szamotułach o sygn. II Ko 87/94 (późniejsza sygn. II Ko 47/97), k. 14, 153-154;

- dokumenty dotyczące okresu stosowania środka zabezpieczającego w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Szamotułach o sygn. II Ko 87/94 (późniejsza sygn. II Ko 47/97), k. 1, 40,59-60,85,97,130-134, 155;

- wyrok Sądu Rejonowego w Szamotułach w sprawie o sygn. akt II K 151/00 wraz z wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu w sprawie o sygn. akt IV Ka 409/01, w aktach Sądu Rejonowego w Szamotułach, k. 169, 232;

- postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu w sprawie o sygn. akt II AKo 104/11 w aktach Sądu Rejonowego w Szamotułach II K 151/00, k. 413-416;

- kopia dokumentacji przedłożonej przez wnioskodawcę, k. 3-20.)

Pismem z dnia 15 października 20013r. R. T. wniósł o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania w wysokości 150.000 zł oraz zadośćuczynienia poprzez przyznanie dożywotniej renty w kwocie po 3000 zł miesięcznie w związku z jego pozbawieniem wolności w okresie od 22 marca 1994r. do 16 września 1997r.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. prawomocnym wyrokiem z dnia 28 stycznia 2004r. w sprawie o sygn. akt II Ko 580/13 oddalił wniosek R. T..

(dowody:

- wniosek z dnia 15 października 2013r. w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. o sygn. II Ko 580/13 wraz z dokumentacją przedłożoną przez wnioskodawcę, k. 1-30;

- wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. w sprawie o sygn. akt II Ko 580/13 wraz z uzasadnieniem w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. o sygn. II Ko 580/13, k. 61, 65-66.)

Sąd zważył, co następuje:

W rozpatrywanej sprawie zachodzi tożsamość żądania, jakie aktualnie wysuwa wnioskodawca i żądania, co do którego sąd procedował w sprawie II Ko 580/13. Zarówno obecnie, jak i w 2013r. R. T. dochodził odszkodowania i zadośćuczynienia związanego z pozbawieniem go wolności polegającym na umieszczeniu w szpitalu psychiatrycznym w okresie od dnia 22 marca 1994r. do dnia 16 września 1997r. Sąd zauważa, że w sprawie zachodzi tożsamość przedmiotowa nie tylko co do okresu, jaki miałby być podstawą zasądzenia żądanych przez wnioskodawcę roszczeń, ale i odnośnie samych żądań, to jest odszkodowania i zadośćuczynienia. Oznacza to, że mamy do czynienia z powagą rzeczy osądzonej, to jest z sytuacją, gdy zapadło już prawomocne rozstrzygnięcie sądu dotyczące tego samego przedmiotu postępowania, toczącego się pomiędzy tymi samymi stronami.

Zgodnie z przepisem art. 558 k.p.k. przepisy kodeksu postępowania cywilnego mają zastosowanie w sprawie o roszczenia dochodzone w trybie określonym w rozdziale kodeksu postępowania karnego jedynie wówczas, gdy sprawy nie są uregulowane w kodeksie postępowania karnego. Odszkodowanie o którym mowa w rozdziale 58 kodeksu postępowania karnego jest roszczeniem o charakterze cywilnym, które jednak dochodzone jest w trybie procesu karnego. W sytuacji gdy w obrocie prawnym aktualnie funkcjonuje prawomocne orzeczenie sądowe odnoszące się do żądania obejmujące swoim zakresem ten sam okres pozbawienia wolności, ponowne złożenie wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie przez osobę uprawnioną powoduje stan wystąpienia ujemnej przesłanki procesowej uniemożliwiającej prowadzenie postępowania w postaci tzw. powagi rzeczy osądzonej. Instytucje res iudicata oraz lis pendens przewiduje art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., na mocy którego sąd zobligowany jest umorzyć postępowanie w przypadku wszczęcia postępowania o ten sam czyn tej samej osoby, co do której uprzednio wszczęte postępowanie toczy się, albo zostało prawomocnie ukończone. Z kolei odpowiednie zastosowanie tego przepisu do spraw o odszkodowanie i zadośćuczynienie, nakazuje umorzenie postępowania, gdy sprawa dotycząca tego samego żądania tej samej osoby wcześniej wszczęta została prawomocnie zakończona. (por. wyrok m.in. Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. WA 22/08 z dnia 30 czerwca 2008r. )

Zważywszy na treść wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. w sprawie o sygn. akt II Ko 580/13, obecnie sąd nie ma możliwości ponownego procedowania w sytuacji, gdy ten sam wnioskodawca ponownie żąda zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia, zaś u podstaw jego żądań leży to samo zdarzenie w postaci pozbawienia wolności w tej samej sprawie (czyli w sprawie II Ko 87/94, noszącej późniejszą sygn. II Ko 47/97).

Mając na uwadze powyższe, sąd umorzył postępowanie w sprawie, zasądzając od Skarbu Państwa na rzecz wyznaczonego dla wnioskodawcy obrońcy z urzędu w osobie adw. J. Ł. wynagrodzenie w kwocie 295,20 zł.