Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa B. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej
w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sokółce

z dnia 28 marca 2013 r. sygn. akt I C 43/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 300 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powódka B. W. wystąpiła z żądaniem zasądzenia na jej rzecz od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 2150,88 złotych tytułem niewypłaconej w całości części odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 29.06.2011 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany (...) S.A. w W. wnosił o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 28 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w Sokółce zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.150,88 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29.06.2011 r. do dnia zapłaty (pkt I). Zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 725 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II).

Sąd I instancji ustalił, że w dniu 29.05.2011 r. w S. doszło do kolizji pomiędzy pojazdem V. (...), kierowanym przez B. W., a samochodem F. (...) prowadzonym przez A. M. – ubezpieczonego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym (...) S.A. w W.. Poza sporem pozostawała kwestia odpowiedzialności finansowej pozwanego, jako ubezpieczyciela za skutki w/w zdarzenia, w wyniku którego należący do B. W. pojazd uległ uszkodzeniu.

Po zgłoszeniu szkody w dniu 29.05.2011 roku i przeprowadzeniu przez ubezpieczyciela postępowania likwidacyjnego (...) S.A. w W. wydał w dniu 8.06.2011 roku decyzję o przyznaniu odszkodowania w kwocie 3700 złotych, wskazując uprzednio (w piśmie z 3.06.2011 roku), iż zostanie ono ustalone w kwocie odpowiadającej wartości pojazdu przed wypadkiem pomniejszonej o jego wartość po wypadku (wartość pozostałości) z uwagi na to, że wyliczony koszt naprawy przekroczy wartość auta, co przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wypadku czyni ekonomicznie nieuzasadnionym. Podstawę takowej decyzji stanowił opracowany przez D. T. w systemie E. i znajdujący się w aktach szkody nr (...)kosztorys z 3.06.2011 roku, ustalający koszt naprawy samochodu na kwotę 3775,10 złotych brutto (przy zastosowaniu „urealnienia na części zamienne V. w wysokości 50%” - amortyzacji), zaś wartość pojazdu przed kolizją na kwotę 10700 złotych.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynikało również, że wyrokiem z dnia 13.06.2012 roku wydanym w sprawie IC 71/11 Sąd Rejonowy w Sokółce zasądził od (...) S.A. w W. na rzecz B. W. tytułem odszkodowania za skutki kolizji z 29.05.2011 roku kwotę 400 złotych. Z kolei wyrokiem z 9.01.2013 roku wydanym w sprawie IC 189/12 Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki dalszą należność w rozmiarze 1600 złotych.

W uzasadnieniu wskazanych rozstrzygnięć wskazano pomiędzy innymi, iż ustalona w opinii biegłego mgr inż. S. S. wartość samochodu V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) według stanu sprzed daty zaistnienia szkody w pojeździe wynosiła 10600 złotych, natomiast koszt naprawy auta z uwzględnieniem cen części oryginalnych wyliczony w systemie A. zamykał się kwotą 11316,05 złotych brutto. Z kolei koszt naprawy pojazdu ustalony z wykorzystaniem równoważnych części pochodzących od innych producentów (zamienników) wynosił 7850,88 złotych. W ocenie Sądu dokonanej po przeprowadzeniu postępowania dowodowego pojazd stanowiący własność powódki został uszkodzony w stopniu umożliwiającym przywrócenie go do stanu poprzedniego, co uzasadniało powinność ubezpieczyciela uiszczenia świadczenia pieniężnego w rozmiarze umożliwiającym odwrócenie w dobrach i interesach poszkodowanego skutków zdarzenia wyrządzającego szkodę, przy czym dla przywrócenia stanu poprzedniego nie jest konieczne zastosowanie nowych i zarazem oryginalnych części zamiennych.

Dokonując oceny kwestii zasadności zgłoszonego w pozwie żądania w ślad za sądem rozpoznającym sprawy I C 71/11 oraz I C 189/12 Sąd I instancji podkreślił, iż przewidziany treścią regulacji prawnej z art. 363 k.c. wybór sposobu usunięcia zaistniałego uszczerbku majątkowego czy to poprzez przywrócenie stanu poprzedniego, czy też zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej pozostawiony został poszkodowanemu. Jak wynikało z akt szkody, pozwany wbrew twierdzeniom pełnomocnika pozwanego dotyczącym rzekomej wypłaty odszkodowania ustalonego jako różnica pomiędzy wartością pojazdu przed szkodą, a wartością wraku ustalił wyłącznie wartość wyjściową pojazdu i koszt jego naprawy – nota bene z amortyzacją części, natomiast kalkulacja tzw. pozostałości w ogóle nie była wykonywana. Oznacza to, że strona pozwana od początku akceptowała taki sposób naprawienia szkody, który polegał w istocie na wypłacie uprawnionemu ustalonych kosztów restytucji naturalnej, usiłując jednocześnie wywołać u powódki błędne przekonanie co to zastosowanej metody likwidacji szkody.

Akceptując niekwestionowane w niniejszym postępowaniu ustalenia poczynione w opinii biegłego S. S. odnośnie wyjściowej (według stanu przed wypadkiem) wartości samochodu V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na kwotę 10.600 złotych, należało zdaniem Sądu Rejonowego stwierdzić, że dla pełnej oczekiwanej przez B. W. kompensacji uszczerbku, rozumianej jako doprowadzenie w wyniku prac naprawczych uszkodzonego samochodu do stanu technicznej używalności odpowiadającej stanowi auta przed uszkodzeniem, nie jest konieczne zastosowanie oryginalnych, nowych części zamiennych. Taki sam funkcjonalny efekt pozwala osiągnąć zastosowanie tańszych, lecz odpowiadających wymogom oryginałów zamienników. Koszt naprawy pojazdu został ustalony przy takim założeniu w opinii biegłego S. S. na kwotę 7.850,88 złotych brutto, a zatem na kwotę znacznie mniejszą od wartości wyjściowej pojazdu powódki, co nie pozwala na uznanie, by zachodziły podstawy do ograniczenia możliwości wyboru przez właściciela pojazdu naprawy, jako sposobu likwidacji uszczerbku i żądania pokrycia niezbędnych dla osiągnięcia tegoż celu kosztów tym bardziej, iż do analogicznych w istocie wniosków doszedł pozwany.

Mając na względzie poczynione ustalenia Sąd I instancji przyjął, iż z uwagi na dotychczas wypłacone powódce należności w łącznym rozmiarze 5.700 złotych dla całkowitego naprawienia szkody niezbędnym jest zasądzenie dochodzonej pozwem kwoty 2.150,88 złotych.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w części tj. w punkcie I w zakresie kwoty 1.950,88 złotych oraz w punkcie II. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania – art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez swobodną ocenę materiału dowodowego, w szczególności dowodu z opinii biegłego i przyjęcie błędnej metody rozliczenia jako tzw. szkody częściowej, przy pominięciu ustalenia, że koszty naprawy pojazdu z użyciem części oryginalnych przekraczają wartość rynkową pojazdu przed szkodą i uzasadniają rozliczenie szkody jako tzw. całkowitej,

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego przez ich błędną wykładnię – art. 363 § 1 k.p.c. i art. 361 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że pozwany zobowiązany jest pokryć koszty naprawy pojazdu podczas, gdy koszt ten jest nadmierny, prowadzący do wzbogacenia powódki i uzasadnia rozliczenie szkody jako tzw. całkowitej.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I poprzez obniżenie zasądzonej od pozwanego kwoty 2.150,88 złotych do kwoty 200,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 29.06.2011 r. i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie; zmianę rozstrzygnięcia o kosztach procesu w punkcie II poprzez obciążenie pozwanego kosztami stosownie do wyniku sporu oraz zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu za instancję odwoławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji poczynił w przedmiotowej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Na aprobatę zasługuje także ocena prawna żądania powództwa, skutkująca jego uwzględnieniem w całości.

Całkowicie chybiona jest argumentacja apelującego ubezpieczyciela, jakoby w przypadku szkody zaistniałej w pojeździe powódki B. W. zaistniały podstawy do rozliczenia jej jako tzw. szkody całkowitej i w konsekwencji, ograniczenia uprawnienia powódki do uzyskania pełnego naprawienia szkody, zgodnie z treścią art. 361 § 2 k.c. Przypomnieć trzeba, że przedmiotowe postępowanie jest trzecim procesem, dotyczącym tej samej sprawy – uprzednio w postępowaniach, w których powódka dochodziła częściowego odszkodowania, zapadły prawomocne wyroki. Mając to na względzie w ocenie Sądu Okręgowego właściwe rozumiana prawomocność materialna (art. 365 k.p.c.) poprzednio zapadłych orzeczeń, nie pozwala na przyjęcie innej podstawy orzekania. Wskazać trzeba, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, iż w procesie o dalszą – ponad prawomocnie uwzględnioną – część świadczenia z tego samego stosunku prawnego, sąd nie może w niezmienionych okolicznościach odmienne orzec o zasadzie odpowiedzialności pozwanego. Prawomocny wyrok skutkuje bowiem tym, iż nie jest możliwe dokonanie odmiennej oceny i odmiennego osądzenia tego samego stosunku prawnego w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych, pomiędzy tymi samymi stronami. Choć zatem co do pozostałej części roszczenia, która nie była przedmiotem orzekania sądu wyrok nie ma powagi rzeczy osądzonej, to zamknięta jest możliwość odmiennego, niż w prawomocnym wyroku, rozstrzygnięcia o zasadzie odpowiedzialności pozwanego, chyba że sąd orzeka w zmienionych okolicznościach faktycznych (tak: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 1994 r., III CZP 29/94, Lex nr 84472; wyrok SN z dnia 23 marca 2006 r., IV CSK 89/05, OSNC 2007/1/15).

Skoro zatem w poprzednich postępowaniach dotyczących tej samej szkody przesądzono, że szkoda zaistniała w pojeździe powódki nie może być rozliczona jako szkoda całkowita, to zdaniem Sądu Odwoławczego , w pojęciu prawomocności materialnej mieści się nie tylko zasada odpowiedzialności, to jest sam fakt ponoszenia odpowiedzialności przez pozwanego ubezpieczyciela, czy ewentualne przyczynienie się poszkodowanej do powstania szkody, lecz również sposób likwidacji szkody. Jak już wspomniano wyżej, jeżeli w tym samym stanie faktycznym strona dochodzi częściowego roszczenia, to w tej sprawie Sąd jest związany tymi ustaleniami, które uprzednio poczyniły Sądy przy rozpoznawaniu tegoż roszczenia.

Trafnie zatem odwołał się Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie do treści opinii biegłego sądowego S. S., na podstawie której w sprawie I C 71/11 ustalono, iż wspomniana zasada pełnego odszkodowania zostanie zrealizowana także przy zastosowaniu w naprawie pojazdu powódki zamienników części oryginalnych, co będzie skutkowało doprowadzeniem samochodu do stanu sprzed szkody. Jak wynikało z wyliczeń biegłego, tak ustalona wartość naprawy w kwocie 7.850,88 złotych jest znacznie niższa, aniżeli wartość pojazdu w dacie zdarzenia (10.600 złotych), zatem nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że szkoda miałaby zostać rozliczona jako całkowita. Powoływanie się przez skarżącego na tę zasadę likwidacji szkody, w sytuacji poczynienia w poprzednich sprawach przez Sąd odmiennych ustaleń w tym zakresie, przesądza o bezzasadności zarzutów apelującego tym bardziej, że jak słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, sam pozwany na etapie likwidacji szkody ustalał jedynie wartość wyjściową pojazdu i koszt jego naprawy, nie dokonując nawet wyceny pozostałości. Niewątpliwie w ocenie Sądu Okręgowego świadczy to o tym, że także sam skarżący akceptował zasadę rozliczenia szkody jako szkody częściowej, wbrew jego stanowisku prezentowanemu w apelacji.

Mając na uwadze powyższe apelacja jako bezzasadna, podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego postanowiono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Na koszty te złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 300 złotych, których wysokość ustalono w oparciu o § 6 pkt 3 i § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., nr 490 tekst jednolity).