Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marcin Wojciechowski

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 4 sierpnia 2014r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. K. prawo do emerytury od dnia (...) 2014 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy J. K. kwotę 120(sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 6144/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 sierpnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. K. prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej wnioskodawca odwołał się pismem z dnia 25 sierpnia 2014 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, iż przez 30 lat pracował w (...) jako monter konstrukcji stalowych, w 2000 roku otrzymał prawo do zasiłku przedemerytalnego po zaliczeniu 25 lat pracy do pracy w warunkach szczególnych.

ZUS w odpowiedzi na odwołanie z dnia 11 września 2014 roku wnosił o oddalenie odwołania.

Pismem z dnia 8 października 2014 roku wnioskodawca uzupełnił odwołanie i rozszerzył argumentację.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

J. K. urodzony w dniu (...), złożył w dniu 24 lipca 2014 roku wniosek o emeryturę.

- okoliczność bezsporna -

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

- okoliczności bezsporne –

J. K. był zatrudniony w okresie od 5 maja 1975 roku do 31 lipca 2000 roku stale w i pełnym wymiarze czasu pracy w (...) na wydziale (...) na stanowiskach:

- ślusarz w okresach 05.05.1975r . – 03.06.1979r. i 01.04.2000r. – 31.07.2000r.

- brygadzista - ślusarz w okresie 04.06.1979r. – 31.03.2000r.

Stanowisko brygadzista – ślusarz dotyczyło pracowników sprawujących nadzór techniczny i jednocześnie wykonujących czynności ślusarza.

Wnioskodawca w powyższych okresach wykonywał prace polegające na składaniu szczepianiu, spawaniu, szlifowaniu, wierceniu poszczególnych elementów. Praca ta odbywała się w dużym zapyleniu, zadymieniu i hałasie oraz na wysokościach.

Dział w którym był zatrudniony wnioskodawca produkował przenośniki, stacje zwrotne, taśmociągi i inne urządzenia dla (...) B., T. i kontrahentów zagranicznych. Wykonywano również obudowy osłony górniczej dla kopalń węgla kamiennego na Śląsku oraz skipy i klatki do wind.

Montaż elementów w dziale wnioskodawcy polegał na ich wstępnym spawaniu przy pomocy spawarek z elektrodami elektrycznymi. Przed spawaniem elementy były przygotowywane szlifierkami pneumatycznymi. Po spawaniu wstępnym spawanie zasadnicze wykonywali spawacze. Następnie ślusarze szlifowali spawy szlifierkami.

Łączenie klatek wykonywano nitami. Otwory od nitów robiono wiertarkami pneumatycznymi, następnie podgrzewano nity palnikami i wykonywano łączenie.

Palnikami cięto także blachy.

Na jednej hali pracowali ślusarze, spawacze i malarze.

Wnioskodawca pobierał dodatek za pracę w warunkach szczególnych.

Na swoim stanowisku pracy wnioskodawca posługiwał się technikami:

⚫

spawalniczymi: gazową – acetylenowo – tlenową i elektryczną;

⚫

ślusarskimi: szlifierką z użyciem szlifierek pneumatycznych oraz obsługą innych narzędzi i napędzie pneumatycznym – młotów, wiertarek, nitownic.

Stanowisko pracy wnioskodawcy usytuowane było w ciągu technologicznym, w linii produkcyjnej w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawaczy.

Przy stosowaniu techniki spawalniczej wnioskodawca był narażony na bezpośrednią emisję czynników szkodliwych dla zdrowia, będącą wynikiem procesów spawalniczych, jak:

⚫

dymy spawalnicze – zawierające tlenki żelaza;

⚫

zapylenia – pyłami metali i ich związków;

⚫

promieniowanie łuku elektrycznego – przy spawaniu elektrycznym;

⚫

nadmierny hałas;

⚫

podwyższona temperatura środowiska pracy.

Do 1985 roku w (...) przy spawaniu elektrycznym stosowane były elektrody w otulinie rutylowej i zasadowej, które były źródłem emisji szkodliwych ( trujących ) gazów spawalniczych.

Przy stosowaniu technik ślusarskich wnioskodawca był narażony na bezpośrednią emisję czynników szkodliwych dla zdrowia jak:

⚫

zapylenie;

⚫

nadmierny hałas;

⚫

drgania mechaniczne przekazywane przez szlifierki pneumatyczne, młoty pneumatyczne i inne narzędzia o napędzie pneumatycznym;

⚫

podwyższona temperatura środowiska pracy.

Podczas prac ślusarskich na wnioskodawca narażony był także na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia emitowanych przez stanowiska spawalnicze położone w tym samym pomieszczeniu obok stanowisk ślusarskich, a były to:

⚫

dymy spawalnicze – zawierające tlenki żelaza;

⚫

zapylenia – pyłami metali i ich związków;

⚫

nadmierny hałas;

⚫

podwyższona temperatura środowiska pracy;

⚫

gazy toksyczne.

- dowód: zeznania świadka J. A. – rozprawa z dnia 14.01.2015r – 00.12-00.23;

zeznania świadka M. H. – rozprawa z dnia 14.01.2015r – 00.23-00.33;

opinia biegłego z zakresu BHP J. C. – k.37- 104

Wnioskodawca w okresie zatrudnienia w (...) w P. w okresie od 5 maja 1975 roku do 31 lipca 2000 roku na wydziale (...), w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku – ślusarz, brygadzista - ślusarz wykonywał stale:

prace spawalnicze – w szczególnych warunkach przy pracach określonych w wykazie A: dział XIV Prace różne, pozycja 12 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz.U. z 18.02.1983r nr 8. Poz. 43 ze zm. )

prace ślusarskie - w szczególnych warunkach przy pracach określonych w wykazie A: dział III W hutnictwie i przemyśle metalowym. Prace różne w hutnictwie i przemyśle metalowym, pozycja 78 i pozycja 79 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz.U. z 18.02.1983r nr 8. Poz. 43 ze zm. ).

Ponadto w okresie od 4 czerwca 1079 roku do 1 kwietnia 2000 roku wnioskodawca wykonywał równolegle prace dozoru technicznego na oddziale, w którym jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A wyżej wskazanego rozporządzenia i są one określone jako prace w warunkach szczególnych tego wykazu dział XIV Prace różne, pozycja 24 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz.U. z 18.02.1983r nr 8. Poz. 43 ze zm. )

- dowód: opinia biegłego z zakresu BHP J. C. – k.37- 104

Przy zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych wnioskodawcy okresu zatrudnienia od 5 maja 1975 roku do 31 lipca 2000 roku, staż pracy wnioskodawcy w takich warunkach wynosi ponad 15 lat.

- okoliczność bezsporna -

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy, w brzemieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami ograniczał się do faktu, czy wnioskodawca ma 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach (spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) 2014 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w okresie od 5 maja 1975 roku do 31 lipca 2000 roku w (...) w P. na stanowiskach ślusarz i brygadzista – ślusarz.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie Sąd oparł się na zeznaniach świadków J. A. i M. H.. Zeznania te zasługują na wiarę, gdyż są spójne, logiczne i korespondują z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie, w tym dokumentami znajdującymi w aktach osobowych wnioskodawcy.

Podkreślić przy należy, iż organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie wiarygodności wskazanych wyżej dowodów.

Za szczególnie istotny należało uznać dowód z opinii biegłego z zakresu BHP J. C., który w sporządzonej opinii dokonał szczegółowego opisu stanowiska pracy wnioskodawcy, wykonywanych przez niego czynności i związanego z tym narażenia na czynniki szkodliwe do zdrowia. Biegły odniósł powyższe czynności wnioskodawcy do katalogu stanowisk pracy zawartym w wykazie A: Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz.U. z 18.02.1983r nr 8. Poz. 43 ze zm. ) i wskazał, iż zakres pracy wnioskodawcy wykonywanej stale i pełnym wymiarze czasu pracy mieści się w granicach zawartych w opisach stanowisk ujętych w wykazie A: dział XIV Prace różne, pozycja 12 – prace spawalnicze, dział III W hutnictwie i przemyśle metalowym. Prace różne w hutnictwie i przemyśle metalowym, pozycja 78 i pozycja 79 – prace ślusarskie i dział XIV Prace różne, pozycja 24 - prace dozoru technicznego na oddziale, w którym jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A

Odnosząc się do powyższej opinii wnioskodawca zgodził się z wnioskami biegłego w całości, organ rentowy podniósł zaś zastrzeżenia, które nie mogły znaleźć uznania Sądu.

Stanowisko ZUS oparte jest jedynie na świadectwie pracy wystawionym przez byłego pracodawcę nie odnosi się zaś w żaden sposób do opisu czynności wykonywanych rzeczywiście przez J. K. i narażenia go w związku z tym na czynniki szkodliwe.

Biegły w sposób bardzo szczegółowy opisał poszczególne czynności wykonywane przez wnioskodawcę na jego stanowisku pracy i związane z tym czynnościami bezpośrednie narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia. Wnioski biegłego są jasne, zupełne, logiczne i w sposób nie budzący wątpliwości Sądu odpowiadają na zadane pytania. Dlatego też należało uznać zarzuty ZUS za próbę polemiki z niekorzystnymi dla strony ustaleniami i wnioskami biegłego.

W świetle zebranego materiału dowodowego, należało zatem uznać, że w spornych okresach wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 5 maja 1975 roku do 31 lipca 2000 roku prace:

prace spawalnicze – w szczególnych warunkach przy pracach określonych w wykazie A: dział XIV Prace różne, pozycja 12 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz.U. z 18.02.1983r nr 8. Poz. 43 ze zm. )

prace ślusarskie - w szczególnych warunkach przy pracach określonych w wykazie A: dział III W hutnictwie i przemyśle metalowym. Prace różne w hutnictwie i przemyśle metalowym, pozycja 78 i pozycja 79 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz.U. z 18.02.1983r nr 8. Poz. 43 ze zm. ).

Ponadto w okresie od 4 czerwca 1079 roku do 1 kwietnia 2000 roku wnioskodawca wykonywał równolegle prace dozoru technicznego na oddziale, w którym jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A wyżej wskazanego rozporządzenia i są one określone jako prace w warunkach szczególnych tego wykazu dział XIV Prace różne, pozycja 24 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz.U. z 18.02.1983r nr 8. Poz. 43 ze zm. )

W tym zakresie podnieść należy, iż zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Za taką pracę został uznany w wykazie A dozór techniczny nad pracami na oddziale, w którym jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A wyżej wskazanego rozporządzenia.

Należy wskazać, iż wnioskodawca wykonując czynności związane z powyższym dozorem jednocześnie wykonywał czynności ślusarza.

Biorąc pod uwagę materiał dowodowy zebrany w niniejszej sprawie nie było zatem przeszkód, aby okres zatrudnienia od 5 maja 1975 roku do 31 lipca 2000 roku zaliczyć do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Przy zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych spornego okresu zatrudnienia, staż pracy wnioskodawcy w takich warunkach wynosi ponad 15 lat. W związku z tym stwierdzić należało, że wnioskodawca spełnia wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.