Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: sekr. sądowy Monika Bąk - Rokicka

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 r. w Warszawie

sprawy J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o przeliczenie wysokości emerytury

na skutek odwołania J. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 20 lipca 2015 roku, znak: ENS/6/(...)

- oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 1345/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 lipca 2015 r. znak: ENS/6/(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. , odmówił J. B. prawa do przeliczenia przysługującej mu emerytury. W uzasadnieniu, organ rentowy wskazał, że przeliczenie średniego dalszego trwania życia na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r, poz. 748 z późn. zm.) obowiązuje od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Z uwagi na fakt, że ubezpieczony osiągnie powszechny wiek emerytalny dopiero w dniu 23 października 2018r. obecnie nie przysługuje mu prawo do przeliczenia świadczenia emerytalnego, uzyskanego w niższym wieku emerytalnym. Na tej podstawie organ rentowy stwierdził, że wydana decyzja jest prawnie oraz faktycznie uzasadniona (decyzja z dnia 20 lipca 2015 r., znak: ENS/6/(...) k. 215, tom III a.r.).

W dniu 24 sierpnia 2015 r. J. B. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 lipca 2015 r., znak: ENS/6/(...), domagając się jej zmiany w całości poprzez przyznanie na jego rzecz prawa do przeliczenia przysługującego mu świadczenia emerytalnego. Zaskarżonej decyzji odwołujący zarzucił naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. uznanie, że nie przysługuje mu prawo do przeliczenia emerytury oraz przeliczenia średniego dalszego trwania życia z uwagi na brak osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Odwołujący zarzucił także organowi rentowemu dokonanie arbitralnej i subiektywnej oceny materiału dowodowego z pominięciem słusznego interesu ubezpieczonego. W uzasadnieniu swego stanowiska, odwołujący wskazał, że przy ustalaniu wysokości emerytury ważny jest wiek, w którym ubezpieczony przechodzi na emeryturę. Od tego wieku zależy wartość średniego dalszego trwania życia, która jest uwzględniana we wzorze jej obliczenia. Wobec powyższego, im później ubezpieczony przechodzi na emeryturę, tym niższą wartość średniego dalszego trwania życia organ rentowy uwzględni przy jej obliczeniu. Z tego względu skarżący może liczyć na wyższą kwotę świadczenia w przypadku ustalenia średniego dalszego trwania życia od dnia ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury. Jednocześnie po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, skarżący uprawniony jest do złożenia ponownie wniosku o ustalenie prawa do emerytury i w tym wypadku, emerytura powinna być obliczona na podstawie średniego dalszego trwania życia od osiągnięcia wieku emerytalnego. Zdaniem odwołującego, przepis art. 26 ust. 1 powołanej ustawy wskazuje wprost, iż średnie dalsze trwanie życia oblicza się w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Mając powyższe na uwadze, odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do przeliczenia należnego mu świadczenia emerytalnego (odwołanie z dnia 24 sierpnia 2015 r. k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 09 września 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że decyzją z dnia 20 maja 2015 r. przyznał odwołującemu prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od dnia 23 kwietnia 2012 r., tj. od daty określonej w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30 lipca 2013 r. W dniu 13 lipca 2015 r. odwołujący złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia z uwzględnieniem tablic życia, jeżeli jest to korzystniejsze. Organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 05 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 552) w ustawie zostały wprowadzone następujące zmiany, tj. art. 26 ust. 5 i 6 otrzymał następujące brzmienie: „Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 01 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6”, „Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3”. Stosownie zaś do treści art. 2 ust. 1 cytowanej ustawy, wysokość emerytury przysługującej w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy na podstawi art. 24 oraz art. 27, obliczonej z zastosowaniem art. 26 ustawy, o której mowa w art. 1 ustala się ponownie z zastosowaniem przepisów, o których mowa w art. 1 pkt. 1 i 4 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą – na wniosek osoby uprawnionej. Organ rentowy zaznaczył, że w dacie ustalenia odwołującemu prawa do emerytury, tj. w dniu 23 kwietnia 2012 r. obowiązywał komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, która to tablica przewiduje wskaźnik, wynoszący 254,8%. Dodał, że taki właśnie wskaźnik, został przyjęty do ustalenia wysokości świadczenia przysługującego J. B.. Na tej podstawie organ rentowy stwierdził, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu (odpowiedź na odwołanie z dnia 09 września 2015 r. k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. B., urodził się w dniu (...) Prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w warunkach szczególnych zostało mu przyznane wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 30 lipca 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VII U 652/12 od dnia ukończenia 60 roku życia, tj. od dnia 23 kwietnia 2012 r. (odpis wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 30 lipca 2013 r. k. 172, tom III a.r.).

Decyzją z dnia 20 maja 2015 r., znak: ENS/6/(...), wykonując wymieniony wyrok, Zakład Ubezpieczeń Społeczny (...) Oddział w W., przyznał ubezpieczonemu emeryturę i obliczył jej wysokość w trzech wariantach, tj. zgodnie z art. 53, art. 26 oraz w oparciu o art. 183 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. częściowo na podstawie art. 26 (65%) i częściowo na podstawie art. 53 ustawy (35%).

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, wskaźnik właściwy dla osoby w wieku 60 lat wynosi 254, 8 miesięcy.

Obliczając świadczenie na podstawie art. 53 ustawy, organ rentowy przyjął do obliczenia wysokości świadczenia podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia, tj. od 1979 r. do 2000 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru został ustalony w wysokości 104,37%. Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika podstawy wymiaru 104,37% przez kwotę bazową – 2.974,69 zł i wyniosła 3.104,68 zł. Organ rentowy uwzględnił odwołującemu 30 lat, 5 miesięcy i 23 dni okresów składkowych oraz 3 lata, 3 miesiące i 11 dni okresów nieskładkowych. Zgodnie z regułą określoną w art. 53 organ rentowy do okresów składkowych zastosował przelicznik 1,3%, zaś do okresów nieskładkowych przelicznik 0,7%. Wysokość świadczenia obliczona według art. 53 wyniosła 2.012,31 zł i ustalono ją w następujący sposób: 24% 2.974,69 (kwota bazowa)= 713,93 zł, (365 m-cy x 1,3%)/ 12 x 3.104,68 zł (podstawa wymiaru) = 1.227,59 zł, (39 m-cy x 0,7%)/ 12 x 3.104,68 (podstawa wymiaru) = 2.012,31 zł.

Następnie organ rentowy wyliczył wysokość emerytury na podstawie art. 26. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. W przypadku ubezpieczonego kwota składki zaewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 20.766,69 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 533.918,04 zł, natomiast średnie dalsze trwanie życia wyniosło 254,80 miesięcy. Wyliczona kwota emerytury wyniosła zatem 2.176,94 zł tj. (20.766,69 zł + 533.918,04 zł) / 254,80 = 2.176,94 zł.

Trzeci wariant wysokości świadczenia ZUS obliczył według art. 183. Wobec osiągnięcia przez odwołującego wieku uprawniającego do emerytury w 2012 r. wysokość emerytury wyniosła: 35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 704,31 zł oraz 65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej – 1.415,01 zł. Zatem wysokość emerytury ustalonej sposobem mieszanym wyniosła 2.119,32 zł.

Wobec powyższego organ rentowy wypłacał emeryturę ustaloną na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, jako świadczenie korzystniejsze (decyzja z dnia 20 lipca 2015r., znak: ENS/6/(...), k. 199, tom III a.r.).

W dniu 13 lipca 2015 r. J. B. złożył wniosek o przeliczenie świadczenia z uwzględnieniem tablic życia, jeżeli jest to korzystniejsze. W rozpoznaniu powyższego wniosku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., decyzją z dnia 20 lipca 2015 r., znak: ENS/6/(...), odmówił J. B. prawa do przeliczenia przysługującej mu emerytury. W uzasadnieniu, organ rentowy wskazał, że przeliczenie średniego dalszego trwania życia na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) obowiązuje od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Z uwagi na fakt, że ubezpieczony osiągnie powszechny wiek emerytalny dopiero w dniu 23 października 2018 r. obecnie nie przysługuje mu prawo do przeliczenia świadczenia emerytalnego, uzyskanego w niższym wieku emerytalnym. Na tej podstawie organ rentowy stwierdził, że wydana decyzja jest prawnie oraz faktycznie uzasadniona (wniosek z dnia 13 lipca 2015 r. k. 211, decyzja z dnia 20 lipca 2015 r., znak: ENS/6/(...), k. 199, tom III a.r.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, J. B. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 24 sierpnia 2015 r. k. 2 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawnie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak również w aktach organu rentowego. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Sąd oddalił także wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania ubezpieczonego, albowiem stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny, a strony różniły się wyłącznie, co do oceny prawnej przepisów prawa materialnego mających zastosowanie w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 20 lipca 2015 r., znak: ENS/6/(...) jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) postawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 6 na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Ponadto zgodnie z art. 183 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r. z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobierali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem OFE, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2013, wynosi:

1.  35 % emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2.  65 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Według treści art. 53 ust. 1-2 emerytura wynosi:

1.  24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2.  po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3.  po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt. 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Zgodnie z treścią art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach, zaś średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawało ustalenie wysokości emerytury w najkorzystniejszym wariancie, w szczególności kwestia zastosowanego przez organ rentowy wskaźnika średniego dalszego trwania życia, określanego zgodnie z Komunikatem Prezesa GUS w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn.

W ocenie Sądu, zaskarżona decyzja organu rentowego jest prawidłowa.

W niniejszej sprawie, organ rentowy, w wykonaniu wyroku tutejszego Sądu, decyzją z dnia 20 maja 2015 r. przyznał ubezpieczonemu emeryturę i obliczył jej wysokość w trzech wariantach, uznając za najkorzystniejsze obliczenie wysokości świadczenia zgodnie z art. 26. Należy także zaznaczyć, że w przypadku osób, dla których ustalany jest kapitał początkowy, wysokość emerytury uzależniona jest od kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne ewidencjonowanych od dnia 01 stycznia 1999 r. na koncie ubezpieczonego. W myśl art. 26 w związku z art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS sumę tych dwóch kwot dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę osoby, dla której ustalana jest emerytura. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach, zaś średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Odwołujący w dniu przejścia na emeryturę tj. w dniu 23 kwietnia 2012 r. ukończył 60 lat. Jak już wspomniano tablice średniego dalszego trwania życia są ogłaszane corocznie, do dnia 31 marca, w formie komunikatu Prezesa GUS. Zgodnie zatem z Komunikatem Prezesa GUS z dnia 23 marca 2012 roku w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (M.P. z dnia 30 marca 2012 r.) wskaźnik właściwy dla osoby w wieku 60 lat wynosi 254, 8 miesięcy. Należy stanowczo w tym miejscu zaznaczyć, iż nie ma podstawy prawnej aby w tej sytuacji zastosować inny wskaźnik średniego dalszego trwania życia, albowiem organ rentowy jest zobowiązany uwzględnić wskaźnik aktualny w dacie przejścia ubezpieczonego na emeryturę. Jest to uzasadnione faktem, że średni czas trwania życia kobiet i mężczyzn stale się wydłuża. W tym zakresie, organ rentowy przyjmuje średnie dalsze trwanie życia, posługując się danymi ogłoszonymi przez Prezesa GUS, a więc ten element decydujący o wysokości świadczenia nie może być skutecznie zakwestionowany przez świadczeniobiorcę.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że organ rentowy przy obliczaniu emerytury należnej odwołującemu uwzględnił prawidłowy wskaźnik średniego dalszego życia. Zarówno kapitał początkowy, jak też wskazana przez ZUS kwota należnej odwołującemu emerytury zostały obliczone prawidłowo, zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. oddalił odwołanie J. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 lipca 2015 r., znak: ENS/6/(...), nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

ZARZĄDZENIE

(...)