Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2016 r. w Lublinie

sprawy A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej

na skutek apelacji A. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 11 sierpnia 2015 r. sygn. akt VII U 2235/14

oddala apelację.

Bożenna Rolińska Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Barbara Hejwowska

III AUa 990/15

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 12 września 2014 roku stwierdził, że z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności A. B. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 1 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2012 roku, od 1 marca 2013 roku do 19 lutego 2014 roku oraz od 3 marca 2014 roku do nadal.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Lublinie wniosła A. B. domagając się jej częściowej zmiany i ustalenia, że podlegała ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 marca 2014 roku do nadal. Wskazała, że dokumenty zgłoszeniowe złożyła dopiero w dniu 3 marca 2014 roku, gdyż 1 marca przypadał w tym roku w sobotę. Dzień 3 marca 2014 roku był więc pierwszy dniem roboczym w którym mogła dokonać zgłoszenia do ubezpieczenia.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2015 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że A. B. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą – sklep z upominkami od grudnia 2010 roku. Z tego tytułu podlegała ubezpieczeniem społecznym od dnia 1 grudnia 2010 roku tj. emerytalnemu, rentowemu wypadkowemu i dobrowolnemu chorobowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. W tym czasie od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 28 lutego 2013 roku wnioskodawczyni zgłosiła zawieszenie działalności gospodarczej. W tym czasie dokonała wyrejestrowania ze wszystkich ubezpieczeń społecznych, w tym również z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ponownego zgłoszenia do wszystkich ubezpieczeń dokonała od dnia 1 marca 2013 roku. Kolejnego wyrejestrowania z ubezpieczenia chorobowego dokonała skarżąca z dniem 20 lutego 2014 roku. Dodatkowo za luty 2014 roku wnioskodawczyni uiściła składkę z opóźnieniem (wpłata 28 maja 2014 roku). W okresie od dnia 28 stycznia 2014 roku do 11 lutego 2014 roku skarżąca przebywała na zwolnieniu lekarskim z tytułu opieki nad dzieckiem.

W dniu 3 marca 2014 roku wpłynęło ponowne zgłoszenie skarżącej do dobrowolnego ubezpieczenia społecznego. Zostało ono złożone drogą elektroniczną, ze wskazaniem daty objęcia ubezpieczeniem od 1 marca 2014 roku.

W tym stanie rzeczy została wydana zaskarżona decyzja z dnia 12 września 2014 roku, w której Zakład ustalił, iż wnioskodawczyni podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 1 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2012 roku, od 1 marca 2013 roku do 11 lutego 2014 roku (w decyzji wpisano z błędem pisarskim – do 11 marca 2014 roku) oraz od 3 marca 2014 roku do nadal.

W dniu 25 września 2014 roku A. B. złożyła wniosek o przywrócenie terminu płatności dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wynikającego z deklaracji za luty 2014 roku oraz o przywrócenie ciągłości podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

W dniu 1 października 2014 roku została wyrażona zgoda na opłacenie po terminie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za luty 2014 roku. W związku z tym decyzją z dnia 1 października 2014 roku uchylono w całości decyzję z dnia 12 września 2014 roku i stwierdzono, że A. B. podlega z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 1 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2012 roku, od 1 marca 2013 roku do 19 lutego 2014 roku (tj. do daty wyrejestrowania) oraz od 3 marca 2014 roku.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie zeznań wnioskodawczyni oraz dokumentacji zgromadzonej w jej aktach ubezpieczeniowych. Stan faktyczny co do zasady nie był sporny pomiędzy stronami. Strony nie kwestionowały żadnej z podniesionych wyżej okoliczności, a spór pomiędzy nimi sprowadzał się do przekonania wnioskodawczyni, iż winna podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 marca 2014 roku pomimo złożenia deklaracji – zgłoszenia do tego ubezpieczenia w dniu 3 marca 2014 roku.

Sąd Okręgowy orzekł, że zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 14 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2015.121 j.t.), co do zasady objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.

Art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy stanowi, że płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie.

Wykładnia językowa art. 14 ust. 1 powołanej ustawy stosowana wprost nakazuje przyjąć, że warunkiem objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym jest złożenie stosownego wniosku. Zakład nie ma możliwości również objąć ubezpieczeniem dobrowolnym przez datą złożenia wniosku – takie ograniczenie wynika wprost z przepisu.

W orzecznictwie prezentowany jest pogląd, że przy rozstrzyganiu o okresie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu, należy mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy, a złożenie wniosku o objęcie ubezpieczeniem społecznym nie jest warunkiem nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego, jeżeli wola podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej została ujawniona w sposób wyraźny, a powstanie ubezpieczenia ma oparcie w obowiązującym prawie (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 3 lutego 1989 r., II URN 299/99, niepubl.; 16 sierpnia 2005 r., I UK 376/04, OSNP 2006, nr 11-12, poz. 195; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 listopada 2000 r., III AUa 774/00, OSA 2001, Nr 2, poz. 5; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2012 r., III AUa 1786/11, LEX nr 1163527).

Jednakże w niniejszej sprawie wnioskodawczyni w dniu 20 lutego 2014 roku, tj. kilkanaście dni wcześniej dokonała wyrejestrowania z ubezpieczenia chorobowego. Składkę za luty opłaciła dopiero 28 maja 2014 roku. Zaś w dniu 3 marca 2014 roku złożyła deklarację ponownego przystąpienia do tego ubezpieczenia. W tej sytuacji należy nie można przyjąć z całkowitą pewnością, iż zamiarem jej było kontynuowanie tego ubezpieczenia w sposób nieprzerwany.

Mając na uwadze wyżej zaprezentowaną argumentację w ocenie Sądu należy przyjąć, że w niniejszej sprawie nie doszło do dorozumianego zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego A. B. od 1 marca 2014 roku.

Od tego wyroku apelację wniosła wnioskodawczyni A. B. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucała naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art.14 ust.1 w związku z art.123 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art.57 § 4 kpa poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że złożenie przez ubezpieczonego wniosku o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym ze wskazaniem we wniosku dnia będącego dniem wolnym od pracy następującym bezpośrednio po tymże dniu wolnym od pracy nie wywołuje skutku w postaci objęcia ubezpieczeniem od dnia wskazanego w tymże wniosku.

Wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości oraz poprzedzającej go decyzji i ustalenie że ubezpieczona A. B. podlegała ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 marca 2014 roku oraz rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest całkowicie pozbawiona podstaw i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanego naruszenia prawa materialnego. Wbrew zarzutom apelacji przepis art.14 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2015.121 j.t.), wyraźnie określa, że objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, a jedyny wyjątek od tej zasady przewiduje ust.1a przepisu stanowiący, że objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4 to znaczy w ciągu 7 dni od powstania tytułu ubezpieczenia. Bezsporne jest, że wniosek wnioskodawczyni wpłynął do organu rentowego w dniu 3 marca 2014 roku, a zatem od tego dnia istnieje podstawa do objęcia jej ubezpieczeniem chorobowym dobrowolnym.

Bezzasadny jest zarzut naruszenia art.57 § 4 kpa, który zdaniem apelującego ma zastosowanie w sprawie z mocy art.123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Należy przypomnieć pełnomocnikowi wnioskodawczyni treść tego przepisu „ jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni”. Nie ulega wątpliwości, że przepis ten stosuje się przy ustalaniu, czy termin do złożenia pisma został zachowany, a więc nie ma on zastosowania w sprawie niniejszej, gdzie przedmiotem sporu jest to, czy można uznać, że wnioskodawczyni może skorzystać z możliwość objęcia ubezpieczeniem od daty wskazanej we wniosku, czy też od daty wpływu wniosku do organu rentowego. Wnioskodawczyni miała wszakże możliwość zgłoszenia wniosku przed dniem 1 marca 2014 roku z wskazaniem daty początkowej ubezpieczenia na dzień 1 marca , skoro tego nie uczyniła, dniem objęcia ubezpieczeniem dobrowolnym pozostaje dzień złożenia tego wniosku.

Wprawdzie okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, ale na marginesie należy zauważyć błąd pełnomocnika wnioskodawczyni przy kwalifikowaniu jako dzień wolny do pracy soboty 1 marca 2014 roku. Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy(tekst jednolity Dz.U.2015, poz.90 ) w art. 1 enumeratywnie wymienia dni wolne od pracy, którymi są:

a) 1 stycznia - Nowy Rok,

b) 6 stycznia - Święto Trzech Króli,

c) pierwszy dzień Wielkiej Nocy,

d) drugi dzień Wielkiej Nocy,

e) 1 maja - Święto Państwowe,

f) 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja,

g) pierwszy dzień Zielonych Świątek,

h) dzień Bożego Ciała,

i) 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,

j) 1 listopada - Wszystkich Świętych,

k) 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości,

l) 25 grudnia - pierwszy dzień Bożego Narodzenia,

m) 26 grudnia - drugi dzień Bożego Narodzenia oraz niedziele. Jak wynika z powyższego zestawienia, sobota nie jest dniem wolnym od pracy ustawowo, a zatem całkowicie pozbawiony podstaw jest argument, jakoby wnioskodawczyni nie mogła w tym dniu złożyć przedmiotowego wniosku. Fakt, że jej biuro obsługi rachunkowe nie prowadzi działalności w soboty, nie oznacza, że nie istniała możliwość złożenia wniosku również tym dniu, chociażby za pośrednictwem tradycyjnej poczty lub też przy pomocy przekazu elektronicznego.

Z tych względów a jako bezzasadna podlega oddaleniu i Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 KPC orzekł, jak w sentencji.