Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Cyrkot

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 23 czerwca 2015 r.

znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 830/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 czerwca 2015 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy J. M. prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca udowodnił jedynie 13 lat 11 miesięcy i 22 dni pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wobec wymaganych 15 lat. Zakład podał, iż nie zaliczył do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach pracy wnioskodawcy w (...) w L. od 25 maja 1977 r. do 31 lipca 1983 r., ponieważ stanowisko pracy nie zostało określone ściśle wg wykazu, działu, pozycji i punktu obowiązujących przepisów branżowych.

Od ww. decyzji odwołanie złożył wnioskodawca, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu podniósł, iż posiada wymagany okres pracy w szczególnych warunkach, albowiem w okresie od 1 sierpnia 1983 r. do 31 grudnia 1998 r. pracował stale jako spawacz –do 31 marca 1994 r. w (...) Spółka z o.o. w L., a następnie w Zakładzie (...) Spółka z o.o. w upadłości w L.. Posiada nadto ogólny niezbędny do nabycia uprawnień emerytalnych okres zatrudnienia oraz wymagany wiek. Podał też, iż stanowisko spawacza zostało określone w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze –wykaz A dział XIV pkt 12 jako praca w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 13 stycznia 2016 r. wnioskodawca -działający przez pełnomocnika- wskazywał dodatkowo, iż w szczególnych warunkach jako spawacz pracował także od 1 lipca 1982 r. do 1 sierpnia 1983 r.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca J. M. urodził się dnia (...) Wiek 60 lat wnioskodawca ukończył z dniem (...)

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił 25 lat ogólnego stażu pracy, w tym: 22 lata, 2 miesiące i 9 dni okresów składkowych; 1 rok, 5 miesięcy i 23 dni okresów nieskładkowych oraz 3 lata 9 miesięcy i 12 dni okresów uzupełniających pracy w gospodarstwie rolnym. Wnioskodawca nie jest członkiem OFE. Nie odbywał zasadniczej służby wojskowej.

Dnia 9 stycznia 2015 r. J. M. złożył pierwszy wniosek o przyznanie emerytury, który załatwiony został decyzją odmowną z dnia 22 stycznia 2015 r. Powodem odmowy przyznania świadczenia było niespełnienie wieku emerytalnego 60 lat, nieudowodnienie wymaganego ogólnego stażu 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz nieudowodnienie wymaganego stażu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Odwołanie wnioskodawcy od ww. decyzji wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 30 marca 2015 r. zostało oddalone. Jednocześnie Sąd przekazał organowi rentowemu wniosek ubezpieczonego złożony na rozprawie w dniu 30 marca 2015 r. o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych i zaliczenie do ogólnego stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 1 czerwca 1973 r.

W wyniku rozpoznania ponownego wniosku ubezpieczonego ZUS Oddział w L. w dniu 23 czerwca 2015 r. wydał decyzją odmawiającą wnioskodawcy prawa do emerytury, zaskarżoną w niniejszej sprawie.

/bezsporne, nadto akta emerytalne ZUS/

W okresie od 25 maja 1977 r. do 31 marca 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w L. (które w 1993 r. przekształciło się w spółkę w (...) Sp. z o.o.). Początkowo wnioskodawcy powierzono stanowisko robotnika budowlanego.

W dniu 17 grudnia 1982 r. wnioskodawca ukończył podstawowy kurs spawania gazowego. Po ukończeniu ww. kursu, wnioskodawca od 1 sierpnia 1983 r. otrzymał angaż spawacza, na którym to stanowisku pracował do końca zatrudnienia w ww. spółce, tj. do 31 marca 1994 r. W okresie od 14 listopada 1991 r. do 31 marca 1994 r. wnioskodawca był niezdolny do pracy z powodu choroby przez 230 dni.

Po ustaniu zatrudnienia w spółce (...) Sp. z o.o. ubezpieczony kontynuował zatrudnienie w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w L. na stanowisku spawacza w okresie od 1 kwietnia 1994 r. do 31 stycznia 2000 r. W czasie zatrudnienia w ww. spółce ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby łącznie przez 455 dni, z tym że do dnia 31 grudnia 1998 r. nieobecności te stanowiły 305 dni.

Spółka (...) Sp. z o.o. w L. w dniu 15 stycznia 1996 r. wystawiła wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych, wskazując, że w okresie od 25 maja 1977 r. do 31 lipca 1983 r. wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku robotnika budowlanego, a od 1 sierpnia 1983 r. do 31 marca 1994 r. –pracę na stanowisku spawacza. W ww. świadectwie pracodawca wskazał, iż ww. prace określone są w wykazie A w dziale V poz. 4 pkt 2 i w dziale XIV poz. 12 pkt 8 załącznika nr 1 do zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MHiPM Nr 1-3, poz. 1).

Świadectwo pracy w szczególnych warunkach wystawił ubezpieczonemu również drugi pracodawca – spółka (...), wskazując, iż wnioskodawca w okresie od 1 kwietnia 1994 r. do 31 grudnia 1999 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza, wymienionym w dziale XIV poz. 12 pkt 8 załącznika nr 1 do zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MHiPM Nr 1-3, poz. 1).

Dowód: w aktach rentowych ZUS: świadectwa pracy – k. 15, 31, świadectwa pracy w

szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze k. 21, 35,

zaświadczenie o okresach nieskładkowych przypadających po 14.11.1991 r. k.

27-29, zaświadczenie k. 33

akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o.

w L. –umowa o pracę, angaże

Sąd zważył:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Obowiązująca od 1 stycznia 1999 r. ustawa o emeryturach i rentach z FUS przewiduje różne podstawy nabycia prawa do emerytury, uzależniając je od daty urodzenia ubezpieczonego. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. –jak wnioskodawca– generalnie nabywają prawo do emerytury powszechnej w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, który został określony w art. 24 tej ustawy. W przypadku mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 r. wiek ten wynosi co najmniej 67 lat (art. 24 ust. 1b pkt 20). Niewątpliwie zatem wnioskodawca przepisanego wieku nie osiągnął, zatem brak podstaw do przyznania mu emerytury w wieku powszechnym.

Cyt. wyżej ustawa emerytalna dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewiduje jednak dodatkowo możliwość nabycia prawa do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze na podstawie art. 184 tej ustawy. Wobec nieosiągnięcia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego, sporną kwestią pozostawało więc, czy spełnia on warunki do nabycia świadczenia tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat –dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym przepisie, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Wykazanie ogólnego i szczególnego stażu pracy w wymiarze wyższym niż 25 i 15 lat nie mają znaczenia dla ustalenia samego prawa do świadczenia, a jedynie wpływają na jego wysokość.

Jak wynika z akt nin. sprawy, wnioskodawca w dniu(...)ukończył 60 lat, nie przystąpił do OFE oraz posiada wymagany ogólny okres zatrudnienia 25 lat. Sporne w sprawie pozostawało jedynie, czy wnioskodawca ma wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy zakwestionował okres pracy ubezpieczonego od 25 maja 1977 r. do 31 lipca 1983 r. jako okres pracy w szczególnych warunkach, uznając, iż wnioskodawca udowodnił jedynie 13 lat 11 miesięcy i 22 dni pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca w odwołaniu twierdził, że pracując jako spawacz w okresie od 1 sierpnia 1983 r. do 31 grudnia 1998 r. spełnił warunek 15 lat wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach. Na rozprawie w dniu 13 stycznia 2015 r. dodał, iż za okres takiej pracy należy również uznać okres jego pracy od 1 lipca 1982 r. do 1 sierpnia 1983 r., albowiem już wtedy –mimo że formalnie nie miał angażu– pracował w charakterze spawacza.

W ocenie Sądu, w realiach rozpoznawanej sprawy ponad wszelką wątpliwość wnioskodawca nie wykazał na dzień wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r., tj. na dzień 1 stycznia 1999 r., wymaganych 15 lat okresów pracy w warunkach szczególnych. Przekonują o tym w sposób niebudzący wątpliwości dokumenty znajdujące się w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w spółce (...) Sp. z o.o. w L.. Akta te –w ocenie Sądu– prowadzone były rzetelnie i odzwierciedlają rzeczywisty stan faktyczny, zgodnie z którym ubezpieczony od początku zatrudnienia u tego pracodawcy do dnia 31 lipca 1983 r. pracował na stanowisku pracownika budowlanego, a więc na stanowisku, na którym praca nie została zaliczona do prac w warunkach szczególnych bądź szczególnym charakterze, zgodnie z ww. rozporządzeniem z dnia 7 lutego 1983 r. Sam ubezpieczony zresztą na stanowisko takie aplikował, składając podanie w dniu 24 maja 1977 r. Ten stan rzeczy zmienił dopiero fakt odbycia przez wnioskodawcę kursu podstawowego spawania gazowego, który zakończył się egzaminem w dniu 17 grudnia 1982 r. Po tej dacie, a dokładnie w dniu 1 sierpnia 1983 r., ubezpieczony dostał angaż na spawacza. Wiarygodności dokumentów zawartych w aktach osobowych nie podważyły zeznania świadków, z których jeden wprost zeznał, iż akta osobowe pracowników prowadzone były przez ówczesnego pracodawcę rzetelnie i bez błędów. Mając to na uwadze, Sąd nie dał wiary twierdzeniom ubezpieczonego, że na stanowisku spawacza pracował już przed dniem 1 sierpnia 1983 r., w szczególności od dnia 1 lipca 1982 r. Nie potwierdzili tego bowiem w sposób niebudzący wątpliwości przesłuchani na te okoliczności świadkowie. Nie byli oni w stanie określić, jakie dokładnie prace i w jakich okresach wykonywał wnioskodawca, ani też wskazać konkretnie daty rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy na stanowisku spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a tylko taka praca może być uznana za pracę w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze. Zeznania zaś samego wnioskodawcy –z uwagi na osobiste zaangażowanie w proces– nie mogły stanowić wystarczającej podstawy do uznania, że prace spawalnicze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ubezpieczony wykonywał już przed uzyskaniem uprawnień z tego zakresu, tj. przed 17 grudnia 1982 r., jak i po tej dacie, ale przed otrzymaniem angażu z dnia 1 sierpnia 1983 r. Zeznania te zresztą stoją w sprzeczności z dokumentacją pracowniczą zawartą w aktach osobowych. W aktach tych o tym, że ubezpieczony do dnia 31 lipca 1983 r. pracował tylko na stanowisku pracownika budowlanego, a zmiana stanowiska na spawacz nastąpiła dopiero z dniem 1 sierpnia 1983 r., świadczy nie tylko jeden angaż z dnia 5 sierpnia 1983 r., lecz kilka wcześniejszych dokumentów –angaży, w tym dwa otrzymane po nabyciu uprawnień spawalniczych przez ubezpieczonego (z dnia 14 kwietnia 1983 r. i z dnia 9 czerwca 1983 r.), a nadto karty ewidencji personalnej i opinie przełożonych wydawane o wnioskodawcy, w których wprost wskazywana jest data 1 sierpnia 1983 r. jako data rozpoczęcia przez wnioskodawcę pracy na stanowisku spawacza. W takim stanie rzeczy Sąd nie miał wątpliwości przy uznaniu, że ubezpieczony pracę na stanowisku spawacza, a więc na stanowisku zaliczanym do stanowisk pracy w szczególnych warunkach, rozpoczął świadczyć od dnia 1 sierpnia 1983 r. A skoro tak, to zasadnym jest uznanie, że ubezpieczony nie ma wymaganego ustawą stażu 15 lat pracy w szczególnych warunkach, od którego to warunku spełnionego kumulatywnie z pozostałymi przesłankami wymienionym na wstępie niniejszych rozważań zależy jego uprawnienie do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

Na uwagę nie zasługuje przy tym również zarzut odwołania, z którego wynika, że zatrudnienie ubezpieczonego na stanowisku spawacza od 1 sierpnia 1983 r. do 31 grudnia 1998 r. jest wystarczające do uznania spełnienia przez niego warunku wymaganego ustawą stażu 15 lat pracy w szczególnych warunkach bądź szczególnym charakterze. Aktualnie żadnych wątpliwości nie budzi, że warunkiem zaliczenia danej pracy do pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest fakt świadczenia tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Warunku tego nie spełnia pracownik, który pracy nie świadczy, w szczególności z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą. Ubezpieczony zaś w ww. okresie, w którym niewątpliwie był zatrudniony na stanowisku spawacza, był równocześnie nieobecny w pracy z powodu choroby przez co najmniej 535 dni. W takim stanie rzeczy brak było jakichkolwiek podstaw do uznania, iż wnioskodawca wykazał co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Podsumowując powyższe, Sąd uznał, iż wnioskodawca nie spełnił warunków do przyznania mu emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym a stwierdzająca to zaskarżona decyzja organu rentowego była prawidłowa.

Z powyższych względów, Sąd –na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.– odwołanie J. M. oddalił jako oczywiście bezzasadne.