Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Słupsku VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca SSR Grażyna Krywiel - Markiewicz

Protokolant sądowy Agata Jasiul - Markowska

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2015 r. w Słupsku na rozprawie sprawy

z powództwa: J. M.

przeciwko: (...).O.F. z siedzibą w M. (Holandia)

o zapłatę

postanawia:

1.  odrzucić pozew;

2.  zasądzić od powoda J. M. na rzecz pozwanego (...).O.F. z siedzibą w M. (Holandia) kwotę 3 617,00 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 718/13

UZASADNIENIE

Powód wniósł 18 lipca 2013 r. pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty przeciwko (...).O.F. (Holandia).

W uzasadnieniu wskazał, że strony zawarły umowę dotyczącą wytworzenia i dostawy przez powoda produktów (mebli) zgodnie z zamówieniem. Powód wykonał na rzecz pozwanego meble, za co wystawił pozwanemu faktury VAT. Pozwany nie zapłacił powodowi kwoty 13.275,63 EUR. Powód podniósł, że miejscem wykonania zobowiązania jest terytorium Polski, bowiem powód przekazał wykonane przez siebie dzieło firmie przewozowej wynajętej przez pozwanego.

Europejskim nakazem zapłaty Sąd Rejonowy w Słupsku nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę 13.275,63 EUR wraz z odsetkami oraz koszty postępowania.

Pozwany wniósł sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości.

Następnie, w odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego w pierwszej kolejności podniósł zarzut braku jurysdykcji sądu polskiego, a z ostrożności procesowej wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, że umowa dostawy zawarta między stronami postępowania winna zostać zaklasyfikowana jako umowa sprzedaży rzeczy ruchomych. Skoro towary wyprodukowane przez powoda zostały dostarczone do Holandii, to w świetle odnośnych przepisów rozporządzenia nr 44/2001 sąd polski nie posiada jurysdykcji do rozpoznawania przedmiotowej sprawy. Podniósł, że miejscem dostarczenia towarów jest miejsce, w którym doszło do fizycznego przekazania. Jeżeli towar był dostarczany przez niezależnego przewoźnika, fakt przekazania mu towaru przez zbywcę pozostaje nieistotny dla miejsca wykonania zobowiązania.

Postanowieniem z dnia 25.09.2015r. ograniczono rozprawę do rozpoznania zarzutu braku jurysdykcji sądu polskiego.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Strony zawarły w dniu 1 stycznia 2010 r. umowę dostawy, której przedmiotem było wytworzenie, a następnie dostawa produktów – mebli.

bezsporne, nadto : umowa k.44.

Powód wykonywał na zamówienie pozwanego meble, a następnie za pośrednictwem firmy przewozowej wysyłał towar pozwanemu pod wskazany przez niego adres w Holandii.

dowód: faktury VAT, specyfikacje wysyłkowe, listy przewozowe, potwierdzenia wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów z Polski do Holandii k.14 – 22, 29 -39.

W przedmiotowej sprawie, z uwagi na zarzut pozwanego, Sąd zobowiązany był do zbadania jurysdykcji krajowej (art. 1099 § 1 k.p.c.)

Na wstępie wskazać należy, że szczegółowe regulacje dotyczące europejskiego nakazu zapłaty zawiera rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. Zgodnie z art. 16 rozporządzenia pozwany może wnieść do sądu wydania sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty. W sprzeciwie pozwany wskazuje, że kwestionuje roszczenie, bez konieczności precyzowania powodów.

Pozwany nie jest więc zobowiązany do uzasadniania swojego stanowiska ani też wskazywania odpowiednich dowodów. Wymagania, jakie powinien spełnić sprzeciw zostały ograniczone, ponieważ w przeciwnym razie mogłyby powstać problemy prawne na tle zachowania minimalnych wymogów oświadczenia pozwanego sprzeciwiającego się roszczeniu, rozumiane jako warunki dopuszczalności sprzeciwu. Poza tym, wskazanie argumentów faktycznych i prawnych oraz dowód odbywa się przed sądem rozpatrującym sprawę w zwykłym postępowaniu, dlatego wprowadzenie dodatkowych elementów sprzeciwu w przepisach rozporządzenia nie było konieczne. Tym samym, sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty ma niejako charakter anulacyjny, powoduje bowiem, że nakaz zapłaty traci moc, a sąd rozpoznaje sprawę we właściwym dla niej trybie.

Przy ustalaniu jurysdykcji krajowej zastosowanie będzie miało rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, zgodnie z którym osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, może być pozwana w innym Państwie Członkowskim jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy – przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane (art. 5 ust. 1 lit. a). Miejscem wykonania zobowiązania, w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych jest miejsce w Państwie Członkowskim, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały dostarczone albo miały zostać dostarczone, zaś w przypadku świadczenia usług jest miejsce w Państwie Członkowskim, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone albo miały być świadczone (art. 5 ust. 1 lit. b).

W doktrynie powstał jednak problem, jak zakwalifikować umowę, w której jedna ze stron zobowiązuje się dostarczyć pewien produkt, ale też samodzielnie go wyprodukować. Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sam fakt, że w ramach umowy strona zobowiązuje się samodzielnie wyprodukować pewien towar dla nabywcy, nie czyni jej automatycznie umową o świadczenie usług. Istotne jest bowiem pochodzenie materiałów mających służyć wyprodukowaniu towaru i zakres odpowiedzialności sprzedającego. W wyroku Trybunału z dnia 25 lutego 2010 r. ( (...) c/a (...) S., C-381/08) trybunał wskazał, że umowy, których przedmiotem jest dostawa towarów przewidzianych do wytworzenia lub wyprodukowania, nawet w razie określenia przez kupującego wymogów dotyczących pozyskania, obróbki i dostawy towarów, ale bez dostarczenia przez niego materiałów, i gdy dostawca jest odpowiedzialny za jakość towaru i jego zgodność z umową, należy kwalifikować jako „sprzedaż rzeczy ruchomych” w rozumieniu art. 5 ust. 1 lit b tiret pierwszy tego rozporządzenia. Zatem w przypadku, gdy materiały niezbędne do wyprodukowania rzeczy dostarcza nabywca, a także gdy odpowiedzialność zbywcy za wyprodukowany towar jest ograniczona tylko do przestrzegania instrukcji nabywcy co do jego produkcji, mamy do czynienia wyłącznie z umową o świadczenie usług. Wobec powyższego, miejscem rozpoznania sprawy w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych będzie sąd państwa członkowskiego, w którym znajduje się miejsce, gdzie towar ma być lub zostanie dostarczony (faktycznie przekazany nabywcy), zaś w przypadku umowy o świadczenie usług sądem właściwym będzie sąd państwa, w którym znajduje się miejsce, gdzie mają być lub będą świadczone usługi.

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę przedmiotowej sprawy, wskazać należy, że to do stron należało wykazanie jurysdykcji sądowej.

W myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Co więcej, samo zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę procesową wywołuje ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione, zaś w razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie

(vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1975 r., wydane w sprawie III CRN 26/75, opubl. LEX nr 7692).

W niniejszej sprawie, powód zakwestionował stanowisko pozwanego w zakresie braku jurysdykcji sądu polskiego, wnosząc o oddalenie tego zarzutu. Jednocześnie w piśmie procesowym z 19.07.2015r. wskazał, że sprzedawca jedynie sporadycznie i w przypadku kiedy nie mógł zakupić ich od innego dostawcy, dokonywał zakupu komponentów do produkcji mebli od nabywcy lub kupował je w Holandii od innych producentów, wskazując dalej, że nabywca był pośrednikiem w dostarczeniu towarów poprzez wynajętą przez sprzedawcę firmę spedycyjną. Na potwierdzenie powód przedstawił rejestr zakupów materiałów służących do produkcji mebli za okres 2011 – 2012 (sierpień). Z przedłożonego rejestru wynika, że w poszczególnych miesiącach, przy liczbie pozycji zakupowych wahających się od 48 do 82 pozycji, jedynie kilka pozycji w danym miesiącu dotyczyło podmiotu oznaczonego jako (...), przy czym w opisie pojawiały się takie też oznaczenia jak: „dzierżawa maszyn”, „usługi serwisowe”. I tak np. w styczniu 2011r. na 65 pozycji zakupów, 11 dotyczyło wyżej wskazanego podmiotu, w marcu 2011r. na 85 pozycji zakup od wskazanego podmiotu obejmował 6 pozycji, w grudniu 2011r. na 52 pozycje zakup od firmy (...) to 1 pozycja (dzierżawa maszyn). W tej sytuacji dowód przedstawiony przez powoda potwierdza tezę, że meble transportowane do Holandii nie były produkowane z materiałów dostarczonych przez nabywcę. Na podstawie jedynie tego dowodu nie można ustalić, której dostawy dotyczą te zakupy, a nadto czy którakolwiek z dostaw była w całości wykonana z powierzonego materiału. W trakcie informacyjnego wysłuchania powód zmienił swoje twierdzenia, podając, że były okresy, że 50% zleconej produkcji stanowiła produkcja z powierzonych materiałów, były też takie meble, które w całości wyprodukowane były z powierzonego materiału. Nie był jednak w stanie określić, które zlecenia były z jakich materiałów produkowane, a także z jakich materiałów wyprodukowane były meble dostarczone pozwanemu będące przedmiotem sporu. Ponadto te twierdzenia nie zostały poparte żadnymi dowodami.

We wskazanym piśmie procesowym powód podał też, że nie jest tak, że sprzedawca ponosił jedynie odpowiedzialność za należyte wykonanie towarów. Odpowiadał za ilościowe, terminowe i jakościowe wykonanie towaru oraz dostarczenie go w określonym terminie i zamówionej ilości. Oznacza to, że powód, ponosząc odpowiedzialność nie tylko za należyte wykonanie towaru (zgodnie z instrukcjami zamawiającego), ale ogólnie za jego jakość, nie był usługodawcą, a zatem umowa stron miała charakter umowy sprzedaży rzeczy ruchomych.

Zgodnie z umową stron miejscem dostawy mebli była miejscowość M. w Holandii. Tam też – jak wynika z przedstawionych dokumentów – towar był dostarczany. Dokumenty CMR wskazują, że to powód zlecał przewoźnikowi transport produktów, co zgodne jest ze wskazaniem powoda na rozprawie w dniu 30.12.2015r. Powód stwierdził, że on zlecał przewoźnikowi przewóz mebli, a kosztami transportu był obciążony pozwany.

W świetle powyższego należy uznać, że umowa stron miała charakter umowy sprzedaży, z miejscem dostarczenia towarów do M. (Holandia). Powód nie wykazał by umowa łącząca strony była umową świadczenia usług.

Sąd uznał zatem, że zachodzi brak polskiej jurysdykcji krajowej w niniejszej sprawie.

Dlatego też, na podstawie art. 1099 § 1 k.p.c., odrzucił pozew, o czym orzeczono jak w sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Powód, jako przegrywający spór zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które składa się wynagrodzenie pełnomocnika – radcy prawnego w stawce minimalnej 3 600 zł - § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) oraz opłata od pełnomocnictwa 17 zł.