Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń (spr.)

Sędziowie: SA Lucyna Ramlo

SA Alicja Podlewska

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2016 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy W. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość podstawy składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz o wyrównanie zasiłku chorobowego

na skutek zażalenia W. O.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Toruniu – IV Wydziału Pracy
i (...) z dnia 4 stycznia 2016 r. sygn. akt IV U 2076/15

postanawia:

1. oddalić zażalenie;

2. żądanie wyrównania zasiłku chorobowego przekazać organowi rentowemu -

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. do rozpoznania.

SSA Lucyna Ramlo SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń SSA Alicja Podlewska

Sygn. akt III AUz 41/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2016 r. Sąd Okręgowy w Toruniu – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie z odwołania W. O. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T. o ustalenie istnienia ubezpieczeń społecznych, stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. Sąd wskazał, że organ rentowy przekazał sądowi odwołanie W. O. od decyzji nr (...), którą organ rentowy stwierdził, że W. O. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2015 r. W ocenie Sądu zarówno z treści pisma wnioskodawcy zatytułowanego jako odwołanie, jak i jego pisma procesowego z dnia 14 grudnia 2015 r. wynika, że wnosi on odwołanie w zakresie nieustalenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, domagając się ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek w wysokości 2800 zł, nie kwestionując decyzji w zakresie nie podlegania ubezpieczeniom społecznym od dnia 1 kwietnia 2015 r. Decyzja nr (...) nie zawiera rozstrzygnięcia co do wysokości podstawy wymiaru składek. W istocie wnioskodawca nie kwestionuje decyzji, ale brak rozstrzygnięcia. W tej sytuacji brak przedmiotu zaskarżenia. Powołując art. 464 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca zarzucił, że Zakład zbędnie wydał decyzję o niepodleganiu przez skarżącego ubezpieczeniom społecznym od 1 kwietnia 2015 r. skoro nie była to okoliczność sporna. Istota sporu koncentruje się na wysokości zasiłku chorobowego, który od dnia 1 kwietnia 2015 r. wypłaca ubezpieczonemu pozwany, przyjmując jako podstawę do wypłaty zasiłku kwotę najniższego wynagrodzenia - 1750 zł, a nie kwotę 2800 zł za jaką ubezpieczony został zatrudniony. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i ustalenie wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 2800,00 zł za okres od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 31 marca 2015 r. i dalszą wypłatę zasiłku chorobowego od wyższej podstawy wymiaru, a nie od kwoty 1750 zł. Nadto wniósł o wyrównanie wypłaconego zasiłku chorobowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji przekazał sprawę W. O. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T. o wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. Z wywodów uzasadnienia można wyciągnąć wniosek, że Sąd Okręgowy uznał żądanie skarżącego za sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, co do którego organ rentowy nie wydał podlegającej zaskarżeniu decyzji, a niedopuszczalność drogi sądowej wynika z wystąpienia przez skarżącego z takim żądaniem bezpośrednio na drogę sądową, z pominięciem postępowania przed organem rentowym.

Na wstępie należy wskazać, że "sądy "cywilne" rozpoznają spory o świadczenie lub ustalenie stosunku prawnego lub prawa, natomiast sądy pracy i ubezpieczeń społecznych sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, przez które rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących ubezpieczeń społecznych, emerytur i rent, innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych; świadczeń odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (art. 476 § 2 k.p.c.).

Zakres i przedmiot rozpoznania sądowego wyznacza treść decyzji organu rentowego. Decyzja zapada po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, którego przedmiotem i celem jest ustalenie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub ich wysokości. W późniejszym postępowaniu, wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z tego zakresu, sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji. Sąd nie działa w zastępstwie organu rentowego, w związku z czym nie ustala prawa do świadczeń, i choć samodzielnie oraz we własnym zakresie rozstrzyga wszelkie kwestie związane z prawem lub wysokością świadczenia objętego decyzją, to jego rozstrzygnięcie odnosi się do zaskarżonej decyzji (art. 477 § 2, art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.). W podsumowaniu tej części rozważań należy przyjąć, że w sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego, przedmiot oraz zakres rozpoznania i orzeczenie sądu pracy i ubezpieczeń społecznych wyznacza treść tej decyzji.

W rozpoznawanej sprawie analiza akt ZUS wskazuje, że postępowanie administracyjne prowadzone przez organ rentowy zostało wszczęte z urzędu, a jego przedmiotem była weryfikacja dokonanego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 2 marca 2015 r. W. O. jako pracownika u płatnika V. (...) sp. z o. w T., a nie wysokość wypłacanego przez organ rentowy zasiłku chorobowego. Postępowanie w przedmiocie istnienia bądź nieistnienia tytułu do ubezpieczeń społecznych zakończyło się wydaniem dnia 28 września 2015 r. decyzji nr (...), którą organ rentowy stwierdził, że W. O. jako pracownik u płatnika składek V. (...) Sp. z o. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2015 r.

Prawidłowe uznanie przez Sąd Okręgowy roszczenia W. O. za sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, co do której Zakład nie zajął stanowiska z uwagi na brak złożenia stosownego wniosku, rodzi ten skutek, że zgłoszone żądanie ustalenia wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne podlegało przekazaniu do rozpoznania organowi rentowemu (art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. w związku z art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r . poz. 121 ze zm., powoływanej dalej jako ustawa systemowa). Nawet zatem przyjęcie, że o niedopuszczalności drogi sądowej dla rozpoznania roszczeń zgłaszanych po raz pierwszy przed sądem i nierozpoznanych przez organ rentowy decyduje art. 2 § 3 k.p.c. (zgodnie z którym nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów), to niedopuszczalność ta nie powoduje odrzucenia pozwu (odwołania), ale przekazanie sprawy do rozpoznania Zakładowi jako innemu organowi w rozumieniu art. 464 § 1 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2000 r., II UKN 4/00, OSNAPiUS 2001 nr 21, poz. 655).

W konsekwencji zasadnie Sąd Okręgowy nie zajmował się oceną zasadności zgłoszonego przez ubezpieczonego przed sądem żądania ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, skoro decyzja organu rentowego z dnia 28 września 2015 r. nr (...) nie zawierała rozstrzygnięcia o obowiązku ubezpieczeń społecznych W. O. jako pracownika (art. 38 ust. 1 ustawy systemowej) w marcu 2014 r. i podstawie wymiaru składek. Powyższa decyzja ustalała nieistnienie dla skarżącego tytułu do ubezpieczenia od dnia 1 kwietnia 2014 r. i tym samym nie mogła ona obejmować rozstrzygnięcie dotyczące zakresu i wymiaru składek z określonego obowiązkowego ubezpieczenia społecznego od tego dnia. Dopiero wydana przez organ rentowy, w rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego, decyzja ustalająca wysokości podstawy składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne lub uprawnień do zasiłku chorobowego (jego wysokości) będzie ona mogła być poddana kontroli sądu, który w postępowaniu toczącym się w wyniku odwołania ubezpieczonego od początku i na zasadach procesu cywilnego, rozstrzygnie samodzielnie o wszystkich kwestiach związanych z wysokością tego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Apelacyjny zgłoszone przez ubezpieczonego w zażaleniu żądanie wyrównania zasiłku chorobowego przekazał organowi rentowemu - Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. do rozpoznania.

Sąd Apelacyjny kierując się przepisem art. art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie pierwszym, a na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. w związku z art. 83 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej i w związku z art. 63 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159 ze zm. jak w punkcie drugim sentencji.

SSA Lucyna Ramlo SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń SSA Alicja Podlewska