Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Lucyna Stąsik - Żmudziak

Protokolant - starszy sekretarz sądowy Wioletta Wójtowicz

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2016 roku w Lublinie

sprawy T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w W.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania T. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w W.

z dnia 18 sierpnia 2014 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala T. K. prawo do okresowej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 6 maja 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku.

Sygn. akt VII U 351/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 sierpnia 2014 roku, znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia (WE) z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30 kwietnia 2004 roku, ze zm.), odmówił T. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ wnioskodawca w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku, tj. od dnia 6 maja 2004 roku do dnia 6 maja 2014 roku nie udowodnił łącznie co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych (decyzja – k. 18 tom II akt rentowych).

W odwołaniu T. K. kwestionował ustalenia organu rentowego w zakresie okresów składkowych i nieskładkowych (odwołanie – k. 3 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, dodatkowo podnosząc, że w zaskarżonej decyzji zostały uwzględnione wszystkie udokumentowane okresy ubezpieczenia w kraju i za granicą (odpowiedź na odwołanie - k. 6 – 8 a.s.).

Na posiedzeniu w dniu 1 czerwca 2015 roku T. K. wyjaśnił, że nie zgadza się z ustaleniami lekarza orzecznika co do niemożności określenia daty powstania niezdolności do pracy, podnosząc, że stał się niezdolny do pracy w dniu 9 maja 2011 roku, tj. w dniu wypadku (protokół - k. 27v. a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

T. K., urodzony w dniu (...), w dniu 6 maja 2014 roku złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (okoliczność bezsporna). Legitymuje się wykształceniem wyższym. Ukończył studia na Akademii Rolniczej na wydziale A., kierunku rolnictwo, specjalności agrobiznes. W okresach od dnia 1 stycznia 2003 roku do dnia 30 kwietnia 2003 roku oraz od dnia 21 lipca 2010 roku do dnia 11 października 2010 roku jako osoba bezrobotna pobierał zasiłek wypłacany przez Powiatowy Urząd Pracy w Ł.. Świadczył pracę w ramach pozostawania w zatrudnieniu na podstawie stosunku pracy w okresach od dnia 1 października 2008 roku do dnia 25 listopada 2008 roku w (...) s.c. w B. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy, od dnia 24 listopada 2008 roku do dnia 5 lipca 2010 roku w (...) Spółka Jawna w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze przedstawiciela handlowego oraz od dnia 6 września 2010 roku do dnia 14 maja 2010 roku w (...) Sp. z o.o. w J. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego. Skarżący legitymuje się potwierdzonym przez brytyjską instytucję ubezpieczeniową okresem ubezpieczenia w wymiarze 11 miesięcy, uwzględnionym w poczynionych przez Zakład ustaleniach co do stażu ubezpieczeniowego w zaskarżonej decyzji. Ubezpieczony legitymuje się łącznym stażem okresów składkowych i nieskładkowych przypadających w dziesięcioleciu przed ustalonym przez lekarza orzecznika Zakładu dniem powstania niezdolności do pracy, tj. od dnia 1 listopada 2002 roku do dnia 1 listopada 2012 roku w wymiarze 4 lat, 3 miesięcy i 3 dni. Natomiast w dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy w dniu 6 maja 2014 roku, tj. od dnia 6 maja 2004 roku do dnia 6 maja 2014 roku wymiar tych okresów wynosi 4 lata, 11 miesięcy i 4 dni (zaświadczenie o stanie odbywania studiów wyższych – k. 4, zaświadczenie o pobieraniu zasiłku – k. 5, świadectwa pracy – k. 6 – 9, poświadczenie okresu ubezpieczenia za granicą – k. 85 – 86 tom I a.r.; karta przebiegu zatrudnienia – k. 19 – 19v. tom II a.r.).

W okresie od dnia 9 maja 2011 roku do dnia 6 listopada 2011 roku ubezpieczony był uprawniony do zasiłku chorobowego i pobierał to świadczenie. Natomiast w okresie od dnia 7 listopada 2011 roku do dnia 31 października 2012 roku pobierał świadczenie rehabilitacyjne (okoliczności bezsporne).

W ramach rozpoznania wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy z dnia 20 listopada 2012 roku lekarz orzecznik Zakładu dokonał oceny stanu zdrowia ubezpieczonego i w orzeczeniu z dnia 6 grudnia 2012 roku uznał, że skarżący jest całkowicie niezdolny do pracy do dnia 31 grudnia 2014 roku, jednocześnie stwierdzając brak możliwości ustalenia daty powstania tej niezdolności oraz dokonując ustalenia o istnieniu niezdolności do pracy w tym stopniu w dniu 1 listopada 2012 roku, tj. w dniu następującym po dniu zakończenia okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Lekarz orzecznik organu rentowego ustalił również, że ubezpieczony jest niezdolny do samodzielniej egzystencji w okresie od dnia 1 listopada 2012 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. Odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 11 lutego 2014 roku, wydanej w oparciu o wskazane orzeczenie lekarza orzecznika, zostało postanowieniem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 3 października 2014 roku odrzucone (wniosek – k. 1, orzeczenie lekarza orzecznika – k. 20 tom I a.r.; postanowienie – k. 44 akt sprawy o sygn. VII U 1575/14).

Celem zbadania zasadności odwołania i prawidłowości wydanej decyzji Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych o specjalności z zakresu neurologii i neurochirurgii (postanowienie - k. 27v. - 28 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, że u ubezpieczonego występuje głęboki niedowład wiotki prawej kończyny górnej graniczący z bezużytecznością w następstwie uszkodzenia splotu brakowego w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 9 maja 2011 roku, stan po przebytym urazie głowy ze wstrząśnieniem mózgu w dniu 9 maja 2011 roku, stan po złamaniu kości jarzmowo – szczękowo – oczodołowej po stronie lewej leczony operacyjnie oraz stan po podwójnym złamaniu żuchwy (opinie – k. 40, 48 a.s.).

W dniu 9 maja 2011 roku ubezpieczony w wyniku wypadku komunikacyjnego doznał urazów wielonarządowych. Doszło do wstrząsu urazowego, urazu splotu barkowego po prawej stronie, urazu śledziony, urazu mózgu ze stłuczeniem płatów czołowego i skroniowego po stronie prawej i lewego ciemieniowego, urazu klatki piersiowej oraz licznych złamań kości twarzoczaszki. W związku z doznanymi urazami ubezpieczony leczony był w okresach od dnia 9 maja 2011 roku do dnia 13 czerwca 2011 roku w Oddziale (...)Szpitala Wojewódzkiego w C., od dnia 13 czerwca 2011 roku do dnia 22 czerwca 2011 roku w Klinice (...) w L. oraz od dnia 19 października 2011 roku do dnia 16 listopada 2011 roku w Klinice (...) w L.. W ramach ostatniego leczenia wykonano w dniu 27 października 2011 roku badanie (...) prawej kończyny górnej w którym opisano znacznego stopnia wielopoziomowe uszkodzenia struktur zarówno w zakresie dolnej, jak też górnej części prawego splotu barkowego. Kolejne badanie (...) z dnia 25 października 2012 roku potwierdziło ciężkie uszkodzenie prawego splotu brakowego. W dniu 18 kwietnia 2013 roku w oddziale plastycznej chirurgii wytwórczej w Niemczech przy rozpoznaniu ciężkiego urazowego porażenia splotu prawego z zerwaniem C5, C6 i C7, ubezpieczony poddany został leczeniu operacyjnemu polegającemu na nadobojczykowym odtworzeniu splotu, neurolizie wszystkich korzeni i pni, mikrochirurgicznej neurolizie pnia dolnego i prostym transferze Oberlina pęczków nerwu pośrodkowego do gałęzi bicepsa. W związku z przebytymi urazami ubezpieczony przechodził i przechodzi rehabilitację w tym w warunkach domowych (dokumentacja medyczna – k. 1 - 30).

W opinii datowanej na dzień 18 sierpnia 2015 roku biegły neurolog wskazał, że faktycznie od doznania urazu w związku z przebytym w dniu 9 maja 2011 roku wypadkiem, skutkującego również aktualną praktyczną bezużytecznością kończyny górnej prawej, ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy. Czas trwania niezdolności w tym stopniu biegły określił, mając na uwadze planowane zabiegi mikrochirurgiczne oraz aktualne intensywne leczenie rehabilitacyjne, do dnia 31 sierpnia 2016 roku (opinia – k. 40 – 41 a.s.).

W opinii datowanej na dzień 14 października 2015 roku biegła z zakresu neurochirurgii wskazała, że występujące u ubezpieczonego bardzo duże zaniki mięśni obręczy barkowej i ramienia oraz nieco mniejsze przedramienia i dłoni po stronie prawej, bardzo głęboki niedowład wiotki prawej kończyny górnej zmniejszający się nieznacznie dystalnie – biegła wskazała, że opiniowany porusza palcami prawej dłoni, przy lepszych ruchach w palcach I, II i III oraz wyraźnie gorszych w palcach IV i V, brak czucia powierzchniowego na prawym ramieniu oraz znacznie osłabione czucie na przedramieniu i prawej dłoni jak i brak odruchów z prawej kończyny górnej powoduje, że prawa kończyna górna jest funkcjonalnie nieużyteczna. Nadto biegła wskazała, że przebyte w ramach okresu 182 dni pobierania zasiłku chorobowego jak i 12 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego leczenie nie przyniosło istotnej poprawy w zakresie funkcji prawej kończyny górnej, która była i jest nadal funkcjonalnie nieużyteczna, co w ocenie biegłej usprawiedliwia wniosek o tym, że niezdolność do pracy w stopniu całkowitym powstała w dniu 9 maja 2011 roku z przewidywanym okresem trwania do dnia 31 sierpnia 2016 roku (opinia – k. 48 – 49 a.s.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przytoczone dowody z opinii biegłych lekarzy sądowych i dowody z dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, które obdarzono wiarą w całości. Zostały one sporządzone w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne, przez kompetentne osoby w ramach przysługujących im uprawnień. Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie wyjaśnień skarżącej, którym dał wiarę w całości.

Rozstrzygając w sprawie Sąd oparł się na opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu neurologii i neurochirurgii, którzy przeprowadzili bezpośrednie badanie ubezpieczonego, wnikliwie przeanalizowali dokumentację medyczną oraz omówili wpływ zdiagnozowanych u skarżącego schorzeń na zdolność do pracy przy uwzględnieniu dotychczasowego doświadczenia i posiadanych kwalifikacji, stwierdzając u ubezpieczonego całkowitą niezdolność do pracy, istniejącą faktycznie od dnia wypadku, tj. od dnia 9 maja 2011 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku. Wnioski zawarte w powołanych opiniach są wystarczająco uzasadnione. Z tych względów Sąd Okręgowy uznał, że opinie przedstawiają wystarczające wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego rozstrzygnięcia zarzutów zawartych w odwołaniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 r., II UKN 96/99). Nadto należy wskazać, że organ rentowy nie podniósł zarzutów odnośnie wniosków sformułowanych przez biegłych (pismo – k. 67 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie T. K. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest że ubezpieczony jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Jednak zasadniczego znaczenia z uwagi na przyczyny odmowy ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, nabrała okoliczności daty powstania tej niezdolności.

Na wstępie należy wskazać na brak zasadności zarzutów ubezpieczonego dotyczących ustaleń organu rentowego w zakresie wymiaru stażu ubezpieczeniowego. Z poczynionych ustaleń wynika bowiem w sposób nie budzący wątpliwości, że Zakład w zaskarżonej decyzji uwzględnił wszystkie udokumentowane przez skarżącego okresy ubezpieczenia stosownie do postanowień art. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 215 roku, poz. 748 ze zm.) – zwanej w dalszej części ustawą rentową, a występujące w przyjętych przez organ rentowy przedziałach czasowych.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy rentowej, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w czasie zatrudnienia lub w okresie równorzędnym z okresem zatrudnienia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Stosownie do treści przepisu art. 12 ust. 1 ustawy rentowej niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Stosownie do ust. 2 cytowanego przepisu całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Zgodnie zaś z ust. 3 tego przepisu częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy dokonywaniu oceny stopnia niezdolności do pracy należy kierować się wskazaniami określonymi w art. 13 ust. 1 ustawy rentowej, zgodnie z którym przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Z poczynionych ustaleń wynika, że przed ustalonym przez lekarza orzecznika Zakładu w orzeczeniu wydanym w ramach rozpoznania wniosku z dnia 20 listopada 2012 roku dniem powstania niezdolności do pracy, tj. przed dniem 1 listopada 2012 roku, ubezpieczony w okresie od dnia 9 maja 2011 roku do dnia 6 listopada 2011 roku był uprawniony do zasiłku chorobowego i pobierał to świadczenie, a w okresie od dnia 7 listopada 2011 roku do dnia 31 października 2012 roku pobierał świadczenie rehabilitacyjne w związku z następstwami wypadku komunikacyjnego, mającego miejsce w dniu 9 maja 2011 roku. We wskazanym orzeczeniu z dnia 6 grudnia 2012 roku lekarz orzecznik uznając, że skarżący jest całkowicie niezdolny do pracy do dnia 31 grudnia 2014 roku, jednocześnie stwierdził brak możliwości ustalenia daty powstania tej niezdolności. Mając na uwadze wskazane ustalenie lekarza orzecznik przyjął jako datę powstania całkowitej niezdolności do pracy dzień 1 listopada 2012 roku, tj. dzień następujący po dniu zakończenia okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Tymczasem w ramach rozpoznania odwołania od decyzji z dnia 18 sierpnia 2014 roku Sąd ustalił, że całkowita niezdolność do pracy ubezpieczonego istnieje faktycznie od doznania urazu w związku z przebytym w dniu 9 maja 2011 roku wypadkiem, skutkującego praktyczną bezużytecznością kończyny górnej prawej, na co wskazuje okoliczność przywołana przez biegłą neurochirurg o tym, że przebyte w ramach okresu 182 dni pobierania zasiłku chorobowego jak i 12 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego leczenie nie przyniosło istotnej poprawy w zakresie funkcji prawej kończyny górnej. Nie miało przy tym znaczenia dla ustalenia daty powstania niezdolności do pracy skarżącego, że opiniujący w sprawie biegli w ostatecznych wnioskach co do daty powstania niezdolności, podobnie jak lekarz orzecznik Zakładu w orzeczeniu z dnia 6 grudnia 2012 roku, odwoływali się do okoliczności pobierania przez ubezpieczonego zasiłku chorobowego i przebywania przez niego na świadczeniu rehabilitacyjnym do dnia 31 października 2012 roku. Ostateczna ocena prawna relacji zachodzącej między tymi okolicznościami a możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy w rozumieniu rentowym należy bowiem do sądu. W rozpoznawanej sprawie Sąd dokonując tej oceny miał wyłącznie na uwadze nie wysuwane przez biegłych wnioski w zakresie oceny prawnej co do daty powstania niezdolności do pracy lecz jedynie ich wnioski co do faktycznej daty powstania niezdolności w stopniu całkowitym, wynikające z dokonanej przez biegłych oceny medycznej stanu zdrowia skarżącego. Z tych względów w rozpoznawanej sprawie Sąd nie był związany ustaleniami organu rentowego co do oceny stanu zdrowia ubezpieczonego jako uzasadniającego przyznanie skarżącemu prawa do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Wobec czego istniała możliwość poczynienia ustaleń w zakresie daty powstania niezdolności do pracy ubezpieczonego również w okresie w którym pobierał zasiłek chorobowy w oparciu o nowe dowody, którymi w rozpoznawanej sprawie były opinie biegłych. Z wniosków w nich zawartych w sposób nie budzący wątpliwości wynika wskazana już wyżej okoliczność powstania niezdolności do pracy w stopniu całkowitym już w dniu 9 maja 2011 roku, a nie jak przyjął organ rentowy w dniu 1 listopada 2012 roku.

Data powstania niezdolności do pracy ma zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny prawidłowości odmowy ustalenia prawa do renty z przyczyn podanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Zakład odmówił T. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ ubezpieczony w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku, tj. od dnia 6 maja 2004 roku do dnia 6 maja 2014 roku nie udowodnił łącznie co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Tymczasem mając na uwadze poczynione ustalenia w zakresie daty powstania niezdolności do pracy, tj. że powstała w dniu(...)roku oraz datę urodzenia ubezpieczonego, tj. dzień(...) roku, zasadnym było przyjęcie, że skarżącego nie dotyczy wskazany przez organ rentowy warunek przewidziany w art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy rentowej. W związku z tym, że niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała przed ukończeniem 30 lat życia i po ukończeniu 25 lat życia, ubezpieczonego dotyczy warunek określony w art. 58 ust. pkt 4 ustawy rentowej, zgodnie z którym warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 4 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku wyżej wskazanym. Nadto powołany przepis nie wymaga aby okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 4 lat przypadał w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Mając na uwadze poczynione ustalenia w zakresie legitymowania się przez ubezpieczonego łącznym stażem okresów składkowych i nieskładkowych przypadających w dziesięcioleciu przed ustalonym przez lekarza orzecznika Zakładu dniem powstania niezdolności do pracy, tj. od dnia 1 listopada 2002 roku do dnia 1 listopada 2012 roku w wymiarze 4 lat, 3 miesięcy i 3 dni oraz w dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy z dnia 6 maja 2014 roku, tj. od dnia 6 maja 2004 roku do dnia 6 maja 2014 roku w wymiarze 4 lata, 11 miesięcy i 4 dni, zasadnym było przyjęcie, że skarżący spełnił warunek legitymowania się stażem ubezpieczeniowym w wymiarze wymaganym w przepisie art. 58 ust. 1 pkt 4 ustawy rentowej.

Z tych względów oraz kierując się wynikami postępowania dowodowego przeprowadzonego w sprawie, a w szczególności wnioskami wywołanych w sprawie opinii biegłych, oraz treścią cytowanych przepisów Sąd Okręgowy ustalił T. K. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od dnia 6 maja 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku, tj. od dnia złożenia wniosku o świadczenie w którym to dniu był niezdolny do pracy w tym stopniu do dnia określonego przez biegłych.

Z tych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i na podstawie powołanych przepisów oraz artykułu 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.