Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 27 sierpnia 2015 roku wydanym w sprawie II K 237/14: oskarżonego A. Z. skazano za czyn zakwalifikowany z art. 65 § 1 kks ( szczegółowo opisany w wyroku) i na podstawie art. 65 § 1 kks wymierzono mu za ten czyn karę 50 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na 60 złotych, orzeczono przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych ( wskazanych w pkt 2 wyroku) i wymierzono oskarżonemu 300 zł. opłaty oraz zasądzono od niego na rzecz Skarbu Państwa 8221,17 zł. tytułem zwrotu wydatków postepowania.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońcę oskarżonego. Obrońca zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając w apelacji wyrokowi:

-.

-

błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku poprzez przypisanie oskarżonemu przewożenia 130,6 kg tytoniu, podczas gdy zdaniem obrońcy waga tego tytoniu wynosiła 98,84 kg, a co za tym idzie zawyżenie podatku akcyzowego od tego tytoniu, zawyżenie podatku akcyzowego od przewożonego alkoholu w związku z wyliczaniem jego wysokości od alkoholu 95%, podczas gdy akcyza powinna być wyliczana od alkoholu w stężeniu 91%, wynikające z tych błędów zawyżenie ogólnej kwoty podatku akcyzowego uszczuplonego przez oskarżonego;

-

obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj:



art. 7 kpk poprzez dowolne oparcie się na zawartym w aktach dokumencie wskazującym podstawę do wyliczenia podatku akcyzowego, mimo, że dokument ten nie był poświadczony urzędowo;



art. 624 § 1 kpk poprzez niezasadne obciążenie oskarżonego pełnymi kosztami postępowania,



424 kpk poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku, w szczególności poprzez brak jakichkolwiek ustaleń w zakresie kosztów procesu.

W konkluzji obrońca wniósł o:

-

zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego;

-

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji;

-

z ostrożności procesowej o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie wymiaru kary grzywny do 30 stawek i zwolnienie oskarżonego od kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy była częściowo zasadna i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku na korzyść oskarżonego.

W szczególności trafne są zarzuty apelacji związane z błędami w ustaleniach faktycznych.

Co do ilości przewożonego przez oskarżonego suszu tytoniowego i wysokości związanego z tym uszczuplenia w podatku akcyzowym, to istotnie, jego wagę należało ustalić w oparciu o opinię biegłej z zakresu kryminalistyki. Biegła dokonała zważenia tego suszu na dokładnej wadze elektronicznej, w dodatku ustaliła wagę netto suszu, a więc bez worków, w których się znajdował. Z jej pomiarów wynika, że waga ta wynosiła 98,84 kilograma ( vide opinia biegłej k. 216). Tymczasem policjanci po zatrzymaniu oskarżonego i przeszukaniu jego samochodu dokonywali zważenia ujawnionego suszu nie dość, że w workach, to jeszcze ważyli je na zwykłej wadze łazienkowej ( vide protokół oględzin k. 43 – 44). Oczywiste jest więc, że był to pomiar nieprecyzyjny i że należało w takiej sytuacji opierać się na wynikach badań przeprowadzonych na dokładnym sprzęcie w warunkach laboratoryjnych. Zresztą Sąd Rejonowy uznał opinię biegłej za wiarygodną i rzetelną ( słusznie), zatem to w oparciu o wnioski płynące z tej opinii powinien czynić ustalenia faktyczne. Dlatego Sąd Okręgowy zmienił opis przypisanego oskarżonemu czynu w ten sposób, iż przyjął, iż waga zabezpieczonego u oskarżonego suszu tytoniowego wynosiła 98,84 kilograma. W konsekwencji obniżeniu uległa wartość uszczuplonego podatku akcyzowego wynikającego z posiadania tego tytoniu do kwoty 69148 złotych, gdyż Sąd Rejonowy w ślad za aktem oskarżenia wyliczał ją od błędnie przyjętej wagi 130,60 kg, a powinien od prawidłowej wagi 98,84 kg ( 98,84 kg x 699, (...) = 69147,80 zł, co po zaokrągleniu daje 69148 zł.). Dlatego w tym zakresie Sąd Okręgowy również zmienił zaskarżony wyrok.

Co do kwoty uszczuplenia w podatku akcyzowym wynikającej z przewożenia opisanego w przypisanym oskarżonemu czynie alkoholu, to również powinna ona być wyliczana od stężenia alkoholu o wartości 91 %, a nie od błędnie przyjętego w akcie oskarżenia stężenia 95 % ( vide wyliczenia k. 59c). Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że stężenie alkoholu w cieczy zabezpieczonej u oskarżonego wynosiło 91 % (słusznie opierając się w tym zakresie na opinii biegłej – vide k. 224) i zmienił w tym zakresie opis czynu przypisanego sprawcy, ale nie dokonał wynikających z tego zmian w kwocie uszczuplonego podatku akcyzowego, a tymczasem kwota ta – wyliczona od alkoholu w stężeniu 91 % - wynosiła 5191 złotych ( 91 % z kwoty stawki akcyzy 5704 zł po zaokrągleniu). W tym zakresie również należało zmienić opis czynu przypisanego oskarżonemu.

Tym samym należało ustalić, że oskarżony spowodował łącznie uszczuplenie w podatku akcyzowym w kwocie (...) złotych ( (...) + (...) = (...) ) co stanowi kwotę małej wartości.

Wyżej omówione błędy w ustaleniach faktycznych miały wpływ na treść wyroku w rozumieniu art. 438 pkt 3 kpk, bo doprowadziły do przypisania oskarżonemu uszczuplenia podatku akcyzowego w zawyżonej kwocie – dlatego Sąd odwoławczy w tym zakresie uwzględnił zarzuty apelacji i zmienił zaskarżony wyrok.

Niezależnie od powyższego zaskarżony wyrok dotknięty był obrazą prawa karnego materialnego i to nie wynikającą z w/w błędnych ustaleń faktycznych. Od początku bowiem czyn zarzucony oskarżonemu wadliwie zakwalifikowany został z art. 65 § 1 kks ( a Sąd Rejonowy ten błąd powielił), podczas gdy powinien być zakwalifikowany z art. 65 § 1 kks w zw. z art. 65 § 3 kks. Kwota uszczuplenia w podatku akcyzowym ( nawet w tej zawyżonej wysokości, ujętej w akcie oskarżenia) nie przekraczała bowiem 200 – krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę z daty czynu, stanowiła więc kwotę małej wartości w rozumieniu art. 53 § 14 kks. Tym bardziej jest to więc kwota małej wartości po dokonaniu w/w zmian w opisie czynu. Jednak te dwa błędy ( błąd w ustaleniach faktycznych i obraza prawa materialnego) wystąpiły niezależnie od siebie, dlatego Sąd odwoławczy uprawniony był do stwierdzenia podstaw do zmiany wyroku zarówno z art. 438 pkt 1 kpk jak i z art. 438 pkt 3 kpk. Omawiana obraza prawa karnego materialnego miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, albowiem doprowadziła do zastosowania zarówno błędnej podstawy prawnej skazania, jak i błędnej podstawy wymiaru kary. Dlatego Sąd Okręgowy z urzędu ( gdyż nie było to przedmiotem zarzutów apelacji) zmienił zaskarżony wyrok na korzyść oskarżonego w ten sposób, że za podstawę skazania przyjął art. 65 § 1 kks w zw. z art. 65 § 3 kks a za podstawę wymiaru kary art. 65 § 3 kks.

Wyżej omówione zmiany doprowadziły do konkluzji, iż trafny stał się zarzut apelacji wynikający z jej wniosków końcowych, a zmierzający do obniżenia wymiaru kary grzywny orzeczonej oskarżonemu. Skoro oskarżonemu należało przypisać czyn kwalifikowany z art. art. 65 § 1 kks w zw. z art. 65 § 3 kks a za podstawę wymiaru kary należało przyjąć art. 65 § 3 kks i skoro kwota uszczuplenia w podatku akcyzowym okazała się znacznie niższa, to orzeczona kara grzywny w ilości 50 stawek dziennych jawiła się jako rażąco niewspółmierna w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk. Dlatego Sąd Okręgowy obniżył liczbę orzeczonych wobec oskarżonego stawek dziennych grzywny do 30, jednocześnie bez zmian pozostawiając wysokość jednej stawki dziennej grzywny ( ustalonej na kwotę 60 zł., a więc w dolnym ustawowym wymiarze).

Konsekwencją obniżenia kary grzywny było uchylenie rozstrzygnięcia o opłacie zawartego w pkt 3 zaskarżonego wyroku, albowiem Sąd odwoławczy musiał w takiej sytuacji orzec o jednej opłacie za obie instancje ( zostanie to jeszcze omówione).

Pozostałe zarzuty apelacji okazały się chybione.

W szczególności chybiony jest zarzut naruszenia art. 7 kpk poprzez dowolne oparcie się na zawartym w aktach dokumencie wskazującym podstawę do wyliczenia podatku akcyzowego, mimo, że dokument ten nie był poświadczony urzędowo. Dokumenty te zawarte są na k. 59 a, 59 b i 59 c. Nie zachodziła potrzeba poświadczania wskazanych w tych dokumentach kwot bazowych, od których wyliczano należny podatek akcyzowy, albowiem wynikają one nie z jakiejś decyzji administracyjnej, tylko wprost z przepisów prawa – a konkretnie z Ustawy o podatku akcyzowym z dnia 6 grudnia 2008 roku ( Dz.U. 2009 Nr 3 poz. 11 z późn. zm.). Podstawowa stawka podatku akcyzowego od alkoholu wprost określona jest w art. 93 ust. 4 tej ustawy jako 5704,00 zł od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100% vol. zawartego w gotowym wyrobie ( i tak też została przyjęta do wyliczeń podatku w tej sprawie). Stawki podatku akcyzowego od suszu tytoniowego również wynikają z tej ustawy – wylicza się je na podstawie art. 99 ust. 2, ust. 5a i ust. 8 tej ustawy oraz w oparciu o wskaźniki ustalane przez Ministra Finansów na podstawie delegacji ustawowych zawartych art. 99 ust. 13 i 14 tej ustawy - w tym przypadku na podstawie obwieszczenia Ministra Finansów w sprawie średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży papierosów oraz średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży tytoniu w roku 2013 z dnia 7 lutego 2014 roku ( M.P. z 2014 r. poz. 136). Sąd Okręgowy skontrolował zastosowany w sprawie przelicznik i stwierdził, że jest on prawidłowy. Zresztą apelant nie zarzucał przyjęcia błędnej stawki podatku akcyzowego, tylko podnosił zarzut formalny związany z brakiem urzędowego poświadczenia w/w dokumentów z k. 59 a, 59 b i 59 c – powyżej wykazano, że nie było to potrzebne, nie ma bowiem obowiązku urzędowego poświadczania czegoś, co wynika z przepisów prawa.

Nie jest również trafny zarzut naruszenia art. 624 § 1 kpk poprzez obciążenie oskarżonego kosztami procesu. Względy słuszności wcale nie przemawiają za zwolnieniem skazanego od kosztów opinii biegłego, nawet, jeżeli dowód ten przeprowadzany jest z urzędu, jeżeli wnioski wypływające z takiego dowodu nie prowadzą do uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia postepowania choćby co do części zarzutów, gdyż zgodnie z art. 627 kpk ( który do niniejszego procesu zastosowanie ma poprzez odesłanie z art. 113 § 1 kks) zasadą jest ponoszenie przez skazanego pełnych kosztów procesu. Przecież opinia, do której odwołuje się apelant, potwierdziła sprawstwo i winę oskarżonego. Nie zachodzą również okoliczności, które przemawiałyby za przyjęciem, iż oskarżony nie ma niezbędnych środków na pokrycie tych kosztów. Oskarżony nie ma nikogo na utrzymaniu, jego żona pracuje i zarabia, oskarżony jest współwłaścicielem domu o wartości około 350 tysięcy złotych i dwóch samochodów. Może zatem uiścić koszty procesu chociażby w ratach.

Co do zarzutu naruszenia art. 424 kpk poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w szczególności poprzez brak jakichkolwiek ustaleń w zakresie kosztów procesu, to istotnie, w uzasadnieniu tym Sąd Rejonowy nie zawarł rozważań w tym przedmiocie. Uchybienie to nie miało jednak wpływu na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia. Sąd odwoławczy dokonał bowiem samodzielnej analizy akt pod tym kątem i okazało się, że koszty procesu są nawet nieznacznie wyższe od zasądzonych od oskarżonego. Na koszty te złożyły się wydatki w kwocie 523,28 zł. za postepowanie przygotowawcze ( k. 148), 20 zł, tytułem ryczałtu za doręczenia pism w postepowaniu sądowym oraz 7492,44 zł. za pisemną opinię biegłej z zakresu kryminalistyki ( rachunek k. 225) i 192,44 zł. za ustną opinię uzupełniającą tej biegłej wraz z kosztami jej dojazdu na rozprawę ( rachunki k. 245 i k. 255). Łącznie zatem wydatki postepowania wyniosły 8228,16 zł. Zatem Sąd Rejonowy zasądzając od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 8221,17zł pomylił się na korzyść oskarżonego, wobec kierunku apelacji nie mogło to być konwalidowane w trybie odwoławczym .

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok jako sprawiedliwy, odpowiadający ( po dokonaniu omówionych zmian) prawu materialnemu i nie uchybiający prawu karnemu procesowemu należało utrzymać w mocy.

Na wydatki w postępowaniu odwoławczym złożył się ryczałt za doręczenia pism procesowych w kwocie 20 złotych.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim na podstawie art. 113 § 1 kks w zw. z art. 634 kpk w zw. z art. 627 kpk, art. 21 pkt 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49, poz. 223 z 1983r. z późniejszymi zmianami) zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym oraz wymierzył mu 180 złotych tytułem opłaty za obie instancje. Oskarżony ma majątek ( jest współwłaścicielem domu o wartości około 350 tysięcy zł i dwóch samochodów), nie ma nikogo na utrzymaniu, Sąd Okręgowy nie znajduje podstaw, dla których miałby w jego przypadku odstępować od zasady ponoszenia wydatków postępowania przez skazanego.