Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. B.

przeciwko Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 8 maja 2015 r., sygn. akt XVII GC 1675/15

oddala apelację.

Sygn. akt XXIII Ga 1884/15

UZASADNIENIE

Powód K. B. wniósł o zasądzenie od Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 236 zł wraz z odsetkami oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu podniósł, że 1 lipca 2008r. strony sporu zwarły umowę powierniczego przelewu wierzytelności, na podstawie której na powoda przeszły wierzytelności pozwanego w stosunku do T. M., wynikające z tytułów wykonawczych w postaci nakazów zapłaty Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30 czerwca 2004r. w sprawie VII GNc 338/04 oraz z dnia 30 sierpnia 2004r. w sprawie VII GNc 393/04. Powód wskazał nadto, że w dniu 18 sierpnia 2008r. pozwana oświadczyła, iż dłużniczka T. M. nie informowała jej o zawarciu umowy o rozdzielności majątkowej.

Powód wskazał następnie, że 10 lipca 2012r. Sąd Apelacyjny w Krakowie w sprawie I ACa 907/11 pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy – postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużniczki T. K. M., wydany z ograniczeniem odpowiedzialności do majątku wspólnego małżonków. Jednocześnie Sąd ten zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa tytułem kosztów sądowych łącznie kwotę 8.736 zł. Podstawą takiego orzeczenia było ustalenie, że dłużniczka T. M. informowała (...) sp. z o.o. o ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżeńskiej z K. M.. Powód zobowiązany postanowieniem Sądu zapłacił pierwszą ratę zasądzonych od niego kosztów sądowych w kwocie 236 zł.

Zdaniem powoda pomiędzy oświadczeniem złożonym przez pozwaną, a czynnościami procesowymi powoda, które w konsekwencji doprowadziły do obowiązku zapłaty przez niego kwoty 236 zł istniał związek przyczynowo skutkowy, gdyż pozwana wprowadzając w błąd powoda doprowadziła do powstania po jego stronie szkody.

W odpowiedzi na pozew (...) sp. z o.o. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Przyznała, że zawarła z powodem umowę powierniczego przelewu wierzytelności. Podniosła równocześnie, że powód zawodowo zajmuje się egzekwowaniem trudnych, nieściągalnych wierzytelności, do niego należało zatem ustalenie wszystkich kwestii majątkowych dłużników. Przyznała, że na zapytanie powoda złożyła oświadczenie o tym, że w dacie zaciągania zobowiązania nie był jej znany ustrój majątkowy małżeński T. M.. Zdaniem pozwanej twierdzenia powoda, że podała w oświadczeniu nieprawdę nie znajdują potwierdzenia w materiale dowodowym.

Wyrokiem z dnia 8 maja 2015r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XVI Wydział Gospodarczy, oddalił powództwo K. B..

Sąd Rejonowy ustalił, że w piśmie z dnia 30 grudnia 2003r., nadanym w dniu 31 grudnia 2003r. T. M. informowała (...) spółkę z o.o. w o rozdzielności majątkowej małżeńskiej z K. M.. Sąd Rejonowy ustalił nadto, że w dniu 1 lipca 2008r. K. B. zwarł z (...) sp. z o.o. umowę powierniczego przelewu wierzytelności, na podstawie której (...) sp. z o.o. przeniosła na rzecz K. B. przysługujące jej wierzytelności względem T. M., wynikające z tytułów wykonawczych wydanych w sprawach o sygn. akt VII GNc 338/04 i VII GNc 393/04. Sąd Rejonowy ustalił, że zgodnie z § 2 ust 3 umowy wraz z przelewem wierzytelności (...) sp. z o.o. zobowiązała się przekazać K. B. wszelkie dokumenty potrzebne do skutecznego dochodzenia tej wierzytelności i na jego żądanie wydać wszelkie dokumenty, które okażą się niezbędne do windykacji. Natomiast zgodnie z § 7 umowy (...) sp. z o.o. zobowiązała się ponieść wobec przejmującego pełną odpowiedzialność za zarzuty przysługujące dłużnikowi wobec spółki w chwili dokonania przelewu wierzytelności, o których wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, a nie wyjawiła ich K. B., tym samym wprowadzając go w błąd.

Ponadto Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 18 sierpnia 2008r. (...) sp. z o.o. złożyła oświadczenie, iż w momencie zaciągania zobowiązania przez dłużnika T. M. nie był spółce znany ustrój majątkowy małżeński dłużniczki, nie została poinformowana o rozdzielności majątkowej dłużnika, ani o innej zmianie umowy majątkowej małżeńskiej.

Sąd Rejonowy ustalił nadto, że w dniu w dniu 10 stycznia 2012r. Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny w sprawie z powództwa K. M. przeciwko K. B. pozbawił wykonalność, w stosunku do K. M., tytuł wykonawczy w postaci prawomocnych nakazów zapłaty Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30 czerwca 2004r. w sprawie VII GNc 338/04 oraz z dnia 20 sierpnia 2004r. w sprawie VII GNc 393/04, którym Sąd Okręgowy nadał postanowieniem z dnia 8 stycznia 2010r. w sprawie VII GCo 46/09 klauzulę wykonalności przeciwko K. M. jako małżonkowi dłużniczki T. M.. Jednocześnie w wyroku tym Sąd Apelacyjny nakazał pobrać od pozwanego K. B. kwotę 4118 zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od pozwu oraz kwotę 4.618,00 zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od apelacji.

Rozpoznając spór Sąd Rejonowy ustalił, iż podstawą prawną żądania był art. 471 k.c. Ustalił też, iż w okolicznościach niniejszej sprawy bezspornym było zawarcie przez strony umowy przelewu wierzytelności, jak i to, że zgodnie z umową pozwana miała przekazać powodowi wszelkie niezbędne dokumenty do skutecznego dochodzenia i windykacji roszczenia. Natomiast spornym było pomiędzy stronami, że powód poniósł szkodę na skutek złożenia przez pozwaną nieprawdziwego oświadczenia o tym, że nie był jej znany ustrój majątkowy małżeński tzn., że nie została poinformowana o rozdzielności majątkowej dłużniczki, ani o innej zmianie umowy majątkowej małżeńskiej.

Sąd Rejonowy podkreślił tu, że wbrew stanowisku powoda nie był związany ustaleniami Sądu Apelacyjnego w Katowicach poczynionymi w sprawie I ACa 907/11, gdyż pozwana nie była stroną ww. procesu i nie miała możliwości podjęcia w nim obrony swoich praw. Sad Rejonowy podkreślił, że z przepisu art. 366 k.c. wynika też, iż powagą rzeczy osądzonej objęta jest tylko sentencja orzeczenia, nie zaś motywy zamieszczone w uzasadnieniu wyroku, a zwłaszcza, iż ustalenia faktyczne nie wiążą sądu w innej sprawie.

Podsumowując swoje rozważania Sąd Rejonowy wskazał, że w okolicznościach niniejszej sprawy to na powodzie spoczywał ciężar wykazania, że na skutek nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwaną tj. złożenia nieprawdziwego oświadczenia, poniósł szkodę. Sąd Rejonowy podkreślił, że jako dowód na powyższą okoliczność K. B. przedstawił m.in. pismo dłużniczki z dnia 30 grudnia 2013r. oraz wypis z aktu notarialnego umowy małżeńskiej w której dłużniczka i jej małżonek wyłączyli wspólność ustawową małżeńską. Sąd Rejonowy zaznaczył przy tym, że brak jest jednak dowodu na to, kiedy pozwana powyższe pismo otrzymała, w szczególności czy miało to miejsce przed powstaniem zobowiązania. Ponadto Sąd Rejonowy zaznaczył, że powód nie wykazał, kiedy zobowiązanie pomiędzy pozwaną a dłużniczką T. M. powstało, a tym samym czy pismo z dnia 30 grudnia 2003r. dotarło do pozwanej przed datą powstania przedmiotowych zobowiązań. Sąd Rejonowy uznał, że wobec powyższego nie sposób zatem ustalić, że oświadczenie pozwanej z dnia 18 sierpnia 2008r., że w momencie zaciągnięcia zobowiązania przez dłużniczkę nie był jej znany ustrój majątkowy małżeński - jest nieprawdziwe. W konsekwencji powyższego Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne, gdyż powód nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy złożonym oświadczeniem a poniesieniem przez niego szkody.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości.

Przedmiotowemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

- art. 232 k.p.c. poprzez oddalenie powództwa pomimo przedstawienia przez powoda wyraźnych ustaleń Sądu Apelacyjnego w zakresie dowodowym,

- błąd w ustaleniach faktycznych i ocenie stanu faktycznego,

- art. 328 k.p.c. poprzez brak w uzasadnieniu odniesienia się dlaczego Sąd Rejonowy podważa ustalenia Sądu Apelacyjnego,

- pominięcie dowodu w postaci przedłożonego uzasadnienia Sądu Apelacyjnego, sygn. akt I ACa 907/11,

- 230 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie podczas gdy pozwany nie kwestionował ustaleń sądu Apelacyjnego w sprawie I ACa 907/11,

- art. 6 k.c. przez jego całkowicie błędne zastosowanie pomimo powołania się na ustalenia Sądu Apelacyjnego sygn. akt I ACa 907/11 i twierdzenie, że powód nic nie udowodnił.

W oparciu o powyższe zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za I i II instancję wg. norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, gdyż żaden z podniesionych przez skarżącego zarzutów nie mógł skutkować zmianą czy też uchyleniem zaskarżonego orzeczenia.

Na wstępie należało wskazać, iż Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne i ocenę prawną Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne.

W szczególności wskazać należy, że umowa powierniczego przelewu wierzytelności zawarta pomiędzy powodem a pozwaną dotyczyła wierzytelności przeciwko T. M., choć w istocie zgodnie z art. 509 § 2 k.p.c. oraz postanowieniem §2 ust 2 umowy przelewu wraz z tą wierzytelnością przeszły na powoda wszelkie związane z nią, a przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi prawa, w tym prawo do egzekucji przelanej wierzytelności z majątku wspólnego małżonków. Wbrew stanowisku powoda, z samej treści tejże umowy nie wynikały jednak żadne twierdzenia, czy też zapewnienia pozwanej o tym, że T. M. pozostaje w związku małżeńskim, ani tym bardziej, że egzekucja przelanych wierzytelności będzie skuteczna. Z przedmiotowej umowy nie wynikało też, że dłużniczki nie wiązała umowa o rozdzielności majątkowej. Umowa cesja dotycząca wyłącznie dłużnika z przedmiotowych nakazów zapłaty nie zapewniała zatem możliwości egzekucji z majątku wspólnego.

Oczywiście wskazać tu należało na postanowienie § 7 umowy cesji stanowiące o pełnej odpowiedzialności pozwanej za zarzuty przysługujące dłużnikowi w chwili dokonywania przelewu o których pozwana wiedziała, lub mogła się dowiedzieć – ale zauważyć należy, iż wskazano tu na zarzuty dłużnika, a nie jego małżonka, stąd wydaje się, że przedmiotowe zarzuty miały dotyczyć istnienia samego zobowiązania, a nie możliwości egzekucji. Dodatkowo w §2 ust 3 umowy pozwana zobowiązała się do przekazania powodowi „wszelkich dokumentów”, nie można jednak wywodzić, iż dokumentem takim była sama wiedza o ewentualnej rozdzielności majątkowej.

Godzi się w tym miejscu też wskazać, iż jedna z zasad prawa cywilnego stanowi, że nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada „nemo plus iuris in alium transfere potest quam ipse habet”. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należało, że skoro w chwili zawarcia umowy cesji wierzytelności sam zbywca wierzytelności mógł nie posiadać dokumentu stwierdzającego rozdzielność majątkową dłużniczki, to tym samym nie mógł w chwili zawarcia przedmiotowej umowy tego dokumentu wydać powodowi, zgodnie z zapisami §2 ust. 3 tej umowy, czy też posiadać wiedzy co do ustroju majątkowego dłużniczki. Tym samym uznać stwierdzić należało, że pozwany nie mógł naruszyć przedmiotowej umowy w sposób przewidziany w art. 471 k.c.

Dodać następnie należy, iż w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił dowód z pisma T. M. z 30 grudnia 2003r. wywodząc, iż powód nie wykazał kiedy zobowiązanie pomiędzy pozwaną, a dłużniczką T. M. powstało, a tym samym czy przedmiotowe pismo z dnia 30 grudnia 2003r. dotarło do pozwanej przed datą powstania zobowiązań T. M.. Zauważyć też należy, iż o ile uprawdopodobniona została okoliczność wysłania pozwanej przez dłużniczkę pisma z 30 grudnia 2003r., to brak jest dowodu jego doręczenia. Sąd Rejonowy uznał tu zatem prawidłowo, że wobec powyższego nie sposób ustalić, że oświadczenie pozwanej z dnia 18 sierpnia 2008r., że w momencie zaciągnięcia zobowiązania przez dłużniczkę nie był jej znany ustrój majątkowy małżeński było nieprawdziwe.

Wskazać też należy, iż w istocie wszystkie zarzuty apelacji, tj. art. 232 k.p.c., 328 k.p.c. i 230 k.p.c. jak i art. 6 k.c. sprowadzały się do kwestionowania stanowiska Sądu Rejonowego co do braku jego związania ustaleniami Sądu Apelacyjnego w Katowicach poczynionymi w sprawie I ACa 907/11 co do tego, że pozwana miała wiedzę o istnieniu rozdzielności majątkowej dłużniczki przed zawarciem umowy. Sąd Okręgowy podziela tutaj stanowisko Sądu Rejonowego, iż zgodnie z art. 366 k.p.c. Sąd ten nie był tymi ustaleniami związany, albowiem pozwana (...) sp.z o.o. nie była stroną przedmiotowego postepowania, co za tym idzie brak było tożsamości podmiotowej i przedmiotowej.

Nie można też w niniejszym stanie faktycznym sprawy wywodzić, iż wyłącznie brak informacji od pozwanej dotyczącej istnienia pomiędzy małżonkami M. rozdzielności majątkowej stanowił o powstaniu wywodzonej przez powoda szkody. Powód jako wierzyciel miał bowiem legitymację do podjęcia czynności w kierunku ustalenia, czy pomiędzy małżonkami M. istnieje (i od kiedy) ustrój wspólności majątkowej i czynności te mógł podjąć jeszcze przed wystąpieniem o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużniczki.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia roszczenia powoda o odszkodowanie opartego na podstawie art. 471 k.c. gdyż nie zostało udowodnione, by umowa cesji wykonana została przez stronę pozwaną w sposób nieprawidłowy, a w szczególności, że zachodził tu -związek przyczynowy uzasadniający dochodzenie przedmiotowego odszkodowania przez powoda.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

SSO Monika Skalska SSO Alicja Dziekańska SSO Paweł Kieta