Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

J. M. (1) został obwiniony o popełnienie 30 czynów z art. 92 ust.1 i 2 ustawy z dnia 06 września 2001 roku o transporcie drogowym (Dz.U. z 2013 r. poz. 1414 z późn. zm. ).

Sąd Rejonowy w Radomsku wyrokiem z dnia 17 listopada 2015 roku w sprawie VI W 102/15 uznał obwinionego J. M. za winnego popełnienia wszystkich zarzucanych mu czynów i na podstawie art. 92 ust.1 i 2 ustawy z dnia 06 września 2001 roku o transporcie drogowym w zw. z art. 9 § 2 kw wymierzył łącznie karę grzywny w kwocie 2000 złotych,

- zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. B. kwotę 398,52 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej obwinionemu z urzędu;

- zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 2.867,99 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Wyrok ten został zaskarżony przez obwinionego J. M. i jego obrońcę.

Apelacja obwinionego wywiedziona została, jak wynika z analizy jej treści, z podstawy prawnej art. 438 pkt 3 kpk w zw. z art. 109 & 2 kpw.

W konkluzji skarżący wniósł o oddalenie wniosku o ukaranie.

Apelacja obrońcy wywiedziona została z podstawy prawnej art. 438 pkt 2 i 3 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw.

W konkluzji skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionego od popełnienia wszystkich zarzucanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje obwinionego oraz jego obrońcy okazały się o tyle skuteczne, że doprowadziły do uchylenia zaskarżonego wyroku w zakresie czynów opisanych w punktach 1 – 29 jego części wstępnej i umorzenia postępowania w tym zakresie oraz zmiany wyroku co do czynu opisanego w punkcie 30 jego komparycji w zakresie wymiaru kary i wysokości wydatków poniesionych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Twierdzenia skarżących kwestionujących fakt wyczerpania przez obwinionego dyspozycji art. 92 ust.1 i 2 ustawy o z dnia 06 września 2001 roku o transporcie drogowym okazały się bezzasadne.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny w oparciu o rzetelnie zgromadzony i wszechstronnie oceniony materiał dowodowy. Każdy istotny dowód został poddany analizie i oceniony w kontekście innych, powiązanych z nim dowodów. Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy jest obiektywna, prawidłowa, zgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, oparta o całokształt ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego i jako taka korzysta z ochrony jaką daje art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpw. Posługiwanie się przez obwinionego w kontrolowanym okresie kartą kierowcy należącą do B. F. wynika bez wątpienia z materiału dowodowego w postaci opinii biegłych R. B. i A. D. oraz zeznań funkcjonariusza policji A. Ż.. Opinia pierwszego z wymienionych, wydana w oparciu o zapisy tachografu samochodu jakim poruszał się obwiniony, wprawdzie nie stwierdzała jednoznacznie, iż ten posługiwał się podczas trasy przewozowej kartą kierowcy wystawioną na jego zmiennika F. B., jednak wskazywała na kilka powodów, które skłaniały do uznania, iż taki wariant jest bardziej prawdopodobny. Wśród nich biegły wymienił niewielkie odstępy czasowe pomiędzy wyjęciem z tachografu cyfrowego karty jednego kierowcy a włożeniem karty drugiego kierowcy. Każdorazowo czas w jakim dochodziło do wymiany kart nie przekraczał minuty. Sytuacja tak szybkiej wymiany kart w praktyce była możliwa – jak twierdził biegły - tyle tylko, że zmieniający się kierowcy musieliby tworzyć dwuosobową obsadę, czyli musieliby podczas całej trasy przewozowej razem przebywać w kabinie samochodu. Wówczas zamiana kierowców mogłaby nastąpić bez przeprowadzenia obsługi codziennej pojazdu, sprowadzającej się do skontrolowania przez zmiennika sprawności technicznej przejmowanego samochodu. Tymczasem z wyjaśnień obwinionego wynikało, że jego zmiennik podróżował samochodem turystycznym typu” C.”. Poza tym biegły uznał, że sytuacja z camperem, jakkolwiek niewykluczona, budzi poważne wątpliwości natury ekonomicznej. Właściciel firmy transportowej musiałby wszak ponosić dodatkowe koszty związane z eksploatacją takiego samochodu i zatrudnieniem kolejnego pracownika, podczas kiedy kabina pojazdu ciężarowego wyposażona była w dwa miejsca do spania. Nie można także pominąć – na co zwrócił z kolei uwagę biegły A. D. - że jeśli rzeczywiście przemieszczanie się kierowców pomiędzy miejscem wyjęcia karty z tachografu a miejscem ponownego jej zalogowania odbywało się camperem, czas ten nie mógł być zaliczany do czasu odpoczynku, jak to rejestrowały karty obwinionego i jego zmiennika. Jest on bowiem traktowany jako wykonywanie innego rodzaju pracy niż kierowanie pojazdem.

Zważyć również należy, że gdyby prawdziwe było twierdzenie obwinionego, że zmieniał się on na trasie wykonywania przewozu ze swoim zmiennikiem F. Borisem to ten ostatni stawiłby się na miejscu przeprowadzanej kontroli drogowej, wobec przewidywanej na ten moment wymiany obwinionego i dochodziłby odzyskania swojej karty w celu kontynuowania dalszego wykonywania przewozu. Tymczasem sytuacja taka nie miała miejsca, co przekonuje o niewiarygodności wyjaśnień obwinionego w części negującej fakt, posługiwania się przez niego kartą F. B..

Wreszcie nie sposób pominąć zeznań świadka A. Ż., funkcjonariusza policji, dokonującego zatrzymania obwinionego, relacjonującego że J. M. (2) początkowo zaprzeczał posiadaniu karty innego kierowcy, dopiero gdy świadek spostrzegł jego podejrzane zachowanie polegające na próbach ukrycia jakiegoś przedmiotu w kieszeni spodni lub saszetce ujawnił on kartę B. F. zwracając się jednocześnie z prośbą o nieinformowanie o tym incydencie inspektorów transportu drogowego.

Sąd Odwoławczy nie podzielił zarzutu obrońcy dotyczącego naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 410 kpk w zw. z art. 82 & 1 kpw poprzez przyjęcie za podstawę ustaleń faktycznych opinii biegłego R. B., w sytuacji nie przeprowadzenia tego dowodu przed Sądem w przedmiotowym postepowaniu. Zważyć wszak należy, iż sprawa na potrzeby której wydana została rozważana opinia dotyczy czynów tożsamych z tymi. które zarzucone zostały obwinionemu w niniejszej sprawie, w dodatku popełnionych w takich samych okolicznościach, tylko że w innej dacie. Obie sprawy mają ze sobą ścisły związek podmiotowy i przedmiotowy, prowadzone były na etapie postępowania wyjaśniającego łącznie, a rozdzieleniu uległy przed sądem pierwszej instancji z powodu niemożności prowadzenia postępowania co do czynów objętych przedmiotowym wyrokiem w trybie przyśpieszonym. Godzi się zauważyć, że opinia biegłego R. B. została ujawniona na rozprawie głównej w dniu 13 listopada 2015 roku na podstawie art. 76 & 1 kpw, a co za tym idzie zarzut czynienia ustaleń faktycznych na podstawie dowodu zaniechanego jawi się jako chybiony.

Akceptacji podlegają także argumenty sądu merytorycznego, które legły u podstaw uznania za nieprzydatne dla ustaleń faktycznych dokumentów dotyczących innych kontroli transportu drogowego, którym był poddawany obwiniony oraz wydruków z tachografu z okresu przedmiotowej kontroli, a sąd odwoławczy nie dostrzega potrzeby ich powtarzania.

Reasumując, Sąd Rejonowy doszedł do słusznego wniosku, iż w oparciu o wskazany powyżej materiał dowodowy istnieją podstawy do przypisania obwinionemu wyczerpania znamion określonych w art. 92 ust.1 i 2 ustawy o transporcie drogowym w zakresie wszystkich opisanych w części wstępnej wyroku czynów.

Mimo poprawności ocen i ustaleń stanowiących podstawę wyrokowania, zaskarżony wyrok nie mógł się ostać z uwagi na przedawnienie karalności czynów opisanych w punktach 1-29 w jego części wstępnej. Zgodnie z dyspozycją art. 45 § 1 kw karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął jeden rok, a jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, z upływem 2 lat od popełnienia czynu.

Wniosek o ukaranie obwinionego wpłynął do Sądu Rejonowego w Radomsku w dniu 20 marca 2014 roku. Biorąc pod uwagę fakt, że czyny opisane w punkach 1-29 zaskarżonego wyroku zostały popełnione przez obwinionego w okresie od 19 lutego do 17 marca 2014 roku, a postępowanie wszczęte zostało przed upływem roku od ich popełnienia – w świetle powołanego wyżej przepisu art. 45 § 1 kw – nastąpiło przedawnienie karalności tychże czynów w okresie od 19 lutego do 17 marca 2016 roku.

O ile podczas wyrokowania przez Sąd pierwszej instancji przedawnienie wskazanych czynów jeszcze nie nastąpiło, to na etapie postępowania odwoławczego ich karalność ustała. Skutkiem powyższego koniecznym stało się uchylenie zaskarżonego wyroku co do czynów opisanych w punkach 1-29 i umorzenie postępowania w tym zakresie, ponieważ zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza określona w art. 104 § 1 pkt 7 kpw.

Karalność czynu opisanego w punkcie 30 części wstępnej wyroku, popełnionego 18 marca 2014 roku, zważywszy na regułę przewidzianą w art. 111 § 1 kc, upływała z końcem dnia 18 marca 2016 roku tzn. o północy tegoż dnia, a ponieważ Sąd Odwoławczy orzekał w dniu 18 marca 2016 roku przedawnienie w tym zakresie nie nastąpiło.

Ponieważ zaskarżonym wyrokiem wymierzona została kara łączna grzywny za 30 wykroczeń - stosownie do wymogów art. 9 § 2 kw, należało dokonać zmiany tegoż wyroku w zakresie czynu opisanego w jego 30 punkcie.

Zważyć należy, iż czyn ten polegał na przekroczeniu przez ww. maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy. Wedle załącznika nr 1 - opisanego w ust 2 art. 92 ustawy o transporcie drogowym - za tego rodzaju naruszenie przewidziana jest grzywna w wysokości 150 złotych. Tym samym Sąd Odwoławczy uznał za zasadne ukształtować karę grzywny w tejże wysokości.

Sąd Odwolawczy dokonał również zmiany w zakresie wydatków za postępowanie pierwszoinstancyjne, obniżając je do kwoty 1.418, 51 złotych. Zważyć należy, iż na wydatki poniesione w tymże postepowaniu składają się ryczałt w wysokości 100 złotych, kwota 787,52 złotych tytułem wynagrodzenia dla biegłego A. D. za sporządzenie pisemnej opinii, kwota 132,47 złotych tytułem wynagrodzenia dla biegłego A. D. za sporządzenie uzupełniającej ustnej opinii oraz kwota 398,52 złotych tytułem zwroty kosztów tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej obwinionemu z urzędu. Tym samym zasądzenie przez Sąd Rejonowy kwoty 2.867,99 złotych tytułem zwrotu wydatków było zawyżone.

Obwiniony swoją postawą procesową negującą przekroczenie dopuszczalnego czasu prowadzenia pojazdu w okresie kontroli obejmującej okres od 19 lutego do 19 marca 2014 roku wygenerował koszty postępowania pierwszoinstancyjnego, w szczególności te które nie są objęte – w myśl regulacji prawnej przepisu art. 618 & 3 kpw – ryczałem, a więc należności biegłego dokonującego analizy z zakresu zapisów tachografów i należności ustanowionego z urzędu obrońcy . W związku z powyższym Sąd Odwoławczy uznał za celowe obciążenie go wydatkami postępowania pierwszoinstancyjnego w całości w oparciu o przepis art. 632 a kpk w zw. z art. 119 kpw, odstępując tym samym od określonej w art. 118 & 2 kpw reguły obciążania Skarbu Państwa kosztami postępowania w przypadku umorzenia postępowania.

Co do kosztów za postępowanie odwoławcze, Sąd Okręgowy obciążył obwinionego zryczałtowanymi wydatkami w kwocie 50 złotych oraz z uwagi na wynik postępowania - znaczne złagodzenie kary, zgodnie z nakazem płynącym z treści art. 10 ust 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych wymierzył jedną opłatę za obie instancje w kwocie 30 złotych.

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej obwinionemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym zostały naliczone w oparciu o § 17 ust. 4, § 4 ust. 1 i ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata w urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801).