Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu V Wydział Cywilny Rodzinny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Hryniewicz

Sędziowie: SO Jolanta Pietrzak

SO Ewa Nowaczyńska / spr. /

Protokolant: sekr. sąd. Monika Detmer

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 03 marca 2016 roku

sprawy z powództwa małoletnich D. J. (1) i R. J. zastąpionych przez matkę M. W. (1)

przeciwko D. J. (2)

o alimenty

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 04 listopada 2015 roku w sprawie III RC 157/15

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwotę po 180 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt. V Ca 212/15

UZASADNIENIE

Małoletni powodowie D. M. i R. J. zastąpieni przez matkę M. W. (1), wnieśli pozew do Sądu Rejonowego w Elblągu ,w którym domagali się zasądzenia od pozwanego D. J. (2) alimentów w kwocie po 900 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich, łącznie po 1.800 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki do 10 – tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności.

Powodowie złożyli również wniosek o udzielenie zabezpieczenia na łączną kwotę 1.700 zł miesięcznie, poczynając od stycznia 2015 r.

W uzasadnieniu roszczenia wskazano, że koszt utrzymania każdego z dzieci wynosi 1.497,38 zł. , matka z małoletnimi mieszka w lokalu stanowiącym własność pozwanego i tytułem umowy najmu płaci 750 zł miesięcznie, osiąga dochody w wysokości 1.286,16 zł netto miesięcznie, niekiedy otrzymuje premię i wówczas jej dochody wzrastają do kwoty 1.600-2.000 zł miesięcznie. Pozwany na utrzymanie dzieci przekazuje kwotę 800 zł miesięcznie, mimo że jego dochody pozwalają na płacenie wyższych kwot. III RC 157/15

Postanowieniem z dnia 02 kwietnia 2015 r. udzielono zabezpieczenia na łączną kwotę 1.200 zł miesięcznie, poczynając od dnia 01 stycznia 2015 r. W pozostałej części wniosek o udzielenie zabezpieczenia został oddalony.

W toku procesu pozwany uznał żądanie do kwoty po 400 zł miesięcznie na dziecko, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 04 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy w Elblągu w punkcie I zasądził od pozwanego D. J. (2) na rzecz małoletnich powodów D. J. (1) ur. (...) i R. J. ur. (...) tytułem alimentów kwotę po 600 zł (sześćset złotych) miesięcznie na rzecz każdego z powodów, począwszy od dnia 01 stycznia 2015 roku, płatne do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat do rąk matki małoletnich powodów M. W. (1);, w punkcie II oddalił powództwo w pozostałej części, w punkcie III nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Elblągu kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych; w punkcie IV zniósł wzajemnie koszty procesu i w punkcie V wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Wyrok Sądu Rejonowego wynikał z następujących ustaleń, rozważań i zastosowanych przepisów prawa :

Małoletni D. J. (1) i R. J. urodzili się w dniu (...) w E. w nieformalnym związku swoich rodziców M. W. (1) i D. J. (2). Związek zakończył się w 2014 r.

W okresie od 01 grudnia 2014 r. do połowy maja 2015 r. przedstawicielka ustawowa mieszkała z dziećmi przy ul. (...), następnie przeprowadziła się do domu aktualnego partnera przy ul. (...). Koszty utrzymania mieszkania przy ul. (...) ponosiła do 31 sierpnia 2015 r. (łącznie to około 1.300 zł), była do tego zobowiązana umową najmu, wypowiedzenie miało okres trzymiesięczny. Z początkiem czerwca chciała zwolnić mieszkanie, ale pozwany zażądał ode niej opłaty za trzy miesiące z góry, mimo że pojawiła się osoba zainteresowana wynajęciem tego lokalu.

Sąd Rejonowy ustalił, iż od 01 września 2015 r. opłaty za dom dzielone są po połowie, część przypadająca na matkę małoletnich to kwota 330 zł. Rocznie koszty ogrzewania domu wynoszą około 2.000 zł. Aktualnie przebywa tam przedstawicielka ustawowa z dziećmi, jej partner i co drugi tydzień, ośmioletnia córka partnera. Za mieszkanie przy ul. (...) płaciła 433 zł/osobę, obecnie ma 105 zł/osobę kosztów mieszkaniowych.

Te zaoszczędzone pieniądze są wykorzystywane na zajęcia języka angielskiego. Opłata za szkołę językową wynosi 15 zł/h za dziecko, łącznie miesięcznie 120 zł na dziecko. Dodatkowo dzieci uczą się języka angielskiego w szkole i tam opłata wynosi 40 zł miesięcznie za jedno z nich. Dzieci chodzą do II klasy szkoły w G..

Sąd I instancji ustalił również, iż M. W. (1) pracuje w G., rozpoczyna pracę o godz. 08:00, zawozi dzieci do szkoły, potem jedzie do pracy. Od dnia 01 lipca 2015 r. przedstawicielka ustawowa pracuje w Firmie (...), zarabia 1.700 zł brutto, czyli 1.263 zł netto. Wcześniej pracowała w firmie PPHU (...) z wynagrodzeniem 1.286,16 zł netto miesięcznie.

Od pozwanego tytułem zabezpieczenia alimentów M. W. (1) otrzymuje 1.200 zł.

Wydatki na dzieci miesięcznie wynoszą co najmniej 2.000 zł (mieszczą się w tym koszty utrzymania mieszkania, zakup żywności ubrań, koszty zajęć dodatkowych, wyjazdów). M. W. (1) korzysta z pomocy materialnej partnera i rodziny .

D. J. (2) od 01 września 2015 r. wynajmuje innej osobie mieszkanie przy ul. (...). Pozwany uważa, że koszt utrzymania dzieci to maksymalnie 2.000 zł miesięcznie na oboje. Obecnie spotyka się z dziećmi co dwa tygodnie w weekendy, w wakacje spędził z nimi dwa tygodnie w lipcu i dwa tygodnie w sierpniu. W lipcu dzieci były u jego rodziców ,w sierpniu organizował z dziećmi wycieczki.

Poza płaconymi alimentami dodatkowo wydaje łącznie na dzieci 300 zł - 400 zł miesięcznie.

W czerwcu 2015 r. małoletni z rodzicami pozwanego przebywali na 10-dniowej wycieczce w Egipcie. Za wyjazd płacili rodzice pana J., on zakupił dzieciom zestawy do nurkowania.

D. J. (2) od 01 lipca 2013 r. zatrudniony jest na stanowisku kierownika budowy w firmie (...) Sp. z o.o. w P.. Aktualnie uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 4.079,79 zł netto miesięcznie.

Sąd I instancji ustalił, iż w zeszłym roku pozwany podejmował dodatkowe prace jako inspektor nadzoru ( w 2014 r. osiągnął dochód w łącznej wysokości 81.430,93 zł), obecnie takie prace może wykonywać tylko za zgodą zarządu spółki. Z uwagi na pracę na dwóch budowach nie ma czasu na dodatkowe zlecenia.

Z wynajmu mieszkania dodatkowo otrzymuje 650 zł. Obecnie ma dwa kredyty: na mieszkanie i na dom.

Jego stałe obciążenia wynoszą 3.800 zł miesięcznie. Łączna kwota, którą przeznacza na utrzymanie domu to około 1.700 zł.

Pozwany jest właścicielem samochodu ciężarowego, korzysta też ze służbowego samochodu osobowego, w czasie urlopu tankuje za swoje pieniądze. Samochód ciężarowy był zakupiony z uwagi na dom, żeby np. przywieźć węgiel. Decyzja o budowie domu zapadła dwa lata temu, dom był kupiony w trakcie budowy za kwotę 219.000 zł. Zakup mieszkania przy ul. (...) nastąpił w 2007 r. za kwotę 224.000 zł. Dom jeszcze nie jest wykończony, pozwany stara się wykończyć go swoimi siłami, pomagają mu rodzice .

Sąd I instancji zanalizował przesłanki art. 133 § 1 k.r.o. i art. 135 §1 k.r.o. nadto orzecznictwo odnośnie postulatu równej stopy życiowej dziecka z rodzicami.

Sąd orzekający nie dał wiary, że aktualny partner życiowy M. W. (1) zatrudnia ją za minimalnym wynagrodzeniem, a jednocześnie wspiera małoletnich powodów. Krytycznie odniósł się do łącznych wpływów w kwocie około 2.500 zł (dochody M. W. plus tymczasowe alimenty) i jednocześnie deklarowanych wydatków w łącznej kwocie 2.800 zł.

Sąd I instancji powziął wątpliwości, że kiedyś opłaty mieszkaniowe pochłaniały kwotę 1.300 zł miesięcznie, teraz jest to około 300 zł miesięcznie, nie pojawiły się jakieś szczególne wydatki związane z dodatkowymi zajęciami dla dzieci, a mimo to deklarowane wydatki na dzieci nie zmalały .

Z kolei pozwany ukrywa własne możliwości zarobkowe. Od matki swoich dzieci w okresie do 31 sierpnia 2015 r. pozwany pobierał opłatę w kwocie 750 zł za wynajęcie mieszkania przy ul. (...), od 01 września 2015 r. od obcej osoby pobiera 650 zł.

W 2014 r. wyznawane w firmie wysokie zasady etyczne nie przeszkadzały pozwanemu uzyskać dochodu w łącznej wysokości 81.430,93 zł, co dawało 6.785 zł miesięcznie. W tym roku D. J. (2) osiąga dochody w wysokości „zaledwie” 4.079,79 zł netto miesięcznie, nie posiada żadnych zaległości z tytułu postanowienia zabezpieczającego.

W ocenie Sądu Rejonowego za częściowo zawyżone należało przyjąć koszty utrzymania małoletnich przedstawione przez ich matkę.

Wydatki związane utrzymaniem 7 letnich bliźniąt wiążą się z zakupem żywności, odzieży i pomocy edukacyjnych, a także zapewnieniem rozrywek. Szczególnie w ich sytuacji matka jest zobowiązana wszystkie powyższe wydatki ponosić podwójnie. Nie jest możliwym pominięcie któregoś dziecka, dotyczy to zarówno zakupu odzieży, butów, potrzeb szkolnych czy zabawek.

Kwota 1.000 zł miesięcznie na utrzymanie każdego z nich nie wydaje się być w ocenie sądu orzekającego wygórowana.

Pozwany, co wynika informacji przysłanej z Urzędu Skarbowego w E., ma zdecydowanie wyższe możliwości majątkowe od deklarowanych. Nadto tylko w okresie krótkiego urlopu ponosi koszty tankowania samochodu, wynajmuje mieszkania przy ul. (...), deklaruje sprzedaż posiadanego samochodu ciężarowego.

Zdaniem Sądu I instancji deklarowane przez pozwanego alimenty w wysokości 400 zł na dziecko pozostaje w rażącej sprzeczności ze stawianymi przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy postulatami równego wkładu sił i środków obojga rodziców w wychowanie wspólnych małoletnich dzieci oraz równej sytuacji materialnej rodziców i dzieci. Szczególnie jeśli uwzględni się, iż realizacja obowiązku alimentacyjnego wyraża się również w osobistym sprawowaniu pieczy nad dzieckiem i dbałością o jego wychowanie.

Jako adekwatne do obecnych uzasadnionych potrzeb uprawnionych oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego uznać należało roszczenie w wysokości po 600 zł miesięcznie na dziecko. Żądanie w pozostałej części oddalono jako wygórowane.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art.108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o przepis art. 100 k.p.c.

Wyrokowi w części zasądzającej roszczenie nadano rygor natychmiastowej wykonalności na mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Apelację od wyroku wniósł pozwany kwestionując zasadność zasądzenia alimentów ponad 500 zł miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich. Zaskarżonemu orzeczeniu apelant zarzucił zasądzenie kwoty odbiegającej od ustalonego kosztu utrzymania dzieci nadto niezastosowanie wobec pozwanego art. 102 kpc./ pkt. I wyroku w części i pkt. III /

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę i zasądzenie alimentów w kwotach po 500 zł miesięcznie.

Uzasadniając stanowisko pozwany podkreślał, iż zmniejszyły się koszty zamieszkania, a według matki nie zmniejszyły się koszty utrzymania dzieci. Sąd przyjął koszty utrzymania każdego z małoletnich na kwoty po 1000 zł miesięcznie, a skarżący w zażaleniu na postanowienie zabezpieczające, pozwany określał te koszty utrzymania na kwoty po 900 zł miesięcznie i zażądał ustalenia jego obowiązku alimentacyjnego na kwoty po 450 zł miesięcznie na rzecz każdego uprawnionego.

W ocenie skarżącego adekwatna na utrzymanie każdego z synów jest kwota 500 zl tytułem alimentów na każde dziecko. Zastosowanie art., 102 kpc ma swoje uzasadnieniu w tym, iż pozwany był gotów zawrzeć ugodę. Ponadto pozwany podkreślał, iż M. W. (1) posłużyła się w toku procesu nieprawdziwym dokumentem obrazującym dochód matki małoletnich.

W odpowiedzi na apelację małoletni powodowie wnieśli o jej oddalenie i obciążenie pozwanego kosztami za I i II instancję.

Reprezentująca małoletnich uzasadniała, iż nie został naruszony art. 27 kro ani art.135 kro. Nie jest rażącym ustalenie obowiązku alimentacyjnego na kwoty po 600 zł na rzecz każdego z małoletnich, skoro niekwestionowany koszt utrzymania każdego z dzieci wynosi po 1000 zl miesięcznie. Zarobki matki znacznie odbiegają od zarobków ojca, ponadto matka sprawuje pieczę i zamieszkuje w domu partnera. Ponadto pozwany niezasadnie używa argumentu, iż matka posługuje się nieprawdziwym zaświadczeniem o zarobkach, nie zważając na wyniki postępowania w tym przedmiocie, zakończonego umorzeniem postepowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja pozwanego jako bezzasadna została oddalona.

Sąd II instancji aprobuje ustalenia i rozważania Sądu meriti, traktując je jako własne, bez procesowej potrzeby ich ponawiania, szerzej odnosząc się jedynie do tych ustaleń czy rozważań, które próbowała podważyć apelacja.

Żaden z podniesionych zarzutów nie okazał się trafny, skarżący w zasadniczej części powiela te argumenty, które były przedmiotem rozważań Sądu I instancji.

Pozwany polemizował z ustaleniami Sądu orzekającego, co do ustalonych kosztów utrzymania dzieci, tymczasem z uzasadnienia wynika w sposób jednoznaczny, iż koszt utrzymania dzieci na kwoty po 1000 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich był przyznany w toku procesu przez pozwanego./ por. k-292/

Co więcej Sąd Rejonowy dokonał tego ustalenia wydając wyrok ,co przedstawił w uzasadnieniu, a matka ostatecznie skorygowała koszt utrzymania synów na kwoty po 1400 zł miesięcznie./por. k-291 /

Zatem nieaktualne jest wcześniejsze stanowisko matki, co do kosztów utrzymania synów na wyższym poziomie, to po pierwsze, po drugie zostało niekwestionowane przez obie strony / powodowie nie wnieśli apelacji / ustalenie kosztów utrzymania dzieci na kwoty po 1000 zł miesięcznie.

Brak jest argumentów prawnych, aby porównywać tą kwotę do kwoty 900zł miesięcznie, wskazywanej przez skarżącego, jako koszt utrzymania każdego dziecka w skali miesiąca / podnoszonej w zażaleniu w toku postępowania o udzielenie zabezpieczenia / , a już zupełnie dowolne i nie znajdujące uzasadnienia w przepisach regulujących obowiązek alimentacyjny jest wyprowadzanie wniosku, iż pozwany winien ponosić ½ kosztów utrzymania dzieci, czyli łożyć niższe kwoty aniżeli po 600 zł miesięcznie na rzecz uprawnionych.

Należy podkreślić, iż inne reguły procesowe rządzą postępowaniem zabezpieczającym, którego celem jest pilne dostarczenie środków utrzymania, wystarczające jest uprawdopodobnienie i prowizoryczne wyważenie racji obu stron, w oparciu o wstępne argumenty, a inne są zasady postępowania rozpoznawczego, gdzie decydujące znaczenie ma wynik postępowania dowodowego.

Stąd porównywanie wyniku postępowania zakończonego wyrokiem do treści postanowienia zabezpieczającego,/ czy też stanowiska pozwanego w toku postępowania zażaleniowego / jest chybione.

Ponadto zupełnie niezrozumiałe jest, jakimi regułami / bo nie przepisami / kieruje się pozwany oczekując na ustalenie jego obowiązku alimentacyjnego w kwocie równej tej kwocie, którą winna ,,dołożyć” ze swojej strony matka dzieci.

Sąd Rejonowy wskazywał i analizował przesłanki warunkujące zasądzenie alimentów w odniesieniu do tego postępowania i uczynił to w sposób prawidłowy, zgodnie z regułami logicznego myślenia i doświadczeniem życiowym.

Po pierwsze zachodzi znaczna dysproporcja w dochodach rodziców i ich możliwościach zarobkowych, bo pozwany zarabia od matki dziecka ponad 3 razy więcej, nie licząc wpływów z wynajmu i przyczyn, z powodu których obniżyły się zarobki skarżącego względem poprzedniego roku.

Po drugie matka wypełnia swój obowiązek alimentacyjny w drodze dbałości o wychowanie, osobistej troski i poświęca swój czas równolegle na rzecz dwójki małych jeszcze dzieci.

Pozwany natomiast zajmuje się dziećmi w czasie kontaktów, więc jego własny wkład niematerialny jest nieporównywalnie niższy, zatem również z tego powodu winien w większej części partycypować w kosztach utrzymania małoletnich, na co wskazywał Sad I instancji.

Ponadto matka, której zarobki oscylują wokół najniższego wynagrodzenia twierdzi, iż na utrzymanie dwójki dzieci korzysta ze wsparcia partnera i zaciąga pożyczki u rodziny, a pozwany, zarabiając znacznie więcej, także, jak twierdzi, korzysta z pomocy rodziny, ale w tym celu, aby dokończyć budowę domu.

Warto również podkreślić, iż matka małoletnich wykorzystała zaoszczędzone z racji zmniejszenia opłat pieniądze na naukę dzieci języka angielskiego i jej wyliczenia w tym zakresie są przekonujące a oceniając kompleksowo działania matki, można określić je jako racjonalne i podejmowane z korzyścią dla małoletnich.

Pozwany przyznał, iż poza alimentami dodatkowo wydaje na rzecz dzieci po 300-400 zł miesięcznie, zapewnia im rozmaite atrakcje i wyjazdy.

Jest to postawa prawidłowa, służy podtrzymaniu więzi ojca z dziećmi, ale nie może być akceptowana taka sytuacja, iż wydatkowanie dodatkowych środków będzie odbywało się kosztem zabezpieczenia bieżących pierwszoplanowych potrzeb dzieci.

W pierwszym rzędzie należy bowiem zaspokoić podstawowe koszty utrzymania dzieci a dopiero w drugiej niejako kolejności dążyć do zapewnienia poziomu życia córce i synowi na takim poziomie, jaki ma rodzic lepiej sytuowany, w tym przypadku pozwany, zgodnie przywołaną przez Sąd I instancji zasadą równiej stopy życiowej dzieci z rodzicami.

Zaskarżony wyrok jest zatem prawidłowy ,a wskazany w nim zakres obowiązku alimentacyjnego pozwanego jest adekwatny zarówno do usprawiedliwionych potrzeb małoletnich ,jak i możliwości płatniczych zobowiązanego. Z całą pewnością alimenty w wysokości po 600zł na rzecz każdego z małoletnich , wyższe o 100 zł od deklarowanych przez ojca spełniają t przesłanki wynikające z przepisów.

W ocenie Sądu II instancji brak było podstaw, aby w niniejszej sprawie zastosować wobec pozwanego art. 102 kpc, uznając sytuację apelanta jako szczególnie uzasadnioną w rozumieniu wskazanego przepisu.

Przywołane w apelacji argumenty o posłużeniu się przez matkę małoletnich podrobionym dokumentem / postępowanie w tym przedmiocie, a wywołane przez pozwanego, zostało umorzone/ jak też gotowości zawarcia ugody przez pozwanego, nie mogły znaleźć aprobaty, żeby ten wyjątek zastosować.

Zdaniem Sądu odwoławczego pozwany słusznie został obciążony kosztami sądowymi przez Sąd I instancji, zgodnie z zasadami ich ponoszenia w razie częściowego przegrania sporu.

W świetle powyższych rozważań, na podstawie art. 385 k.p.c., apelację oddalono./pkt. I wyroku /

O kosztach orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z. §2 pkt.2 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie / Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 roku //pkt/ II wyroku /.