Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Emilia Poddębniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 marca 2016 r. w W.

sprawy A. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o przeliczenie wysokości emerytury

na skutek odwołania A. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 grudnia 2015 r., znak: E/10/(...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

W dniu 7 stycznia 2016 r. A. J. złożył za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. odwołanie od decyzji
z dnia 8 grudnia 2015 r., znak: E/10/(...), mocą którego ww. organ rentowy odmówił odwołującemu ponownego ustalenia wysokości emerytury. Zaskarżonej decyzji odwołujący zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla sprawy oraz naruszenie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w szczególności art. 10 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.
Na podstawie powyższych zarzutów odwołujący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i wydanie wyroku nakazującego zaliczenie do jego stażu pracy,
od którego zależy wysokość emerytury, jako składkowych 83 miesięcy opłacania składek do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

W uzasadnieniu odwołujący w pierwszej kolejności zwrócił uwagę,
że skarżona decyzja organu rentowego została sformułowana w sposób bardzo ogólnikowy oraz przy minimum staranności, przez co jest niezrozumiała
i trudno jest odnieść się do niej w sposób jednoznaczny i merytoryczny. Decyzja ta zawiera błąd formalny polegający na tym, że jako podstawę wskazano cały akt prawny, tj. ustawę o emeryturach i rentach z FUS, a nie jak być powinno, konkretny przepis tego aktu prawnego. Z kolei jako brak staranności odwołujący wskazał pomyłkę w określeniu okresu „od 01.20.2001 r. do 30.09.2008 r.”.

Odnosząc się do kwestii merytorycznych skarżonej decyzji odwołujący zarzucił organowi rentowemu błędne ustalenie stanu faktycznego przyjmując,
że w powyższym okresie pobierał emeryturę z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i okres ten został mu już zaliczony przy ustalaniu prawa
do emerytury z KRUS. Odwołujący wskazał, że pobiera emeryturę z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i wystąpił o doliczenie mu okresu opłacania składek do KRUS do stażu pracy jako składkowego, od którego zależy wysokość pobieranej przez niego emerytury. Odwołujący zaznaczył, że w jego przypadku zachodzi sytuacja określona w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach
i rentach, gdyż opłacał składki do KRUS przez 6 lat, 11 miesięcy i 10 dni pracy na roli. W ocenie odwołującego powoływanie się w uzasadnieniu skarżonej decyzji na art. 56 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach nie znajduje żadnego uzasadnienia ani faktycznego, ani prawnego.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 29 stycznia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania A. J. na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy zaznaczył, że decyzją
z dnia 19 sierpnia 2014 r. odwołującemu przyznano prawo do emerytury
na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej. Ponadto organ rentowy ustalił,
że odwołujący ma ustalone prawo do emerytury na podstawie przepisów
o ubezpieczeniu społecznym rolników i ze okres od 1 października 2001 r.
do 30 września 2008 r. został zaliczony przy ustalaniu świadczenia
przez KRUS.

Wskazując na treść art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej organ rentowy wskazał, że odwołujący udokumentował 35 lat i 4 dni okresów składkowych,
w związku z czym nie istniała potrzeba okresów składkowych i nieskładkowych okresami wskazanymi w art. 10 ust. 1 ustawy. Z kolei zgodnie z art. 56 ust. 4 i 5 ustawy emerytalnej jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały uzupełnione okresami wymienionymi w art. 10 ustawy, emerytura ulega zwiększeniu za okres opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników, jednakże zwiększenie to nie przysługuje osobie mającej ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Z tych też względów organ rentowy uznał, że skarżona decyzja została wydana prawidłowo i zgodnie z prawem.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 grudnia 2008 r. A. J., urodzony w dniu (...), złożył do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddziału (...) w W. wniosek o emeryturę z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym.
W kwestionariuszu dotyczącym okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz okresów podlegających zaliczeniu do tego ubezpieczenia odwołujący wskazał następujące okresy:

- od 1 września 1966 r. do 18 listopada 1972 r. – zatrudnienie w (...) Zakładach Radiowych w W.,

- od 21 listopada 1972 r. do 15 marca 1975 r. – zatrudnienie w Zakładzie (...) przy (...) Instytucie (...)
w W.,

- od 17 marca 1975 r. do 15 września 1979 r. – zatrudnienie w Zakładzie (...) oraz Ośrodku (...)
w C.,

- od 1 listopada 1979 r. do 21 października 2001 r. – z tytułu działalności gospodarczej,

- od 1 października 2001 r. do 30 września 2008 r. – z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Do wniosku odwołujący dołączył załączniki w postaci świadectw pracy oraz innych dokumentów (wniosek o emeryturę wraz z załącznikami k. 1-12
akt KRUS).

Decyzją z dnia 11 grudnia 2008 r., znak: (...)-1/25, Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał A. J. emeryturę rolniczą od dnia 7 grudnia 2008 r. Przy ustaleniu prawa do emerytury organ rentowy uznał za udowodnione okresy wskazane przez odwołującego
w kwestionariuszu (decyzja Prezesa KRUS k. 14, raport ustalenia uprawnień
do emerytury k. 13 akt KRUS).

W dniu 13 maja 2014 r. A. J. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. wniosek o przyznanie prawa
do emerytury. Do wniosku odwołujący załączył kwestionariusz zawierający informacje dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych,
a także załączniki w postaci kopii świadectw pracy (wniosek o emeryturę wraz
z załącznikami k. 1-25 a.r.).

Rozpoznając wniosek A. J. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 26 czerwca 2014 r. decyzję,
znak: E/10/(...), mocą której odmówił przyznania odwołującemu emerytury, ponieważ na podstawie przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił, że wskazane przez odwołującego okresy zatrudnienia zostały uwzględnione do świadczenia emerytalnego wypłacanego przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...)
w W. (decyzja ZUS z 26.06.2014 r. k. 51 a.r.).

W dniu 7 sierpnia 2014 r. A. J. złożył odwołanie od powyższej decyzji, w wyniku czego Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. wydał w dniu 19 sierpnia 2014 r. decyzję, znak: E/10/(...), mocą której uchylił decyzję z dnia 26 czerwca 2014 r. i przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia 1 maja 2014 r. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 35 lat i 4 dni
(420 miesięcy), ustalił również okresy uzupełniające - pracy na roli w wymiarze 6 lat, 11 miesięcy oraz 10 dni (83 miesiące) (odwołanie k. 71 a.r., decyzja ZUS z 07.08.2014 r. k. 65 a.r.).

W dniu 16 listopada 2015 r. A. J. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury poprzez zaliczenie do stażu pracy od którego zależy wysokość emerytury jako składkowych 83 miesięcy opłacania składek do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (wniosek k. 113 a.r.).

W dniu 8 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. wydał skarżoną decyzję, mocą której odmówił odwołującemu prawa do zwiększenia rolnego przysługującej mu emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego uzyskał informację, że przy ustalaniu prawa do emerytury
w KRUS został uwzględnione w całości okres od 1 października 2001 r.
do 30 września 2008 r. okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, wobec czego brak podstaw do przyznania zwiększenia rolnego z tytułu opłacania składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Rolników (skarżona decyzja ZUS z 08.12.2015 r. k. 115 a.r.).

A. J. złożył odwołanie od powyższej decyzji organu rentowego, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie k. 2 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, w szczególności akt organu rentowego, przy czym okoliczności przytoczone w stanie faktycznym były bezsporne. Dokumentacja zebrana w sprawie nie była kwestionowana przez strony, a ze względu na istotę niniejszej sprawy, której spór skupił się całkowicie na interpretacji stosownych przepisów ustawy emerytalnej, Sąd uznał materiał dowodowy za zupełnie wystarczający do poczynienia stosownych ustaleń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 8 grudnia 2015 r., znak: E/10/(...),
jest niezasadne i jako takie podlegało oddaleniu.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół kwestii możliwości zaliczenia przez organ rentowy okresu opłacania przez odwołującego składek
do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w okresie od 1 października 2001 r. do 30 września 2008 r., tj. w wymiarze 6 lat, 11 miesięcy i 10 dni.
W toku postępowania odwołujący wyraził niezrozumienie co do decyzji organu rentowego, który odmówił mu zwiększenia rolnego pobieranego świadczenia emerytalnego. Bliższa analiza okoliczności faktycznych składających się
na sytuację prawną A. J. prowadziła do wniosku, zgodnie z którym stanowisko wyrażone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych należało uznać
za słuszne. Za powyższym wnioskiem przemawiały dwie okoliczności,
które zostaną omówione poniżej.

Po pierwsze, w kontekście możliwości zaliczenia okresu opłacania składek do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przy ustalaniu prawa
do świadczenia emerytalnego z systemu ubezpieczeń społecznych odwołujący prawidłowo powołał się na przepis art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.). Stosownie do treści tego przepisu, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56 ustawy emerytalnej, jak okresy składkowe:

1)okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy
w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

Warunkiem uwzględnienia wyżej wymienionych okresów jako okresów składkowych przy ustaleniu prawa lub wysokości emerytury jest zaistnienie sytuacji, w której okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 ustawy emerytalnej, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Ponadto ust. 3 omawianego przepisu stanowi, że okresów i których mowa
w ust. 1 i 2 art. 10 ustawy emerytalnej nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty,
na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Z powyższego przepisu wynika więc wyraźnie, że przy obliczaniu wysokości emerytury uwzględnia się również okresy m. in. podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w których opłacono składki,
z zastrzeżeniem, że okres składkowe i nieskładkowe są krótsze niż okres wymaganego stażu pracy.

W przypadku odwołującego ustalenie warunków nabycia prawa
do emerytury w wieku powszechnym zastosowanie znajdują zasady wyrażone
w art. 27 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUZ. Zgodnie z treścią tego przepisu, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki

1) osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

Wiek emerytalny dla kobiet, w myśl ust. 2 powyższego przepisu, wynosi co najmniej 60 lat. Natomiast wiek emerytalny dla mężczyzn, zgodnie z ust. 3, w okresie:

1) do dnia 31 grudnia 1947 r. wynosi co najmniej 65 lat,

2) od dnia 1 stycznia 1948 r. do dnia 31 marca 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 1 miesiąc,

3) od dnia 1 kwietnia 1948 r. do dnia 30 czerwca 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 2 miesiące,

4) od dnia 1 lipca 1948 r. do dnia 30 września 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 3 miesiące,

5)od dnia 1 października 1948 r. do dnia 31 grudnia 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 4 miesiące.

Po drugie, wbrew twierdzeniom odwołującego, powołanie się przez organ rentowy w skarżonej decyzji na art. 56 ust. 4 ustawy emerytalnej było całkowicie uzasadnione. Treść tego przepisu przewiduje bowiem, że jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały uzupełnione okresami wymienionymi w art. 10, emerytura ulega zwiększeniu za okres opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru przewidzianych dla części składkowej w przepisach, o których mowa w ust. 3. Z kolei zgodnie z ust. 5 omawianej regulacji zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje osobie mającej ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Jak wynika z analizy z materiału dowodowego zebranego w sprawie dokonanej pod kątem treści powyższych przepisów, w przypadku odwołującego nie zachodziły podstawy do zaliczenia okresu opłacania składek na Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od 1 października 2001 r.
do 30 września 2008 r. Bezspornym jest bowiem, że w dniu 11 grudnia
2008 roku Prezes KRUS wydał decyzję o przyznaniu A. J. prawa do świadczenia emerytalnego rolników. Już na etapie powyższej decyzji ustalono, że odwołujący legitymował się okresem składkowym w wymiarze
35 lat, a ustalenia te zostały potwierdzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w decyzji z dnia 19 sierpnia 2014 r., znak: E/10/(...). Posiadany przez odwołującego okres składkowy jest więc o 10 lat większy niż minimalny okres przewidziany dla odwołującego, który zgodnie z treścią
art. 27 ustawy emerytalnej w jego przypadku – jako osoby urodzonej przed
1 stycznia 1949 r. – wynosi 25 lat. W tej sytuacji nie można traktować okresu ubezpieczenia społecznego rolników jako okresu składkowego, gdyż zgodnie
z art. 10 ust. 1 in fine ustawy o emeryturach i rentach okresy składkowe
i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5 i 7 ustawy emerytalnej, nie są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury.

Natomiast w kontekście art. 56 ust. 4 i 5 ustawy emerytalnej Sąd zwraca uwagę, że odwołujący myli pojęcia „pobierania emerytury” oraz „ustalenia prawa do emerytury”, które to stanowią odrębne kategorie. Okoliczność,
że odwołujący nie pobierał emerytury rolniczej w dniu wydawania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych skarżonej decyzji nie ma w niniejszej sprawie większego znaczenia, gdyż przywołana wyżej podstawa prawna utożsamia możliwość przyznania zwiększenia okresu składkowego o okres płacenia składek na Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od niespełnienia się warunku przewidzianego w ust. 5, tj. posiadania przez osobę wnioskującą
o zwiększenie ustalonego prawa do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, a nie pobierania takiej emerytury lub renty. Prawo A. J. do emerytury rolniczej, w myśl powyższego, bezsprzecznie zostało ustalone mocą decyzji Prezesa KRUS z dnia 11 grudnia 2008 r. Odwołujący pobierał emeryturę rolniczą na przełomie lat 2008 – 2014 aż do momentu zawieszenia jej wypłaty, przy czym okoliczność ta nie zmienia faktu, że odwołującemu prawo do emerytury rolniczej wciąż przysługuje, leczy jedynie jego wypłata uległa wstrzymaniu.

Zaznaczenia wymaga również, że wskazywany przez odwołującego okres opłacania składek od 1 października 2001 r. do 30 września 2008 r. został już uwzględniony przy ustaleniu prawa oraz wymiaru emerytury rolniczej odwołującego na mocy wspomnianego decyzji Prezesa KRUS. Skoro okres ten został już zaliczony przy ustaleniu rolniczego świadczenia emerytalnego, to brak podstaw do zaliczenia go przy ustaleniu emerytury z ZUS.

Na marginesie Sąd zaznacza, że kwestie formalne skarżonej decyzji wskazane przez odwołującego nie przesądzają o tym, że została wydana w sposób nieprawidłowy. Treść decyzji faktycznie zawiera błędne określenie okresu opłacania przez odwołującego składek na KRUS (tj. „01.20.2008 r.), jednakże błąd ten, jako jednostkowy, należy traktować jako zwykłą omyłkę pisarską, a nie świadectwo braku staranności organu rentowego przy wydawaniu decyzji. Sąd nie podzielił również zarzutów odwołującego w zakresie jego twierdzeń co do ogólnikowości decyzji, a co za tym idzie, braku możliwości zrozumienia jej treści; organ rentowy co prawda w sposób ogólny przywołał jako podstawę swojego rozstrzygnięcia ustawę o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednakże w dalszej części decyzji wskazał dokładnie jaki przepis (tj. art. 56 ust. 4 ustawy) był decydujący w przypadku rozpoznania wniosku odwołującego.

Wobec wskazanych wyżej okoliczności Sąd Okręgowy podzielił w całości stanowisko organu rentowego i uznał skarżoną decyzję za prawidłową, gdyż wobec sytuacji prawnej odwołującego, w myśl obowiązujących przepisów, organ rentowy nie miał innej możliwości jak odmówić zaliczenia spornego okresu na rzecz zwiększenia rolnego przy emeryturze przysługującej odwołującemu. Z tych też względów odwołania A. J. należało uznać za niezasadne, co prowadziło do jego oddalenia na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym Sąd Okręgowy orzekł w sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)

K.S.