Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 kwietnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2012 r. na posiedzeniu niejawnym we Wrocławiu

sprawy z wniosku uprawnionego: (...) sp. z o.o. we W.

z udziałem obowiązanego: R. S.

o udzielenie zabezpieczenia

na skutek zażalenia obowiązanego

na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 23 stycznia 2012 r., sygn. akt X GCo 11/12

p o s t a n a w i a:

1. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie I w ten tylko sposób, że wpisać pomiędzy orzeczone w podpunktach a i b punktu I tego postanowienia sposoby zabezpieczenia spójnik „bądź”;

2. w pozostałej części zażalenie oddalić.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy we Wrocławiu w punkcie I udzielił uprawnionemu(...) sp. z o.o. we W. zabezpieczenia powództwa o zapłatę kwoty należności głównej w wysokości 163.751,19 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 8.12.2011 r. do dnia 18.01.2012 r. w skapitalizowanej wysokości 2.449,54 zł oraz przewidywanymi kosztami procesu w kwocie 11.788 zł, przed wytoczeniem takiego powództwa, przez:

a. zajęcie 500 (pięćset) udziałów posiadanych przez R. S. w spółce (...) sp. z o.o. we W., wpisanej do Rejestru Przedsiębiorców KRS prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla W. Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...) oraz zajęcie 2000 (dwa tysiące) udziałów przysługujących R. S. w spółce (...) sp. z o.o. we W., wpisanej do rejestru Przedsiębiorców KRS prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla W. Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...) ,

b. zajęcie sumy uzyskanej z egzekucji prowadzonej do wymienionych w punkcie a udziałów w spółkach, należących do R. S., przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Ś. A. M. w sprawach KM 675/11 i 768/11.

W punkcie II zaskarżonego postanowienia Sąd I Instancji wyznaczył uprawnionemu termin dwóch tygodni do wniesienia powództwa o zapłatę kwot wskazanych w punkcie I, pod rygorem upadku zabezpieczenia.

Obowiązany zażaleniem (k. 197-204) zaskarżył powyższe orzeczenie w całości i wniósł o jego zmianę przez oddalenie wniosku o zabezpieczenie, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania, a także wniósł o przeprowadzenie dowodów z załączonych do zażalenia dokumentów.

Skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 738 k.p.c., przez zabezpieczenie roszczenia uprawnionej w sposób przekraczający granice wniosku – tj. na oba sposoby wnioskowane przez nią alternatywnie;

- art. 730 ¹§ 1 k.p.c. w zw. z art. 738 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., przez przyjęcie, że roszczenie uprawnionej jest uprawdopodobnione, gdy z dokumentów dołączonych do wniosku nie wynika, aby roszczenie to dotyczyło obowiązanego w kwocie wskazanej przez uprawnioną;

- art. 730 ¹§ 1 i 2 k.p.c., przez przyjęcie, że uprawniona posiada interes prawny w zabezpieczeniu roszczenia, gdy przedłożone dowody nie wskazują ani na fakt prowadzenia przeciwko obowiązanemu postępowania karnego ani też istnienie innego roszczenia wobec uprawnionego z tytułu realizacji umowy pożyczki.

W odpowiedzi na zażalenie uprawniona wniosła o jego oddalenie.

Sąd Apelacyjny, zważył co następuje:

Zażalenie pozwanego jedynie w nieznacznej części zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż na gruncie przepisów zawartych w art. 730 i nast. k.p.c., celem udzielenia zabezpieczenia jest zwiększenie skuteczności postępowania cywilnego poprzez zapewnienie, że pomimo upływu czasu koniecznego dla rozstrzygnięcia sprawy możliwym będzie osiągnięcie zamierzonych przez stronę celów tego postępowania. W tym też szeroko pojmowanym zakresie dokonywać należy oceny łącznego zaistnienia przesłanek określonych w art. 730 ¹ § 1 k.p.c., a warunkujących udzielenie zabezpieczenia w postaci uprawdopodobnienia roszczenia i interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, zdefiniowanego w § 2 cytowanego przepisu. Przy czym art. 730 ¹ § 1 k.p.c. nie nakłada na stronę obowiązku udowodnienia dochodzonego roszczenia, czy też jego uprawdopodobnienia w stopniu graniczącym z pewnością, a wymaga jedynie by prima facie występowała szansa na jego istnienie.

Mając na uwadze powyższe oraz dokumenty załączone przez uprawnioną do wniosku zgodzić się należy z oceną Sądu Okręgowego, iż uprawdopodobniła ona, iż przysługuje jej wobec obowiązanego roszczenie o zapłatę kwoty 163.751,19 zł, jak i interes prawny w udzieleniu jej zabezpieczenia.

Uprawniona spółka za pomocą załączonych do wniosku wyciągów z rachunków bankowych i dokumentów kasowych uprawdopodobniła, że obowiązany pobierał na swoje potrzeby środki pieniężne zgromadzone na rachunku spółki. Z dokumentów tych wynika m.in., iż obowiązany wypłacał z rachunku spółki w okresie od stycznia 2010 r. do 20 maja 2011 r. sumy pieniężne w różnej wysokości, bez wskazania w dyspozycji wypłaty, na co będą one przeznaczane, a wątpliwości budzi także w kontekście potrzeb spółki zakres zakupów. Niewątpliwie powyższe transakcje będą przedmiotem szczegółowej analizy Sądu rozpoznającego roszczenie uprawnionej, także w kontekście okoliczności podniesionych przez obowiązanego w zażaleniu, a dotyczących tego, że wydatki te zostały spożytkowane na potrzeby uprawnionej spółki. Jednakże na obecnym etapie postępowania w kontekście treści załączonych przez strony dokumentów nie da się prima facie wykluczyć tego, że roszczenie formułowane przez uprawnioną pod adresem obowiązanego, a oparte na treści art. 293 k.s.h., nie ma szans na uwzględnienie, a więc że nie zostało ono uprawdopodobnione.

Mając bowiem na uwadze załączone do wniosku dokumenty, w tym również treść uchwały podjętej w dniu 16 grudnia 2011 r. (k. 38); zawiadomienie o wszczęciu śledztwa (k. 153), uznać należy, iż roszczenie wnioskodawcy w stosunku do uczestnika postępowania zostało uprawdopodobnione. Oczywiście powyższa ocena, nie przesądza jeszcze o ostatecznym wyniku sporu stron, jednak jest wystarczająca dla uwzględnienia wniosku uprawnionej o udzielenie zabezpieczenia. Zwrócić przy tym trzeba uwagę, ustosunkowując się do twierdzeń skarżącego zawartych w zażaleniu, iż uprawniona nie opiera swojego roszczenia, o którego zabezpieczenie w niniejszej sprawie wnioskuje, na umowie pożyczki zawartej z obowiązanym, co wynika z treści wniosku (k. 9), w którym wskazuje na marginesie, iż oprócz przedmiotowego roszczenia ma jeszcze w stosunku do obowiązanego wierzytelność z tytułu udzielonej mu pożyczki w kwocie 420.000 zł oraz w kwocie 39.388,41 zł z tytułu świadczenia nienależnego. Tym samym okoliczności związane z ewentualnym rozliczeniem przez strony umowy pożyczki, na które powołuje się skarżący w zażaleniu nie mają istotnego znaczenia dla oceny zasadności przedmiotowego wniosku uprawnionej, który z umową tą nie jest powiązany.

Nadto skarżący w zażaleniu podnosi, iż część z dokonanych wypłat z środków spółki, w łącznej kwocie 64.694,75 zł, objętych roszczeniem uprawnionej zostało zrealizowanych na rzecz innych osób (tj. m.in. M. M., E . S., E . S., J. B.), zatem nie może on za nie odpowiadać. Powyższa okoliczność nie przesądza jednak o braku prawdopodobieństwa roszczenia uprawnionej, co do zasady, a tylko taka ocena mogłaby skutkować oddaleniem przedmiotowego wniosku. Niezależnie od powyższego zwrócić też trzeba uwagę, iż z samego faktu pełnienia swoich funkcji członkowie zarządu mają obowiązek sprawowania generalnej pieczy nad całością interesów spółki, co obejmuje także należytą dbałość o to, by inne osoby nie uszczuplały wskutek swoich nieuprawnionych działań majątku spółki.

Podzielić również należy ocenę Sądu I instancji, iż uprawniona uprawdopodobniła interes prawny w udzieleniu jej niniejszego zabezpieczenia. Uprawdopodobniła ona bowiem, iż jedynymi realnymi składnikami majątku obowiązanego są udziały w spółkach, o których zajęcie wnosi, czego obowiązany w zażaleniu nie kwestionuje, a nadto, iż aktualnie z udziałów tych toczą się przeciwko obowiązanemu z wniosku innego wierzyciela postępowania egzekucyjne.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny za nieuzasadnione uznał zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia art. 730 ¹§ 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 738 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., za pomocą których kwestionował on dokonaną przez Sąd Okręgowy ocenę roszczenia uprawnionej jak i jej interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Jedynie na częściowe uwzględnienie, w ocenie Sądu Odwoławczego, zasługiwał zarzut skarżącego dotyczący naruszenia art. 738 k.p.c.

Uprawniona bowiem wnioskowane przez siebie sposoby zabezpieczenia, tj. zajęcie udziałów obowiązanego w spółce (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o., jak i zajęcie sumy uzyskanej ze zbycia tych udziałów połączyła spójnikiem „bądź”, co sugeruje, że w tym zakresie sformułowała żądania alternatywnie. W takim zaś przypadku Sąd władny jest uwzględnić takie żądania, zaś „wybór” (aktualizacja) jednego z alternatywnie żądanych sposobów zabezpieczenia odbędzie się na etapie wykonywania orzeczenia.

Zważyć należy, iż sytuacji gdyby doszło już do sprzedaży przedmiotowych udziałów w postępowaniu egzekucyjnym zabezpieczenie przez Sąd roszczenia uprawnionej jedynie przez zajęcie udziałów obowiązanego w tych spółkach mogłoby okazać się nieskuteczne (tj. niemożliwe do wykonania). Niemniej jednak w takim przypadku skutecznym sposobem zabezpieczenia byłoby zajęcie sumy uzyskanej ze sprzedaży tych udziałów.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić trzeba, iż specyfika niniejszej sprawy, w której to na skuteczność żądanych przez uprawnioną sposobów zabezpieczenia i możliwość ich zastosowania wpływ ma przebieg trwającego postępowania egzekucyjnego, wymaga uwzględnienia wniosku uprawnionej w całości, w takiej formie w jakiej został on przez nią sformułowany.

Podkreślić przy tym wypada (na co słuszne zwraca uwagę uprawniona w odpowiedzi na zażalenie), że niemożliwe jest skorzystanie przez nią z obu sposobów zabezpieczenia jednocześnie, gdyż drugi z orzeczonych sposobów zabezpieczenia zaktualizuje się dopiero w momencie, gdy zajęcie udziałów (pierwszy sposób) będzie niemożliwe, z uwagi na to, że udziały te nie będą należeć już do obowiązanego. Mając zaś na uwadze, zgodnie z treścią art. 730 ¹ § 3 k.p.c., iż Sąd przy wyborze sposobu zabezpieczenia winien uwzględnić interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę, uznać należało, iż wniosek uprawnionej podlega uwzględnieniu w całości. Z tych też względów konieczne było wstawienie pomiędzy orzeczone w podpunktach a i b punktu I zaskarżonego postanowienia sposoby zabezpieczenia spójnika „bądź”, który wyraźnie wskazuje, iż orzeczone sposoby zabezpieczenia (w pkt I ppkt a i ppkt b) stanowią alternatywę rozłączną. Inaczej rzecz ujmując, w przypadku wykonania przez uprawnionego pierwszego sposobu zabezpieczenia dezaktualizuje się drugi, zaś w przypadku wykonania drugiego dezaktualizuje się pierwszy. Sąd I instancji w treści swojego orzeczenia spójnika tego nie zawarł dlatego też należało zmienić w tym zakresie jego rozstrzygnięcie.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, iż zażalenie skarżącego zasługuje na uwzględnienie jedynie w części, w jakiej zmierza do tego by orzeczone zabezpieczenie odpowiadało dokładnie treści wniosku, w pozostałym zaś zakresie zażalenie to okazało się nieuzasadnione.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., orzeczono jak w punkcie 1 sentencji. W pozostałej zaś części zażalenie, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., oddalono, o czym orzeczono w punkcie 2 postanowienia.

^bp