Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2013r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Tomasz Skowron (spr.)

Sędziowie SO Klara Łukaszewska

SO Barbara Żukowska

Protokolant Małgorzata Dzieniszewska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Jeleniej GórzeZbigniewa Jaworskiego

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2013r.

sprawy D. B., R. C.i M. K.

oskarżonych z art. 231 § 1 kk, art. 158 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

z powodu apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonych i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lubaniu

z dnia 8 stycznia 2013 r. sygn. akt II K 250/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Lubaniu do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 249/13

UZASADNIENIE

R. C. , D. B. i M. K. zostali oskarżeni o to, że w dniu 19 lipca 2009r. na terenie Komendy Powiatowej Policji we L.działając
wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym sprawcą przekroczyli uprawnienia
funkcjonariuszy publicznych, w ten sposób, że wzięli udział w pobiciu D. D.
pałką oraz rękami po całym ciele, narażając go na wystąpienie innych niż ciężkie obrażenia
ciała, którego to pobicia następstwem było powstanie obrażeń ciała w postaci podbiegnięć
krwawych pośladków z obrzękiem i drobnymi wynaczynieniami krwi w mięśniu prawego
pośladka oraz otarcia naskórka na łuku brwiowym naruszające czynności narządów ciała i
powodujące rozstrój zdrowia pokrzywdzonego przez czas nie dłuższy niż 7 dni, czym działali
na szkodę interesu prywatnego D. D., tj. o czyn z art. 231 § l kk i art. 158 § l kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

Sąd Rejonowy w Lubaniu wyrokiem z dnia 8 stycznia 2013r. w sprawie II K 250/12:

I.  ustalił, iż oskarżeni R. C., D. B.i M. K.dopuścili się popełnienia zarzucanego im czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj.
występku z art. 231 § l kk i art. 158 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk ustalając
równocześnie, iż stopień winy i społecznej szkodliwości czynu nie jest znaczny na
podstawie art. 66 § l i 2 kk i art. 67 § l kk postępowanie w sprawie warunkowo
umarzył na okres próby wynoszący l (jeden) rok,

II.  na podstawie art. 29 ust. I ustawy z dnia 26.05.1982r. Prawo o Adwokaturze zasądził
od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. J. K. koszty
nieopłaconej obrony z urzędu w kwocie 825,50 zł (osiemset dwadzieścia pięć złotych
50/100) w tym podatek VAT,

III.  na podstawie art. 230 § 2 kpk zwrócił Komendzie Powiatowej Policji w L. dowody rzeczowe w postaci:

-

Książki Dyspozytora KPP L. za okres od 14.01.2009r. do 31.12.2009r.,

-

Książki Odpraw do Służby (...)KPP L.za

2009r.,

-.

-

Książki Służby (...) za rok 2005 - 2010,

-

pałki gumowej białej i pałki czarnej typu tomfa,

oraz opisane w wykazie dowodów rzeczowych Drz 86/10:

-.

-

Książki Przebiegu Służby KPPL.za okres 2009 - 2009,

-

oryginału notatki urzędowej z dnia 19.07.2009r. wraz z protokołem użycia alkotestu i protokołem zatrzymania M. M.,

-

oryginału Rozkazu wykonania konwoju/doprowadzenia nr (...),

-

notatników służbowych post. D. B., post. W. P., sierż. R. C.,

IV.  na podstawie art. 230 § 2 kpk zwrócił NZOZ Powiatowemu Centrum Zdrowia Spółka z o.o. w L.dowody rzeczowe w postaci:

-

dokumentacji lekarskiej D. D.z koperty - k. 143,

V.  na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 629 kpk zasądził od oskarżonych R. C., D. B.i M. K.na rzecz Skarbu Państwa
koszty sądowe w niniejszej sprawie po 1/3 części zaś na zaś na podstawie art. 17 ust. 1
ustawy z 23.06.1973 r. opłatach w sprawach karnych nie wymierzył im opłaty.

Powyższe orzeczenie zaskarżył obrońca oskarżonych i pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego.

Obrońca oskarżonych zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 413 § 2 pkt. 1 i art. 424
§ 1 pkt. 1 kpk poprzez sprzeczność treści uzasadnienia Sądu
sporządzonego do wyroku z treścią samego orzeczenia, przedmiotowe
uchybienie miało wpływ na treść wyroku, bowiem treść uzasadnienia nie koresponduje z treścią opisu czynu, co do którego Sąd uznał winę
oskarżonych,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia
poprzez poczynienie przez Sąd I Instancji ustaleń faktycznych co do
sprawstwa oskarżonych w sposób sprzeczny z treścią zgromadzonego
materiału, a w szczególności powołanie dowodów jako podstawy ustaleń
pomimo, iż nie wynikają z nich okoliczności, które Sąd ustalił,

3.  naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 7 kpk przez dowolną
ocenę materiału dowodowego w sposób sprzeczny z zasadami logiki,
wiedzą i doświadczeniem życiowym, przedmiotowe uchybienie miało
wpływ na treść orzeczenia, bowiem skutkowało poczynieniem błędnych
ustaleń co do sprawstwa oskarżonych,

4.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 231 kk poprzez jego
niewłaściwe zastosowanie,

5.  naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 424 § 1 pkt. 1 i 2 kpk
przez sporządzenie uzasadnienia w sposób nieodpowiadający normie
prawnej wyrażonej w tym przepisie.

Stawiając powyższe zarzuty autor apelacji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonych R. C., D. B.i M. K.od zarzucanego im czynu.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej kary poprzez warunkowe umorzenie postępowania, w sytuacji gdy strona podmiotowo-przedmiotowa inkryminowanego oskarżonym czynu i okoliczności jego popełnienia przeczą stanowisku Sądu meriti, że warunkowe umorzenie postępowania w stosunku do nieprzyznających się do winy oskarżonych „osiągnie zamierzone przez ustawę cele i będzie ono adekwatne do stopnia zawinienia oskarżonych, ich wieku i okoliczności czynu”.

Stawiając powyższy zarzut, autor apelacji wniósł o

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uznanie oskarżonych za winnych popełnienia zarzucanego im czynu i wymierzenie im za to kar po 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania na okres próby wynoszący 3 lata;

nadto:

2.  na podstawie art. 72§2 kk zobowiązanie oskarżonych do naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego solidarnie kwoty 9000 złotych w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku,

3.  zasądzenie od oskarżonych solidarnie na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwoty 1000 złotych tytułem zwrotu poniesionych przez niego kosztów ustanowienia w sprawie pełnomocnika z wyboru;

ewentualnie:

4.  uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Lubaniu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na uwzględnienie zasługuje apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego. Choć z uwagi na treść art.454§1k.p.k. nie mógł zostać uwzględniony postulat dotyczący zmiany wyroku na niekorzyść oskarżonych w niej zawarty. Przepis ten wprost bowiem stanowi , iż sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji lub co do którego w pierwszej instancji umorzono lub warunkowo umorzono postępowanie.

Skarżąca stawia zarzut rażącej niewspółmierności kary poprzez warunkowe umorzenie postępowania, który to zarzut w ocenie sądu odwoławczego jest w rzeczywistości kwestionowaniem ustaleń faktycznych odnoszących się do strony podmiotowo- przedmiotowej inkryminowanego czynu, a w szczególności ustaleniem nieznaczności winy oskarżonych , jak i stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonym występku.

Art. 66§1k.k. stanowi, iż sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Przepis ten wymienia zatem cztery przesłanki, których dopiero łączne zaistnienie pozwala sądowi na skorzystanie z instytucji warunkowego umorzenia postępowania, tj. nieznaczność winy i stopnia społecznej szkodliwości, niebudzące wątpliwości okoliczności zdarzenia, niekaralność oskarżonego oraz tzw. pozytywna prognoza. Uzasadnienie pisemne sądu pierwszej instancji wskazuje na trzy pierwsze okoliczności wyżej wymienione, jakkolwiek co do istnienia pozytywnej prognozy jest ono dość pobieżne i przytacza tylko ogólnikowe, ustawowe wyrażenia. Zupełnie natomiast sąd ten nie wykazał jakie ustalone przezeń fakty przemawiają za uznaniem, że zarówno stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonym czynu, jak i ich wina nie są znaczne. Wystarczy tylko przypomnieć, że według ustaleń tego sądu oskarżeni D. B., R. C.„zabrali” pokrzywdzonego D. D.„z ulicy”, nie miało to przy tym żadnego związku z podejmowaniem wobec niego interwencji. Następnie przewieźli go do Komendy Powiatowej we L.. Tam w pomieszczeniach świetlicy został przez nich oraz M. K.pobity pałkami po pośladkach. Doznane zaś przez pokrzywdzonego obrażenia ciała skutkowały naruszeniem czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni.

Sąd Okręgowy zaś takich okoliczności ( które wskazywałyby na nieznaczność stopnia winy i społecznej szkodliwości ) z urzędu nie dostrzega.

Apelacja obrońcy oskarżonych zasługuje na uwzględnienie jedynie częściowo. Zasadne są tylko te zarzuty dotyczące sprzeczności odnoszących się do przypisanego oskarżonym czynu a ustaleń sądu zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku oraz sporządzenie uzasadnienia w sposób nie odpowiadający kryteriom art. 424 §1 i 2k.p.k.

Sąd I instancji bowiem przypisał wszystkim oskarżonym popełnienie czynu zarzucanego im aktem oskarżenia ( opisanego w części wstępnej wyroku ). Z opisu tego czynu wynika, że oskarżeni działali wspólnie i w porozumieniu razem z czwartym nieustalonym sprawcą. Tymczasem w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia ( str.3 uzasadnienia ) sąd ten wprost wskazuje: „Następnie oskarżeni R. C., D. B.i M. K.zaczęli bić D. D., zadając mu łącznie kilka uderzeń pałkami służbowymi typu tomfa w okolice pośladków. Jeden z funkcjonariuszy uderzył ponadto D. D.ręką w okolice głowy.” W tej sytuacji zgodzić się należy ze skarżącym, iż zachodzi sprzeczność pomiędzy tym co sąd ustalił w niniejszej sprawie, a tym co przypisał oskarżonym w wyroku. Dostrzeżone przez autora apelacji wady uzasadnienia związane są m. in. z przyjęciem przez sad meriti, że przypisany oskarżonym czyn wyczerpuje znamiona występku z art.231§1k.k. W pisemnym uzasadnieniu wyroku sąd I instancji nie przedstawił swojej argumentacji na poparcie przyjętej koncepcji. Szczególnie nie wykazał rzeczywiście jakie uprawnienia przekroczyli oskarżeni funkcjonariusze policji. Jest to uchybienie znaczące tym bardziej, że na potrzebę zastanowienia się nad tą kwestią i pogłębienia rozważań w tej materii wskazywał już sąd okręgowy w uzasadnieniu wyroku z dnia 19.04.2012r. uchylającym poprzednio zapadłe orzeczenie w niniejszej sprawie ( k.622v, str.4 uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego ). Uchybienie to jest naruszeniem przepisów postępowania. Przepis art.424§1pkt2 k.p.k. wskazuje bowiem, iż uzasadnienie powinno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku.

Nie podziela natomiast Sąd Okręgowy zarzutów apelacji obrońcy oskarżonych odnoszący się do obrazy przepisów postępowania , która miała wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia ( głównie poprzez dowolną ocenę dowodów ). Na wstępie tej części rozważań należy przypomnieć, że nie jest rolą sądu odwoławczego dokonywanie ponownej oceny zebranych w sprawie dowodów, a jedynie ocena rozstrzygnięcia sądu I instancji, dokonanej przez ten sąd oceny dowodów.

Wbrew stanowisku skarżącego rekonstruując stan faktyczny w niniejszej sprawie sąd I instancji dokonał oceny dowodów w sposób zgodny z kryteriami art.7k.p.k. Fakt, iż rzeczywiście zeznania pokrzywdzonego D. D.co do ilości zadanych mu przez oskarżonych uderzeń i sposobu bicia nie korespondują ze stwierdzonymi u niego obrażeniami ciała nie pociąga za sobą odmowy wiarygodności całości jego zeznań. W tym co do jego „zatrzymania” przez R. C.i D. B.na ulicy w pobliżu apteki (...)we L.. , jak i jego obecności na komendzie policji, jak również co do faktu doznania obrażeń ciała w obrębie pośladków i w okolicach głowy. Pomija bowiem obrońca w tym momencie dowody w postaci zeznań świadka Ł. K., który przebywał w towarzystwie pokrzywdzonego kiedy został on zatrzymany na ulicy. Zeznania świadka M. M., który wcześniej zatrzymany przebywał w pomieszczeniach dla zatrzymanych Komendy Rejonowej Policji we L.. Zeznania świadków T. Ż.i K. G. (1)– lekarzy, którzy mieli styczność z pokrzywdzonym po zdarzeniu, kiedy został przyjęty do szpitala.

Zeznania świadków I. D., P. L., I. S., W. K., K. G. (2), M. P.istotnie nie mają pierwszorzędnego znaczenia w niniejszej sprawie, gdyż świadkowie ci nie byli w żadnym momencie bezpośrednimi świadkami zdarzenia , a wiedzę o nim posiadają jedynie z relacji samego pokrzywdzonego. Tym niemniej wbrew zarzutowi apelacji mogą przecież stanowić podstawę do czynienia ustaleń a zwłaszcza w zakresie wiarygodności relacji pokrzywdzonego.

Nie można również zdaniem sądu odwoławczego wywodzić nieprawdziwości zeznań pokrzywdzonego z faktu, że z dokumentów związanych ze służbą funkcjonariuszy policji inkryminowanego dnia przekazanych przez Komendę Rejonową we L.Słusznie Sąd Rejonowy podnosi, że z uwagi na szereg skreśleń, poprawek, wzajemnych nieścisłości nie sposób z treści ich zapisów dokonać kategorycznych ustaleń . Tym bardziej że sam autor apelacji zauważa, że w książce odpraw poprawiana jest godzina zakończenia służby przez M. W.i M. K..

Mając powyższe na uwadze w szczególności wspomniany już zakaz z art.454§1k.p.k. zaskarżony wyrok należało uchylić a sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w Lubaniu do ponownego rozpoznania.

Ponownie rozpoznając sprawę sąd I instancji uwzględni powyższe uwagi. Przeprowadzi ponownie postępowanie szeroko korzystając z możliwości z art. 442§2 k.p.k. dokona właściwych ustaleń co do okoliczności odnoszących się do stopnia winy i społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonym czynu. W oparciu o zebrany materiał poczyni prawidłowe ustalenia odnośnie osób biorących udział w zdarzeniu a następnie przeniesie te ustalenia na opis czynu. W przypadku złożenia wniosku o pisemne uzasadnienie wyroku przez którąkolwiek ze stron postępowania sporządzi je zgodnie z kryteriami art. 424§1 i 2k.p.k. W szczególności w sposób pogłębiony przeanalizuje kluczowe dla odpowiedzialności oskarżonych zeznania pokrzywdzonego D. D., zestawiając je z pozostałym materiałem dowodowym przemawiającym zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonych.