Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Popielińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Adrianna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2013 r. w Gdańsku

sprawy W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 09 kwietnia 2013 r. nr (...)- (...)

oddala odwołanie.

/ Na oryginale właściwy podpis. /

Sygn. akt VII U 1349/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 kwietnia 2013 r. wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił W. K. przyznania zwiększenia emerytury za okres opłacenia składek na Fundusz Emerytalny Rolników. W uzasadnieniu wskazano, iż zgodnie z art. 56 ustawy zwiększenie nie przysługuje osobie mającej ustalone prawo do emerytury lub renty ma podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Pozwany wskazał, iż ubezpieczony ma ustalone prawo do emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników .

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł W. K. wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie zwiększenia emerytury od 21 października 2012r tj. od ukończenia 65 roku życia. W uzasadnieniu wskazał, iż nie ma ustalonego prawa do emerytury rolniczej, gdyż nie otrzymuje emerytury rolniczej, dlatego spełnia przesłanki z art. 56 w zakresie przyznania zwiększenia. Wnioskodawca dokonał także wyliczenia dodatku wskazując, iż winna to być kwota 328,42 zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

W. K. ur. (...) podlegał ubezpieczeniu rolniczemu oraz ubezpieczeniu pracowniczemu.

Decyzją z dnia 14 września 2012 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał wnioskodawcy emeryturę rolniczą od dnia 01 lipca 2012r.

Natomiast decyzją z dnia 31 października 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawcy emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od 21 października 2012r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego wskazując, iż z uwagi na uprawnienie do świadczenia rolnego oddział KRUS wyda decyzję stwierdzającą prawo lub brak prawa do wypłaty świadczeń w zbiegu . W przypadku wystąpienia zbiegu świadczeń oddział KRUS podejmie ich wypłatę , a w razie braku zbiegu zostanie podjęta wyplata jednego świadczenia – wyższego lub wybranego przez ubezpieczonego.

W dniu 14 listopada 2012r. ubezpieczony złożył podwyższą decyzję w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Decyzją z dnia 27 listopada 2012r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił ubezpieczonemu prawa do zbiegu świadczeń na podstawie art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczenia społecznym rolników , wskazując, iż przyznana emerytura przez ZUS jest świadczeniem korzystniejszym i dlatego sprawę przekazano do ZUS celem podjęcia wypłaty świadczenia.

Kolejną decyzją z dnia 27 listopada 2012r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wstrzymał od dnia 01 grudnia 2012r. wypłatę emerytury rolniczej z powodu przyznania emerytury pracowniczej.

Dowód:



akta ubezpieczeniowe KRUS w tym decyzja z dnia 14.09.2012 r. k. 97-98 ,decyzja z dnia 27.11.2012 r. k. 120 i k. 121



decyzja ZUS z dnia 31.10.2012r k. 117 akt KRUS

Zaskarżoną decyzją z dnia 09 kwietnia 2013r Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił W. K. przyznania zwiększenia emerytury za okres opłacenia składek na fundusz ubezpieczenia społecznego rolników.

( decyzja z dnia09.04.2013 r . k.61 akt ubezpieczeniowych )

Powyższy stan faktyczny nie był sporny między stronami , Sąd Okręgowy ustalił go na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach ubezpieczeniowych ZUS i aktach ubezpieczeniowych KRUS oraz dokumentów przedłożonych do akt sprawy. Wskazać należy, że żadna ze stron postępowania nie kwestionowała prawdziwości i rzetelności tych dokumentów także i Sąd nie znalazł podstaw by nie dać im wiary.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do zwiększenia świadczenia emerytalnego wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za okres opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników.

Stosownie do treści art. 56 ust 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały uzupełnione okresami wymienionymi w art. 10, emerytura ulega zwiększeniu za okres opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru przewidzianych dla części składkowej w przepisach, o których mowa w ust. 3.

Jednakże zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje osobie mającej ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników ( ust 5 art. 56 cyt. wyżej ustawy o emeryturach i rentach Z FUS ).

Na wstępie rozważań wskazać należy, iż ustawodawca na mocy art. 56 ust 4 cyt. wyżej ustawy wprowadził rekompensatę za okres podwójnego ubezpieczenia, jaką jest instytucja zwiększenia świadczenia z ubezpieczenia z powszechnego sytemu emerytalnego w sytuacji, gdy okresów podlegania ubezpieczeniu społecznym rolników, za które opłacono składkę według obowiązujących przepisów czy okresów pracy na gospodarstwie rolnym czy prowadzenia gospodarstwa rolnego , o których mowa w art. 10 cyt . ustawy nie uwzględniono w celu uzupełnienia brakujących okresów składkowych i nieskładkowych przy ustalaniu prawa do emerytury. Jednakże wyjątek od tej zasady stanowi art. 56 ust. 5 tej ustawy, dotyczący sytuacji, w której jednostka ma ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników . W związku z powyższym nie istnieją przesłanki, żeby zwiększać świadczenie z ubezpieczenia powszechnego, gdyż składki opłacane na ubezpieczenie rolnicze zostały skonsumowane przez ustalenie świadczenia emerytalnego albo rentowego z ubezpieczenia społecznego rolników.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż wbrew twierdzeniom zawartym w odwołaniu oraz na rozprawie w dniu 04 września 2013r. ubezpieczony na ustalone prawo do emerytury z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników od dnia 01.07.2012r. decyzją Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 14 września 2012r., co wynika wprost z dokumentów zawartych w aktach KRUS. Podkreślić także należy, iż dla ustalenia prawa do emerytury rolniczej nie ma znaczenia późniejsze jego zawieszenie decyzją z dnia 27.11.2012r (k. 121 akt KRUS), zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego, w związku z przyznaniem prawa do emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczenia Społecznego decyzją z dnia 31 października 2012r., albowiem zawieszenie jest wynikiem dokonania wyboru świadczenia korzystniejszego.

Sąd Okręgowy zwraca uwagę, iż art. 56 ust. 5 ustawy stanowi wyjątek od ogólnej zasady zwiększenia wysokości świadczenia o okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i znajduje zastosowanie w stosunku do osób, które mają już ustalone prawo do świadczenia emerytalnego lub rentowego z ubezpieczenia społecznego rolników a taką osobą niewątpliwie jest wnioskodawca ( ma przyznane prawo do emerytury rolniczej od dnia 01.07.2012r. ), co skutkuje uznaniem, iż ubezpieczonemu nie przysługuje zwiększenie świadczenia z uwagi na fakt, iż okresy opłacania składki na ubezpieczenie rolnicze stały się podstawą do ustalenia stażu ubezpieczeniowego, od którego było uzależnione prawo do świadczenia emerytalnego z ubezpieczenia społecznego rolników.

Analizując niniejszą sprawę pod kątem zasady równości obywateli wskazać należy, iż Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13 grudnia 2007r. SK 37/2006 ( na który powoływał się wnioskodawca w odwołaniu) zauważył, że art. 56 ust. 4 i art. 56 ust. 5 dotyczą różnych sytuacji. Adresatami normy z art. 56 ust. 4 są podmioty, które nie mają ustalonego prawa do świadczenia, a zatem mogą kształtować wysokość emerytury przez doliczanie odpowiednich okresów do podstawy wymiaru. Przepisu nie stosuje się do osób, które mają ustalone świadczenie z zabezpieczenia społecznego. Posiadanie ustalonego prawa do emerytury lub renty jest cechą wyróżniającą z grupy podmiotów, określonych w art. 56 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Nie można traktować tych grup podobnie, gdyż nie posiadają one cechy istotnej. W niniejszej sprawie cechą relewantną jest zatem posiadanie ustalonego prawa do renty, a nie tak jak chce skarżący - fakt bycia rolnikiem, czy osobą objętą ubezpieczeniem społecznym.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż trudno mówić o cesze relewantnej między osobami, które mają ustalone prawo do emerytury a osobami, które takiego prawa ustalonego nie mają. W związku z tym nie można stwierdzić naruszenia zasady równości, jeśli nie da się wyróżnić wspólnej cechy istotnej między tymi podmiotami. Samo wyłączenie prawa do zwiększenia emerytury w stosunku do osób, które to mają ustalone prawo do zabezpieczenia społecznego rolników nie godzi w konstytucyjną zasadę równości.

Zauważyć także należy, iż Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że z zasady równości, wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji, wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej klasy (kategorii). Wszystkie podmioty prawa, charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną), powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z punktu widzenia zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, tak gdy chodzi o ich cechy wspólne, jak też cechy różniące (por. uzasadnienie wyroku z 28 maja 2002 r., sygn. P 10/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 35).

Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił także, że zgodny z założeniami konstytucyjnymi system ubezpieczeń społecznych nie może być oparty na zasadzie "absolutnej" równości. System emerytalno-rentowy powinien opierać się na zasadach powszechności i względnej jednolitości kryteriów przyznawania świadczeń i określania ich wysokości, a wyrazem tej konstytucyjnej dyrektywy jest uregulowanie tych kwestii w jednym akcie, tj. wspomnianej już wcześniej ustawie o emeryturach i rentach z FUS w miejsce wielu rozproszonych i fragmentarycznych regulacji. Jednak podkreślić należy, po pierwsze, że art. 67 ust. 1 in fine Konstytucji nie można rozumieć w sposób dosłowny, zatem problematyka ta nie musi być uregulowana tylko w jednej ustawie. Po drugie, ustawodawca ma tutaj znaczną - ale nie nieograniczoną - swobodę we wprowadzaniu korzystniejszych uprawnień dla pewnych grup zawodowych (por. wyrok o sygn. P 17/04).

Wskazać przy tym należy, iż ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników wprowadza system emerytalno-rentowy odrębny od systemu powszechnego, regulowanego obecnie ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W związku z powyższym statusy podmiotów należących to różnych systemów ubezpieczeń społecznych nie mogą być porównywane.

Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego nie pozostawia wątpliwości, że wszyscy adresaci norm prawnych charakteryzujący się daną cechą istotną w równym stopniu mają być traktowani równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Jeżeli w przyznaniu praw występują nieusprawiedliwione różnice, wówczas mamy do czynienia z sytuacją nierówności. Sprawiedliwość wymaga, aby zróżnicowanie prawne podmiotów (ich kategorii) pozostawało w odpowiedniej relacji do różnic w ich sytuacji faktycznej jako adresatów danych norm prawnych. Wyrażona w ten sposób sprawiedliwość rozdzielcza oznacza, że równych traktować należy równo, a podobnych należy traktować podobnie. Zasada równości daje się zatem wyrazić w formule, w myśl której nie wolno tworzyć takiego prawa, które różnicowałoby sytuację prawną podmiotów, których sytuacja faktyczna jest taka sama. Tak rozumiana równość oznacza też akceptację różnego traktowania przez prawo różnych podmiotów, z tym jednak, że różne traktowanie powinno być uzasadnione.

Podsumowując dotychczasowe rozważania, Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w niniejszej sprawie naruszenia zasady równości i sprawiedliwości w realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego. Podmioty objęte art. 56 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS mają ustalone prawo do świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych rolników, a zatem nie są podobne do podmiotów określonych w art. 56 ust. 4 ustawy.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy na podstawie cytowanych wyżej przepisów oraz w oparciu o art. 477 ¹⁴ §1 kpc oddalił odwołanie wnioskodawcy jako niezasadne .

SSO Monika Popielińska