Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2016 r. w Gliwicach

sprawy M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 19 października 2015 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. J. prawo do emerytury poczynając od (...).

(-) SSO Mariola Szmajduch

Sygn. akt. VIII U 2282/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 października 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu M. J. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 748, ze zm.) w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A.

W odwołaniu od powyższej decyzji oraz w toku procesu, ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Wskazał, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w R. w okresie od 1 września 1970r. do 9 stycznia 1992r., zajmował się naprawami i bieżącą konserwacją różnego rodzaju urządzeń elektrycznych na będących w ruchu wydziałach: wielkich pieców, stalowni i walcowni hut na terenie całego kraju. Zaznaczył ponadto, że z momentem zakończenia zatrudnienia w tej firmie nie otrzymał świadectwa pracy w warunkach szczególnych, bowiem w tym czasie spółkę reprezentował likwidator, który nie był zorientowany w rodzajach pracy wykonywanych w tym przedsiębiorstwie i z tego względu odmówił wszystkim pracownikom wystawienia takich świadectw.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji,
a dodatkowo podniósł, że do okresów pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył odwołującemu zatrudnienia od 1 września 1970r. do 9 stycznia 1992r. z uwagi na fakt, iż nie przedłożył on za ten okres świadectwa pracy w warunkach szczególnych, ani świadectwa pracy, na którym pracodawca potwierdziłby, że wykonywał on w tym czasie pracę w warunkach szczególnych oraz na jakim stanowisku. Dodatkowo ZUS podkreślił, że w okresie od września 1970 do czerwca 1973r. ubezpieczony był uczniem (...) i jedynie odbywał praktyczną naukę zawodu, co nie może zostać uznane za okres pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony M. J., urodzony (...) w dniu
8 października 2015r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)., nie jest członkiem OFE

Organ rentowy, w zaskarżonej decyzji kwestionował, iż skarżący na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych
w wymiarze 15 lat, bowiem w ocenie ZUS ubezpieczony nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie uznał za pracę w warunkach szczególnych, pracy w okresie od 1 września 1970r. do 9 stycznia 1992r.
w Przedsiębiorstwie (...) w R., z uwagi na fakt, iż ubezpieczony nie przedłożył za ten okres świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W toku procesu Sąd ustalił, że Przedsiębiorstwo (...) w R. było jedyną firmą zajmującą się wykonywaniem prac remontowych na rzecz hut na terenie całej Polski, w tym między innymi hut: L., C., W., S. i wielu innych. W szczególności przedsiębiorstwo to zajmowało się remontami obiektów i urządzeń hutniczych takich jak urządzenia walcowni, stalowni, wielkich pieców. Pracownicy tej firmy przy użyciu sprzętu specjalistycznego, tj. specjalnych koparek gąsienicowych (...) i GRAND wyburzali obudowy wielkich pieców, a także pieców odlewniczych i pieców w stalowni, podczas pracy tych wydziałów. W praktyce na każdym z tych wydziałów takich pieców było kilka
i przeważnie jeden z nich podlegał remontowi generalnemu, tj. wyburzeniu
i odbudowie. Natomiast pozostałe piece na takim wydziale w dalszym ciągu pracowały. Prace remontowe konkretnego pieca trwały od kilku tygodni do kilku miesięcy. Po ich zakończeniu przystępowano do remontu innego pieca na danym oddziale, lub brygady przenosiły się na inny wydział. Pracownicy tego przedsiębiorstwa pracowali ciągle w delegacji, przemieszczając się pomiędzy poszczególnymi hutami. W ramach tej firmy wydzielone też było tzw. pogotowie techniczne. Był to wydział zatrudniający różnego rodzaju specjalistów, jak mechanicy, elektrycy i elektromonterzy, którzy byli kierowani do napraw sprzętu (...) pracującego w hutach, jak i urządzeń samych hut. Pracownicy tego pogotowia pracowali na poszczególnych hutach w tych samych okresach, co pozostali pracownicy tej firmy.

Ubezpieczony w spornym okresie, po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej pracował w dziale pogotowia technicznego w charakterze elektromontera. Do jego obowiązków należało usuwanie awarii i bieżące naprawy różnego rodzaju urządzeń elektrycznych będących wyposażeniem koparek GRAND i (...), a także podnośników elektrycznych zamontowanych na wielkich piecach i suwnicach. Urządzenia te naprawiał w miejscu ich pracy, bowiem ze względu na ich gabaryty, bądź sposób zamontowania, nie można ich było odtransportować do warsztatu. Nadto zajmował się też naprawą urządzeń elektrycznych będących elementem urządzeń stalowni i walcowni. Wszystkie wymienione urządzenia elektryczne były narażone na oddziaływanie wysokiej temperatury i zapylenia pochodzącego z procesów technologicznych. Z tego też względu ulegały częstym awariom i niezbędna była ich bieżąca konserwacja, na wydziałach gdzie pracowały. Awarii takich była dość znaczna ilość i z tego względu pracownicy pogotowia technicznego nie zajmowali się innymi pracami, niż opisane powyżej. W tym czasie na wydziałach tych pracowały pozostałe urządzenia produkcyjne. W takim charakterze ubezpieczony pracował do końca zatrudnienia w tej firmie.

Ubezpieczony, w trakcie pracy na poszczególnych wydziałach hut, podlegał takim samym warunkom szkodliwym, jak pracownicy danego wydziału huty pracujący przy produkcji, tj. zapyleniu, hałasowi i zmiennym warunkom atmosferycznym. Pracownicy (...), w tym również ubezpieczony pracowali codziennie w wymiarze 12 godzin na dobę.

Ponadto Sąd ustalił, że pracownicy odchodzący z tego przedsiębiorstwa we wcześniejszym okresie, jak świadek M. otrzymywali od pracodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Natomiast pracownicy odchodzący tym samym czasie co odwołujący, nie dostawali świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych, bowiem w tym czasie przedsiębiorstwem tym zarządzał już likwidator, który nie znając specyfiki pracy tego zakładu odmawiał wystawiania takich świadectw. Obecnie przedsiębiorstwo to nie istnieje.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań świadków: T. S. i L. M., (zapis nagrania protokołu z rozprawy w dniu 11 lutego 2016r. minuty od 12:13 i nast., k.21-22), a także akt osobowych odwołującego i akt emerytalnych świadka M., dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy. W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadków, gdyż są spójne i wzajemnie się potwierdzają, a nadto znajdują potwierdzenie w dokumentacji osobowej odwołującego. Należy również podkreślić, że świadkowie precyzyjnie i w sposób nie budzący najmniejszej wątpliwości określili charakter pracy odwołującego. Nadto świadek L. M., który był
w okresie spornym zatrudniony na stanowisku tożsamym ze stanowiskiem odwołującego, ma ten okres zaliczony do pracy w warunkach szczególnych w oparciu o wydane mu przez pracodawcę, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego, M. J. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 748, ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Natomiast jak stanowi § 1, ust 1 i 2 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami".

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn

2. ma wymagany 25 letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Zaś do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy okres zatrudnienia M. J. w Przedsiębiorstwie (...) w R.
w okresie od 1 września 1970r. do 9 stycznia 1992r. można uznać z okres pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku, wykonywanej w szczególnych warunkach, a tym samym, czy ubezpieczony spełnia przesłanki do nabycia emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, po ukończeniu 60 roku życia.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest spełnienie przesłanki stażu przed dniem 1 stycznia 1999r. Brak w treści art. 184 przesłanki końcowej daty spełnienia pozostałych warunków nabycia uprawnień emerytalnych (tj. na dzień 31 grudnia 2007r.) powoduje, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32 również po dniu 31 grudnia 2007r. oraz nieprzystąpieniu do OFE. Wszystkie przesłanki muszą zostać spełnione łącznie.

Należy podkreślić, że okres zatrudnienia może być zaliczony do pracy
w warunkach szczególnych, gdy pracownik faktycznie wykonywał prace objęte wykazem prac uprawniających do wcześniejszej emerytury, pomimo że stanowisko jakie mu formalnie przypisano nie jest wymienione w wykazie. Wymieniony wyżej wykaz A nie określa bowiem stanowisk pracy, ale definiuje rodzaj prac, które są uważane za wykonywane w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie dla zakwalifikowania pracy jako realizowanej w szczególnych warunkach ma nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj, charakter i warunki pracy.

Ubezpieczony ukończył 60 lat życia, nie jest członkiem OFE. Kwestie te nie były ostatecznie sporne.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 15 letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony bez względu na nazwę zajmowanego stanowiska, wykonywał stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w R. od momentu ukończenia szkoły zawodowej, tj. od lipca 1973r., do końca zatrudnienia u tego pracodawcy.

W całym tym okresie ubezpieczony faktycznie, stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał wyłącznie prace związane z remontami i bieżącą konserwacją urządzeń będących częścią urządzeń produkcyjnych huty, na wydziałach będących w ruchu. W szczególności jego praca odbywała się przez pełne dniówki robocze (do 12 godzin na dobę) w halach produkcyjnych huty, na wydziałach wielkich pieców, stalowni, walcowni, gdzie pracowały w tym czasie pozostałe urządzenia produkcyjne.

Prace przy obsłudze urządzeń wielkiego pieca, obsłudze pieców stalowniczych, przygotowywanie do rozlewania i rozlewanie stali oraz apretura wlewków, prace obsłudze walcarek i ciągarek oraz urządzeń pomocniczych w walcowni i ciągarni, wymienione zostały w wykazie A, dział III, poz. 4, 10 i 11, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Natomiast praca przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, została wymieniona w wykazie A, dział XIV, poz. 25.

Bez znaczenia pozostaje, że pracodawca nie wystawił mu za ten okres świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Fakt wykonywania takiej pracy został bowiem w stosunku do spornego okresu, wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Z powyższych przyczyn, Sąd stwierdził, że M. J. z momentem ukończenia wieku 60 lat, tj. od (...)., spełnia łącznie wszystkie warunki niezbędne do przyznania emerytury z obniżonego wieku, wynikające z treści art. 184, ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a tym samym jego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Mając na względzie powyższe, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak
w sentencji i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od (...).

(-) SSO Mariola Szmajduch