Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Zbigniew Wielkanowski

Protokolant st.sekr.sądowy Dorota Dylewska

Po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2016 r. w Toruniu.

przy udziale -

sprawy z powództwa: Z. M. (1)

przeciwko: P. M. i A. M. (1)

o: alimenty

I.  powództwo oddala,

II.  przyznać ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. J. B. kwotę 2.400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) plus VAT tytułem udzielonej z urzędu pomocy prawnej powódce Z. M. (1) ,

III.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Toruniu.

sygn. akt III RC 329/15

UZASADNIENIE

Do Sądu Rejonowego w Toruniu wpłynął pozew powódki Z. M. (1) o alimenty od swoich synów , pozwanych P. M. i A. M. (2). W uzasadnienie swojego pozwu Z. M. (1) między innymi podkreśliła iż znalazła się w bardzo trudnej sytuacji bytowej i finansowej. Stwierdziła , iż jest w podeszłym wieku schorowana po zawale serca, ma zaawansowaną cukrzycę, nadciśnienie , i zaburzenia krążenia, a od dwóch lat cierpi na krzyż i biodra oraz jest zniedołężniała i biedna - potrzebuje pomocy i wsparcia. Powódka otrzymuje emeryturę, która jest niewystarczająca dla zaspokojenia jej potrzeb. Ponadto co miesiąc otrzymuje dofinansowanie z Urzędu Miasta do mieszkania i prądu. W swoim pierwszym piśmie Z. M. (1) wniosła o ustanowienie dla niej pełnomocnika z urzędu. ( vide k. 2-10 akt)

Postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Toruniu ustanowił dla powódki adwokata z urzędu.(k. 30 akt)

W swoim piśmie z dnia 28 sierpnia 2015 roku pełnomocnik z urzędu powódki Z. M. (1) podtrzymał żądanie pozwu, a ponadto uznał , iż powódka znajduje się w niedostatku w rozumieniu artykuł 133§2 kriop, a w szczególności od czasu kiedy B. M. zażądała czynszu w wysokości po 550 złotych miesięcznie za dotychczas pozostający w użyczeniu powódki lokal mieszkalny numer (...) położony przy ulicy (...) w T..(k.99-101akt)

Pozwany P. M. w odpowiedzi na pozew o alimenty żądał oddalenia powództwa w stosunku do niego w całości jako oczywiście bezzasadnego. Pozwany ten twierdził , że powódka w żaden sposób nie wykazała aby znajdowała się obecnie w niedostatku jak również nie wykazała jakich usprawiedliwionych potrzeb nie jest ona w stanie zaspokoić i z jakiego powodu . Pozwany zauważył między innymi , iż powódka jedynie ogólnikowo wskazała na typowe koszty związane z utrzymaniem osoby w jej wieku oraz na źródła swego utrzymania.(k. 42-46 akt)

Drugi pozwany A. M. (1) również wnosił o oddalenie powództwa w całości. Zauważył między innymi ,iż powódka jest w stanie utrzymać się samodzielnie i wbrew swoim twierdzeniom wcale nie jest osobą ubogą . Zdaniem pozwanego powódka od wielu lat nieodpłatnie korzysta z mieszkania należącego do jego żony B. M. i wbrew wzajemnym ustaleniom nie potrafiła czy nie chciała zorganizować sobie swojego mieszkania ,do którego mogłaby się wyprowadzić.(k.78-85 akt )

Sąd ustalił co następuje:

Z. M. (1) ma 76 lat i otrzymuje emeryturę w kwocie 1100 zł miesięcznie . Powódka od 1995 roku zajmuje lokal mieszkalny położony w T. przy ulicy (...). , dla którego Sąd Rejonowy w Toruniu Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą kW (...).

B. M. , żona A. M. zakupiła przedmiotowy lokal w 1995 r. w czasie trwania związku małżeńskiego z pozwanym za pieniądze pochodzące z jej majątku odrębnego. Na zasadzie użyczenia w przedmiotowym lokalu pozwoliła ona mieszkać powódce Z. M. (1) . Powódka zajmuje przedmiotowy lokal od 1995 roku. W tym czasie nie miała ona gdzie mieszkać .

W 1985 roku , Z. M. (1) rozwiodła się ze swoim mężem S. i po podziale majątku wspólnego otrzymała 1 800 000 zł. Nie pomyślała wtedy o kupnie swojego własnego mieszkania , które z łatwością mogła kupić lecz kupiła samochód i przyczepkę , jeździła w góry i zajmowała się handlem , mieszkała ze swoim konkubentem w C. . Po rozstaniu z konkubentem sprzedała samochód nie posiadała żadnego majątku. Mając 55 lat zamieszkała w lokalu będącym własnością synowej B. M. , która w styczniu 2014 roku wypowiedziała umowę użyczenia oraz wezwała powódkę do zawarcia umowy najmu za kwotę 550 zł miesięcznie lub też wykupienie przedmiotowego lokalu za kwotę 110 tysięcy złotych.

Opłaty za opisane wyżej mieszkanie wynoszą 170 zł , w przypadku kiedy powódka zawarłaby taką umowę musiałaby przeznaczyć na mieszkanie kwotę 730 zł , pozostałe pieniądze przeznaczyłaby na życie.

( dowód: zaświadczenie ZUS k 11 , akt notarialny k.147-150 , zeznanie powódki protokół elektroniczny rozprawy 8 lutego 2016 roku 00:09:59-00:46:00 , zeznania B. M. rozprawa z 16 listopada 2015 roku protokół elektroniczny 01:35:02 -01:56:20 , zeznania świadka S. M. – protokół rozprawy z 16 listopada 2015r. protokół elektroniczny 00:59:00- 01:10:06)

Pozwany P. M. - syn powódki jest właścicielem parterowego jeszcze do tej pory nie wykończonego domu , w którym zamieszkuje wspólnie z rodziną w T. na ulicy (...) także wydzierżawia gospodarstwo rolne położone w E.. Ma 4 - 40 metrowe mieszkania , które wynajmuje, posiada 2 samochody - 9 letni i 24 letni – oba marki V. (...) . Jedynym źródłem dochodu umożliwiającym utrzymanie czteroosobowej rodziny pozwanego jest dochód z najmu nieruchomości będących własnością pozwanego i jego żony. Majątek ten został nabyty za środki finansowe uzyskane z wykonywania pracy zarobkowej w Niemczech gdzie wyjechał w 1985r. P. M. wraz z małżonką pracowali przez 24 lata za granicą kraju aby zarobić odpowiednią sumę pieniędzy. Dzięki poczynionym oszczędnościom zakupili nieruchomości w kraju. Dochód jaki z wynajmowanych lokali osiągnął pozwany w 2014 roku to kwota 29000 zł. Żadnych dotacji unijnych nie otrzymuje.

Pozwany jest osobą schorowaną leczy się specjalistycznie na nadciśnienie i arytmię serca , chorobę zatok a od pięciu lat poddawany jest leczeniu w związku z chorobą nowotworową jelita grubego . Pozwany na utrzymaniu ma syna i córkę oboje studiują i nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać , studiują na (...) w T. , przy czym syn pozwanego B. jest na drugim roku studiów inżynierskich natomiast córka A. jest na trzecim roku pielęgniarstwa i musi dojeżdżać do B. . Od jakiegoś czasu córka pozwanego wynajmowała mieszkanie w B. jednakże rodzina uznała , że nie stać ich na wynajmowanie takiego lokalu i studiująca córka musiała zamieszkać ponownie w T.. Dzieci stron w okresach wakacyjnych podejmują pracę by w ten sposób wspomóc rodzinę.

Powód w dzieciństwie ciężko pracował wraz z bratem w gospodarstwie rodziców, którzy nie pozwolili kształcić się swoim dzieciom w młodości i wskazali , że powrotu do domu nie mają i muszą radzić sobie sami.

P. M. pomagał swojej matce w ten sposób że mogła ona żywić się u niego lub też powódce dostarczono posiłki. Pozwany P. M. nie utrzymuje żadnych kontaktów ze swoim bratem A.. Pozwany nie posiada oszczędności ani lokat.

(dowód : zeznania P. M. rozprawa 8 lutego 2016 roku protokół elektroniczny 00 :45 :18 - 01:24:38, zeznania A. M. (3) - rozprawa 16.11.2015r -ptotokół 00: 15:37- 00: 31 :40, zeznania B. M. -rozprawa 16/11/2015r. protokół elektroniczny 00: 47: 15- 00: 58 :48 , zaświadczenie o chorobie nowotworowej pozwanego karta 53-55 akt , zaświadczenie PIT za 2014 rok karta 57 do 65 akt, zaświadczenie o studiach dzieci P. M. karta 70-71 akt , zeznania świadka I. K. - rozprawa z dnia 16 listopada 2015r. protokół elektroniczny 00 :08 :48- 00 :15 :08, zeznania B. M. rozprawa 16 listopada 2015 protokół elektroniczny 00: 31: 48- 00 :46: 53)

Pozwany A. M. (1) wraz z żoną od lat 80-tych zamieszkują Niemczech . Pozwany A. obecnie pracuje w fabryce obuwia i zarabia około 1700 euro netto - jest to kwota poniżej średniej krajowej , żona B. M. pracuje dorywczo i zarabia 300 euro . Małżonkowie nie mają dzieci , posiadają wspólne mieszkanie w miejscowości Ł. jest ono wynajmowane za 600 zł. A. M. (1) w Niemczech mieszka w wynajmowanym mieszkaniu , nie ma żadnej nieruchomości - żyje z miesiąca na miesiąc. Ma zdiagnozowaną schizofrenię paranoidalną (50% uszczerbku na zdrowiu ) , cukrzycę i chorobę zatok.

Wydatki pozwanego to mieszkanie - wynajem 430 euro, za prąd wywóz śmieci , ogrzewanie łącznie daje to kwotę 620 euro, pozwany wraz z żoną wydaje na żywność 500 euro , płacą ubezpieczenie na życie 35 euro, z uwagi na fakt że do pracy pozwany dojeżdża samochodem - oddalona jest bowiem o 13 km od domu , ponosi koszty benzyny w kwocie 200 euro , z uwagi na zaciągnięty kredyt spłaca go kwotą 170 euro. Miesięczne dochody B. i A. M. kształtują się w granicach 2175 euro zaś stałe wydatki ich rodziny kształtują się w kwocie 2300 euro. Pozwany nie posiada żadnych oszczędności.

( dowód zaświadczenie lekarskie o chorobie psychicznej pozwanego karta 157 akt , zaświadczenie lekarskie o zdiagnozowanych innych chorobach pozwanego k. 159 akt , zeznania pozwanego protokół rozprawy z 8 /02/2016 protokół elektroniczny 01: 25: 00 do 02 :04 :09, zeznania B. M. protokół elektroniczny rozprawy 16/11/2015 - 01: 35: 02 do 01: 55 :20 )

Sąd zważył co następuje:

Opisany stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych do akt sprawy ponadto zeznań świadków I. K. ,A. M. (3) , B. M., B. M., S. M. , D. R. ,R. R. ,B. M. a przede wszystkim zeznań stron. Co do zasady sąd dał wiarę zeznaniom wszystkich świadków oraz stronom w zakresie możliwości alimentacyjnych - tj. jej braku i w kwestii oceny sytuacji majątkowej powódki.

Dokumenty złożone w sprawie przez nikogo nie były kwestionowane , stąd należy nadać im walor autentyczności.

Do sprawy nic nie wniosły zeznania świadków – córki powódki D. R. i jej męża R. R. - potwierdzili oni tylko fakt , że od powódki zażądano pieniędzy za wynajem mieszkania . Zauważyli ponadto konfliktowy charakter tej osoby oraz swoją ciężką sytuację finansową.

Można stwierdzić , że stan faktyczny w sprawie był jasny powódka bowiem wskazywała , że pieniądze, którymi dysponuje nie wystarczają na jej utrzymanie , podkreśliła nową okoliczność w postaci żądania opłaty za mieszkanie , w którym żyje od wielu lat .

Pozwani zaś szeroko wskazywali swoje możliwości alimentacyjne i swoje potrzeby.

W niniejszym postępowaniu należało ustalić czy w istocie powódka Z. M. (1) znajduje się w niedostatku w rozumieniu artykuł 133§2 kriop , jakie są możliwości alimentacyjne pozwanych a ponadto ocenić czy żądanie powódki nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Najczęściej pojęciem niedostatku obejmuje się stan , w którym uprawniony nie ma żadnych lub nie ma dostatecznych własnych środków utrzymania, które mogłyby zaspokoić jego usprawiedliwione potrzeby i przy przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych nie potrafią ich uzyskać. Świadczenia alimentacyjne mają zatem na celu wyeliminowanie niedostatku osób niezdolnych do pracy z powodu choroby lub podeszłego wieku i nie pobierających renty czy emerytury lub otrzymujących ją w wysokości, która nie pozwala na zaspokojenie usprawiedliwionych ich potrzeb. ( vide uchwała Sądu Najwyższego z 16/12/1987 sygn akt III CZP 91/86)

Powódka nie żyje w niedostatku. Otrzymuje świadczenie emerytalne , które w pełni pokrywa wszystkie koszty utrzymania powódki również koszty związane z odszkodowaniem za bezumowne korzystanie z mieszkania należącego do B. M.. Powódka w istocie korzystała nieodpłatnie z mieszkania na zasadzie użyczenia. Ostatecznie powódka odmówiła zawarcie umowy najmu wykazując przy tym postawę roszczeniową. Warto podkreślić , że popadnięcie w niedostatek pozwala żądać alimentów jedynie wówczas gdy nie stało się to umyślnie w tym na przykład gdy niedostatek nie jest efektem hulaszczego trybu życia osoby żądającej alimentów. W przeciwnym razie takie żądanie należałoby rozważać w kontekście jego zgodności z zasadami współżycia społecznego i dopuszczalności skorzystania z zarzutu nadużycia prawa podmiotowego do alimentacji.

Nie ulega wątpliwości fakt, że w chwili obecnej powódka ma 76 lat , nie można jednak tracić z pola widzenia tego , że mając 55 lat powódka skorzystała z użyczonego mieszkania. Bezrefleksyjnie Z. M. (2) nie zabezpieczyła swojego miejsca do mieszkania , nie poczyniła żadnych oszczędności , zmarnotrawiła swój dorobek życiowy podejmując nietrafne decyzje życiowe i majątkowe. Trudno więc chwili obecnej przyjąć , że dwaj schorowani synowie P. M. i A. M. (1) mają świadczyć alimenty na rzecz swojej matki. Zarówno P. jak i A. - pozwani w niniejszej sprawie bardzo mocno udokumentowali swoje liczne choroby zaświadczeniami lekarskimi. Powódka tego co do swojej osoby nie uczyniła - nie udowodniła tego elementu.

Nie ulega wątpliwości fakt ,że P. M. ma na utrzymaniu żonę jak i dwoje studiujących dzieci . Od lat osiemdziesiątych miał wizję tego by zainwestować w nieruchomości w Polsce i z tego źródła czerpać dochód - zresztą nie tak wielki. Rodzina musi żyć skromnie a nawet podejmować takie decyzje (np. co do studiującej córki ) by wystarczało na nie . Sam pozwany jest bardzo schorowany .

Podobnie rzecz się ma z drugim pozwanym A. również i on wykazał , iż praca w Niemczech, osiągany tam dochód jak i majątek, który posiada w Polsce nie jest wystarczający i nie jest w tak sytuowany by wspierać swoją matkę ,która ma własne dochody.

Reasumując Sąd ocenił ,że sytuacja bytowa powódki - to jest potrzeby mieszkaniowe i żywieniowe są spełniane w pełnym zakresie i nie znajduje się ona w niedostatku - nawet biorąc pod uwagę ewentualne koszty najmu mieszkania w kwocie 550 zł., których na chwile orzekania powódka od wielu miesięcy nie płaciła i z tej racji nie można uznać aby sytuacja powódki pogorszyła się, zaś jej synowa nie dochodzi sądownie zapłaty żadnych kwot ani też nie podejmuje działań w celu uniemożliwienia powódce zamieszkiwania w jej mieszkaniu.

Oprócz tego pozwani wykazali, że ich możliwości nie są wystarczające dla zaspokojenia potrzeb powódki.

Sąd również stanął na stanowisku że roszczenie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w rozumieniu art 144 ¹ kriop.

Mając powyższe okoliczności na względzie na mocy artykułu 133 kriop , art. 144 ¹ kriop i 5 kc, należało orzec jak punkcie pierwszym wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach w punkcie drugim wyroku znajduje uzasadnienie w przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy udzielonej przez adwokata z urzędu. §8 pkt 4 .

Z uwagi na fakt że powódka była zwolniona od kosztów , kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa i orzeczono o tym punkcie trzecim wyroku.