Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Łaciak

Protokolant: st. sekr. sąd Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu w dniu 16 luteg o 2016 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy B. W. K. W.

M. W. S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podjęcie wypłaty emerytury

na skutek odwołania B. W. K. W.

M. W. S. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 3 października 2014 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Ubezpieczona G. W. w dniu 12 listopada 2014 r. złożyła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie od decyzji ww. organu z dnia 3 października 2014 r., znak: (...) odmawiającej jej prawa do wypłaty emerytury za okresy od dnia 13 sierpnia 2008 r. do dnia 30 września 2011 r. oraz od dnia
22 listopada 2012 r. do dnia 31 lipca 2013 r. Odwołująca wskazała, że wniosła o wypłatę zawieszonej emerytury na podstawie wniosku o emeryturę z dnia 31 marca 2009 r. Ubezpieczona zarzuciła naruszenie przepisów prawa w postaci art. 37 pkt 5 lit b) ustawy
z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych, który z dniem 8 stycznia 2009 r. uchylił art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ jej zdaniem organ rentowy wprowadził ją w błąd zamieszczając adnotację dotyczącą możliwości wypłaty zawieszonej emerytury. Ponadto odwołująca wskazała na naruszenie prawa w postaci art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych poprzez brak precyzyjnego poinformowania jej
o warunkach pobierania świadczeń oraz art. 45 ust. 1 ww. ustawy poprzez niepotraktowanie jej wniosku o emeryturę z dnia 31 marca 2009 r. jako wystarczającego do wypłaty zawieszonego świadczenia. Dodatkowo ubezpieczona wskazała na naruszenie zasad współżycia społecznego i zasad zaufania obywateli do Państwa. W związku z powyższym G. W. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez wypłatę emerytury za okresy od dnia 13 sierpnia 2008 r. do dnia 30 września 2011 r. oraz od dnia 22 listopada
2012 r. do dnia 31 lipca 2013 r. bądź ewentualnie o uchylenie decyzji i przekazanie jej do ponownego rozpoznania organowi rentowemu ( k. 2-5 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 10 grudnia 2014 r., wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że zawiesił odwołującej wypłatę świadczenia przyznanego decyzją z dnia 29 sierpnia 2008 r. Wobec zmiany obowiązujących przepisów przesłano informację o możliwości podjęcia wypłaty jej emerytury tylko na wniosek osoby zainteresowanej, który został złożony w dniu 9 sierpnia 2013 r. Na jego podstawie Oddział wznowił wypłatę emerytury od dnia 1 sierpnia 2013 r. Zaskarżoną decyzją z dnia
3 października 2014 r. organ rentowy odmówił G. W. prawa do wypłaty emerytury za okres od dnia 13 sierpnia 2008 r. do dnia 30 września 2011 r. oraz od dnia
22 listopada 2012 r. do dnia 31 lipca 2013 r. ( k. 12-13 a. s.).

W piśmie procesowym z dnia 17 marca 2015 r. organ rentowy przedstawił kserokopię aktu zgonu G. W. ( k. 28-29 a. s.).

W dniu 31 marca 2015 r. pełnomocnik zmarłej G. W. wskazał, że spadkobiercami jej majątku zostali S. W., B. W., M. W. oraz K. W., którzy wstąpili do postępowania w charakterze stron ( k. 35-39 a. s.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 sierpnia 2008 r. G. W. złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o emeryturę ( k. 1 a. e.). Do wniosku ubezpieczona dołączyła kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowy wraz z dokumentacją potwierdzającą jej zatrudnienie ( k. 11-21 a. e.).

W dniu 29 sierpnia 2008 r. organ rentowy wydał decyzję znak: E (...), którą przyznał odwołującej emeryturę od dnia 13 sierpnia 2008 r. Jednocześnie Oddział wskazał, że wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż ubezpieczona kontynuuje zatrudnienie. Organ rentowy stwierdził, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć w oddziale ZUS świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy
z każdym pracodawcą, na rzecz których praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ( k. 44 a. e.).

Odwołująca w dniu 22 stycznia 2009 r. otrzymała informację przesłaną przez organ rentowy, z której wynikało, że zgodnie z uchyleniem ust. 2a art. 103 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podjęcie wypłaty emerytury następuje na wniosek osoby zainteresowanej ( k. 45-47 a. e.).

Ubezpieczona w dniu 21 marca 2009 r. przedstawiła zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu z Urzędu Skarbowego w L. ( k. 49 a. e.).

W dniu 7 kwietnia 2009 r. organ rentowy wydał decyzję znak: E (...)
o przeliczeniu emerytury na podstawie dokumentu określającego wynagrodzenie otrzymywane przez odwołującą w Urzędzie Skarbowym w L. ( k. 60 a. e.).

Ubezpieczona w dniu 9 sierpnia 2013 r. złożyła wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru i wznowienie wypłaty świadczenia ( k. 61 a. e.).

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2013 r., znak: E/(...) organ rentowy ponownie ustalił wysokość i wznowił wypłatę emerytury ( k. 67 a. e.).

W dniu 30 grudnia 2013 r. odwołująca złożyła wniosek o wypłatę świadczenia emerytalnego zawieszonego na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 sierpnia 2008 r., znak: E (...) i z dnia 7 kwietnia 2009 r., znak: E (...). Ubezpieczona wniosła o wypłacenie jej świadczenia emerytalnego należnego za okres od dnia 13 sierpnia 2008 r. do dnia 31 lipca 2013 r., którego wypłata w tym okresie została zawieszona z uwagi na treść decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. z dnia 29 sierpnia 2008 r., znak: E (...) oraz decyzji z dnia 7 kwietnia 2009 r., znak: E (...) ( akta ZUS).

Zaskarżoną decyzją z dnia 3 października 2014 r., znak: (...) organ rentowy na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r.
o ustaleniu i wypłacie emerytur do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od dnia
1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. oraz ustawy z dnia 21 listopada 2008 r.
o emeryturach kapitałowych po rozpatrzeniu wniosku odwołującej z dnia 30 grudnia 2013 r. odmówił prawa do wypłaty emerytury za okres od dnia 13 sierpnia 2008 r. do dnia
30 września 2011 r. oraz od dnia 22 listopada 2012 r. do dnia 31 lipca 2013 r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. W., B. W., M. W. oraz K. W., którzy wstąpili do postępowania
w charakterze stron za zmarłą G. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 3 października 2014 r., znak: (...) jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu było ustalenie, czy organ rentowy prawidłowo odmówił prawa zmarłej G. W. do wypłaty emerytury za okresy od dnia 13 sierpnia 2008 r. do dnia 30 września 2011 r. oraz od dnia 22 listopada 2012 r. do dnia 31 lipca 2013 r.

W pierwszej kolejności zdaniem Sądu należało dokonać wykładni przepisów ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej ,,ustawą’’.

Do dnia 7 stycznia 2009 r. obowiązywał następujący stan prawny:

Zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy, prawo do emerytur i rent ulegało zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 104-106.

W myśl ust. 2 ustawy, przepisu ust. 1 nie stosowało się do emerytów, którzy ukończyli
60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), z zastrzeżeniem ust. 2a.

Jak stanowił ust. 2a ustawy, prawo do emerytury ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego ( Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz.353 j. t.).

Art. 103 ust. 2a ustawy wprowadzono ustawą z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr 9, poz. 118) zgodnie z którym zaistniał obowiązek uprzedniego rozwiązania stosunku pracy w celu realizacji prawa do emerytury. Od dnia
1 lipca 2000 r., w którym wszedł w życie powyższy artykuł, nierozwiązanie stosunku pracy powodowało możliwość ustalenia prawa do świadczenia, ale nie mogło ono zostać zrealizowane, a jedynie zawieszone.

Następnie na podstawie ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych ( Dz. U. Nr 228, poz. 1507) od dnia 8 stycznia 2009 r. art. 103 ust. 2a ustawy został uchylony mocą art. 37 pkt 5 lit. b.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach kapitałowych, wypłaty emerytury, do której prawo zostało zawieszone na podstawie art. 103 ust. 2a ustawy, o której mowa w art. 37, dokonuje się na wniosek osoby zainteresowanej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje osoby, mające w dniu wejścia w życie ustawy zawieszone prawo do emerytury w trybie art. 103 ust. 2a ustawy, o której mowa w art. 37, o warunkach pobierania świadczeń.

Od dnia 1 stycznia 2011 r. na podstawie art. 6 pkt 2 ustawy nowelizującej z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2010 r., Nr 257, poz. 1726) zaczęły obowiązywać przepisy, w świetle których zgodnie z art. 103 ust. 1 i 2 ustawy prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a-106. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), z zastrzeżeniem art. 103a. W świetle art. 103a ustawy, prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. W związku ze zmianą ustawy, art. 103 ust. 2a ustawy został uchylony.

Przechodząc do szczegółowej analizy przepisów zmieniających ustawę, Sąd zważył, że od dnia 8 stycznia 2009 r. osoby, którym organ rentowy przyznał emeryturę, mogły ją pobierać bez rozwiązywania z pracodawcą umowy o pracę, natomiast od dnia 1 stycznia
2011 r. powyższa regulacja straciła moc prawną. W związku z tym organ rentowy jest zobowiązany zawiesić wypłatę emerytury niezależnie od wysokości osiąganego przychodu
z tytułu zatrudnienia kontynuowanego u tego samego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy w związku z przyznaniem emerytury. Obowiązujące przepisy miały także zastosowanie do emerytów, którzy przeszli na przedmiotowe świadczenie przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Sąd doszedł do przekonania, że bezspornym w sprawie było ustalenie, że odwołująca miała przyznane prawo do emerytury od dnia 13 sierpnia 2008 r., a więc od osiągnięcia wieku emerytalnego, które zostało w następstwie zawieszone z uwagi na kontynuowanie przez nią pracy. Następnie zgodnie z ustawą nowelizacyjną organ rentowy został zobowiązany do dnia 31 stycznia 2011 r. do poinformowania osób o obowiązujących od dnia 1 stycznia 2011 r. warunkach pobierania emerytury w przypadku kontynuowania zatrudnienia u tego samego pracodawcy, z którym stosunek pracy był zawarty przed dniem nabycia prawa do emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wystosował pouczenie zatytułowane jako (...), które ubezpieczona otrzymała w dniu 22 stycznia 2011 r. W tym aspekcie zarzuty pełnomocnika są chybione. Organ rentowy zamieścił prawidłową informację o warunkach wypłaty emerytury, która została zawieszona zgodnie
z obowiązującymi na dzień 1 stycznia 2011 r. nowymi przepisami prawa ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Co za tym idzie, w niniejszej sprawie zdaniem Sądu organ rentowy nie naruszył w żadnej mierze art. 37 pkt 5 lit. b oraz art. 45 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych.

Należy podkreślić, że przepisy ustawy emerytalnej nie przewidują wypłaty emerytury za okres wsteczny. Sąd zważył, że w interesie emeryta jest złożenie wniosku o podjęcie wypłaty emerytury po rozwiązaniu umowy o pracę. Wypłata emerytury może być podjęta od miesiąca, w którym wnioskodawca przynajmniej przez jeden dzień nie pracuje w ramach tego samego zatrudnienia, co przed nabyciem prawa do emerytury, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Po rozwiązaniu stosunku pracy obowiązkiem emeryta jest dostarczenie do organu rentowego świadectwa pracy lub zaświadczenia pracodawcy potwierdzającego datę rozwiązania stosunku pracy. Takowy wniosek odwołująca złożyła w dniu 9 sierpnia 2013 r. i od dnia 1 sierpnia 2013 r. organ rentowy wznowił jej wypłatę świadczenia.

Sąd ustalił również, że przed datą 9 sierpnia 2013 r. odwołująca faktycznie nie złożyła wniosku o wypłatę zawieszonej emerytury. Nietrafny jest wystosowany przez pełnomocnika zarzut błędu w ustaleniach faktycznych dokonanych przez organ rentowy, jakoby należało potraktować wniosek z dnia 31 marca 2009 r., o wypłatę zawieszonej emerytury. Odwołująca przedstawiła do organu rentowego jedynie dokument świadczący o jej zatrudnieniu
i otrzymywanym u tego samego pracodawcy wynagrodzeniu. Dokonując porównania treści powyższego dokumentu mającego postać wniosku z dnia 31 marca 2009 r. oraz wniosku
z dnia 30 grudnia 2013 r. bezwzględnie należy uznać, że dopiero w dacie 30 grudnia 2013 r. znalazło się rzetelne i wynikające wprost roszczenie odwołującej o wypłatę zawieszonej emerytury. Sąd ustalił, że w żadnej mierze nie można uznać i potraktować zaświadczenia
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu jako wniosku o wypłatę zawieszonej emerytury.

Mając na względzie opisane powyżej rozważania Sądu, nie naruszono również
w niniejszej sprawie zasad współżycia społecznego i zasad zaufania obywateli do państwa, gdyż postępowanie organu rentowego oraz treść wydawanych decyzji odpowiada prawu i jest zgodna z obowiązującymi wówczas przepisami określonymi przez ustawy. Ponadto zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego, ,,do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 k.c., ani art. 8 k.p. Przepisy ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podobnie jak przepisy rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, mają charakter przepisów prawa publicznego. Rygoryzm prawa publicznego nie może być łagodzony konstrukcją nadużycia prawa podmiotowego przewidzianą w art. 5 k.c. lub w art. 8 k.p. Zarzut ten (nadużycia prawa podmiotowego, albo czynienia ze swego prawa podmiotowego użytku niezgodnego z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych musiałby być odniesiony do czynności organu rentowego, który
- wydając decyzję - nie korzysta ze swoich praw podmiotowych (regulowanych prawem prywatnym - Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy), lecz realizuje ustawowe kompetencje organu władzy publicznej. Z tych przyczyn zarzut naruszenia art. 5 k.c. jest niezasadny. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych art. 5 k.c. nie ma zastosowania, zaś materialnoprawną podstawą świadczeń emerytalno-rentowych mogą być tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego.’’ ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 r., sygn. akt I UK 128/06) Zatem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mają zastosowania zasady współżycia społecznego.

Z tych właśnie przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)

MK