Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 08-03-2016 r.

Sąd Rejonowy w Koninie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grażyna Hempowicz

Protokolant: st. sek. sąd Marzena Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu 23-02-2016 r. w Koninie

sprawy z powództwa M. L. (1)

przeciwko M. L. (1)

o zmianę formy płatności i obniżenie alimentów

oraz z powództwa wzajemnego M. L. (1)

przeciwko M. L. (1)

o zmianę formy płatności i podwyższenie alimentów

1. Zmienia formę płatności alimentów należnych od powoda M. L. (1) na rzecz pozwanego M. L. (1) ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Krośnie Odrzańskim z dnia 10.04.1996r. w sprawie III RC 127/96 z 25% zarobków powoda z wszystkimi dodatkami i premiami, nie mniej niż 307zł. miesięcznie do kwoty po 700zł. ( siedemset złotych ) miesięcznie, płatne do rąk pozwanego M. L. (1), począwszy od dnia 15.07.2015r. do 15 – tego każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności

2. W pozostałym zakresie powództwo M. L. (1) o obniżenie alimentów oddala

3. Oddala powództwo wzajemnie M. L. (1) w pozostałym zakresie

4. Wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności

5. Odstępuje od obciążania powoda M. L. (1) kosztami procesu

6. Zasądza od Skarbu Państwa ( Sąd Rejonowy w Koninie) na rzecz Kancelarii Adwokackiej (...) kwotę 73,80zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego powodowi z urzędu.

SSR Grażyna Hempowicz

UZASADNIENIE

M. L. (1) pozwem z dnia 15 lipca 2015 r. wystąpił przeciwko swojemu synowi M. L. (1) o obniżenie alimentów należnych pozwanemu w wysokości 25 % zarobków powoda wraz ze wszystkimi dodatkami i premiami, w kwocie nie mniejszej niż 307 zł do kwoty 400 zł miesięcznie uzasadniając swoje żądanie tym, że od daty zawarcia ugody alimentacyjnej jego sytuacja majątkowa uległa znacznemu pogorszeniu. Powód wskazał, że znaczna część jego emerytury jest zajmowana przez komornika, a część wolna od potrąceń komorniczych jest przeznaczana na wysokie koszty wynajmu mieszkania i uniemożliwia mu zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb życiowych.

Dnia 25 września 2015 r. pozwany M. L. (1) wniósł o oddalenie powództwa, a nadto wystąpił z powództwem wzajemnym o zmianę orzeczenia w zakresie alimentów w ten sposób, by ustalić je kwotowo na sumę 1.100 zł miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu pozwany (powód wzajemny) wskazał, że koszty jego utrzymania znacznie wzrosły w stosunku do poprzedniej sprawy, gdyż obecnie jest studentem, nie otrzymuje stypendium naukowego ani socjalnego, a nadto alimenty są jedynym przejawem uczestnictwa powoda (pozwanego wzajemnego) w życiu syna.

M. L. (1) wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego, podnosząc że koszty utrzymania wskazywane przez pozwanego (powoda wzajemnego) są sztucznie zawyżone i nie odpowiadają jego prawdziwie usprawiedliwionym potrzebom.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany (powód wzajemny) M. L. (1) ur. (...) pochodzi z małżeństwa E. L. (1) oraz powoda M. L. (1), które zostało rozwiązane przez rozwód na mocy prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Koninie z dnia 23 lutego 2015 r. wydanego w sprawie I C 1081/14.

Uprzednio, w dniu 10 kwietnia 1996 r. M. L. (1) na podstawie ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Krośnie Odrzańskim zobowiązał się do płacenia alimentów na rzecz małoletniego wówczas syna M. L. (1) w wysokości 25 % zarobków wraz z wszystkimi dodatkami i premiami, w wysokości nie mniej niż 307 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki małoletniego powoda E. L. (1).

Wówczas strony zamieszkiwały w G., powód (pozwany wzajemny) M. L. (1) był żołnierzem zawodowym, zatrudnionym w Jednostce Wojskowej (...) w G. na stanowisku pracownik państwowy, z tytułu którego otrzymywał średnie wynagrodzenie w wysokości około 1.250 zł miesięcznie oraz dodatek miesięczny w wysokości 180 zł . W tym czasie M. L. (1) spłacał pożyczkę w wysokości 300 zł miesięcznie, sam ponosił koszty własnego wyżywienia oraz prania, przekazywał bliżej nieokreślone kwoty żonie na prowadzenie gospodarstwa domowego oraz potrzeby syna

Matka pozwanego (powoda wzajemnego) - E. L. (1) w tym czasie znajdowała się na urlopie wychowawczym i nie otrzymywała z tego tytułu wynagrodzenia, opiekowała się małoletnim wówczas pozwanym (powodem wzajemnym), prowadziła dom, przyrządzała posiłki jedynie dla siebie i syna, małżonkowie żyli w separacji (dowód: akta III RC 127/96).

Obecnie powód (pozwany wzajemny) M. L. (1) ma 64 lata, jest na emeryturze wojskowej, która wynosi 3.488 zł brutto, netto 2.873 zł miesięcznie, po potrąceniu przez komornika kwoty 872 zł miesięcznie tytułem prowadzonego postępowania egzekucyjnego na rzecz (...) Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej oraz kwoty 720 zł tytułem alimentów na rzecz pozwanego (powoda wzajemnego) M. L. (1) do wypłaty pozostaje mu kwota około 1.275 zł miesięcznie ( dowód: k. 7, k. 37-38, k. 57.) Powód (pozwany wzajemny) M. L. (1) nie posiada żadnego majątku ani żadnych oszczędności. Od 2 lat zamieszkuje w P. przy ul. (...) w wynajętym pokoju u E. D. i ponosi koszty eksploatacji związane ze zużyciem energii na ogrzanie pokoju-średnio 400 zł co 2 miesiące. Poza tym ponosi miesięczne wydatki: 650 zł – za czynsz za pokój, media i opłaty – 150 zł, Nadto powód (pozwany wzajemny) jest zobowiązany do spłaty pożyczki w N. w kwocie 420 zł, oraz w innych parabankach z powodu zaciągnięcia tzw. kredytów „chwilówek” w wysokości 600 zł miesięcznie ( dowód: umowa pożyczki N. – k. 42, umowa – k. 9,k. 41, zeznania powoda k. 105). Wcześniej, w 2003 r. powód zrezygnował ze służbowego mieszkania położonego w P., z tytułu którego otrzymał 120.000 zł, jednak obecnie nie posiada już tej kwoty, którą według oświadczenia ulokował w funduszach inwestycyjnych i je utracił. Do roku 2014 wynajmował mieszkanie w P. przy ul. (...) z konsorcjum mieszkaniowego, za które płacił czynsz w wysokości około 1.400 zł miesięcznie, w mieszkaniu tym zresztą, zarówno pozwany M. L. (1) jak i była żona powoda - E. L. (1) byli przez wiele lat zameldowani. Do roku 2012 powód (pozwany wzajemny) był zatrudniony w S. Wojskowym i otrzymywał, oprócz emerytury, wynagrodzenie w wysokości około 2000 zł. miesięcznie. Obecnie nie podejmuje żadnej dodatkowej pracy i utrzymuje się wyłącznie ze świadczenia emerytalnego ( dowód: zeznania powoda <pozwanego wzajemnego> M. L. (1) – k. 105). Oprócz płaconych alimentów M. L. (1) nie przekazuje żadnych paczek, prezentów na rzecz pozwanego syna - M. L. (1). Nie utrzymują oni żadnych kontaktów, ostatnio widzieli się 4 lata temu, mimo że zarówno pozwany (powód wzajemny) jak i powód (pozwany wzajemny) mieszkają w tym samym mieście. Powód jest zdrowy, nie przyjmuje leków, jednak nie podejmuje dodatkowej pracy z uwagi na utratę palca.

Pozwany (powód wzajemny) M. L. (1) ma 21 lat, obecnie jest studentem III roku studiów dziennych (...) A. M. w P., na kierunku bezpieczeństwo narodowe, planowy termin ukończenia studiów 30 września 2016 r. Studiując mieszka w P. wynajmuje mieszkanie wraz z kolegami, za które ponosi koszty odstępnego i mediów w wysokości 530 zł. miesięcznie. Na pozostałe wydatki pozwanego (powoda wzajemnego) związane z jego utrzymaniem składają się: bilet semestralny na komunikację miejską w P. – 200 zł, dojazd do K. celem odwiedzin matki – 80 zł miesięcznie, basen – 16 zł na tydzień, 100 zł średnio koszt pomocy naukowych i pisanej obecnie pracy licencjackiej oraz koszty wyżywienia średnio 20 zł dziennie. M. L. (1) utrzymuje się z alimentów otrzymywanych od ojca dotychczas w wysokości około 720 zł oraz wsparcia matki w wysokości 500-600 zł miesięcznie. Gdy przyjeżdża na weekendy do domu to żywi go matka. Nie otrzymuje stypendium socjalnego ani naukowego, nie podejmuje prac wakacyjnych. Łączną kwotę oscylującą wokół 1300 zł przeznacza na własne utrzymanie w P., po ukończeniu licencjatu zamierza kontynuować studia magisterskie. Jest obecnie zdrowy ( dowód: zeznania pozwanego <powoda wzajemnego> M. L. (2) – k. 106, zeznania E. L. k. 78-79).

Matka pozwanego (powoda wzajemnego) E. L. (1) jest zatrudniona w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na podstawie umowy o pracę, z tytułu której otrzymuje wynagrodzenie w średniej wysokości ok 2.285 zł netto miesięcznie liczone z premią uznaniową ( dowód: zaświadczenie o zarobkach – k. 63). Matka pozwanego (powoda wzajemnego) mieszka z synem w wynajmowanym mieszkaniu swoich rodziców i ponosi z tego tytułu miesięczne opłaty w postaci czynszu – 330 zł, telewizji i (...) – 104 zł, energii elektrycznej – 100 zł miesięcznie. Nie posiada własnego samochodu, lecz użytkuje samochód rodziców i dlatego też pokrywa koszty paliwa i OC. E. L. (1) oprócz wsparcia finansowego syna, przygotowuje dla syna paczki żywnościowe, których wartość szacuje na 140 zł w ciągu miesiąca. Nie ma zadłużenia ( dowód: zeznania E. L. (1) – k. 78v.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w szczególności w oparciu o akta sprawy o rozwód I C 1081/14 i o alimenty I RC 127/96, a także o materiał dowodowy zebrany w toku niniejszej sprawy, w tym o zgromadzone dokumenty przywołane wyżej, złożone przez strony w toku procesu i zgromadzone przez Sąd, których treść nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez żadną ze stron. Ponadto Sąd oparł swoje ustalenia w oparciu o treść zeznań powoda (pozwanego wzajemnego) M. L. (1) ( k. 39; k.105) oraz pozwanego (powoda wzajemnego) M. L. (1) ( k. 39v; k. 106), a także świadka E. L. (1) ( k. 78), którym Sąd przyznał przymiot wiarygodności, bowiem były spójne, logiczne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w toku procesu i obrazowały sytuację życiową stron.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, przy czym przez ową zmianę stosunków rozumie się zwłaszcza zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie albo ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Istotnym jest przy tym fakt, iż aby zmiany takie mogły wpłynąć na wysokość obowiązku alimentacyjnego, muszą mieć charakter istotny, to znaczy jakościowo i ilościowo znaczny.

Powód M. L. (1) swoje żądanie obniżenia alimentów na rzecz pełnoletniego syna oparł na twierdzeniu, iż w jego sytuacji zaszły istotne zmiany od poprzedniego ustalania wysokości alimentów, to jest obecnie nie pracuje i utrzymuje się jedynie z emerytury wojskowej, ponadto wskazał, że koszty utrzymania jakie syn wskazał w swoim pozwie wzajemnym są, jego zdaniem zawyżone.

W oparciu o zgromadzony materiał dowodowy faktycznie należy stwierdzić, iż powód M. L. (1) obecnie utrzymuje się z emerytury wojskowej, której wysokość, po potrąceniu zajęcia komorniczego z tytułu zaciąganych przez powoda na przestrzeni kilku ostatnich lat kredytów i alimentów na rzecz pozwanego syna, wynosi około 1250 zł, co pozwala jedynie na wynajęcie mieszkania oraz prowadzenie skromnego gospodarstwa domowego w P.. Mając powyższe na względzie należy jednak podkreślić, że kwota niniejsza jest wypadkową potrąceń komorniczych, wynikających z niezrozumiałego, zdaniem Sądu i niegospodarnego stylu życia powoda, którego faktyczna wysokość emerytury wojskowej jest wysoka jak na realia polskie, i przy racjonalnej gospodarce pozwalałyby zaspokoić wszystkie usprawiedliwione potrzeby powoda, przy ich rozsądnym zagospodarowaniu łącznie z uwzględnieniem potrącanych na rzecz pozwanego syna alimentów, tym bardziej, że pozwany (powód wzajemny) M. L. (1) nie pracuje, nadal podejmuje naukę na studiach w trybie stacjonarnym i nie jest obecnie w stanie się utrzymać samodzielnie. Istotnym jest również, że jego studia są na zaawansowanym poziomie, w bieżącym roku będzie kończył licencjat i całkowicie nieracjonalnym byłoby oczekiwanie, aby przerwał naukę. Dzięki wsparciu matki oraz wykorzystaniu alimentów otrzymywanych od ojca utrzymuje siebie, wynajmuje mieszkanie oraz zaspokaja niezbędne potrzeby, których koszt zamyka się w kwocie około 1300 zł, przez co racjonalnie i konsekwentnie dąży on do uzyskania zawodu i tym samym możliwości utrzymania się samodzielnie.

Istotnym jest jednak, iż ustalona dotychczas forma procentowa płatności alimentów nie odpowiada obecnym realiom życiowym i zarobkowym stron, a szczególnie powoda M. L. (1), który obecnie ma jedynie stałe dochody w postaci emerytury, co czyni więc jego żądanie ustalenia alimentów kwotowo jak najbardziej usprawiedliwionym co do zasady. Jednak w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, kwota dochodzonego de facto obniżenia alimentów na rzecz syna do 400 zł miesięcznie, zdaniem Sądu żadną miarą nie może zasługiwać na uwzględnienie.

Oczywistym jest, iż od ostatniego ustalania alimentów po obydwóch stronach zaszły istotne zmiany, nie tylko po stronie zobowiązanego powoda. Obecnie pozwany jest studentem, studiuje, stąd zakres jego usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu z okresem poprzednim jest nieporównywalnie wyższy.

Zdaniem Sądu faktyczna kwota otrzymywanych obecnie przez pozwanego M. L. (1) alimentów od powoda oscyluje w granicach 700-720 zł miesięcznie, co wraz ze środkami otrzymywanymi od matki pozwanego pozwala na zaspokojenie usprawiedliwionych kosztów utrzymania uprawnionego M. L. (1), dlatego więc Sąd w punkcie 1 wyroku, zmieniając dotychczasową procentową formę płatności alimentów, ustalił ich wysokość na kwotę po 700 zł miesięcznie poczynając od daty wytoczenia powództwa, albowiem uznał, iż podstawy do ustalenia takiej wysokości alimentów istniały już od tego okresu, a nadto takie rozstrzygnięcie pozwoli powodowi na lepsze zarządzanie swoimi finansami, a być może nawet skłoni go do podjęcia dodatkowego zatrudnienia, tym samym przyczyni się do wyjścia z długów. Z tego też powodu sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku. Wprawdzie istotnie, w sytuacji zarobkowej powoda M. L. (1) zaistniała zmiana z powodu zrezygnowania przez niego z pracy dodatkowej, tak, iż obecnie utrzymuje się on jedynie z emerytury, jednak jak wskazano wyżej, jej faktyczna wysokość bez potrąceń komorniczych związanych z nieracjonalnym zadłużaniem się powoda pozwoliłaby na wywiązanie się ze zobowiązania alimentacyjnego na rzecz uprawnionego syna i w pełni na zaspokajanie swoich wszystkich usprawiedliwionych potrzeb. Pozwany nie może bowiem ponosić skutków niezrozumiałych decyzji finansowych swojego ojca, jak chociażby wynajmowanie przez 10 lat bardzo drogiego mieszkania w P. dla wspólnego zamieszkania z pozwanym w sytuacji, gdy praktycznie od 1996 r. powód nie miał z synem i żoną kontaktów (twierdzenie powoda), czy ryzykownego inwestowania znacznego majątku w funduszach, które według twierdzeń powoda, niczym zresztą nie wykazanych, przyniosło mu ogromne straty, pozbawiło praktycznie wszelkich oszczędności i dotychczas generuje dodatkowe zadłużenie. Nawet obecnie powód (pozwany wzajemny) systematycznie zadłuża się w parabankach, instytucjach udzielających pożyczek, które wiążą się z wysokim oprocentowaniem oraz wysoką kwotą obsługi pożyczki, przy czym trudno ustalić nawet, na jakie cele powód je zaciągał. Najprawdopodobniej jest to efekt spirali kredytowej, w którą wpadł w wyniku nierozważnych decyzji finansowych, a której skutków nie może przerzucać na pozwanego syna. Zaznaczyć przy tym należy, że powód (pozwany wzajemny) oprócz alimentów w żaden sposób nie uczestniczy w życiu syna, nie czyni i nie czynił w przeszłości żadnych wysiłków, co do jego wychowania, stąd ustalenie alimentów w wysokości 700 zł miesięcznie leży w pełni w zakresie możliwości majątkowych i zarobkowych powoda. Dlatego też w punkcie 2 wyroku Sąd oddalił jego powództwo o obniżenie alimentów do kwoty po 400 zł miesięcznie jako niezasadne i wygórowane na obecnym etapie.

Podkreślić należy, iż koszty utrzymania deklarowane w pozwie wzajemnym M. L. (1) – syna wydają się faktycznie zawyżone, tym bardziej, że dotychczas pozwany (powód wzajemny) zdołał utrzymywać się w P. za łączną kwotę około 1.300 zł miesięcznie, a nadto, zdaniem Sądu, nie wykazał on istnienia wyższych kosztów swojego utrzymania, niż wskazano wyżej. Dlatego, mając na uwadze powyższe Sąd w punkcie 3 wyroku oddalił w pozostałym zakresie powództwo wzajemne M. L. (1) o ustalenie alimentów w kwocie po 1.100 zł miesięcznie uznając je za wygórowane, i przyjął, iż nie zaszła tak istotna zmiana w zakresie jego usprawiedliwionych potrzeb związanych z kontynuacją studiów i zamieszkiwaniem w P., tym bardziej, że obecnie jego matka może również partycypować w kosztach jego utrzymania w pozostałym zakresie, co niewątpliwie czyni wobec niebudzącego wątpliwości ustalonego kosztu utrzymania pozwanego w granicach 1.300 zł miesięcznie.

Sąd ponadto w punkcie 4 wyroku orzekł o rygorze natychmiastowej wykonalności w oparciu o treść art. 333 § 1 pkt 1 kpc., a w punkcie 5 zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. K. K. kwotę 73,80 zł. tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w oparciu o § 7 ust 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1188 ze zmianami).

SSR Grażyna Hempowicz