Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 29 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt I Ns 27/09 z wniosku M. K. z udziałem M. P. H. for the A., A. D., (...), (...) for the B., K. M. J., W.`s (...) i Miasta Ł. o stwierdzenie nabycia spadku w punkcie 1. stwierdził, że spadek po B. B. synu B. (B.) i R., zmarłym w dniu 23 lipca 2004 roku w B. H. w Australii, ostatnio stale zamieszkałym w M. w Australii, na podstawie ustawy nabyła w zakresie nieruchomości położonych w Polsce Gmina Ł., a w punkcie 2. stwierdził, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł wnioskodawca, będąc reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając je w całości.

Kwestionowanemu rozstrzygnięciu apelant zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 21 §1 i 64 §1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w zw. z art. 7 § 3 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców z dnia 24 marca 1920 r. (Dz.U.2014.1380) poprzez zastosowanie przepisu, którego zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej budzi uzasadnione wątpliwości, jako naruszaj konstytucyjną zasadę ochrony prawa dziedziczenia przez Rzeczpospolitą Polską, a także prawa jednostki do dziedziczenia oraz zapewnienia równej dla wszystkich ochrony prawnej praw majątkowych, w tym prawa do dziedziczenia.

W konkluzji wnosił o:

1. wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej z pytaniem prawnym w trybie z art. 193 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, co do zgodności art. 7 § 3 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców z dnia 24 marca 1920 r. z art. 21 §1 i 64 § 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w zakresie w jakim wyłącza on możliwość dziedziczenia nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez cudzoziemców będących spadkobiercami testamentowymi obywatela polskiego, w przypadku niewystąpienia do właściwego ministra do spraw wewnętrznych z wnioskiem o udzielenie zgody na dziedziczenie nieruchomości przez cudzoziemca w terminie dwóch lat od dnia otwarcia spadku,

2. zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez stwierdzenie, że spadek po B. B., synie B. ( B., B., B.) B. oraz R. B. z domu B., zmarłym w dniu 23 lipca 2004 r. w B. H., Australia, zamieszkałym ostatnio 619 S. G. R., M., V. (...), Australia, w zakresie nieruchomości położonych w Polsce, nabyli na podstawie testamentu M., P. Socjety, M. A., (...), J. histitute for the B., W.’s (...), MaxweJi (M.) K. (K.) –każdy w 1/6 czyści, a także

3. zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlega oddaleniu.

Ustalenia faktyczne sprawy dokonane przez Sąd Rejonowy są bezbłędne i jako takie Sąd II instancji traktuje je jako własne czyniąc podstawą własnego rozstrzygnięcia, a jednocześnie uznając, że nie zachodzi aktualnie procesowa potrzeba szczegółowego ich powielania.

Jedynym zarzutem jaki podniósł pełnomocnik strony skarżącej w rozpoznawanej apelacji jest zarzut niekonstytucyjność art. 7 ust. 3 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, w brzemieniu obowiązującym w chwili otwarcia spadku, jeżeli cudzoziemiec, który nabył wchodzącą w skład spadku nieruchomość na podstawie testamentu, nie uzyska zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych na podstawie wniosku złożonego w ciągu dwóch lat od dnia otwarcia spadku, prawo własności nieruchomości lub prawo użytkowania wieczystego nabywają osoby, które byłyby powołane do spadku z ustawy.

Z powyższego wynika, że jeżeli cudzoziemiec takiego wniosku w ogóle nie złoży– tak, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie /k. 448/ - lub nie uzyska zezwolenia, skutek w postaci nabycia spadku ulega unicestwieniu (M. P., Cudzoziemiec jako spadkobierca testamentowy, w sytuacji gdy do spadku wchodzi nieruchomość położona w Polsce, w: Prace z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Janusza Pietrzykowskiego, red. Z. B., W. 2000, s. 10). Cudzoziemiec powołany jest bowiem do spadku ex lege z chwilą jego otwarcia, jednakże z uwagi na wyżej przytoczony przepis, musi dla skuteczności czynności prawnej spełnić przewidziany prawem warunek i złożyć wniosek o uzyskanie zezwolenia w ustawowo zakreślonym terminie 2 lat od dnia otwarcia spadku. Od spełnienia tego warunku zależy skuteczność nabycia przez cudzoziemca nieruchomości. Termin 2-letni jest terminem zawitym, a jego uchybienie oznacza, że nie może zostać przywrócony. Sąd Rejonowy bez wątpienia w sposób prawidłowy dokonał subsumpcji ustalonych okoliczności faktycznych pod właściwie wyselekcjonowane i zinterpretowane przepisy.

W związku z zarzutem apelacyjnym pełnomocnik strony skarżącej sformułował równocześnie wniosek o wystąpienie przez Sąd Okręgowy do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności tegoż przepisu z Konstytucją. Wobec powyższego Sąd II instancji zważył w pierwszym rzędzie, że zgodnie z art. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1997 r. Nr, 102, poz. 643 ze zm.) każdy sąd może przedstawić Trybunałowi pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Z przytoczonego przepisu wynika, że ocena czy faktycznie zachodzi przypadek uzasadniający wystąpienie z pytaniem prawnym do TK pozostawiona została sądowi orzekającemu. Jednocześnie Sąd odwoławczy miał na uwadze, że sąd nie znajdując podstaw do wystąpienia z takim pytaniem, powinien podać powody, którymi się kierował uznając, że takie wystąpienie nie jest uzasadnione.

Sąd Okręgowy orzekający w niniejszym składzie uznał, że nie zachodzi zarzucana niekonstytucyjność art. 7 ust. 3 ustawy z 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

Pełnomocnik skarżącego powołał się m.in. na treść art. 21 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. Nr, 78, poz. 483). Wobec tego należy przypomnieć, że zgodnie z dyspozycją art. 21 ust. 1 ustawy zasadniczej, Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia.

Sąd II instancji zważył, że w przepisie art. 37 ust. 1 Konstytucji RP, ustanowiono zasadę zgodnie z którą, kto znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji, od której ustawa zasadnicza dopuszcza istnienie wyjątków odnoszących się do cudzoziemców, które są określone ustawą (art. 37 ust. 2 Konstytucji RP). Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że art. 7 ust. 3 ustawy z 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, wprowadzając ograniczenie w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, jest właśnie wyjątkiem przewidzianym w ust. 2 art. 37 Konstytucji RP Konstytucji, wobec czego nie może być mowy o sprzeczności tego przepisu z ustawą zasadniczą.

Ponadto pełnomocnik strony skarżącej powoływał się na treść art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. Zgodnie z tymi przepisami każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia (ust. 1), a własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej (ust. 2). Umknęło jednak jak się wydaje apelującemu, że zgodnie z dyspozycją ust. 3 art. 64 Konstytucji RP, własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Analizowane ograniczenie spełnia wszelkie warunki, o jakich mowa w ust.3 art. 64 ustawy zasadniczej, albowiem wprowadzone zostało ustawą (ustawą o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców), a ponadto art. 7 ust. 3 tej ustawy nie uniemożliwia nabycie przez cudzoziemca nieruchomości na podstawie testamentu, a jedynie wprowadza warunek wystąpienia o uzyskanie stosownego zezwolenia w zakreślonym tym przepisem terminie dwóch lat od otwarcia spadku.

Z powyższego wynika, że ograniczenie wprowadzone art. 7 ust. 3 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców w uznaniu Sądu odwoławczego stanowiąc konstytucyjny wyjątek odnoszący się do cudzoziemców, nie może uzasadniać podniesionego w apelacji zarzutu niekonstytucyjności badanego przepisu. Z tych przyczyn Sąd Okręgowy uznał, że nie ma podstaw do uwzględnienia wniosku apelującego o zbadanie konstytucyjności wskazanego przepisu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

W konsekwencji apelacja została oddalona, o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o art. 520 §1 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c., uznając, że w sprawie nie wystąpiły takie okoliczności, które uzasadniałyby odstąpienie od zasady, że każdy z uczestników ponosi we własnym zakresie koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.