Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Data 15 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie, Wydział I Cywilny,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Marzena Żywucka

Protokolant: protokolant N. Al (...)

po rozpoznaniu w dniu 06 kwietnia 2016 r., w O., na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko K. B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej K. B. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 381,46 zł (trzysta osiemdziesiąt jeden złotych 46/100) z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od dnia 02 listopada 2014r. do dnia zapłaty, przy czym od dnia 01 stycznia 2016r. w wysokości nie wyższej niż dwukrotność odsetek ustawowych;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 76,25 zł (siedemdziesiąt sześć złotych 25/100) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  przyznaje pełnomocnikowi z urzędu wyznaczonemu dla pozwanej, radcy prawnemu A. S. wynagrodzenie w kwocie 332,10 zł (trzysta trzydzieści dwa złote 10/100), przy czym kwota ta zawiera podatek VAT oraz zwrot wydatków w kwocie 23 zł (dwadzieścia trzy złote), które nakazuje wypłacić z sum budżetowych Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Olsztynie);

V.  nie obciąża stron kosztami sądowymi w części nieuiszczonej.

SSR Marzena Żywucka

Sygn. akt I C 1966/15

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kwoty 1.138,68 wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności kredytu stopy lombardowej NBP od kwoty 798,68 zł od dnia 2 listopada do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu swojego roszczenia powód wskazał że zawarł z pozwaną umowę pożyczki na odległość. Pozwana po wpłacie 1 gr na konto powódki potwierdziła wolę zawarcia umowy, wskutek czego powód przelał jej kwotę pożyczki 800 zł netto. Ponadto na kwotę pożyczki brutto składała się kwota 186,24 zł oraz kwota 640 zł tytułem działań windykacyjnych. Pozwana uznając swoja odpowiedzialność za wykonanie zobowiązania – zwrot pożyczki dokonała łącznie zapłaty kwoty 496 zł. Pozostała na dzień wniesienia pozwu kwota tytułem niezwróconej pożyczki wynosi 1.138,68 zł. W piśmie procesowym z dnia 21 października 2015r. powód sprecyzował, że dochodzi kwoty 340 zł tytułem czynności windykacyjnych a nie, jak początkowo, 640 zł. Dokonane przez pozwaną wpłaty w kwotach 189,60 zł i 450 zł zaliczone zostały na koszty przedłużenia terminu spłaty pożyczki.

Pozwana K. B. wniosła o oddalenie powództwa w całości, ustanowienie pełnomocnika z urzędu i zwolnienie jej z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.

Potwierdziła fakt zawarcia umowy pożyczki oraz otrzymania od powoda kwoty netto. Wskazała też, że jest osoba niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Podała, że w chwili zawarcia umowy pozwana nie była świadoma faktu, że będzie musiała zwrócić kwotę wyższą od pożyczonej. Pożyczkę zaciągnęła dla swojego chłopaka z którym mieszka. To ona dokonał przelewu kwoty 1 gr na rzecz powoda, co spowodowało uruchomienie procedury udzielenia pożyczki.

Ustanowiony dla pozwanej pełnomocnik z urzędu wskazał nadto, że pozwana w chwili zawierania umowy pożyczki znajdowała się w stanie uniemożliwiającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Pozwana nie miała świadomości co do skutków podpisanej umowy. Pełnomocnik podniósł, że zawarta z powodem umowa jest nieważna. Pozwana z kolei nie jest zobowiązana do zwrotu pożyczonej kwoty, ponieważ nie jest już wzbogacona. Kwestionując zasadność żądania zapłaty kwoty 640 zł z tytułu czynności windykacyjnych pełnomocnik pozwanej wskazał, że powód nie wykazał, aby jakiekolwiek tego typu czynności wykonywał.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 kwietnia 2014 r. pozwana zawarła z L..pl sp. z o.o. w W. (obecnie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.) umowę pożyczki, na podstawie której otrzymała kwotę 800 zł i zobowiązana była uiścić opłatę administracyjna w kwocie 186,24 zł. Termin zwrotu pożyczki oznaczono na 30 dni od daty jej udzielenia. Celem potwierdzenia zawarcia umowy i uruchomienia wypłaty środków pozwana miała dokonać przelewu na konto powoda kwoty 0,01 zł. Po otrzymaniu przelewu w dniu 25 sierpnia 2014r. powód dokonał przelewu kwoty 800 zł na konto pozwanej.

(dowód: umowa k. 5-8, potwierdzenia przelewów k. 11, 13, indywidualne warunki umowy pożyczki – k. 9-10)

W dniu zawarcia umowy pożyczki pozwana nie znajdowała się w stanie wyłączjącym świadome powzięcie decyzji i swobodne wyrażenie woli, pomimo organicznego zaburzenia osobowości z dolną granicą upośledzenia umysłowego lekkiego i orzeczonym umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

(dowód: opinia biegłego z zakresu psychiatrii, T. M. – k. 99-102, ustna opinia uzupełniająca – k. 132, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności - 32)

Po upływie terminu zwrotu pożyczki pozwana nie zwracała się do powoda z wnioskiem o prolongatę spłaty. Nie zawierała w tym zakresie żadnych porozumień z powodem. Pomimo tego powód naliczył pozwanej opłaty za przedłużenie terminu spłaty pożyczki. W dniu 2 października 2014r. pozwana wpłaciła powodowi kwotę 189,60 zł tytułem spłaty zaciągniętej pożyczki, a w dniu 22 października 2014r. kwotę 450 zł z tego samego tytułu. Powód zaliczył wpłatę w wysokości 189,60 zł na poczet czynności windykacyjnych (100 zł), odsetek umownych (3,01 zł), opłaty administracyjnej (86,59 zł). Wpłatę w wysokości 450 zł powód zaliczył na czynności windykacyjne (200 zł), odsetki umowne (6,03 zł), opłaty administracyjne (99,65 zł), koszty przedłużenia terminu spłaty pożyczki (143 zł) i na należność główną (1,32 zł).

(bezsporne; potwierdzone przez powoda, wyciąg z rachunku – k. 142-143)

Powód dokonywał upomnień pozwanej w miesiącach listopad, grudzień i maj 2015r. Zgodnie z Tabelą Opłat powód mógł naliczać opłatę 20 zł za każde upomnienie.

(bezsporne; wezwanie do zapłaty z dn. 2.12.2014r. – k. 15, Tabela Opłat za upomnienia zamieszczona na stronie internetowej)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumenty przedłożone przez powoda, których prawdziwość i wiarygodność nie została zakwestionowana przez pozwaną oraz w oparciu o opinię biegłego z zakresu psychiatrii, T. M., który wypowiedział się co do zdolności pozwanej do swobodnego powzięcia decyzji i wyrażenia woli w chwili zawarcia umowy pożyczki.

W ocenie Sądu, powód nie wykazał, by dochodzone roszczenie, w wysokości wskazanej w pozwie, rzeczywiście mu przysługiwało w pełnej wysokości.

Zgodnie zaś z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa bowiem na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art. 6 k.c. jest przepis art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

W ocenie Sądu natomiast powód nie wykazał, by poniósł koszty działań windykacyjnych w kwocie pierwotnie w pozwie określonej na 640 zł, następnie w toku sprawy na 340 zł. Żądanie tak wysokiego w stosunku do głównego świadczenia w postaci pożyczki świadczenia za dodatkowe, wszakże pomocnicze czynności, podejmowane także w interesie powoda, uznać należy również za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, jako prowadzące do nadmiernego, nieuzasadnionego i nieadekwatnego obciążenia pozwanej występującej jako konsument w stosunku do będącego przedsiębiorcą powoda. Zdaniem Sądu, powód udzielając w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa odpłatnych pożyczek pieniężnych, powinien bowiem co do zasady pokrywać koszty swojej działalności w tym przypadku z opłaty administracyjnej.

Należy w tym miejscu wspomnieć, iż Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zakazał stosowania zapisu umownego o treści:
"Pożyczkobiorca przyjmuje do wiadomości i wyraża zgodę na prowadzenie w przedmiocie niniejszej umowy czynności upominawczych i windykacyjnych, których kosztami zostanie obciążony. W dniu zawarcia umowy koszty te wynoszą maksymalnie 60 zł, na którą to kwotę składają się: opłaty za wysłanie upomnień SMS (3x5,00 zł), wysyłanie upomnień drogą elektroniczną (3x5,00 zł), wysyłanie wezwania listem poleconym, dokonywane w 30 dniu od ostatniego dnia okresu pożyczki (30,00 zł)".

Taki zapis znajdował się we wzorcu umowy pożyczki udzielanej przez firmę (...).PL (...). z o.o. w W.. Zakazane postanowienie zostało uznane za sprzeczne z prawem i rażąco naruszające interes konsumenta, podobnie jak szereg podobnych, wcześniej zakazanych klauzul, w których przedsiębiorca zakładał zgodę konsumenta na ponoszenie kosztów windykacji czy upomnień. Sąd wielokrotnie wypowiadał się - w szczególności na tle działalności o charakterze finansowym - na temat tego typu zapisów umownych, wskazując ich sprzeczność z dobrymi obyczajami. Nie można z góry bowiem wymagać zgody na "obciążenie się" konsumenta kosztami, które nie wynikają ani z jego zlecenia, ani nie są w jego interesie (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, sygn. VI ACa 906/13 z dnia 26 lutego 2014 r.). Przedsiębiorca nie powinien także przenosić na konsumenta kosztów swojej działalności - a do takich kosztów niewątpliwie należy działalność windykacyjna (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2013 r. VI ACa 1526/12).

Z tych wszystkich powodów Sąd – na podstawie powołanych przepisów – zasądził od pozwanej na rzecz powoda jedynie kwotę 381,46 zł, tj. kwotę pożyczki brutto (800 zł + 186,24 zł tytułem opłaty administracyjnej), pomniejszoną o dokonane przez pozwaną spłaty w wysokości 639,60 zł (189,60 zł + 450 zł), powiększona o zaległe odsetki (4,82 zł) (pkt I wyroku).

Zasądzona na rzecz powoda kwota wyczerpuje – zdaniem Sądu – uzasadnione roszczenia powoda, dlatego też powództwo w pozostałej części, w tym w zakresie nieudowodnionych kosztów czynności windykacyjnych (340 zł) oraz niewykazanego należycie faktu przedłużenia spłaty pożyczki i związanych z tym kosztów (143 zł) podlegało oddaleniu (pkt II wyroku).

Z tych wszystkich powodów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSR Marzena Żywucka