Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2015r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Grzegorz Salamon (spr.)

Sędziowie: SA Krzysztof Karpiński

SO (del.) Ewa Gregajtys

Protokolant st. sekr. sąd. Małgorzata Reingruber

przy udziale oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o. o.

Prokuratora Hanny Gorajskiej - Majewskiej

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2015r.

sprawy

1.  M. B. (1) urodz. (...) w S. syna S. i D. z d. K.

oskarżonego o czyn z art. 268a § 1 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 21 stycznia 2014r.

sygn. akt XVIII K 222/12

I.  uchyla orzeczenie o karze łącznej zawarte w pkt. IV zaskarżonego wyroku,

II.  uchyla zaskarżony wyrok w zakresie pkt. III zawierający rozstrzygnięcie w przedmiocie czynów z III, IV i V z aktu oskarżenia i w tej części przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania,

III.  na mocy art. 85 kk i art. 86 § 1 kk łączy kary wymierzone oskarżonemu M. B. (1) w punktach I i II zaskarżonego wyroku i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

IV.  wymierza oskarżonemu opłatę za obie instancje w kwocie 400 (czterysta) złotych.

UZASADNIENIE

M. B. (2) oskarżony został o to, że:

I.  w dniu 22.03.2009r. w W., będąc zatrudnionym w (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. na stanowisku kierownika ds. kluczowych klientów, dokonał włamania na konto internetowe M. L. (1) (...) poprzez pokonanie zabezpieczeń, a następnie w celu użycia za autentyczny podrobił dokument elektroniczny w postaci e-mail w ten sposób, że podrobił treść wiadomości e-mail M. L. (1), następnie posłużył się tym dokumentem jako autentycznym i przesłał korzystając z prywatnego adresu IP na swoją pocztę (...) , tj. o czyn z art. 268a § 1 kk,

II.  w dniu 24.03.2009r. w W., będąc zatrudnionym w (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. na stanowisku kierownika ds. kluczowych klientów, dokonał włamania na konto internetowe M. L. (1) (...) poprzez pokonanie zabezpieczeń, a następnie w celu użycia za autentyczny podrobił dokument elektroniczny w postaci e-mail w ten sposób, że podrobił treść wiadomości e-mail M. L. (1), następnie posłużył się tym dokumentem jako autentycznym i przesłał korzystając z prywatnego adresu IP na swoją pocztę(...) , tj. o czyn z art. 268a § 1 kk,

III.  w dniu 09.04.2009r. w W., będąc zatrudnionym w (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. na stanowisku kierownika ds. kluczowych klientów, dokonał włamania na konto internetowe M. L. (1) (...) poprzez pokonanie zabezpieczeń, a następnie w celu użycia za autentyczny podrobił dokument elektroniczny w postaci e-mail w ten sposób, że podrobił treść wiadomości e-mail M. L. (1), następnie posłużył się tym dokumentem jako autentycznym i przesłał korzystając z prywatnego adresu IP na swoją pocztę (...), tj. o czyn z art. 268a § 1 kk.

Wyrokiem z dnia 21 stycznia 2014r. w sprawie XVIII K 222/12 Sąd Okręgowy w Warszawie w ramach zarzucanych oskarżonemu czynów uznał go za winnego popełnienia jednego czynu kwalifikowanego z art. 268a § 1 kk w zw. z art. 12 kk i na podstawie tych przepisów skazał go, zaś na podstawie art. 268a § 1 kk wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Tymże wyrokiem Sąd Okręgowy skazał M. B. także za dwa inne czyny opisane w akcie oskarżenia w punktach I i II, za które wymierzył mu kary pozbawienia wolności w wysokości 2 lat oraz 10 miesięcy, co do których orzeczenie stało się prawomocne, a także orzekł karę łączną 3 lat pozbawienia wolności.

Apelację o powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony trzykrotnie włamał się na konto pocztowe M. L. (1), gdy zgromadzony materiał dowodowy nie pozwalał na przyjęcie takich ustaleń, a nadto obrazę art. 4, 7, 410 i 5 § 2 kpk przez dowolną ocenę tego materiału. W konkluzji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie M. B. od dokonania zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się zasadna w takim zakresie w jakim wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Niezasadny był natomiast wniosek o zmianę wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od dokonania zarzucanych mu czynów. Wydanie orzeczenia reformatoryjnego w takim kierunku na obecnym etapie postępowania byłoby przedwczesne.

Przed bezpośrednim ustosunkowaniem się przez Sąd Apelacyjny do zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy przypomnieć należy, że sprawa niniejsza w rozpoznawanym obecnie zakresie była przedmiotem kontroli Sądu Najwyższego, z powodu kasacji wywiedzionej przez obrońcę. Skutkiem tego było uchylenie sprawy i przekazanie jej sądowi odwoławczemu do ponownego rozpoznania w zakresie zarzutów III, IV i V z aktu oskarżenia. W uzasadnieniu wyroku kasacyjnego Sąd Najwyższy wskazał na istotne niedostatki orzeczenia sądu I instancji, w szczególności w jego części motywacyjnej, która jednoznacznie wskazywała na co najmniej niedostatecznie w pełni wnikliwą analizę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także (co nie mniej istotne) wydanie orzeczenia w oparciu o materiał dowodowy, który wymagał uzupełnienia. W tym ostatnim zakresie Sąd Najwyższy wskazał na konieczność uzyskania uzupełniającej opinii biegłego z dziedziny informatyki w połączeniu z zeznaniami M. L..

Z powyższym stanowiskiem Sądu Najwyższego i uzasadniającą go motywacją należało się zgodzić. Wywody zawarte w uzasadnieniu wyroku sądu kasacyjnego są na tyle czytelne, że zbędne wydaje się tu powtarzanie ich. Nie ulega natomiast wątpliwości, że Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę winien mieć je na uwadze, co oczywiście w żadnym zakresie nie pozbawia tego sądu prawa do dokonywania samodzielnej oceny materiału dowodowego i pełnej autonomii w czynieniu na jego podstawie ustaleń faktycznych. Wątpliwości natomiast nie ulega to, że w sprawie niniejszej konieczne jest zasięgnięcie uzupełniającej opinii biegłego z zakresu informatyki. Poprzedzone winno to zostać uzyskaniem od M. L. wiedzy na temat zabezpieczeń stosowanych przez niego w używanym koncie pocztowym, do którego miano uzyskać nieautoryzowany dostęp. Biegły winien dokonać oceny ich siły i skuteczności oraz tego jak szeroką i dogłębną wiedzą, a także jakimi środkami technicznymi należałoby dysponować, aby „włamać się” na to konto. Okoliczność ta nie może nie zostać następnie uwzględniona przy ocenie łańcuchu poszlak, które ewentualnie mogą w realiach sprawy niniejszej wskazywać na M. B. jako osobę, która z tym „włamaniem” miała związek.

Przechodząc do kwestii poszlak, to nie ulega wątpliwości, że przy braku dowodów, które w sposób bezpośredni wskazywałyby na oskarżonego jako ewentualnego sprawcę czynów zarzucanych mu w punktach III – V aktu oskarżenia (niezależnie od modyfikacji treści zarzutów i ich kwalifikacji prawnej, o czym będzie jeszcze mowa), ich łańcuch może w pełni taki bezpośredni dowód zastąpić. Istotne jest to, aby orzekający w I instancji sąd swoje ustalenia oparł na rzeczywiście spójnym i – pod względem logicznym – odpowiednio mocnym ciągu dowodów pośrednich. Rację ma bowiem Sąd Najwyższy wskazując w uzasadnieniu swego orzeczenia wydanego w sprawie niniejszej, że rozumowanie o charakterze redukcyjnym nie zawsze daje gwarancję doprowadzenia do trafnych ustaleń faktycznych. Nie oznacza to oczywiście, że w przypadku M. B. w sprawie tej taki łańcuch poszlak nie istnieje. I jeśli nawet Sąd Najwyższy wytknął, że uzasadnienie, m. in. wyroku Sądu Okręgowego, nie przedstawia żadnej intersubiektywnie weryfikowalnej inferencji odtworzenia poszczególnych ogniw łańcucha mających łączyć skazanego (obecnie nadal oskarżonego) z włamaniem i wysłaniem spreparowanych maili, to należy to na obecnym etapie postępowania rozumieć jako niedostateczne wykazanie spójności, logiczności i nierozerwalności łańcucha poszlak, a nie w ogóle ich braku, bądź na tyle niedostatecznie pewnie wynikającym z nich sprawstwie oskarżonego, że wymagającego zastosowania reguły zawartej w dyspozycji art. 5 § 2 kpk.

Oznacza to, że rozpoznając sprawę niniejszą ponownie Sąd Okręgowy winien nie tylko wzbogacić we wskazany wyżej sposób podstawę dowodową orzekania, ale także – w przypadku ewentualnego uznania sprawstwa M. B. w oparciu o dowody pośrednie – poprzedzić to wykazaniem w sposób nie budzący wątpliwości, że tworzą one na tyle spójny, silny i przekonujący łańcuch poszlak, że pozwala on na odrzucenie wersji wykluczającej jakikolwiek jego związek z włamaniem na konto pocztowe M. L. i wysłaniem trzech wiadomości mailowych.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że nie można nie zgodzić się ze skarżącym, gdy podnosi zarzuty naruszenia przez sąd I instancji reguł procesowych zawartych w dyspozycjach art. 7 i 410 kpk, co rodziło konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku w rozpoznawanym obecnie zakresie i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, w toku którego winny zostać uwzględnione wskazane wyżej uwagi Sądu Apelacyjnego oraz zawarte w rozważaniach Sądu Najwyższego.

Niezależnie od tego z należytą wnikliwością Sąd Okręgowy winien rozstrzygnąć kwestię podstawy prawnej ewentualnej odpowiedzialności karnej oskarżonego na gruncie czynów opisanych w zarzutach III – V aktu oskarżenia. Wątpliwości co do trafności kwalifikacji prawnej czynów zarzucanych wyczerpująco przedstawił w swoich rozważaniach Sąd Najwyższy i Sąd Apelacyjny w całości wątpliwości te podziela, wskazując jednocześnie na konieczność rozważenia możliwości zastosowania art. 267 kk.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w części dyspozytywnej.