Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Beata Waś (spr.)

Sędziowie: SA Irena Piotrowska

SO (del.) Agnieszka Wachowicz-Mazur

Protokolant: Izabela Nowak

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w W.

o udostępnienie infrastruktury kolejowej

na skutek apelacji pozwanego i zainteresowanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów

z dnia 23 października 2014 r.

sygn. akt XVII AmK 9/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok częściowo nadając mu następujące brzmienie:

1.  uchyla zaskarżoną decyzję w zakresie punktu I §9 ust. 7 akapit 2;

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie;

3.  znosi wzajemnie pomiędzy powódką (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a pozwanym Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego koszty postępowania;

4.  znosi wzajemnie pomiędzy powódką (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a zainteresowaną (...) Spółką Akcyjną z
siedzibą w W. koszty postępowania;

II.  znosi wzajemnie pomiędzy powódką (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a pozwanym Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego i zainteresowaną (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 119/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 04 marca 2016 r.

Decyzją z dnia 28 stycznia 2013 r., oznaczoną numerem(...) pozwany – Prezes Urzędu Transportu Kolejowego – na podstawie art. 29 ust. 1 i oraz ust. 6 ustawy o transporcie kolejowym oraz art. 104 § 1 k.p.a., działając na wniosek (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą W., w sprawie zawarcia między (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a spółką (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej, ustalił warunki udostępniania infrastruktury kolejowej przewoźnikowi kolejowemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przez zarządcę infrastruktury (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. na rozkład jazdy obowiązujący od dnia 09 grudnia 2012 r. do dnia 14 grudnia 2013r., określone w decyzji.

Od przedmiotowej decyzji odwołanie wniosła (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., zaskarżając pkt I § 2 ust. 7 decyzji w zw. z § 28 ust. 6 regulaminu przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy 2012/2013 , pkt I § 9 ust. 3 decyzji, pkt I § 11 ust. 7 decyzji, pkt I § 12 ust. 4 decyzji oraz pkt I § 9 ust. 7 akapit 2 decyzji.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, z uwzględnieniem nakładu pracy pełnomocnika, charakteru i stopnia zawiłości sprawy.

Wyrokiem z dnia 23 października 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego w zakresie pkt I § 9 ust. 3, pkt I § 9 ust. 7 akapit 2 i pkt I § 11 ust. 7 (pkt 1); w pozostałej części Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów odwołanie oddalił (pkt 2). Jednocześnie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zasądził od Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 410 zł tytułem kosztów procesu (pkt 3) i zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 410 zł (pkt 4).

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił, iż pismem z dnia 27 listopada 2012 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zwróciła się do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z wnioskiem o wyznaczenie terminu zakończenia negocjacji z przewoźnikiem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej do przewozu rzeczy w rozkładzie jazdy 2012/2013. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. uzasadniła swój wniosek nieosiągnięciem porozumienia z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w zakresie naliczania marży zysku przez zarządcę, tj. przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., odszkodowań z tytułu nienależytego wykonania umowy w zakresie realizacji rozkładu jazdy pociągów oraz opłaty za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej za przejazd pociągu drogą okrężną według Zastępczego Rozkładu Jazdy pociągu z przyczyn leżących po stronie zarządcy. Do pisma dołączony został projekt umowy z zaznaczonymi rozbieżnościami.

Następnie, pismem z dnia 29 listopada 2012 r. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zawiadomił spółki o wszczęciu na wniosek (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. postępowania administracyjnego w przedmiocie zawarcia między (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej.

Postanowieniem z dnia 07 grudnia 2012 r. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wyznaczył termin zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej na dzień 14 grudnia 2012 r. oraz nałożył na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oraz na (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. obowiązek dostarczenia, w terminie pięciu dni roboczych od dnia otrzymania postanowienia, projektu umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej oraz aktualnych stanowisk stron, z zaznaczeniem części spornych.

Następnie, pismem z dnia 10 grudnia 2012 r. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego poinformował strony o możliwości składania oświadczeń i stanowisk w sprawie oraz o możliwości wypowiadania się co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie oraz zgłoszonych żądań, wyznaczając w tym celu termin pięciodniowy od dnia otrzymania niniejszego pisma.

Pismem z dnia 12 grudnia 2012 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przekazała swoje stanowisko w sprawie rozbieżności dotyczących umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej do przewozu rzeczy na rozkład jazdy pociągów 2012/2013. Spółka wskazała, że nie osiągnięto porozumienia w czterech kwestiach: naliczania marży zysku przez zarządcę; wymiaru opłaty za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej za przejazd pociągu drogą okrężną według Zastępczego Rozkładu Jazdy pociągu z przyczyn leżących po stronie zarządcy; wyłączenia możliwości potrącania przez przewoźnika własnych należności z należności przysługujących zarządcy z tytułu zawartej umowy bez uzyskania jego pisemnej zgody; kar umownych z tytułu nienależytej realizacji umowy. Do przedmiotowego pisma spółka dołączyła ostatni otrzymany projekt umowy.

Pismem z dnia 17 grudnia 2012 r. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zwrócił się do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. o zajęcie w terminie do dnia 27 grudnia 2012 r. stanowiska w sprawie zgłoszonej w piśmie (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w piśmie z dnia 12 grudnia 2012 r. rozbieżności dotyczącej wniosku o usunięcie z projektu umowy § 14 ust. 13 ( „Przewoźnik nie może dokonać potrącenia własnych należności z należności przysługujących Zarządcy z tytułu zawartej Umowy, bez uzyskania jego uprzedniej pisemnej zgody”) – a to z uwagi na fakt, iż w piśmie z dnia 27 listopada 2012 r. o wyznaczenie terminu zakończenia negocjacji zarządca nie wykazał tej rozbieżności i nie przedstawił swojego stanowiska w tej kwestii.

Pismem z dnia 21 grudnia 2012 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. nie wyraziła zgody na wnioskowane przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. usunięcie z projektu umowy § 14 ust. 13 i przedstawiła swoją propozycję zmiany treści tego ustępu na następujący: „ Strona nie może dokonać potrącenia własnych należności z należności przysługujących drugiej Stronie z tytułu zawartej Umowy, bez uzyskania uprzedniej pisemnej zgody drugiej Strony”.

Strony nie uzgodniły stanowisk odnośnie następujących rozbieżności dotyczących brzmienia § 9 ust. 3, § 11 ust. 7, § 12 ust. 4, § 9 ust. 7, § 14 ust. 13, § 15 ust. 5 umowy.

W dniu 28 stycznia 2013 r. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydał decyzję, w której ustalił warunki udostępniania infrastruktury kolejowej przewoźnikowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przez zarządcę infrastruktury (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. na rozkład jazdy obowiązujący od dnia 09 grudnia 2012 r. do dnia 14 grudnia 2013 r., w której m. in. zawarto następujące postanowienia zakwestionowane w odwołaniu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.:

- pkt I § 2 ust. 7: „Zobowiązuje się Strony aby przy realizacji decyzji, na udostępnionej infrastrukturze kolejowej będącej w zarządzie (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., stosowały postanowienia regulaminu”;

- pkt I § 9 ust. 3: „Do opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej wyznaczonej według zasady podanej w ust. 2 nalicza się marżę zysku w wysokości:

1)  1% - za przejazdy realizowane w ramach Rocznego Rozkładu Jazdy;

2)  8% - za przejazdy zrealizowane w ramach Indywidualnego Rozkładu Jazdy i Katalogu (...);

- pkt I § 9 ust. 7 akapit 2: „W związku z prowadzonymi pracami remontowo‑modernizacyjnymi na infrastrukturze kolejowej pozostającej w zarządzie (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., zobowiązuje się zarządcę, aby w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania niniejszej decyzji opracował i wdrożył system rekompensat dla przewoźników towarowych za przejazd pociągów drogą okrężną z przyczyn leżących po stronie zarządcy, w oparciu o wyznaczenie tras wzorcowych. System ten powinien uwzględniać specyfikę kolejowych przewozów rzeczy, a w szczególności, wynikającą z niej konieczność zamawiania tras pociągów przede wszystkim w ramach Indywidualnego Rozkładu Jazdy. Zobowiązuje się (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. do przedstawienia Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego szczegółowej informacji na temat tego systemu niezwłocznie po jego opracowaniu”;

- pkt I § 11 ust. 7: „Opłaty, wyliczone według zasad określonych w ustępach od 2 do 6 powiększane są o wartość wynikającą z naliczenia 1% marży zysku”;

- pkt I § 12 ust. 4: „Opłaty, wyliczone według zasad określonych w ust. 2 i 3 powiększane są o wartość wynikającą z naliczenia 1% marży zysku” .

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, iż wniesione przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. odwołanie było zasadne między innymi w zakresie, w jakim zmierzało ono do wyeliminowania z wydanej przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego decyzji postanowień uprawniających (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. do doliczania marży zysku do opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej oraz opłaty podstawowej za dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów. W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów tylko w przypadku opłaty podstawowej brak było podstaw do doliczania przez zarządcę – (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. – marży zysku i obciążania nią (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., która dostęp do infrastruktury kolejowej uzyskała.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, iż według powódki przyznanie w decyzji zarządcy (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. prawa do doliczania marży zysku do opłaty podstawowej naruszało art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż zgodnie z powoływanym przez powoda przepisem art. 7 ust. 3 nieobowiązującej już dyrektywy 2001/14/WE, opłaty za minimalny pakiet dostępu i dostęp do torów w celu obsługi urządzeń miał być ustalany po koszcie, bezpośrednio ponoszonym jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, bez uszczerbku dla przepisów art. 7 ust. 4 lub 5 oraz art. 8 tej dyrektywy. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż postanowienia wskazanej dyrektywy zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym. Z tego względu art. 33 ust. 2 ustawy o transporcie kolejowym stanowi adekwatnie do powołanego przepisu dyrektywy, że opłata podstawowa za korzystanie z infrastruktury kolejowej ustalana jest przy uwzględnieniu kosztów, jakie bezpośrednio poniesie zarządca tej infrastruktury jako rezultat wykonywania przewozów pociągami. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył jednakże, iż § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej stanowi w tym względzie, że do kalkulacji stawek dla planowanej do udostępnienia infrastruktury kolejowej zarządca infrastruktury przyjmuje koszty bezpośrednie obejmujące koszty utrzymania, koszty prowadzenia ruchu kolejowego i amortyzację. Przepis ten przewiduje ponadto uwzględnienie kosztów finansowych związanych z obsługą kredytów zaciągniętych przez zarządcę na rozwój i modernizację udostępnianej infrastruktury, kosztów pośrednich działalności obejmujących pozostałe uzasadnione koszty zarządcy infrastruktury, inne niż wymienione powyżej koszty oraz pracy eksploatacyjnej określonej dla poszczególnych kategorii linii i pociągów.

W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów powyższe uregulowanie pozwalało na przyjęcie, że rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2009 r. prowadzi do uwzględnienia – w celu określenia opłaty za minimalny pakiet dostępu i dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów – kosztów, których nie można było uznać za bezpośrednio ponoszone jako rezultat wykonywania przewozów pociągami zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż w tych okolicznościach Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C‑512/10 ze skargi Komisji Europejskiej przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej uznał za zasadny zarzut naruszenia przez Rzeczpospolitą art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE, stwierdzając, iż określone w § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, koszty pośrednie i koszty finansowe przyjmowane do kalkulacji stawek dla planowanej do udostępnienia infrastruktury kolejowej, w oczywisty sposób nie mają żadnego bezpośredniego związku z wykonywaniem przewozów pociągami. Podobnie wymieniona w tym przepisie amortyzacja, w zakresie w jakim nie jest dokonywana na podstawie rzeczywistego zużycia infrastruktury wynikającego z ruchu kolejowego, lecz zgodnie z zasadami rachunkowości, również nie może być, w ocenie Trybunału Sprawiedliwości, uznana za wynikającą bezpośrednio z wykonywania przewozów pociągami. Ponadto, jak wynika ze stanowiska Trybunału Sprawiedliwości, koszty utrzymania lub prowadzenia ruchu kolejowego wymienione w § 8 ust. 1 rozporządzenia, jako że mogą różnić się w zależności od natężenia ruchu, w zakresie w jakim obejmują koszty stałe związane z dopuszczeniem do ruchu odcinka sieci kolejowej, jakie musi ponieść zarządca nawet jeśli przejazd pociągiem nie następuje, są kosztami tylko częściowo bezpośrednio ponoszonymi jako rezultat wykonywania przewozów pociągami. Trybunał Sprawiedliwości uznał zatem, że Rzeczpospolita Polska umożliwiając przy obliczaniu opłaty za minimalny pakiet dostępu i dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów uwzględnienie kosztów, które nie mogą być uznane za bezpośrednio ponoszone jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy wspomnianego art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził, że skoro wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 30 maja 2013 r. jest wiążący dla Rzeczpospolitej, powinien on respektować jego treść i dokonaną w nim wykładnię przepisu art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE, przenosząc ją na grunt analogicznego art. 31 ust. 3 znajdującego się w sekcji 2 rozdziału IV nowej, obowiązującej obecnie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego. Wymieniony przepis powiela kwalifikację kosztów składających się na opłatę za minimalny pakiet dostępu i za dostęp do infrastruktury łączącej obiekty infrastruktury usługowej, ustalając, że opłaty te ustala się po koszcie, który jest bezpośrednio ponoszony jako rezultat przejazdu pociągu.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż postanowienia przedmiotowej dyrektywy zostały implementowane do polskiego porządku prawnego rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 05 czerwca 2014 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, określającym szczegółowe zasady ustalania opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej, które weszło w życie już po wydaniu zaskarżonej decyzji. Paragraf 7 ust. 6 i 7 tego rozporządzenia odzwierciedla również stanowisko Trybunału Sprawiedliwości wyrażone w wyroku C-512/10, regulując, iż: „do kosztów zarządcy, które mają być sfinansowane z opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej, o których mowa w ust. 5, przyjmuje się tę część kosztów, która jest bezpośrednio ponoszona przez zarządcę jako rezultat wykonywania przewozów pociągami. Do kosztów tych zalicza się w szczególności część kosztów:

1) utrzymania i remontów infrastruktury kolejowej;

2) prowadzenia ruchu pociągów;

3) amortyzacji, jeżeli jest dokonywana na podstawie rzeczywistego zużycia infrastruktury kolejowej wynikającego z ruchu kolejowego.” (§ 7 ust. 6).

„Do kosztów zarządcy, które mają być sfinansowane z opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej, o których mowa w ust. 5, nie przyjmuje się tych kosztów, które nie są bezpośrednio ponoszone przez zarządcę jako rezultat wykonywania przewozów pociągami. Do kosztów tych zalicza się w szczególności koszty:

1) administracji;

2) ochrony infrastruktury i porządku na terenach kolejowych;

3) finansowe;

4) pośrednie.” (§ 7 ust. 7).

Zważywszy na powyższe, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż doliczanie marży zysku do opłaty podstawowej jest nieprawidłowe, albowiem marża nie jest zaliczana do kosztów, które są bezpośrednio ponoszone przez zarządcę jako rezultat wykonywania przewozów pociągami. W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji Konsumentów zaskarżona decyzja Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, która wprowadza możliwość naliczania przewoźnikowi kolejowemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. marży zysku do opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej i za dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów na rozkład jazdy pociągów od 09 grudnia 2012 r. do 14 grudnia 2013 r., była zatem w tym zakresie wadliwa.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził, iż błędem było zastosowanie obowiązującego w dacie wydania zaskarżonej decyzji § 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, w zakresie opłat podstawowych, zgodnie z którym opłaty podstawowe, z zastrzeżeniem art. 33 ust. 5a ustawy o transporcie kolejowym, zarządca określa w sposób zapewniający pokrycie łącznych kosztów, które będzie musiał ponieść, zapewniając przewidywany zakres udostępniania infrastruktury, z uwzględnieniem marży zysku nieprzekraczającej 10%, tym bardziej, że obecna dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r., oprócz ustalenia opłaty za minimalny pakiet dostępu i za dostęp do infrastruktury łączącej obiekty infrastruktury usługowej po koszcie, który jest bezpośrednio ponoszony jako rezultat przejazdu pociągu, wprowadza możliwość powiększenia opłaty dodatkowej o rozsądny zysk.

Jak zważył Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, stosownie bowiem do treści art. 31 ust. 8 tej dyrektywy, w przypadku gdy usługi wymienione w załączniku II pkt 3 i 4 jako usługi dodatkowe i pomocnicze są oferowane tylko przez jednego dostawcę, opłata nałożona za taką usługę nie może przekraczać kosztów jej świadczenia powiększonych o rozsądny zysk.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż z tego też powodu, respektując w tej mierze prawo unijne, w nowym rozporządzeniu z dnia 05 czerwca 2014 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej określono możliwość pobierania marży zysku wyłącznie przy opłatach dodatkowych. W myśl § 7 ust. 21 przedmiotowego rozporządzenia opłaty dodatkowe, o których mowa w § 6, zarządca określa, na tych samych zasadach w odniesieniu do wszystkich przewoźników, w sposób zapewniający sfinansowanie kosztów, które zarządca będzie musiał ponieść, zapewniając przewidywany zakres udostępniania infrastruktury kolejowej, z uwzględnieniem marży zysku nieprzekraczającej 10%.

W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prawidłowe było zatem ustalenie przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego doliczania marży zysku tylko do opłaty dodatkowej za korzystanie z infrastruktury kolejowej, które ma oparcie w § 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej i jest zgodne z dyrektywą 2012/34/UE. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, iż opłaty dodatkowe, o jakich mowa w § 12 ust. 4 zaskarżonej decyzji, tyczą się usług oznaczonych w załączniku nr 2 ust. 2 pkt 1 i 2 decyzji. Są to usługi dodatkowe w postaci udzielania pomocy w prowadzeniu pociągów z przesyłkami nadzwyczajnymi oraz przygotowanie i przydzielanie trasy pociągu poza Rocznym Rozkładem Jazdy. Zaliczają się więc one do grupy usług dodatkowych wymienionych w pkt 3 c załącznika II dyrektywy 2012/34/UE i pkt II.1 ppkt 4 ustawy o transporcie kolejowym, gdyż stanowią usługi dopasowane do indywidualnych potrzeb przewoźnika.

Na marginesie powyższych rozważań Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż Prezes Urzędu Transportu Kolejowego podniósł w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że marża zysku doliczana do świadczonych usług powinna być wprowadzona dopiero w sytuacji, gdy wzrośnie efektywność zarządzania infrastruktury. Tym samym Prezes Urzędu Transportu Kolejowego przyznał, że na dzień wydania decyzji nie było uzasadnionych podstaw faktycznych do przyznania zarządcy dodatkowego zysku w postaci marży ze względu na niezadawalający stan infrastruktury (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., nieprzekładający się na zapewnienie jakości oferowanych usług, a poprzez nieumożliwienie wykonywania przewoźnikom niezakłóconych przejazdów pociągów oraz spełnienie rozkładowych czasów przejazdów prowadzący nawet, jak wskazał pozwany, do dezorganizacji działania przewoźników kolejowych i ponoszenia przez nich strat finansowych.

Za niezasadne Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał natomiast zawarcie w decyzji zastępującej umowę stron, w jej § 9 ust. 7 akapicie 2 postanowień zobowiązujących zarządcę do opracowania i wdrożenia systemu rekompensat dla przewoźników towarowych za przejazd pociągów drogą okrężną z przyczyn leżących po stronie zarządcy, w oparciu o wyznaczenie tras wzorcowych, a następnie przedstawienia informacji na temat tego systemu Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego. W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, ustalając niniejszą decyzją warunki udostępnienia infrastruktury kolejowej przewoźnikowi kolejowemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przez zarządcę infrastruktury (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. na rozkład jazdy obowiązujący w danym okresie, nie powinien pozostawiać w gestii zarządcy opracowania i wdrożenia rzeczonego systemu rekompensat. W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów tym bowiem sposobem system ten podlegałby uznaniowości (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., a warunki nie zostałyby ustalone przez organ regulacyjny, który miał w niniejszym postępowaniu na mocy art. 29 ust. 1i ustawy o transporcie kolejowym obowiązek własnym merytorycznym rozstrzygnięciem zastąpić umowę stron. Co więcej, zdaniem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na niewłaściwość treści przedmiotowego akapitu wskazuje również jego ostatnie zdanie, w którym Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zobowiązuje (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. do przedstawienia szczegółowej informacji na temat tego systemu niezwłocznie po jego opracowaniu, co, jako zobowiązanie podmiotu w stosunku do organu regulacyjnego, nie powinno być zawarte w decyzji zastępującej umowę regulującą dostęp do infrastruktury kolejowej dla (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W.. W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów słusznie zatem powód wskazał, iż zaskarżona decyzja w tym zakresie nie zawiera rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach stron oraz że nie jest jasne, jaki kształt rzeczony system rekompensat dla przewoźników przybierze w przyszłości, gdyż zgodnie z treścią decyzji leży to w gestii zarządcy.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podniósł przy tym, iż decyzja Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego zastępuje umowę o udostępnienie infrastruktury kolejowej, zatem wydanie decyzji przez organ regulacyjny wywołuje skutek prawny taki sam, jaki wywiera umowa zawarta pomiędzy przedsiębiorcami. Akt administracyjny w postaci decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego wywołuje skutki cywilnoprawne w postaci doprowadzenia do ukształtowania wzajemnych praw i obowiązków adresatów jak w umowie, konieczne jest więc określenie w decyzji elementów niezbędnych takiej umowy. W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów decyzja nie powinna zatem w swojej treści zawierać kwestii nierozstrzygniętych, niejasnych i niejednoznacznie uregulowanych, jak to miało miejsce w przypadku pkt I § 9 ust. 7 akapit 2 zaskarżonej decyzji.

Jednocześnie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał, iż nie było wystarczających podstaw, aby zmienić treść akapitu drugiego zawartego w pkt I § 9 ust. 7 zaskarżonej decyzji poprzez nadanie mu brzmienia: „postanowienia niniejszego § 9 ust. 7 mają odpowiednie zastosowanie również do przewoźnika zamawiającego trasy w ramach Indywidualnego Rozkładu Jazdy Pociągów lub z Katalogu (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., przy czym strony ustalają, że opłata za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej za przejazd pociągu inną trasą nie trasa zamknięta będzie równa opłacie obowiązującej na trasie zamkniętej, jeżeli byłaby niższa.” Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, że powód w odwołaniu nie przedstawił wystarczających argumentów przemawiających za zgodnym z jego żądaniem rozłożeniem praw i obowiązków spółek, ograniczając się jedynie do wskazania treści § 9 ust.7 w zakresie wnioskowanej zmiany decyzji. Tym samym wniosek powoda w przedmiocie zastąpienia akapitu 2 pkt I § 9 ust. 7 decyzji postanowieniem o wskazanej treści należało w ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznać za nieuzasadniony.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów doszedł również do przekonania, iż nie ma potrzeby uchylenia ani zmiany § 2 ust. 7 decyzji, ponieważ zobowiązuje on jedynie spółki, aby przy realizacji decyzji, na udostępnionej infrastrukturze kolejowej będącej w zarządzie (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. stosowały postanowienia regulaminu. Wobec tego, że regulamin, którego pojęcie zostało zdefiniowane w § 1 pkt 2 decyzji, miał być pomocny przy jej realizacji, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził, że nie może on być sprzeczny z treścią tej decyzji, którą spółki muszą stosować.

Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie zasługiwało na uwzględnienie żądanie powoda wyeliminowania § 28 ust. 6 regulaminu. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zaznaczył, że w postępowaniu w sprawach z zakresu transportu kolejowego jest on właściwy w sprawach odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego oraz zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu Transportu kolejowego w postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym lub przepisów odrębnych (art. 479 ⁶⁸ k.p.c). Nie rozstrzyga on zatem w tym postępowaniu w przedmiocie regulaminu opracowanego przez zarządcę, a stanowiącego wzorzec umowny. Dodatkowo Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż powód nie załączył do akt wymienionego regulaminu, stąd brak było możliwości odniesienia się do jego treści. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał także, iż w trakcie prowadzonych pomiędzy zarządcą a przewoźnikiem negocjacji zapis § 2 ust. 7 projektu umowy nie był sporny pomiędzy stronami, nie był też kwestionowany przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przedmiotowy regulamin.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję w pkt I § 9 ust. 3, pkt I § 9 ust. 7 akapit 2 i w pkt I § 11 ust. 7 jako wadliwą, w pozostałym zakresie zaś odwołanie oddalił.

Uznając, że powód uległ tylko w nieznacznej części swego żądania, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 100 k.p.c., zasądzając całość kosztów od pozwanego i zainteresowanej na rzecz powoda.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwany Prezes Urzędu Transportu Kolejowego i zainteresowana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

Pozwany Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zaskarżył przedmiotowy wyrok w zakresie jego pkt 1 i 3, zarzucając mu:

1. mające wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania:

- art. 479 ⁷⁵ § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, gdy odwołanie nie zawierało zarzutów uzasadniających jego uwzględnienie oraz gdy istniała podstawa prawna do wydania decyzji z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...)‑ (...)- (...) oraz art. 479 ⁷⁵ § 2 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uchyleniu decyzji w zaskarżonej części;

- art. 479 ^{( 75 )}§ 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 288 TFUE, oraz art. 29 ust. 1i ustawy o transporcie kolejowym poprzez uchylenie decyzji z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...) w zaskarżonej części i wadliwe uznanie, że w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje zasada bezpośredniego skutku dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa, podczas gdy zasada ta odnosi się wyłącznie do państwa członkowskiego, a nie może być odnoszona do jednostek, wobec czego Sąd pierwszej instancji winien oddalić odwołanie w całości;

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe uzasadnienie wyroku, w szczególności poprzez zaniechanie wskazania dowodów, na których oparł się Sąd pierwszej instancji rozstrzygając sprawę oraz niewyjaśnienie podstawy prawnej zaskarżonego wyroku;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 29 ust. 1i ustawy o transporcie kolejowym w zw. z § 13 oraz § 20 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej w zw. z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE, poprzez ich wadliwą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że Pozwany nie był uprawniony do wprowadzenia w § 9 ust. 3 decyzji postanowień w zakresie doliczania do opłaty podstawowej określonej przez zarządcę, marży zysku;

- art. 29 ust. 1i ustawy o transporcie kolejowym w zw. z § 13 oraz § 20 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej poprzez ich wadliwą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że pozwany nie był uprawniony do wprowadzenia w § 11 ust. 7 decyzji postanowień w zakresie naliczania marży zysku;

- art. 29 ust. 1i ustawy o transporcie kolejowym w zw. z § 20 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej poprzez jego wadliwą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, ze pozwany w sposób nieuprawniony wprowadził w § 9 ust. 7 akapit 2 decyzji z dnia 28 stycznia 2013 r. postanowienie, zgodnie z którym, w związku z faktem prowadzenia prac remontowo-modernizacyjnych na infrastrukturze kolejowej pozostającej w zarządzie zainteresowanej, pozwany zobowiązał (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., aby w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania decyzji opracowała i wdrożyła system rekompensat dla przewoźników towarowych za przejazd podciągów daną drogą okrężną z przyczyn leżących po stronie zarządcy, o wyznaczenie tras wzorcowych, podczas gdy uprawnienie do wprowadzenia takich regulacji wynika z przepisów art. 29 ust. 1i ustawy o transporcie kolejowym i § 20 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej oraz z uznania administracyjnego organy regulacyjnego, jakim jest pozwany.

W związku z powyższym, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt 1 poprzez oddalenie w całości odwołania powódki od zaskarżonej decyzji z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...) oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ewentualnie pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie pkt 3 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sadowi pierwszej instancji oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwanego powódka wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania w sprawie, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zainteresowana zaskarżyła wyrok w zakresie jego pkt 1, zarzucając mu naruszenie:

- § 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, polegające na niewłaściwym uznaniu, że doliczenie do opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej marży zysku przez zarządcę jest niedopuszczalne, a w konsekwencji uchylenie § 9 ust. 3 oraz § 11 ust. 7 decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...), w sytuacji, gdy powyższy przepis rozporządzenia dopuszcza uwzględnienie w ramach opłaty podstawowej marżę zysku nieprzekraczającą 10%;

- § 11 w zw. z § 7 ust. 21 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 05 czerwca 2014 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej w zw. z art. 64 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, polegające na niewłaściwym uznaniu, że kontrola legalności zaskarżonej decyzji winna zostać przeprowadzona w oparciu o przepisy powyższego rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 05 czerwca 2014 r., a w konsekwencji ustaleniu przez Sąd pierwszej instancji, że doliczanie przez zarządcę marży zysku dopuszczalne jest jedynie w ramach opłat dodatkowych w sytuacji gdy z § 11 powyższego rozporządzenia jednoznacznie wynika, iż do decyzji obowiązujących przed dniem wejścia w życie przedmiotowego rozporządzenia stosować należy przepisy dotychczasowe, a mianowicie rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej;

- art. 7 ust. 3 w zw. z art. 8 ust. 1 dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa, polegające na niezasadnym uznaniu, że opłata podstawowa winna zostać ustalona wyłącznie w oparciu o koszty bezpośrednie ponoszone przez zarządcę jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, co wyklucza doliczanie do opłaty podstawowej marży zysku, w sytuacji, gdy powyższe przepisy dopuszczają uwzględnienie w obliczeniach opłaty podstawowej stopy zwrotu, którą rynek może wytrzymać;

- art. 6 ust. 1 dyrektywy 2001/14 polegające na niezasadnym uznaniu, że zarządcy nie przysługuje uprawnienie do obciążania przewoźnika kolejowego kwotą marzy zysku w ramach opłaty podstawowej za dostęp do infrastruktury, w sytuacji gdy przepis ten wymaga od państwa członkowskiego ustalenia warunków, w tym wpłat gotówkowych zapewniających zbilansowanie z jednej strony dochodów za infrastrukturę, a z drugiej strony wydatków na infrastrukturę poniesionych przez zarządcę.

W związku z powyższym, zainteresowana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania powódki w zakresie § 9 ust. 3 oraz § 11 ust. 7 zaskarżonej decyzji z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...) oraz zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów postępowania przed Sądem pierwszej i drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed tymi instancjami według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację zainteresowanej powódka wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od zainteresowanej na jej rzecz kosztów postępowania w sprawie, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w części.

Sąd Apelacyjny podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne.

Przechodząc do oceny podniesionych przez pozwanego prezesa Urzędu Transportu Kolejowego i zainteresowanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. zarzutów, Sąd Apelacyjny stwierdził, iż zgodzić należy się z prezentowanym przez nich stanowiskiem, że aktem prawnym miarodajnym dla oceny prawidłowości wydanej przez pozwanego Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego decyzji z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...) jest nieobowiązujące już rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz.U. z 2009 r., Nr 35, poz. 274). Taki wniosek wypływa wprost z treści § 11 aktu wykonawczego zastępującego przedmiotowe rozporządzenie, tj. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 05 czerwca 2014 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz.U. z 2014 r., poz. 788). Zgodnie z tym przepisem do rozkładów jazdy obowiązujących przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia oraz związanych z nimi cenników, regulaminów i umów o udostępnienie infrastruktury, a także ich zmian, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, iż przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sposób nieprawidłowy implementowały do polskiego porządku prawnego treść dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa (Dz.U. UE L z dnia 15 marca 2001 r.), co zostało stwierdzone w powołanym przez Sąd pierwszej instancji wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 30 maja 2013 r., wydanym w sprawie C-512/10 Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej. Należy mieć bowiem na uwadze, iż dyrektywy, w przeciwieństwie do rozporządzeń, nie mają mocy bezpośrednio obowiązującej, nie przyznają bowiem żadnych praw jednostkom – zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.), dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Powyższe oznacza, iż dyrektywa – będąca instrumentem harmonizacji praw Państw Członkowskich, nie zaś instrumentem kreującym ujednolicone prawo unijne – odnosi bezpośredni skutek jedynie w odniesieniu do tych Państw Członkowskich, do których została skierowana, i to tylko w zakresie rezultatu, jaki ma zostać osiągnięty za jej pomocą.

Skoro zatem zgodnie z § 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. dopuszczalnym było określenie opłat podstawowych i opłat dodatkowych nie tylko w sposób zapewaniający pokrycie łącznych kosztów, które będzie musiał ponieść zarządca, zapewniając przewidywany zakres udostępnienia infrastruktury, ale także z uwzględnieniem marży zysku nieprzekraczającej 10%, stwierdzić należy, iż decyzja pozwanego Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...) – w zakresie w jakim przewidywała doliczenie tego typu marży do pobieranych opłat – była zgodna z obowiązującym w momencie jej wydania prawem, tj. z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. Za nieprawidłowe należy zatem uznać stanowisko Sądu pierwszej instancji w zakresie, w jakim uchylił on zaskarżoną decyzję – co do pkt I § 9 ust. 3 i co do pkt I § 11 ust. 7 – wskazując na niedopuszczalność powiększania opłat podstawowych o marżę zysku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zaskarżona decyzja nie mogła się jednak ostać w zakresie, w jakim pozostawiała zarządcy – zainteresowanej (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. – kompetencję do samodzielnego opracowania i wdrożenia systemu rekompensat za przejazd pociągów drogą okrężną (pkt I § 9 ust. 7 akapit 2). Zgodnie z art. 29 ust. 1i ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2015 r., poz. 1297 – tekst jednolity) po bezskutecznym upływie terminu zakończenia negocjacji, wyznaczonego w postanowieniu Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, Prezes wydaje decyzję w sprawie udostępnienia infrastruktury kolejowej, która zastępuje umowę o udostępnienie infrastruktury kolejowej. Stosownie do art. 4 pkt 19d ustawy o transporcie kolejowym umowa o udostępnienie infrastruktury kolejowej powinna określać trasy przejazdów, zasady korzystania z infrastruktury oraz standard jakości dostępu do infrastruktury. W ocenie Sądu Apelacyjnego oznacza to, iż tego rodzaju umowa – a także zastępująca ją decyzja Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego – powinna starannie precyzować prawa i obowiązki stron, także w zakresie, w jakim dotyczą one zasad przyznawania rekompensat za przejazd pociągów droga okrężną – kwestie te mają bowiem znaczenie z punktu widzenia zasad korzystania z infrastruktury i standardu jakości dostępu do infrastruktury. Skoro prawa i obowiązki zarządcy infrastruktury i przewoźnika w tym zakresie powinny być uregulowane w umowie o udostępnienie infrastruktury, tym bardziej powinny one zostać jednoznacznie i precyzyjnie unormowane w decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, zastępującej przedmiotową umowę w sytuacji nieosiągnięcia przez strony porozumienia co do jej treści w toku negocjacji.

W tym miejscu zważyć należy, iż decyzja Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego – który zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym jest centralnym organem administracji rządowej – powinna odpowiadać ogólnym wymogom co do treści decyzji administracyjnej, określonym w art. 107 § 1 k.p.a., a więc przede wszystkim zawierać rozstrzygnięcie. Rozstrzygnięcie zawarte w decyzji administracyjnej – która jest przecież aktem o charakterze władczym – powinno być sformułowane w sposób jednoznaczny i precyzyjny, bez jakichkolwiek niedomówień. Wobec powyższego, za błędne należało uznać działanie Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, który w zaskarżonej decyzji z dnia 28 stycznia 2013 r. nr (...)nie zawarł de facto rozstrzygnięcia co do rekompensat za przejazd pociągów przewoźnika drogą okrężną, pozostawiając w pkt I § 9 ust. 7 akapit 2 pełną inicjatywę w tym zakresie zarządcy infrastruktury – zainteresowanej (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

Powyższe skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonej decyzji pozwanego Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 28 stycznia 2013 r. nr(...) w zakresie pkt I § 9 ust. 7 akapit 2. W pozostałym zakresie odwołanie – w braku podstaw do jego uwzględnienia – podlegało oddaleniu na podstawie art. 479 ^{( 75)} § 1 k.p.c.

Zważywszy na fakt, iż zaskarżona decyzja została uchylona w zakresie pkt I § 9 ust. 7 akapit 2 – co oznacza, iż żądanie powoda zawarte w odwołaniu zostało uwzględnione częściowo – Sąd Apelacyjny postanowił zmienić zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięcia co do kosztów procesu w ten sposób, iż na podstawie art. 100 k.p.c. zniósł wzajemnie koszty procesu pomiędzy powódką (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a pozwanym Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego oraz pomiędzy powódką (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a zainteresowaną (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W..

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w sposób wskazany w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.