Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko S. S.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 3731/15

UZASADNIENIE

W dniu 1 lipca 2015 roku powód - (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu - S. S. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 546,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2015 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód podniósł, że pozwany zawarł z pierwotnym wierzycielem - (...) S.A. w W. umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Pozwany nie uiścił kwot wynikających z wystawionych przez usługodawcę dokumentów księgowych, zaś wierzyciel pierwotny zawarł w dniu 20 listopada 2014 roku z powodem umowę ramową cyklicznego przelewu wierzytelności, zaś w dniu 18 marca 2015 roku umowę cesji wierzytelności. Na kwotę pieniężną dochodzoną pozwem składają się: należność główna z tytułu niezapłaconej noty obciążeniowej w wysokości 504,43 złotych oraz odsetki ustawowe naliczone od kwoty należności głównej za okres od dnia następującego po dniu wymagalności tejże do dnia poprzedzającego dzień wniesienia pozwu w wysokości 35,79 zł. Pomimo wezwania strony pozwanej do zapłaty, nie uregulowała ona zadłużenia.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-5)

W dniu 28 września 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 6v.)

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw złożył pozwany. W uzasadnieniu podniósł, że pismem z dnia 16 stycznia 2015 roku operator zwrócił się do niego z propozycją anulowania wystawionej noty obciążeniowej i wznowienia usługi zgodnie z ofertą (...). W tym celu pozwany udał się do salonu (...) i podpisał stosowną umowę, co czyni pozew niezasadnym.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 8-8v.)

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie przedmiotowej sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

(postanowienie k. 15)

Pozwem złożonym na urzędowym formularzu powód podtrzymał żądanie pozwu wraz z uzasadnieniem jak w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

(pozew k. 20-22)

Na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2016 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, jako nieudowodnionego. Oświadczył nadto, że nie wypowiadał umowy stanowiącej podstawę wystawienia noty karnej, zaprzestał jednak uiszczania należności za telefon, na skutek czego operator wypowiedział umowę i wystawił notę. Dodał, że po wystawieniu przedmiotowego dokumentu księgowego, pierwotny wierzyciel skierował do niego pismo, w wyniku którego, przystając na propozycję operatora, zawarł on kolejną umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych dotyczącą tego samego numeru telefonu, doprowadzając w ten sposób do anulowania noty obciążeniowej. Wskazał przy tym, że przed podpisaniem umowy przedłożył pracownikowi operatora
w/w pismo oraz poinformował go w jakim celu podpisuje nową umowę. Otrzymał wówczas zapewnienie, że zawarcie umowy spowoduje automatyczne uchylenie kary umownej.

(protokół rozprawy k. 109-110)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany S. S. zawarł z pierwotnym wierzycielem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych w ramach oferty (...), w myśl której operator zobowiązany był do świadczenia na rzecz pozwanego usług telekomunikacyjnych, zaś pozwany do uiszczania należności stosownie do postanowień umowy. Na mocy aneksu z dnia 7 marca 2014 roku, pozwany zawarł kolejną umowę w ramach oferty, o której mowa wyżej, mającą obowiązywać przez okres 36 miesięcy, liczony począwszy od dnia zakończenia poprzedniej umowy, tj. od dnia 9 maja 2014 roku. Przez ten czas pozwany zobowiązywał się w szczególności do wykonywania doładowań na sumę 30,00 zł w ciągu okresu rozliczeniowego. W przypadku niedotrzymania przez pozwanego Regulaminu oferty (...), abonent zobowiązywał się do zapłaty wskazanej w ofercie kwoty.

(aneks k. 67-68, okoliczności bezsporne)

S. S. nie wywiązywał się z obowiązków o charakterze finansowym wynikających z przedmiotowej umowy, na skutek czego operator wypowiedział pozwanemu stosunek zobowiązaniowy, a następnie w dniu 14 sierpnia 2014 roku wystawił notę obciążeniową nr (...) opiewającą na kwotę 504,43 zł z tytułu kary umownej. Jednocześnie w treści wystawionej noty pierwotny wierzyciel zastrzegł, że jeżeli abonent uda się do salonu (...) w ciągu 6 miesięcy od daty wystawienia noty w celu reaktywowania umowy, nota zostanie anulowana.

(nota obciążeniowa k. 73, okoliczności bezsporne)

Pismem z dnia 16 stycznia 2015 roku pierwotny wierzyciel wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 504,43 zł z tytułu kary umownej, przypominając,
że do dnia 24 lutego 2015 roku istnieje możliwość anulowania noty i wznowienia usług zgodnie z ofertą (...).

(wezwanie do zapłaty k. 9, okoliczności bezsporne)

Chcąc skorzystać z opcji anulowania wystawionej przez operatora noty obciążeniowej, pozwany w dniu 9 lutego 2015 roku - z zachowaniem terminu wskazanego w treści noty oraz wezwania, o których mowa wyżej, udał się do salonu (...), celem podpisania nowej umowy w ramach oferty (...). Umowa ta została podpisana, po uprzednim okazaniu pracownikowi O. (...) z dnia 16 stycznia 2015 roku oraz wskazaniu, że celem zawarcia umowy, jest min. Anulowanie kary umownej. Nowa umowa, została zawarta w ramach oferty „Nowy Z. z zobowiązaniem” i przyznawała pozwanemu jego dotychczasowy numer abonencki, a koniec jej obowiązywania został oznaczony na dzień 5 kwietnia 2018 roku, przy czym data ta została oznaczona w rubryce „opcja dodatkowa”, czas trwania umowy został bowiem określony na 24 miesiące. Przed podpisaniem umowy pozwany otrzymał odpowiedź, że z chwilą zawarcia nowej umowy naliczona kara umowna zostanie automatycznie anulowana.

(umowa k. 9v.-13, okoliczności bezsporne)

W dniu 18 marca 2015 roku powód zawarł z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. porozumienie nr 5 do umowy ramowej cyklicznego przelewu wierzytelności z dnia 20 listopada 2014 roku, na mocy którego miał nabyć wierzytelność m.in. wobec dłużnika S. S., wynikającą z tytułu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. W dniu 15 kwietnia 2015 roku strony umowy, o której mowa wyżej, sporządziły protokół przekazania wykazu wierzytelności, w treści którego zadłużenie pozwanego zostało oznaczone na łączną kwotę 533,89 zł, z czego kwota 504,43 zł stanowiła należność główną.

(umowa ramowa cyklicznego przelewu wierzytelności wraz z porozumieniem i załącznikami 41-55, okoliczności bezsporne)

Pismem opatrzonym datą 26 marca 2015 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 535,55 zł.

(wezwanie przedsądowe k. 29, okoliczności bezsporne)

Pozwany do dnia wyrokowania nie uregulował wskazanego zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako niesporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie niesporne było, że pozwanego łączyła z pierwotnym wierzycielem umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych, zawarta w ramach oferty (...). Poza sporem pozostawało również, iż pozwany, co sam przyznał na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2016 roku, nie wywiązał
się z warunków przedmiotowej umowy, na skutek czego została ona wypowiedziana przez operatora, a następnie pozwany został obciążony karą umowną w wysokości 504,43 zł.

S. S. kwestionował jednakże prawo powoda do dochodzenia zapłaty w/w kwoty wraz z należnościami ubocznymi, podnosząc zarówno to, że powództwo jest nieudowodnione jak i to, że nota została anulowana. Pozwany podnosił, że pierwotny wierzyciel poinformował go o możliwości anulowania noty obciążeniowej, co łączyło się z koniecznością podpisania umowy przez pozwanego, czemu uczynił zadość tym samym spełniając warunek wskazany przez operatora. W ocenie Sądu z tak przedstawionym stanowiskiem pozwanego należy się zgodzić. Nie powielając poczynionych ustaleń faktycznych przypomnieć należy, że w treści wystawionej noty obciążeniowej operator zawarł informację o możliwości jej anulowania w przypadku reaktywowania umowy, zastrzegając przy tym, że opcja ta obowiązuje wyłącznie przez okres 6 miesięcy od daty wystawienia nowy (a zatem do dnia 14 lutego 2015 roku). Analogiczny zapis znalazł się w treści wystawionego pozwanemu wezwania do zapłaty. W obu przypadkach jedynym warunkiem uchylenia się od skutków noty obciążeniowej było podpisanie nowej umowy w ramach oferty (...) . W treści wezwania do zapłaty pierwotny wierzyciel nie posługuje się już zwrotem „reaktywacji umowy”, o którym mowa w treści noty, to jednak nie może budzić wątpliwości, iż przez „podpisanie porozumienia w sprawie anulowania noty obciążeniowej” należy rozumieć właśnie zawarcie kolejnej, nowej umowy, zwłaszcza, że w omawianym wezwaniu pierwotny wierzyciel posługuje się takimi sformułowaniami jak „wznowienie usług zgodnie z ofertą Z.” i „korzystania z oferty Z.”. Taka wykładnia przytoczonych zwrotów jest tym bardziej zasadna, jeśli przypomnieć, że przedmiotowa kara umowna została nałożona na pozwanego w związku z rozwiązaniem umowy abonenckiej przed okresem, na który została ona zwarta. Podstawą wysokości naliczonej kary miała być przy tym wartość udzielonej pozwanemu ulgi. Taka konstrukcja kary umownej daje podstawę do wniosku, że jej głównym celem miała być rekompensata dla powoda w sytuacji, w której na skutek zachowania abonenta zawarta z nim umowa zostaje rozwiązana. W przypadku zawarcia nowej umowy, w ramach tego samego numeru telefonu, rekompensata taka staje się zbędna. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy powtórzenia wymaga, że pozwany z zachowaniem terminu oznaczonego w nocie obciążeniowej oraz wezwaniu do zapłaty, udał się do salonu (...) i podpisał dla dotychczasowego numeru telefonu nową umowę w ramach oferty (...). W konsekwencji uznać należy, że pozwany spełnił warunek niezbędny do anulowania noty obciążeniowej. Uwadze Sądu nie uszło przy tym, że nowa umowa, choć zawarta na okres 24 miesięcy, ma obowiązywać do dnia 5 kwietnia 2018 roku (a więc w rzeczywistości ponad 37 miesięcy ), która to data pojawia się w rubryce „opcja dodatkowa”. W ocenie Sądu z dużą dozą prawdopodobieństwa można założyć, że ów zapis stanowi niejako koszt anulowania naliczonej kary umownej, będąc pewną formą rekompensaty dla operatora za wcześniejsze rozwiązanie pierwotnej umowy.

Reasumując Sąd uznał, że na skutek podpisania przez pozwanego w dniu 9 lutego 2015 roku z pierwotnym wierzycielem nowej umowy w ramach oferty (...), kara umowna oznaczona w nocie obciążeniowej z dnia 14 sierpnia 2014 roku została anulowana, co czyni pozew niezasadnym.

W świetle powyższej konkluzji jedynie na marginesie zauważenia wymaga, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, który Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela, przy ocenie charakteru zastrzeżonej kary umownej należy brać pod uwagę charakter prawny zobowiązań, które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne (dodatkowe) nie mające charakteru dominującego, a przez to nie wpływające na charakter zobowiązania strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, w sprawie sygn. akt V CKN 171/00, LEX nr 52662). Tym samym to właśnie obowiązki, które można określić mianem podstawowych, decydują o charakterze zobowiązania strony i przesądzają, czy jest to zobowiązanie pieniężne, czy też nie. Obowiązki dodatkowe, jako niemające podstawowego znaczenia dla zobowiązania stron, tj. nie wpływające na istnienie samego zobowiązania, nie wpływają również na jego charakter. W przedmiotowej sprawie na podstawie zawartej z pozwanym umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, operator zobowiązał się do świadczenia na rzecz pozwanego określonych usług, natomiast pozwany, jako abonent, zobowiązany był do wykonywania doładowań na sumę 30 zł w ciągu okresu rozliczeniowego. Taka treść umowy stron pozwala jednoznacznie stwierdzić, że zobowiązania pozwanego niewątpliwie były od początku zobowiązaniami stricte pieniężnymi. Zastrzeżenie kar umownych w sytuacji, o której mowa, uznać należy za niedopuszczalne i jako takie w świetle przepisu art. 58 k.c. nieważne. Zgodnie bowiem z treścią art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2005 roku, sygn. akt V CK 90/05, M. Prawn. 2005/18/874; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1966 roku, sygn. akt III CR 45/66, LEX nr 5962; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lipca 2005 roku, sygn. akt I ACa 368/05, OSAB 2005/3/3). Podobne stanowisko wielokrotnie zajął Sąd Okręgowy w Łodzi, między innymi w sprawach o sygnaturach III Ca 939/06, III Ca 466/08, III Ca 675/08, III Ca 681/07, III Ca 72/08. Podkreślić należy, że samo wskazanie, że naliczona pozwanemu kara umowna odpowiadała równowartości ulgi przyznanej w związku z zawarciem umowy pomniejszonej o czas wywiązywania się z warunków umowy przesądza o tym, że chcąc dochodzić tej należności operator musiałby wykazać nie tylko wysokość ulgi przyznanej abonentowi ale również sposób wyliczenia kwoty ostatecznego obciążenia. W przedmiotowej sprawie zaś powód nie wykazał sposobu wyliczenia tej kary wskazując jedynie, że wynosi ona 504,43 zł. Powyższe, zwłaszcza wobec podniesienia przez pozwanego zarzutu nieudowodnienia roszczenia, uznać należy za niewystarczające. Zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Stosownie bowiem do treści art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. W konsekwencji również z tego powodu powództwo podlegało oddaleniu.

Wskazać wreszcie należy, że uwzględnieniu roszczenia, w okolicznościach przedmiotowej sprawy sprzeciwiłaby się nadto przepis art. 5 k.c. Trudno bowiem odmówić ochrony prawnej pozwanemu, który działając w dobrej wierze zawiera kolejną umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych po to by tym samym anulowana mu została naliczona wcześniej kara umowna. Przyjęcie, że mimo zawarcia takiej umowy operator miał prawo nadal żądać od pozwanego zapłaty kary umownej a później wierzytelność z jej tytułu przelać na powoda, pozostawałoby w oczywistej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo w całości.