Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy w W. VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR Magdalena Szymańska

Protokolant: Małgorzata Wadoń

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2015 r. w Warszawie na rozprawie,

sprawy z powództwa W. M.

przeciwko A. W.

o zwrot kosztów szkolenia

orzeka:

1.  zasądza od pozwanego A. W. na rzecz powoda W. M. kwotę 3.587,49 zł (trzy tysiące pięćset osiemdziesiąt siedem złotych i czterdzieści dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów szkolenia;

2.  zasądza od pozwanego A. W. na rzecz powoda W. M. kwotę 717,00 zł (siedemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VII P 1123/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30.04.2014 roku ( data stempla pocztowego na kopercie) powód W. M. – były pracodawca, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł pozew przeciwko A. W. – byłemu pracownikowi o zwrot kosztów szkolenia w kwocie 3.587,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że pozwany pracownik pracował u W. M. od 1 kwietnia 2009 roku do dnia 7 maja 2009 roku jako mechanik samochodowy. Strony zawarły umowę o pracę oraz umowę dodatkową, zobowiązującą pracownika do uczestnictwa w szkoleniach zawodowo-doszkalających. Koszty szkoleń ponosił pracodawca. Umowa dodatkowo przewidywała obowiązek zwrotu przez pracownika odpowiedniej części poniesionych kosztów szkolenia w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika. Ponieważ umowa o pracę została rozwiązana wskutek wypowiedzenia przez pozwanego pracownika powód wezwał go do zapłaty kwoty 3.587,49 zł z tytułu kosztów szkoleń, w których pozwany brał udział. Kwota dochodzona pozwem pomimo wezwania do zapłaty nie została uiszczona ( pozew k. 2-5).

W dniu 27 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w W. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający roszczenie powoda (nakaz zapłaty k. 23).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany A. W., reprezentowany początkowo przez – jak się później okazało osobę podającą się za zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego - wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania wskazując w uzasadnieniu, że powód nie przestawił pozwanemu umów dotyczących poszczególnych szkoleń, w których wskazana byłaby kwota określająca wartość danego szkolenia. Nadmienił, że umowa o podnoszenie kwalifikacji w formach pozaszkolnych nie mogą naruszać powszechnie obowiązujących przepisów prawa ani być mniej korzystne niż te przepisy. Wskazał, że zobowiązanie pracownika do zwrotu kosztów szkolenia w wysokości wskazanej przez pozwanego, bez wcześniejszego przedstawienia kosztów poszczególnych szkoleń pozwanemu, jest dla pracownika mniej korzystne niż przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12.10.1993 roku w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych, które zostało uchylone z dniem 11.04.2010 roku na podstawie wyroku TK z dnia 31.09.2009 roku ( sprzeciw podpisany przez rzekomego zawodowego pełnomocnika k. 29-34).

Pismem procesowym z dnia 16.12.2014 roku pozwany wniósł o zmianę terminu rozprawy, gdyż podjął wiedzę o tymczasowym aresztowaniu radcy prawnego, który sporządzał sprzeciw, dołączył poświadczenie z K. ( pismo k. 71).

Sąd wyznaczył pozwanemu 7-dniowy termin na uzupełnienie braku formalnego sprzeciwu poprzez złożenie własnoręcznego podpisu wraz z własnoręcznie podpisanym odpisem sprzeciwu dla strony przeciwnej pod rygorem odrzucenia sprzeciwu, pouczając o treści art. 128§1 kpc ( zarządzenie k. 73).

Na zarządzenie tego samego sędziego referenta, który prowadził sprawę niniejszą, jak również sprawę VII P 1724/12, w której również występował rzekomy pełnomocnik Sąd zwrócił się do (...) w W. o nadesłanie informacji, czy radca prawny podpisany pod sprzeciwem posiada uprawnienia do wykonywania zawodu ( pismo w spawie VII P 1724/12 k. 83).

Faxem z dnia 04.11.2014 roku (...) w W. poinformowała Sąd, że uchwał a z dnia 30.10.2013 roku radca prawny został skreślony z listy radców prawnych ( fax k. 84, pismo k. 94).

W dniu 09.01.2015 roku stawił się pozwany i podpisał sprzeciw (k. 127)

W dniu 09 kwietnia 2015 roku pozwany ustanowił zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata ( pełnomocnictwo k. 145).

W piśmie procesowym z dnia 13 kwietnia 2015 roku pełnomocnik pozwanego pracownika podniósł, że nie ziścił się warunek uprawniający powoda do zwrotu kosztów szkolenia albowiem stosunek pracy rozwiązał się na mocy porozumienia stron. Podniósł zarzut przedawnienia w związku z faktem, że umowa o pracę rozwiązała się na mocy porozumienia stron z dniem 22.04.2011 roku, a pozew wniesiony 30.08.2014 roku ( pismo procesowe k; 149-151).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony łączył stosunek pracy na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 31 marca 2009 roku, na czas określony od dnia 1 kwietnia 2009 roku do dnia 30 kwietnia 2014 roku, na stanowisku mechanika samochodowego, w pełnym wymiarze pracy, z wynagrodzeniem określonym za jednostkę akordową (umowa o pracę k. 14 ).

Strony zawarły też w tym samym dniu umowę dodatkową, w której w pkt 1) pracownik zobowiązał się do uczestniczenia w szkoleniach zawodowo-doszkalających, na które będzie kierowany przez pracodawcę, a których koszty ponosi pracodawca. Zgodnie z pkt 3) w przypadku wypowiedzenia przez pracownika umowy o pracę lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 kp) przed upływem trzech lat od dnia zakończenia szkolenia, w których mowa w pkt 1) pracownik zobowiązany będzie do zwrotu odpowiedniej części poniesionych kosztów szkolenia (proporcjonalnie do okresu niedopracowania) ( umowa dodatkowa a k. 15).

Pozwany otrzymał skierowania na szkolenia (skierowania k. 57, 60, 65, 69). Pracownik kadr informowała pozwanego ustnie przed szkoleniem, jakie będą jego koszty – osobiście lub telefonicznie (zeznania świadka E. F. – karta bez numeracji).

Pozwany uczestniczył w szkoleniach w dniach: 29.09.2009, 28.09.2009, 06.10.2009, 15.10.2009, 23.02.2010, 22.03.2010, 17.03.2010, 09.03.2010, 05.03.2010 roku ( zestawienie k. 17), z których powód odpracował kwoty szkoleń poniesionych przez pracodawcę 2.483,33 zł ( zestawienie k. 17, delegacja k. 63, 67).

Koszty szkoleń ponosił w trackie trwania stosunku pracy pracodawca płacąc za faktury wystawianie przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. ( faktury k. 49-56, 58-59, 61-62).

W dniu 22.04.2011 roku pozwany z złożył powodowi propozycję rozwiązania stosunku pracy bądź za porozumieniem stron, a w przypadku braku zgody za 2-tygodniowym wypowiedzeniem dziękując za bogate doświadczenia, jakie zdobył w firmie ( wypowiedzenie wraz z propozycją porozumienia stron k. 13).

W związku ze złożonym wypowiedzeniem z kosztów szkoleń poniesionych przez pracodawcę na szkolenia pozwanego, proporcjonalnie pozostała do odpracowania kwota 2.916,67 zł, z VAT-em 3.587 zł ( zestawienie k. 17, 48, faktura k. 16).

W dniu 18 maja 2011 roku powód wystosował do pozwanego fakturę VAT nr (...) zawierającą refaktury za szkolenia (...), (...), (...), (...) ( faktura k. 16).

Umowa o pracę rozwiązała się po upływie okresu wypowiedzenia z dniem 07 maja 2011 roku ( świadectwo pracy k. 12, wypowiedzenie k. 13).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego, w tym przede wszystkim akt osobowych oraz innych dokumentów złożonych do akt przez strony niniejszego. Sąd dał wiarę dokumentom złożonym do akt sprawy, gdyż ich prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania. Sąd z urzędu także nie znalazł także powodów, które dyskwalifikowałyby je jako materiał dowodowy przydatny dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd ustalił także stan faktyczny na podstawie częściowych zeznań pozwanego i zeznań świadka E. F., które Sąd uznał za wiarygodny materiał dowody w sprawie, albowiem były logiczne, spontaniczne, spójne ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, wzajemnie się uzupełniały tworząc całość.

Sąd nie dał wiary tej części zeznań pozwanego, w których oświadczył on, że nie był informowany o kosztach szkoleń oraz w której twierdził, że umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron, gdyż przeczy temu treść świadectwa pracy (o sprostowanie którego pozwany nie występował), jak i treść oświadczenia woli pozwanego o rozwiązaniu umowy o pracę. Pracownik składając pracodawcy propozycję rozwiązania stosunku racy na mocy porozumienia stron nie ma gwarancji, że pracodawca wyrazi zgodę, słusznie więc pozwany w treści oświadczenia woli z dnia 22.04.2015 roku zabezpieczył się wnosząc alternatywnie o wypowiedzenie. Świadek E. F. – kadrowa zeznała, że prezes nie wyraził zgody na porozumienie stron. Umowa o pracę rozwiązała się więc po upływie 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia.

Jeśli zaś chodzi o rozbieżność pomiędzy zeznaniami świadka a pozwanego w zakresie informowania bądź nieinformowania o kosztach szkolenia, Sąd mając sytuację zero-jedynkową, dał wiarę zeznaniom świadka, a nie pozwanego, gdyż po pierwsze świadek zeznawał pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (art. 233§1 kk), a pozwany w rygorze art. 304 kpc, nadto świadek nie miała interesu osobistego ani prawnego, by zeznawać na korzyść którejkolwiek ze stron, a pozwany taki interes osobisto-majątkowy miał. Dodatkowo podnieść należy, że ukształtowanie dowodu z przesłuchania strony jako subsydiarnego środka dowodowego wiąże się z faktem, że podmiot, którego bezpośrednio dotyczy wynik postępowania bywa z reguły zainteresowany konkretnym korzystnym dla siebie rozstrzygnięciem sporu. Zeznającego cechuje często emocjonalne podejście do sprawy, które utrudnia mu dokonanie obiektywnej oceny i analizy postrzeganych zdarzeń. Powstaje także zwiększone ryzyko świadomego lub nawet nieświadomego zniekształcania lub zatajania faktów.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda o zwrot kosztów szkolenia zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 17 kp pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Ciężar dowodu w zakresie wykazania okoliczności wskazanych w pozwie spoczywał w procesie na powodowym pracodawcy (art. 6 kc).

Odnosząc powyższe rozważania prawne do ustalonego przez Sąd stanu faktycznego przy jednoczesnej analizie ilości dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy powódki Sąd uznał, że stosunek pracy został rozwiązany za wypowiedzeniem dokonanym przez pozwanego, gdyż jego propozycja rozwiązania na mocy porozumienia stron nie spotkała się z aprobatą pracodawcy. Gdyby faktycznie pozwany uważał – jak zeznał – że stosunek pracy rozwiązał się na mocy porozumienia stron wystąpiłby z roszczeniem o jego sprostowanie, czego – jak zeznał – nie uczynił, pomimo prawidłowego pouczenia o możliwości zaskarżenia treści świadectwa pracy przez pracodawcę, odbiór świadectwa pozwany potwierdził w dniu 09 maja 2011 roku ( świadectwo pracy k. 12).

Tryb i data rozwiązania stosunku pracy miały w tej sprawie kluczowe znaczenie, gdyż tryb decydował o ziszczeniu się warunku określonego w pkt 3) umowy dodatkowej, a data miała wpływ na podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. Sąd uznał, że ponieważ stosunek pracy rozwiązał się z dniem 07 maja 2011 roku, a pozew wniesiono 30 kwietnia 2014 roku – zarzut przedawnienia nie został podniesiony skutecznie i nie mógł doprowadzić do oddalenia roszczenia.

Jeśli chodzi o zarzut strony pozwanej o rzekomym poinformowaniu pozwanego o kosztach szkolenia to Są ustalił – na podstawie zeznań świadka – kadrowej, że pozwany by ł informowany o wysokości kosztów osobiście bądź telefonicznie.

Odnosząc się do ostatniego zarzut strony pozwanej dotyczącej niezgodności umowy dodatkowej z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa pracy Sąd uznał go za niezasadny. Rozporządzenie utraciło moc z dniem 11 kwietnia 2010 na mocy wyroku TK. Nowe przepisy w trym art. 103(5) kp weszły w życie z dniem 16 lipca 2010 roku i obowiązywały w chwili rozwiązania stosunku pracy, jak i wyrokowania natomiast umowa dodatkowa, jak i wszystkie odbyte przez pozwanego szkolenia odbywały się pod rządami nieobowiązującego już rozporządzenia.

Zgodnie z dyspozycją art. 3 ustawy nowelizującej z dnia 20 maja 2010 roku, do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy regulujące zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników, obowiązujące przed dniem 11 kwietnia 2010 roku. Tak więc, ci pracownicy, którzy uzyskali skierowanie na szkolenie przed dniem 16 lipca 2010 r. – tak jak pozwany – podlegają reżimowi rozporządzenia.

Skoro tak, to do oceny prawnej sytuacji pozwanego A. W. skierowanego przez pracodawcę na szkolenie przed dniem 16 lipca 2010 r. stosuje się przepisy rozporządzenia, które zostało wydane na podstawie przepisu ustawy uznanego przez TK za niezgodny z Konstytucją. Sąd w składzie wyrokującym podziela pogląd doktryny, iż: (…) „ W odniesieniu do tej kwestii uważam, że niekonstytucyjność rozporządzenia z dnia 12 października 1993 r. została przez ustawodawcę usunięta ex post właśnie poprzez wydanie przepisu art. 3 ustawy nowelizującej z dnia 20 maja 2010 r. Moc rozporządzenia z dnia 12 października 1993 r. ma bowiem obecnie źródło w obowiązującej ustawie. Jego ustawową podstawą jest właśnie art. 3 tej ustawy nowelizującej, co do którego nie można podnosić zarzutów, które były podstawą uznania art. 103 k.p. za niekonstytucyjny. Ustawodawca, uchwalając tę ustawę, znał bowiem treść rozporządzenia z dnia 12 października 1993 r. Tym samym utraciło ono charakter aktu samoistnego wydanego bez właściwej podstawy ustawowej, a stało się aktem w pełni zgodnym z wolą ustawodawcy. Taką wykładnię potwierdza wyrok SN z dnia 21 listopada 2011 r., II PK 48/11, OSNP 2012, nr 21-22, poz. 259, zgodnie z którym utrata mocy obowiązującej art. 103 k.p. oraz wydanego na jego podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. Nr 103, poz. 472 z późn. zm.) wskutek wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2009 r.,K 28/08, OTK-A 2009, nr 3, poz. 28, nie powoduje nieważności zawartej na ich podstawie umowy o finansowanie przez pracodawcę kosztów nauki pracownika” ( tak E. M. w Komentarzu aktualizowanym do art.103(1), art.103(2), art.103(3), art.103(4), art.103(5), art.103(6) Kodeksu pracy, publ. Lex 2015).

Zgodnie z dyspozycją znajdującego zastosowanie w niniejszej sprawie §6 Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych ( Dz.U.1993.103.472 ze zm) zakład pracy zawiera z pracownikiem, o którym mowa w § 4 ust. 1, umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Pracownik, który otrzymał od zakładu pracy świadczenia, o których mowa w § 4, i w trakcie nauki lub po jej ukończeniu w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata:

1) rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem,

2) z którym zakład rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy,

3) którego stosunek pracy wygaśnie wskutek porzucenia pracy

jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez zakład pracy na jego naukę w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy po ukończeniu nauki lub czasu pracy w czasie nauki, chyba że zakład pracy odstąpi od żądania zwrotu kosztów w części lub w całości. Pracownik, który otrzymał od zakładu pracy świadczenia, o których mowa w § 4, jest obowiązany, na wniosek zakładu pracy, do zwrotu kosztów tych świadczeń w części lub całości, jeżeli bez uzasadnionych przyczyn przerwie naukę w szkole lub jej nie podejmie. Pracownik nie ma obowiązku zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, mimo rozwiązania stosunku pracy, jeżeli zostało ono spowodowane:

1) szkodliwym wpływem wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, stwierdzonym orzeczeniem lekarskim wydanym w trybie odrębnych przepisów, w razie gdy zakład pracy nie przeniósł go do innej pracy odpowiedniej ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim,

2) brakiem możliwości dalszego zatrudnienia ze względu na inwalidztwo lub utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy,

3) przeprowadzeniem się pracownika do innej miejscowości w związku ze zmianą miejsca zatrudnienia małżonka,

4) przeprowadzeniem się pracownika do innej miejscowości ze względu na zawarcie związku małżeńskiego z osobą zamieszkałą w tej miejscowości.

Jedyny zarzut strony pozwanej odnośnie rzekomej niezgodności umowy dodatkowej z powszechnie obowiązującymi przepisami miał dotyczyć niepoinformowania pracownika o wysokości kosztów szkoleń, w których uczestniczył. Taki wymóg nie był jednak zawarty w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych ( Dz.U.1993.103.472 ze zm.- obecnie uchylony, a mający zastowanie w niniejszej sprawie na mocy art. 3 ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2010.105.655).

Wobec tego, że powód był reprezentowany w niniejszym postępowaniu przez zawodowego pełnomocnika, w osobie radcy prawnego, stosownie do art. 98§1 i 3 kpc i §6 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd powiększył powyższą opłatę o kwotę 17 zł stanowiącą uiszczoną przez pełnomocnika powódki opłatę skarbową i 100 zł uiszczonej przez Szkołę opłaty od pozwu.